My grace is sufficient for thee : for my strength is made perfect in weakness. II Corinthians, XII. 9.

મનુષ્યના ખરા છ દુશ્મનો છે: કામ, ક્રોધ, મોહ, મદ, મત્સર, શોક. તેમને જીતવાથી બીજા દુશ્મનોને જીતવું સહેલું બની જાય છે.

एकके पास ईश्वर है, करोडके पास शैतान है, तो एक करोडसे डरे?

अगर भीतरी बत्ती जले तो सरे जगतको प्रकाश देती है ।

A troubled mind causes more suffering than an ulcer.

प्रार्थनासे आंतरिक शक्ति बढ़ती है ।

स्वार्थको जब मनुष्य परमार्थ मानता है तब सियारको सिंह मानने जैसा करता है ।

જે શ્રદ્ધા ક્યારેય બુઝાતી નથી, પણ વધતી રહે છે, તે અનુભવ બને છે.

Nanak says : The more one indulges oneself, the more unhappy one becomes.

Our faith should be like an ever-burning lamp which not only gives us light but also illuminates the surroundings.

જેમ આપણે પોતાના ધર્મને આદર આપીએ છીએ તેમ જ બીજા ધર્મોને પણ આપવો- માત્ર સહિષ્ણુતા પર્યાપ્ત નથી.

An ideal is one thing; living up to it is quite another.

कहते है घर जलाकर तीर्थ नहीं होता सही तो यह है कि घर जलाकर जी तीर्थ होता है

Rather perish than break the pledged word. —Tulsidas

I am quite sure that the stoniest heart will be melted by passive resistance.

He who is poor by force of circumstances, cannot become poor by choice.

How is it that a precept regarded as applicable to others appears inapplicable to oneself?

When all forsake you, God shall still be with you.

देहाती दृष्टीसे हिंदुस्तानका विचार करें, तो बहूत सी चीजें जो हम करते हैं निकम्मी मालुम पड़ती हैं ।

Mere confession of a wrong does not erase it. Whatever is possible must be done to undo the wrong.

He alone who truly serves is a good householder. He goes on giving without expectation of return.

वीरता कोई एक ही मनुष्यका लक्षण नहीं है । सबमें है, लेकिन सब पहचानते नहीं हैं ।

अशांति और अधीरज दो व्याधि हैं और दोनों आयु हरण करते हैं ।

ईश्वरके नाम तो अनेक हैं लेकिन एक ही नाम ढुंढे तो वह हैं सत्, सत्य। इसलिये सत्य ही ईश्वर है।

The world may call us weak but we must not weaken our ideals.

ઈશ્વર આપણો આશ્રય છે, એ જ આપણું બળ છે અને તે જ આપત્તિને વખતે આપણી રક્ષા કરે છે. (સામ ૪૬-૧)

मनुष्य मौतके मुँहमें पड़ा है । मौतका मुंह बंध पड़ने पर मरा हूआ कहा जाता है ।

कई चीज आदमी बोलकर करता है, कई मौनसे और कई कार्यसे । सबमें ज्ञान है तो कार्य ही है ।

He who looks for faults in others cannot see his own.

Like a ship without direction or destination, labour without an ideal is fruitless.

जिस वस्तुका चितवन हो नहीं सकता उसके बारेमें तर्क वितर्क करना फिजुल नहीं तो क्या ?

अगर एक आदमी भी संपूर्ण हो सकता है तो सब हो सकते है ऐसे मानना ही न्याय है ।

The light of knowledge can never dawn on the proud.

प्राण जाय वरु वचन न जाई ー तुलसीदास

जब जगत् हमें गिराता है, तब ईश्वर हमारा बेली होता है ।

મનુષ્ય કોઈ સત્તાનો તાબે રહેતો હોય એનો અર્થ એ છે કે તે વ્યક્તિગત સ્વાતંત્ર્યની કિંમત ચૂકવી રહ્યો છે.

What is learnt by rote is of as little value as the parrots recitation of Ramanama.

What more do you want when the heavens are within you, and even God Himself?

How shall we please God, how praise Him? By serving His creature—man.

જે વસ્તુને વિષે ચિંત્વન થઈ શકે એમ નથી, તેને વિષે તર્કવિતર્ક કરવા એ ફોગટ નહીં તો બીજું શું?

Life is unreal, death is real and certain. —Nanak

In the code of the Satyagrahi there is no such thing as surrender to brute force.

नरसिंह महेता कहता है मैं करता हूं, ऐसा कहना ही अज्ञानताकी परिसीमा है । इसके ध्यानमें अनासक्तिकी कूंजी है ।

Keep all, lose all.

जो मनुष्य अपने दुःखोको गाता है वह उसे चोगुना करता है ।

Even one word, if true, is enough. Untrue words, however many, are worth nothing.

त्याग ही सच्चा भोग है ।

जैसे बीजको फल देने में अपनी मुद्दत चाहीये, ऐसे ही कार्यके लिये है ।

He who wants to drink of the nectar of Ramanama must purge himself of lust, anger and the like.

Man cannot raise himself by searching outside. The scope for growth lies within.

समुद्रमें कितना भी तुफान होता है तो भी समुद्र अपनी शांति नहीं छोडता है ।

When a man has lost patience, he should resort to silence, and speak only when he has calmed down.

How strange that a man very often does not know who is a friend and who is a foe!

If the nature is evil, it needs not repression but casting out.

મનુષ્ય પોતાના વિચારોનું પૂતળું છે.

नानक कहते हैं ईश्वरका कानून है कि हम जगतमें एक कुटुंब हाउ और हरेक व्यक्तिको दूसरोंके लिये रहना है ।

આપણો સૌથી મોટો દુશ્મન પરદેશી નથી, કે નથી કોઈ બીજું. આપણો શત્રુ આપણે પોતે જ એટલે આપણી વાસના જ છે.

It may be possible to gild pure gold, but who can make his mother more beautiful?

More people die of worry than of natural causes.

એક ઈશ્વરમાં જ સંપૂર્ણ શક્તિ છે. તેથી ઈશ્વર પર જ હંમેશા ભરોસો રાખવો, માણસ પર કદી નહીં. (આઈઝાયા ૨૬-૪માંથી)

Even nectar turns into poison if poison is added to it.

He who has everything but God on his side, has nothing.

A calculating mind cannot attain self-realization.

जीना मानी मोज करना--खाना, पीना, कूदना नहीँ, लेकिन ईश्वरकी स्तुतो करना अर्थात् मानव जातिकी सच्ची सेवा करना

बगैर आदर्शकि मेहनत निष्फल है, जैसे बगैर दिशा या बदर [बंदर] का जहाज निष्फल घूमता है ।

पैसा परमेश्वर है ऐसे कहना गा;अत बात है और गा;अत सिध हो चूका है ।

If the courage to endure everything with goodwill is lack­ing, goodwill becomes a lame virtue.

Faith that does not wane but ever waxes higher and turns into realization.

सच्चे भक्तके लिये कुछ भी अशक्य नहीं है

Even one drop of the poison of untruth will poison the entire milk-ocean of Truth.

It is strange that we toil so much over externals without a care for what lies within.

Despair corrodes man.

सजा तो वही क्र सकता है जिसके निर्णयमें निश्चय है । ऐसा ईश्वरके सिवाय कौन हो सकता है?

જે માણસ સૌની ચરણરજ હોય છે તે ઈશ્વરની નજીક છે.

Man rests in the jaws of Death. He is said to be dead when the jaws close.

અસંગત એવી મોટી વસ્તુ નાની લાગે છે અને નાનામાં નાની સુસંગત વસ્તુનું સ્થાન મોટી વસ્તુ જેટલું જ છે.

जो ईश्वरको याद करता है वह दूसरा सब भूल सकता है ।

सिवाय मनकी स्थिरताके दर्शन हो ही नहीं सकता है ।

Envy devours him who harbours it. He who is the object of envy remains unaffected, perhaps even unaware of it.

Vice flourishes in darkness. It vanishes in the light of day.

मुझे तो ईश्वरके बारेमें हर घड़ी प्रतीति होती है । फिर किसीसे डरना क्या?

He who does not labour and yet eats, eats stolen food.

માણસ જયારે એક નિયમ તોડે છે તો બીજા આપોઆપ તૂટી જાય છે.

Only he is worthy to mete out punishment whose judgement is infallible. Who but God can be such?

Man can smile away his sorrows; by crying he only multiplies them.

सत्य ईएसआई चीज है जो कहने में आदमीको बार-बार सोचकर बोलना पड़ता है ।

अनासक्तिकि सच्ची कसौटी तब होती है जब किसी कामके लिये हमारे में अशक्तिका पूरा संभव पैदा होता है ।

शारीरिक दुर्बलता सच्ची दुर्बलता नहीं, मनकी दुर्बलता ही सच्ची दुर्बलता है

बगैर विचारके विचार मत करो, मत बोलो, मत लिखो, और विचार करो । इससे कितना समय बच सकता है ।

Fewer people die from disease than from fear of disease.

Meditation does not make one dull.

જે ધર્મ આ લોકની વાત સિવાય પરલોકની જ વાત કરે છે, તેને ધર્મ ન કહી શકાય.

कुछ भी संकट हो प्रेमाग्निसे दूर होता है ।

अपनी २ जगहपर सब उचित है, जगहके बाहर अनुचित ।

जो मनुष्य क्रोधका कारण मिलते हुए भी क्रोध नहीं करता है उसीने ही क्रोधपर जय पाया है ।

આજે પ્રાતઃકાળના ભજનમાં હતું કે ઈશ્વર આપણને કદી ભૂલતો નથી. આપણે તેને ભૂલી જઈએ છીએ એ જ ખરું દુઃખ છે.

He who loses patience, loses Truth as well as Non-violence.

अनासक्तिके साथ अनियमितताका मेल कभी नहीं जमता है

When a man sleeps under the sky, who can rob him?

रामकें लायक कम किये बिना रामनाम लेना फिजुल है ।

जब हम पार्टी साफ़ करते हैं तो उसपर ईश्वरके हस्ताक्षर स्पष्ट देखते है ।

सत्यके दर्शन बगैर अहिंसाके हो ही नहीं सकते। इसीलिये कहा है कि अहिंसा परमोधर्म:।

ઈર્ષ્યા કરનારને ખાઈ જાય છે. જેની તે ઈર્ષ્યા કરે છે તેને કંઈ થતું નથી, કદાચ તે જાણતો પણ નથી.

आग्रह सत् होता है असत् भी-असत्से नहीं छूटता, सत् को नहीं छुता ।

He who fears, fails.

One is a servant of him for whom one works, not to whom one pays only lip service.

Man knows what his duty is, yet does not do what he knows he ought to. Why is that so?

નિયમ વગર એક પણ કામ ન ચાલે. એક ક્ષણને માટે પણ નિયમ તૂટે તો આખું સૂર્યમંડળ અસ્તવ્યસ્ત થઇ જાય.

जिह्वा कर्जा नहीं भारती है, लेकिन कार्य ही भरता है ।

जो जीवन सेवामें व्यतीत होता है वही फलदायी है ।

Every moment I observe how man deceives himself.

अल्प या महादोष करना ख़राब है लेकिन उसे छिपाना और ख़राब है ।

ईश्वरमाय जीवन कभी मुश्किल नहीं है ।

Money is God—it is wrong to say so, and it has been proved to be wrong.

Many things are wrought by patience, even as they are spoilt by impatience.

I believe that there is no prayer without fasting and there is no real fast without prayer.

It is easy to instruct an uneducated person, but who can carry understanding to a man of little learning?

सब दे दो, सब ले लो ।

Just as only others can see a mans back while he himself cannot, we too cannot see our own errors.

हम शरीरधारी होने के कारन परमात्माकि हस्तीकि कल्पना नहीं कर सकते हैं ।

Real weakness is internal, not outward.

कलके वचनका नतीजा यह होता है कि अपने आयुष्यमें इतनी वृद्धि करता है ।

અનાસક્તિની પરાકાષ્ઠા ગીતા ની મુક્તિ છે. અને તે જ અર્થ આપણે ઇશોપનિષદના પહેલા મંત્રમાં જોવા પામીએ છીએ.

जैसे हम आदर्शके नजदीक पहोंचते हैं, ऐसे हम सच्चे बनते हैं

त्याज्य वस्तु मुफ्त मिले तो भी न लेना कर्तव्य है

મહેનત કર્યા વગર જે ખાય છે,તે ચોરીનું અન્ન ખાય છે.

How can he who does not know the art of living know the art of dying?

सब हमें भले ढीले कहें, हम आदर्शको ढीला न करें ।

जिसका साथी ईश्वर है उसको दुख क्या, फिकर क्या, दूसरा साथी क्या?

Sweet are the fruits of patience.

પવિત્રતા પડદામાં નથી રહેતી. તેને તો ઈશ્વરની જ રક્ષા જોઈએ.

बगैर सत्संगके आत्मा सूक जाती है ।

ईश्वरके बाहर हमें कोई हस्ति ही नहीं है ।

He who has God on his side, has all.

सत्यरूपी क्षीरसागरमें असत्यरूपी जहरका एक भी बिंदु दाखल थाय (होवे) तो सारा क्षीरसागर जहरी बन जाता है ।

When attachment is present, the performance of even a pure deed involves manipulation.

सुखमे सुख देखना दुःख है, दुःखमें से सच्चा सुख निकलता है ।

आवाज करने से आवाज नहीं मिटती है, चुपकीसे मिटती है ।

અહિંસા મારફતે સ્વતંત્રતા મેળવવાનો એક જ માર્ગ છે. મરીને જીવીએ, મારીને કદી નહીં.

One who thinks in terms of mine and thine cannot be free from attachment.

Faith is the sun of life.

जब फिकर करने वाला ईश्वर है, तो हम क्यों करें?

One perfect man can dispel untruth even though the untruth­ful be legion.

सच्चा कार्य कभी निक्कमा नहीं होता, सच्चा वचन अंतमे कभी अप्रिय नहीं होता

ईश्वर सर्वत्र है, इसीलिये वह हमसे पत्थर, वृक्ष, जंतु, पक्षी, पशु इ[त्यादी] के मार्फत बोलता है ।

When man smites, it is God who comes to our rescue.

मौनमें सर्व अर्थ सिद्धि है ऐसा अनुभव बड़ता जाता है ।

सत्याग्रही वही हो सकता है जो जीने की और मरने की कला जानता है ।

કૃત્રિમ નહીં પણ સ્વાભાવિક હાસ્ય ભવ્ય ભાષણ છે અને ભાષણથી વધુ અસર કરે છે.

Everything is right and proper in its place, improper when out of place.

To see nothing but faults of others is even meaner than praising ones own virtues.

जो आदमी सबकी पगधुली होता है वह ईश्वरके नजदीक है ।

मनुष्य नियमबध्ध रहता है, उससे ही उसे जो संतोष मिलता है वही उसका स्वास्थ्य और आयु बड़ाता है ।

जो ईश्वरकी हस्तिके बारेमें शंका करता है उसका नाश होता है ।

जिसे न शांति है, न निश्चय, उसे ज्ञान कहांसे?

પોતાની એબ હમેશાં સાંભળવી. પોતાની સ્તુતિ કદી ન સાંભળવી.

अखबार पढ़ना आजकल मुसीबत है । सही खबर मिलती नहीं है । न पढ़ने से नुकसान नहीं है ।

The same sage observes that where there is peace of mind there is inner strength which is unfailing.

जो आदमी अपने कामके लिये हिंसा कर सकता है वह असत्य क्यों नहीं बोलेगा या करेगा?

मनुष्य ईश्वरको पूजे और मनुष्यका तिरस्कार करे यह बनने लायक नहीं है ।

धर्म मनुष्य जीवनमें ओतप्रोत बने तब ही वह धर्म माना जाय, वह वस्त्र जैसी वासु नहीं है ।

What distinguishes man from animals ? Comprehensive think­ing on this question will solve a lot of our problems.

ગામડાંની દૃષ્ટિએ હિંદુસ્તાનનો વિચાર કરીએ તો ઘણીબધી ચીજો જે આપણે કરીએ છીએ તે નકામી લાગે.

હિંસા દુર્બળનું શસ્ત્ર છે. અહિંસા સબળનું.

शुभ विचार करना एक बात है, अमल करना अलग बात है ।

प्रवृत्ति मात्र आत्माके विकासके लिये है या होनी चाहीये । और आत्माविकासमें ईश्वर दर्शन छिपा है ।

If you see inner beauty, the outer will seem dull.

મારે અમુક આદર્શ છે એમ હું તો જ કહી શકું જો હું એ આદર્શને પહોંચવાનો પ્રયત્ન કરતો હોઉં. ૧૫-૪-૪૫

Isaiah, XLI. 10 has : Fear thou not; for I am with thee.

राई जैसा दोष छिपाने से पहाड़ जैसा बनता है जाहर करने से नाबूद हो सकता है

परमेश्वर विश्वास रखना सबसे आसान होना चाहिये, लेकिन सबसे कठिन वही दीखता है ।

A vow means unflinching determination? progress is impossible without inflexible determination.

The benefit of solitude can be realized only by experience.

जो मजदुरी नहीं करता लेकिन खता है वह चोरीका अन्न खाता है

Knowing that everything has two sides, let us look at the bright side alone.

झूठ आत्माको खा जाता है, सत्य आत्माको पुष्ट करता है ।

जब आदमी अंतर खली करता है तब ईश्वर वह खली जगह भरता है ।

मौतसे जितने लोग मरते हैं, उससे फिकरसे अधिक मरते हैं ।

God is said to have four arms as well as a thousand. It shows that all this is mere imagery.

If God keeps you, what does it matter if men reject you?

सब शिक्षक बने तो शिष्य कौन बनेगा? इसलिये हम सब शिष्य बनें ।

જે માણસ શરમનો માર્યો વિવેક બતાવે છે તે ખરેખર તો અવિવેકનું પ્રદર્શન કરતો હોય છે.

જે દુઃખી જનોનો જ વિચાર કરે છે તે પોતાનો વિચાર નહીં કરે. તેને એટલો સમય ક્યાંથી હોય ?

नम्रताका ढोंग नहीं चलता, न सादगीका ।

त्रिविध ताप मिटाने वाली दवा मात्र रामबाण [रामनाम] है ।

He who is shamed into acting correctly is not acting cor­rectly at all.

सबल ही क्षमावन हो सकता है बलहीन दण्ड देने में असमर्थ है इसलीये वह क्षमावान हो ही नहीं सकता है

एक वचन भी सत्य है तो काफी है; असत्य वचन कितने भी हो निकम्मे हैं ।

Only he can be a leader who never loses hope.

[Ramanama] is the only unfailing remedy for mans three­fold ills.

He who is the dust of everybodys feet is near to God.

ધર્મપાલનમાંથી જે અધિકાર મળે છે, તે જ સ્થિર રહી શકે છે.

अभिमान मनुष्यको खा जाता है । उसका समर्थन प्रतिक्षण हरेक आदमीको होता है ।

विचारशून्य जीवन पशु जीवन जैसा है ।

A man without an ideal is like a ship without a rudder.

जो मजे छिपे कर्तव्यमें हैं, सो दूसरेमें नहीं हैं ।

વિદુરજી, જેમને ધર્મનો ખ્યાલ નથી રહેતો એવા દસ પ્રકારના લોકોમાં લોભી, કામી, ક્રોધી અને શરાબી લોકોને ગણાવે છે.

I have no disciples, being myself an aspirant after discipleship and in search of a guru.

जो ईश्वरको साक्षी रखकर कुछ सोचता है, बोलता है, करता है वह सच्चा करने से कभी शरमींदा नहीं होगा ।

Justice needs to be tempered with generosity as much as generosity needs to be tempered with justice.

માણસની શાંતિની કસોટી સમાજમાં જ થાય, હિમાલયની ટોચ પર નહીં.

We are all mad. Which of us shall call whom mad?

जब मनुष्यके दिलमें पूर्ण प्रकाश होता है तो कोई रूकावट हमारे रस्तेमें रहती ही नहीं ।

ईश्वरका कम जाने [जानने] का साधन है हार्दिक प्रार्थना और तदनुसार कम ।

What does it matter if people look upon us as dreamers?

जो मनुष्यका मन जानबुझकर गंदा रहता है, उसके लिये अगर कुछ है तो रामनाम ही है ।

जिसको रोटी न मिलने से मरना है उसे तो ईश्वर रोटीमें ही देखने में आवेगा

संपूर्ण अहिंसामें द्वेषका संपूर्ण अभाव होता है

ईश्वरको तारणहार कहकर अपने आलस्यको बढ़ाते हैं तो गुनाह करते हैं ।

Give all, gain all.

સંતોની વાણી સાંભળો, શાસ્ત્ર વાંચો, વિદ્વાન થઇ જાઓ, પણ જો ઈશ્વરને હૃદયમાં સ્થાન ન આપ્યું તો બધું ફોક છે.

માણસનો લોભ આકાશથી પણ ઊંચે જાય છે, પાતાળથી પણ નીચે જાય છે. એટલા માટે એને મર્યાદા હોવી જ જોઈએ.

He who is absorbed in God cannot become absorbed in any­body or anything besides Him.

A foreigner deserves to be welcomed only when he mixes with the indigenous people as sugar does with milk.

जिसके साथ सब कुछ है लेकिन ईश्वर नहीं उसके पास कुछ नहीं ।

न्यायमें जितनी उदारताकि जरुरत है इतनी ही न्यायकि उदारतामें है ।

जिसको शांति नहीं व् दृढ़ता नहीं, वह ईश्वरको नहीं पा सकता है ।

हम है क्योंकि ईश्वर है इसीसे हम देखते है कि मनुष्य मात्र, जीवमात्र है ईश्वर का अंश है

जो ईश्वरको भूलता है वह अपने को भूलता है ।

આદમકો ખુદા મત કહો, આદમ ખુદા નહીં ; લેકિન ખુદાકે નૂરસે આદમ જુદા નહીં.

In complete non-violence, there is complete absence of hatred.

સાચો સેવક જ સદ્દગૃહસ્થ છે. તે બદલામાં લેવાની ઈચ્છા ન કરતાં, આપવામાં માને છે.

अच्छा कम इसी क्षण करे बुरा कम हमेशा मुल्तवी करते रहे ।

However great the fury of the storm, the sea does not abandon its calm.

It is as difficult to make the impossible possible, as it is easy to make the possible impossible.

અનાસક્તિનું એક લક્ષણ આ છે: અનાસક્ત વ્યક્તિનું કોઈ પણ કામ દિવસના અંતે બાકી રહેતું નથી.

जो अपनेको नहीं पहचानता है वह नष्ट होता है ।

There is not a single moment in life when man cannot serve.

We have no existence outside and apart from God.

अगर तू ईश्वरके सामने खड़ा होना चाहता है, तो अहंकारका जामा उतारकर जा ।

In fact there should be harmony in life. The melody will pervade all activities and behaviour.

जिस तालीमका असर हमारे चरित्रपर नहीं होता है वह कुछ कामकी नहीं है

When there is both inner and outer cleanliness, it approaches godliness.

શ્રદ્ધાથી માણસ પહાડને ઓળંગી જઈ શકે છે.

जिसका जो कम करता है उसका वह सेवक है, नहीं कि जिसका नाम ही लेता है ।

Life means not revelry—eating, drinking and making merry but praising God, i. e., rendering true service to humanity.

Pure thought is so subtle and yet so powerful a thing that it becomes all-pervading.

अगर लोग हमको स्वप्नाव्स्थित समजें तो क्या हूआ?

जो मनुष्य अपनेपर काबु नहीं रख सकता है वह दूसरोंपर कभी सच्चा काबु नहीँ रख सकता

रामके नामसे जो रावणका कम करे, उसे या कहें?

સંપૂર્ણ અહિંસામાં દ્વેષનો સંપૂર્ણ અભાવ હોય છે.

सच कहें तो डर एक ही होना चाहिये । वह है मैला या झुट करने से डरना ।

जो धर्म यंत्रवत बनता है वह धर्म नहीं कहा जा सकता है ।

मरो और तरो ।

जो मनुष्य सबको खुश रखना चाहता है, वह किसीको खुश नहीं करेगा ।

श्रद्धा ही जिंदगीका सूरज है ।

જે મનુષ્ય આ મારું અને આ તારુંમાં મને છે, તે અનાસક્ત નથી થઈ શકતો.

પરમેશ્વર પર વિશ્વાસ રાખવો સૌથી સહેલું હોવું જોઈએ પણ સૌથી મુશ્કેલ એ જ લાગે છે.

કોઈની મહેરબાની માગવી એટલે આપણી સ્વતંત્રતા વેચવી.

જે માણસ અધ્યાત્મિક મનાતો હોય અને વ્યાધિગ્રસ્ત રહેતો હોય તો એના કંઈ દોષ હોય જ છે.

जो सचमुच भीतरमे स्वच्छ है वह बाहरमें अस्वच्छ हो ही नहीं सकता

Why seek outside that which is within you?

गुरु तेघबहादुर कहते हैं कि गंदा काम नहीं करना यही सही कानून है ।

Confession of error works like a broom. The broom sweeps away filth; confession does no less.

Do not think, speak or write without reflecting. Consider how much time could thereby be saved.

આ વસ્તુ નાનામોટા સૌને માટે છે એમ વિચારીને આપણે શીખીએ ને તે પ્રમાણે ચાલીએ, નહીં તો જીવતાં છતાં મૂએલા છીએ.

Nanak says : The craving for happiness is a veritable disease. Sorrow or suffering is its remedy.

જે શિક્ષણની અસર આપણા ચારિત્ર્ય પર નથી પડતી, તે શિક્ષણ નકામું છે.

देहधारीके लिये जो शक्य अनासक्ति हो सकती है, उसके सिवा १२५ वर्षकी आयु असंभव मानी जाय ।

मनुष्य अपनेको कैसे धोखा देता है, इसको मैं प्रतिक्षण पाटा हूं ।

Not to own our mistake is to repeat it and to commit the additional sin of concealing it.

आकांक्षा कितनी भी बड़ी हो उसकी मर्यादामें छोटेसे-छोटा माना जाता प्राणी भी होना चाहिये ।

Ashram means a community of men of religion. I feel that an ashram was a necessity of life for me.

नानक कहते हैं सुखकी लालसा सच्ची व्याधी है दुःख उसका उपचार है ।

જૂઠ આત્માને ખાઈ જાય છે, સત્ય આત્માને પુષ્ટ કરે છે.

Violence is the weapon of the weak; non-violence that of the strong.

जब आपको मनुष्य खोता है, तब ही आपको पाता है ।

Sorrow is but another aspect of joy. Hence the one invariably follows the other.

He whose eye says one thing, his tongue another, and his heart yet another, is a worthless fellow.

કંઠસ્થ જ્ઞાનની એટલી કિંમત છે જેટલી પોપટને રામનામની.

समुंदरमें पड़ीं हूई मछी अगर समंदरको पहचान सकती है तो संसारमें पड़ा हूआ प्राणी संसारको पहचान सकता है ।

Fear vanishes only with the annihilation of the ego.

સાચું કહીએ તો ડર એક જ વાતનો હોવો જોઈએ. અને તે ગંદું અથવા જૂઠું કરવાનો.

જેમને રોટલો ન મળવાથી મારવાનું મન થાય છે, તેમને તો રોટલામાં જ ભગવાન દેખાશે.

એથી ઊલટું નિરભિમાન અથવા નમ્રતા માણસને પોષણ આપે છે અને વિકસાવે છે.

અનાસક્ત વ્યક્તિમાં અખૂટ ધીરજ હોવી જોઈએ.

आवेश शांत होने पर ही जो कम किया जाता है वही फलदायी होता है ।

If the inside is clean, the outside is bound to be so.

क्या मौत हर हालतमें अति दुःखसे मुक्ति नहीं है? अगर हैं, तो शोक क्यों?

पवित्रताकी परीक्षा तब होती है जब अपवित्रतासे घर्षण होता है ।

ताज्जुब तो यह है कि जानत हूए कि सच्चा सुख कहां है आदमी जूठके पीछे जीवन देता है ।

It is more than severe punishment to compel a man to do something which he does not understand.

Do not listen to rumour; but, if you do, do not believe it.

The contentment that accrues to man as a result of leading a regular life, promotes his health and longevity.

सच्ची दुर्बलता बाहरी नहीं है अंतरकी ही है ।

Sacrifice with regret is no sacrifice.

જે ભગવાનમાં લીન રહે છે, તે ભગવાન સિવાયના કશામાં કે કોઈ ચીજમાં લીન ન રહી શકે.

I could not be leading a religious life unless I identified myself with the whole of mankind.

A life without thought is like that of a beast.

The breach of one rule inevitably leads to the breach of other rules.

जो विरोधीकी दयाकी अपेक्षा करती है सो अहिंसा नहीं है

मनुष्यकी सच्ची पहचान उनके हार्दिक विनयसे होती है ।

जब हम रेलगाड़ीके समय के बाहर जाय तो गाड़ी चुकते हैं । प्रार्थनाके समय न पहुंचें तो?

He who is face to face with God does not speak, cannot speak.

जैसे पवित्रताका ऐसे सब गुणोंका । अहिंसाकि परीक्षा हिंसाका सामना करने में होती है ।

Reflection shows that heaven is here on earth, not in the sky above.

The joy of life lies in divesting oneself of lifes cares.

મન બે પ્રકારના હોય છે: એક નીચે લઈ જાય છે, બીજું ઉપર. એને આપણે બરાબર વિચાર કરી ઓળખી લેવાં જોઈએ.

The right that accrues from the performance of duty endures.

रामनाम रूपी अमृत आत्माको आनन्द देता है, शरीरकी व्याधि दूर करता है ।

Non-violence in its dynamic condition means? the putting of one's whole soul against the will of the tyrant.

इससे भी आश्चर्य यह है कि हम जानते हैं कि हम भी मरनेवाले तो है इसलिये ख्वार होते हैं ।

Man is the image of his thoughts.

સાચી વસ્તુની પાછળ સમય આપવો આપણને ખટકે છે, નકામી વસ્તુ પાછળ ખુવાર થઇએ છીએ અને ખુશ થઈએ છીએ.

धर्म वह है जो सब धारण करता है यानि सब हिस्सेमें सब समय जीवनमे ओतप्रोत है

જે કોઈ વ્યક્તિ કોઈની પણ ગુલામી કરવા માગતો નથી, તેણે ઈશ્વરની ગુલામી કરવી જોઈએ.

To retaliate against the relatives of the co-religionists of the wrong-doer is a cowardly act.

માણસને એવી ટેવ છે તે પોતાના દોષો ભૂલી જાય છે અને બીજાના જુએ છે, અને પછી નિરાશા જ રહે છે.

He who remembers everything else but forgets God, really remembers nothing.

જેનામાં આટલું ધૈર્ય નથી તે અહિંસા ન પાળી શકે.

A person without attachment should have an inexhaustible fund of patience.

जब मनुष्य मुझे मारता है, तब ईश्वर सहाय करता है ।

In the darkest hour of my trial, that one name has saved me.

अगर सत्य किसीको बताना है तो अखुट धैर्य चाहीये ।

मनुष्यकि आदत ऐसी है कि अपने दोषोंको भूलकर दूसरोंके देखता है, और बादमें निराशा ही रह जाती है ।

Non-violence, truth, etc., are self-luminous. They cannot be genuine otherwise.

Deeds, like seeds, take their own time to fructify.

अमृत भी उसमें ज़हर पड़ने से ज़हर बन जाता है ।

The nearer we approach our ideal, the more truthful we become.

God is our refuge and strength, a very present help in trouble. Psalms, XLVI. 1.

जब सब कुछ ईश्वरका है, तब उसको क्या अर्पण करें?

સાચું કાર્ય કદી નકામું નથી થતું. સાચું વચન અંતે કદી અપ્રિય નથી થતું.

No man is worthless who lightens anyones burden even the least bit.

If you die in jail, I shall worship you like a goddess.

मनुष्य शरीर वाजित्र [वादित्र] है जैसा सूर निकालना है निकल सकता है ।

How can a man who turns night into day be non-attached?

સમુદ્ર બિંદુઓનો બનેલો છે, એનું કારણ એ છે કે બિંદુઓમાં સંપૂર્ણ સહકાર છે. આ જ વાત માણસોને લાગુ પડે છે.

When Reason and Faith are in conflict, it is better to prefer Faith.

जिसके साथ ईश्वर है उसके साथ सब है ।

श्रध्धासे मनुष्य क्या नहीं कर सकता? सब कुछ कर सकता है ।

A devotee is ever absorbed in God.

When man realizes himself, he is saved.

नानक कहते हैं अगर हम ईश्वरके कानूनपर चलें तो हमें मनुष्यके कानूनकी गुंजायश नहीं रहती है ।

ज्ञानी पुरुष त्यागसे ही शांति पाता है ।

Our personal cleanliness counts for little if our neighbours are not clean.

Die and be saved.

दोषमें थोड़ा, बहूत क्या? दोष ही है । अन्यथा मानने में आत्मवंचना होती है ।

शुद्ध विचारकी शक्ति वचनसे बहूत अधिक है ।

જે મનુષ્ય પોતાપણાની રક્ષા કરવા માગે છે, તેણે બધી જ આર્થિક વસ્તુ ખોવાની તૈયારી રાખવાની છે.

अहंभाव मिटने से ही बीक (डर) मिटती है ।

To gain immortality through divine endowment is not a big thing. To fulfil our obligations in daily life is.

Life spent in service is the only fruitful life.

If you must be annoyed, why should it be at other people's lapses, why not at your own?

Dying for religion is good; for fanaticism, neither dying nor living.

ઘણી ગેરસમજોનું મૂળ અવિશ્વાસમાં હોય છે. ઘણા અવિશ્વાસના મૂળમાં ભય હોય છે.

He who has divine endowment in him becomes thereby immortal.

सौंदर्य चेहरेके रंगमें नहीं है लेकिन सत्यमें ही है

આઈઝાયા ૪૧-૧૦માં કહે છે : ડરો નહીં, કેમ કે પરમાત્મા તમારી પાસે જ છે.

મને તો ઈશ્વરને વિષે હરઘડીએ પ્રતીતિ થાય છે, પછી કોઇથી ડરવું શા માટે?

मनुष्य वहां है जिघर उसका मन है, नहिं कि वहां जिघर उसका देह है

मनका मैल शरीरके मैलसे भयंकर है लेकिन शरीरका मैल भीतरी मैलकी निशानी होती है ।

To remember God and forget others is to see God even in them.

He who forgets God, forgets himself.

जो आदमी रातको दिन बनाता है वह अनासक्त कैसे?

दूसरोंके लिये जो उपदेश योग्य लगता है, वही अपने लिये योग्य लगता है, सो कैसे होता होगा?

I strive hard to preserve my physical body. Do I take the same pains to know my soul?

अनासक्तको अपना कुछ नहीं हो सकता है

जो नियमोंको जनता नहीं है और उसका पालन नहीं करता है वह लोक-सेवक हो ही नहीं सकता ।

जैसे टीपे-टीपे सरोवर भरता है, ऐसे ही एक-एक मिनटकी हार्दिक प्रार्थना भी आत्माका कल्याण करती है ।

किसीके विचार जाननेके की इच्छा न रखना, न उसपर अपना अभिप्राय बनाना अपना विचार स्वतंत्र रूपसे करना निर्भयताका लक्षण है

અપરિગ્રહનો અર્થ એ છે કે આપણે એવી કોઈ વસ્તુનો સંગ્રહ ન કરવો, જેની આપણને આજે જરૂર નથી.

The soul dries up without the company of the good.

However lofty the ambition, even those considered the low­liest of creatures should come within its ambit.

Renunciation which does not spring from the heart cannot be abiding.

એક સંપૂર્ણ પુરુષ અસત્યને દૂર કરી શકે છે, પછી ભલે ને અસત્ય કહેવાવાળા અનેક જણ હોય.

When our outer life gets the better of our inner life, the result is bound to be bad.

आदमको खुदा मत कहो, आदम खुदा नहीं; लेकिन खुदाके नूरसे आदम जूदा नहीं ।

यह कितनी गलत बात है कि हम मैले रहें और दूसरोंको साफ रहने की सल्लाह दें ?

He who explores the branch and forgets the root, strays.

Man has to do God's work, but how is he to know what that is?

Untruth corrodes the soul; truth nourishes it.

पुख्त वांचनसे शक्ति तो आती है लेकिन बिना ग्नानके सही स्वतंत्रता नहीँ मिलतीं

Experience is daily growing upon me that everything is attainable through silence.

He who talks in tune with the rhythm of life is never weary.

આંતરિક અને બાહ્ય સ્વચ્છતા ઈશ્વરપારાયણતાને પામે છે.

અનાસક્ત વ્યક્તિને પોતાનું કશું જ હોતું નથી.

Is not death, in every case, a release from too much suffering? If so, why lament when it comes?

Slipshod work is like half-baked bread, fit only to be thrown away.

अनासक्तिका एक लक्षण यह है : अनासक्तका कोई कार्य दिनके अंतमे बाकी नहीं रहता

સેવકની સાચી બૅંકઆમજનતા છે, જે ક્યારેય દેવાળું કાઢતી નથી.

जिंदगी मजा करने के लिये नहीं है लेकिन किर्तारको पहचानने के लिये और जगत्की सेवाके लिये है ।

आजका दिन सुवर्णाक्षरमें लिखने योग्य है क्योंकि ६ अप्रेल, १९१९ को हिंदुस्तानने अपनेको पहचाना ।

It is easier to cross the ocean between countries than to span the gulf between individuals or people.

सितारोसे भरा हूआ आकाश और ईएसआई ही खूबीओंसे भरा हूआ भीतरी आकाश से बढ़कर दूसरा क्या आश्चर्य चाहीये?

ख़ामोशी ख़ामोशी नहीं है जो डरके मरे होती है ।

Prayer needs a heart, not a tongue. Without the heart, words have no meaning.

Divine Power is a thing that nothing can withstand.

મૌનમાં સર્વાર્થસિદ્ધિ છે એવો અનુભવ વધતો જાય છે.

He who remembers God can afford to forget everything else.

શું કરવું તે માણસ જાણે છે, પણ જાણે છે તે કરતો નથી. તેનું શું કારણ ?

Alcohol maddens a man for the moment, but pride devours him completely and he is not even conscious of it!

Faith makes the ship move.

He who does not know himself is lost.

आत्माका दर्शन जितना होता है इतना ही मनुष्य आगे बढ़ता है ।

Even if he be your relation, do not try to hide his faults.

If we dwell on evil thoughts, they do not disappear; they are likely to become our companions. "Dhyayato vishayan.”

शुद्ध विचार ऐसी सूक्ष्म वस्तु है और इतनी वेगवान वस्तु है कि व्यापक बन जाती है ।

Noise does not overcome noise; silence does.

મનુષ્ય ભોગને નથી ભોગવતો પરંતુ ભોગ મનુષ્યને ભોગવે છે. અર્થાત્ ખાઈ જાય છે.

When the inner lamp burns, it illumines the whole world.

There can be no safety for us save in the lap of God.

जो जीना नहीं जानता है वह मरना कैसे जाने?

मनुष्य जीवन और पशु जीवनमे फरक क्या है इसका संपूर्ण विचार करने से हमारी काफी मुसीबतें हल होती है

Who can describe the joy that lies in finding refuge in God?

Purity asks for no external protection.

जिसने अपनापन खोया उसने सब खोया ।

ध्यानावस्थित दृढ़ बनता है, स्पष्ट बनता है ।

A leader is useless when he acts against the promptings of his own conscience.

अहंकाररूपी अंधकार से भी ज्यादा है ।

भक्त भगवानमें लींन होता है

सीधा रास्ता जैसा सरल है ऐसा ही कठिन है । ऐसा न होता तो सब सीधा रास्ता ही लेते ।

अनासक्ति कितनी कठिन है अनुभवसे ही पता चलता है ।

मन दो प्रकारके हैं ー एक नीचे ले जाता है, दूसरा उचे । इसे हम बराबर सोचें और पहचाने ।

He who loses patience, loses Truth as well as Non-violence.

અનાસક્તિની સાચી કસોટી ત્યારે થાય છે જયારે કોઈ કામને માટે આસક્તિનો પૂરો સંભવ પેદા થાય છે.

जिने की मजे जीने की जंजाल छोड़ने में है

When we wipe the slate clean, we see God's signature clearly on it.

जिनको धर्मका ख्याल नहीं रहता है ऐसे दस प्रकारके लोगोंमें लोभी, कामी, क्रोधी और शराबी लोगोंको विदुर गिनाते है

The common people are a devoted workers real bank, and this bank never fails.

रोगग्रस्त शरीर सही बन सकता है, रोगग्रस्त मन नहीं ।

जब हम जानते हैं कि एक वस्तुकी दो बाजु हैं, तो हम सफ़ेदको देखें ।

ત્યાજ્ય વસ્તુ જો મફત મળે તોપણ ન લેવી તે કર્તવ્ય છે.

जीवनकी सफलताका सही निशान है कि मनुष्य कोमल बनता जाता है और पिढ ।

Life is likened to a rose; because life, too, is full of thorns.

जिसका मन हरेक हालतमें शांत नहीं रह सकता है वह शांत नहीं है, कैसे भी बाहरसे शांत लगे ।

Only experience makes us realize how hard it is to attain the state of non-attachment.

जब मनुष्य आकाशके नीचे सोता है तो उसे कौन लूट सकेगा?

Just as drop by drop the lake fills up, so also every minute of sincere prayer nourishes the soul.

A person without attachment should under no circumstances give way to anger.

He who thinks, speaks and acts with God as his witness, will never feel ashamed of doing the right thing.

હું ક્યારે અને ઈશ્વર ક્યારે? એનો નિર્ણય કરવામાં જ્ઞાનની પરીક્ષા છે.

That being so, why is man happy or miserable?

जब हमारे हृदयमें ईश्वरका वास हो जा[ता] है, हम न ख़राब विचार कर सकते [हैं], न खराब काम ।

He who obeys Gods Law will never care for any other law which is opposed to the Divine Law.

જે માનસ એક વસ્તુ સમજી નથી શકતો, તેને તે કરવાની જબરદસ્તી કરવી એ સખતમાં સખ્ત સજા છે.

Life is not a bed of roses; it is full of thorns.

Every minute of my life I am conscious of the presence of God. Why, then, need I fear anyone?

जब मनुष्य अपनेको पहचानता है, तब मुक्त है ।

What matters to you the worlds praise or censure? Do what you think is your duty.

किसीका एब निकलना एक बात है उसे साबित करना दूसरी बात है ।

खुश करना तो खुदाको, खुशामत करना तो भी उन्हींकि, यो हम सब चिंता और झंनझंटसे छुट जाते हैं ।

जब आदमी अपना कम नहीं कर पाटा है क्यों व्याकुल बनता है?

रोज मरने से बेहतर है कि एक ही दफा मरना ।

When the ego dies, the soul awakes.

To have good thoughts is one thing; to act upon them is another.

एक चोरी है, एक चोरीमें मदद करता है, एक चोरीका इरादा करता है । तीनों चोर हों ।

Restlessness and impatience are two diseases and both shorten life.

If we call God our Redeemer and let our indolence grow, we are committing a sin.

એક માણસે આજે આવીને કહ્યું : જો હું સાચી સેવા ન કરું તો જીવવામાં મને કશો રસ નથી.

जब हम कुछ भी देते हैं, तो हमारेमें जो सच्चा [है] वही दें ।

જ્યાં સુધી એક પણ માણસ, કામ ન મળવાને કરને ભૂખે મારતો હોય ત્યાં સુધી કોણ ચેનથી ખાઈ શકે?

गंगा जलको छोडकर प्यास मिटाना और ईश्वरको छोडकर आत्म तृप्ति करना सरिखा असंभव है ।

किसी औरकी गुलामीसे दहशत और स्वार्थकी गुलामी बदतर है ।

કૉન્ફ્યૂશિયસ કહે છે: સુવ્યવસ્થિત રાજ્યમાં ધનને પ્રગતિ નથી ગણતા. લોકોની અને તેમના આગેવાનોની પવિત્રતા એ જ રાષ્ટ્રનું સાચું ધન છે.

जीना जूठ है, मृत्यु सही है, निश्चित है । (नानक)

If one man can become perfect, it is but fair to assume that all can become so.

The real service to the Bhils would be to make them fear­less and remove their despair.

It is very difficult to confess ones error; but then there is no other way of cleansing oneself.

He who has not in him infinite patience cannot observe nonviolence.

जब हमारा बाहरी जीवन भीतरी जीवनका कब्जा पाटा है, तब परिनाम तेढ़ा ही रहता है ।

Man must never suppress his inner voice even if he stand alone.

સૌંદર્ય ચહેરાના રંગમાં નથી, સત્યમાં જ છે.

विरोध आदमीको बनाता है ।

દેશો વચ્ચેનો દરિયો ઓળંગવો સહેલો છે, પણ વ્યક્તિ વ્યક્તિ વચ્ચેનો કે પ્રજા પ્રજા વચ્ચેનો દરિયો તરવો અઘરો છે.

He who denies the existence of God denies his own.

પ્રથમ કામ, પછી મળે તો કામ જેટલા દામ, આ થઇ પરમાત્માની સેવા. દામ પહેલાં માગો તો તે થઇ સેતાનની સેવા.

देवके कोई भी नाम हों, लेकिन उसमें देवके गुण हों तो हम उसे अवश्य नमस्कार करें ।

Life becomes perpetually renewed every day. This knowledge should be helpful in uplifting us.

मेरे धंदेके बारेमें मैं क्यों किसीपर निर्भर हूं?

પ્રાર્થના હૃદયથી કરવી જોઈએ, શબ્દોથી નહીં. હૃદય વગરના શબ્દો નાકમાં છે.

Sweet are the fruits of equanimity—the truth of this is experienced every moment.

Faith is put to the test when the situation is most difficult.

अकेलेपनमें जो लाभ है वह अनुभवसे ही सिद्ध हो सकता है ।

हे जिव! तू अनासक्त है तो तुझे शोरगुलको और मारपीटको भी बरदास्त करना है

Repression itself affords a training in satyagraha, even as an unsought war affords a training for the soldiers.

આટલું સમજીને આપણે જે વ્યાધિ આવે તે રામભરોસે રહીને વેઠી લઈએ અને આપણું જીવન આનંદમય બનાવીને ગુજારીએ તો કેવું સારું!

જે માનસ સૌને ખુશ રાખવા ઈચ્છે છે, તે કોઈને ખુશ નહીં કરે.

To seek a favour is to barter away ones freedom.

Merit lies in fighting alone, be the opponent one or many.

ધર્મ કંઈ જીવનથી ભિન્ન નથી, જીવનને જ ધર્મ માનવો જોઈએ. ધર્મ વગરનું જીવન મનુષ્યજીવન નથી, પશુજીવન છે.

ભૂતકાળ આપણો છે, આપણે ભૂતકાળનાં નથી. આપણે વર્તમાન છીએ અને ભવિષ્યને બનાવવાવાળાં છીએ, ભવિષ્યનાં નહીં.

Inexhaustible patience is needed if Truth is to be brought home to anyone.

In faith there is no room for despair.

જે માણસ કોઈ એક ચીજ ઉપર એકનિષ્ઠાથી કામ કરે છે, તે આખરે બધી ચીજ કરવાની શક્તિ પ્રાપ્ત કરે છે.

Gita is pre-eminently a description of the duel that goes on in our own hearts.

જે અર્થશાસ્ત્ર નીતિથી અલગ કે તેનું વિરોધી હોય, તે અમાન્ય છે, ત્યાજ્ય છે.

If all become teachers, who will be the pupils? So let us all be pupils.

God is our Help as well as the Helmsman.

To remain entangled in things physical and aspire for self-realization is like asking for the moon.

The non-attached person cannot own anything.

માણસની પ્રતિષ્ઠા તેના દિલમાં -હૃદય છે, નહીં કે તેના મગજમાં એટલે કે બુદ્ધિમાં.

I have no disciples, being myself an aspirant after discipleship and in search of a guru.

इससे उलटा निरभिमान अथवा नम्रता आदमीको पोषण देता है, और बड़ाता है ।

बगैर समझके न कुछ करना न पढना ।

જેણે પોતાપણું ખોયું તેણે બધું ખોયું.

जो मातृभाषाकी अवगणना करता है वह अपनी माताकी करता है ।

निराश[] आदमीको खाती है ।

That which looks for mercy from an opponent is not non­-violence.

There is greater pleasure in not eating than in eating. Who has not experienced the truth of it?

Purity is tested only when it is pitted against impurity.

Silence above all.

उम्दा ख्याल खुशबू जैसा है ।

If you want to stand before God, you must go after shed­ding the robe of egoism.

Thousands like myself may die in trying to vindicate the ideal but Ahimsa will never die.

विभूतिमान अपनी विभूतिके कारण अमर होते हैं ।

जो मनुष्य यह मेरा और वह तेरा मानता है, वह अनासक्त नहीं हो सकता है

When the soul awakes, all sorrow vanishes.

सच्चके जैसा कोई सुख नहीं, जूठके जैसा कोई दुःख नहीं ।

जो ईश्वर चतुर्भुज है वह सहस्त्र भुज भी होता है । येह बताता है कि सब काल्पनिक है ।

ट्रेनको चलाने वाली शक्ति सीटी नहीं है, लेकिन बाफमें रही युक्त शक्ति है ।

कामनाको संतुष्ट नहीँ करना अच्छा है लेकिन शुभ करने के बाद उसे रोकना असंभव नहीँ तो कठिन तो है ही

True religion knows no territorial limits.

सत्यके साथ दृढ़ता होनी ही चाहीये ।

Simplicity cannot be affected, it should be ingrained in one's nature.

Everyone, prince or pauper, is the guardian of his own dharma. What is there to grieve or rejoice in this?

बलिदान वही कर सकता जो शुद्ध है, निर्भय है, योग्य है ।

अशक्य दीखता है वह अशक्य है ही ऐसा हमेशा नहीं है ।

જે જબરદસ્તીથી ગરીબ બન્યો છે તે સ્વેચ્છાએ ગરીબ બની હ્સકતો નથી.

जिसको ईश्वरकि हस्तिके लिये शंका है उसे अपनी हस्तिके लिये [भी] शंका होनी चाहिये?

I decline to be slave to precedents or practice I cannot understand or defend on a moral basis.

जैसे हमारी पीठ दूसरा आदमी ही देखता हैं, हम नहीं, ऐसे ही हमारे दोष भी हम नहीं देखते हैं ।

Why should I depend upon anyone for my own affairs?

श्रध्दाकी परीक्षा सबसे कठिन अवसरपर होती है

सत्याग्रही कहलाने से मनुष्य सत्याग्रही नहीं बनता है । शुद्ध सत्यका पालन करने से ही मनुष्य सत्याग्रही बनता है ।

Superstition and truth cannot go together.

बगैर भीतरकी शांतिके, बाहरी शांति कुछ कामकी नहीं है ।

दोष कबूल करने से ही दोष नहीं मिटता, दोष मिटाने के लिये जो शक्य है वह करना भी चाहीये ।

Pure thought is far more potent than speech.

जो दूसरा सब याद रखे और ईश्वरको भूले उसने कुछ याद नहीं किया है ।

જમીનનો માલિક તો તે જ છે જે તેના પર મજુરી કરે છે.

In egotism lies all trouble.

Says Nanak again : Whatever you give away is yours; what­ever you keep is not yours.

It is not the whistle that moves the train but the power harnessed in the steam.

विद्या वही है जिससे मनुष्य अपनेको पहचाने । इसका अर्थ आत्मज्ञान हुआ ।

जब बुद्धि और श्रद्धाके बिचमें भेद है तब श्रद्धाको मान देना अच्छा है ।

Supposing God is on the side of both, then who should fear whom?

धर्म पलने कहने न कहने से नहीं होता लेकिन ईश्वरको अंतरसे और अंतरमें पहचानने से ही होता है ।

He who knows no rules and follows none just cannot be a servant of the people.

घमंडीको प्रकाश मिल ही नहीं सकता ।

કહેવાય છે કે ઘર બાળીને તીર્થ ન થાય પણ સાચું તો એ છે કે ઘર બાળીને જ તીર્થ થાય છે.

हमारा जीवन रोज नया होता है यह ज्ञान हमको उंचे जाने के लिये मददगार बनना चाहिये ।

मनुष्य अपने विचारका पुतला है

आदमी अपने भीतरी आवाजको कभी न दबावे, भले ही वह अकेला हो ।

जैसे विचार करता हू मालुम होता है कि हृदयसे, ज्ञानसे लिया हुआ रामनाम सर्वग्याधिका निवारण है ।

He is lost who is possessed by carnal desire.

Innocent and dreamless sleep is samadhi (meditation), yoga (concentration of mind) and selfless action. (Adapted from Vinobas letter).

માણસ પોતાને કેવો છેતરે છે, એનો મને પ્રતિક્ષણ અનુભવ થાય છે.

પોતાના દોષ આપણે જોવા નથી ઈચ્છતા, બીજાના દોષ જોવામાં આપણને મજા પડે છે. ઘણાં દુઃખો તો આમાંથી પેદા થાય છે.

कृत्रिम नहीं, लेकिन स्वाभाविक हास्य भव्य भाषण है और भाषणसे ज्यादा कम देता है ।

An egoistical utterance should always be regarded as false.

કોઈની એબ કાઢવી સહેલી વાત છે, તે પુરવાર કરવી એ બીજી વાત છે.

ધૈર્યથી, શાંતિથી શું નથી થઇ શકતું ! એનો અનુભવ જે લેવા માગે તેને રોજ મળી શકે.

He who has neither peace nor determination, how can he have realization?

पवित्रता परदेमें नहीं रहती उसे रक्षा ईश्वरकी ही चाहिये

Truth should be accompanied by firmness of purpose.

हमारा सबसे बड़ा शत्रु विदेशी नहीं है, न कोई दूसरा हमारा शत्रु हम ही है अर्थात हमारी बासना

He who in his distress turns to God is not troubled by any fear.

स्वार्थ हमेशा हमे चिंता ग्रस्त करता है ।

ऐसा होते हुए आदमी सुखी दुःखी क्यों होता है ?

God and Satan cannot both occupy the throne of the heart.

All activities that are born of one and the same seed merge into one another.

This office-holding is either a step towards greater prestige or its total loss.

किसीकी महेरबानी मांगना अपनी आझादी बेचना है

जिंदगीका एक भी क्षण नहीं है जिसमें आदमी सेवा नहीं कर सकता है ।

भीतर साफ़ है तो बाहर होना ही है ।

If I had no sense of humour, I would have committed suicide long ago.

Pride devours man completely. The truth of this can be realized by everyone every moment.

हिंसक कार्यकी मर्यादा है और वह निष्फल हो सकता है अहिंसाकी मर्यादा है ही नहीं और कभी निष्फल नहीं जाती

जब आदमीका धैर्य छूट गया है तब मौन लेकर शांत होने पर ही बोलें ।

આદર્શ વગરનો માણસ સુકાન વગરના વહાણ જેવો છે.

We are no better than any other—this thought is full of truth and humility.

राजा या रंक हरेक अपने धर्मका चौकीदार होता है । इसमें हर्ष क्या शोक कौन?

વખત આવ્યે, બધાં વૃદ્ધ થાય છે. એક તૃષ્ણા હંમેશાં જુવાન રહે છે.

મનુષ્યજીવન અને પશુજીવનમાં ફરક શો ? એનો પૂરેપૂરો વિચાર કરવાથી આપણી ઘણી મુશ્કેલીઓનો નિવેડો આવી જાય છે.

When the self dies, God fills the void.

मनुष्य अकेला कुछ नहीं है, लेकिन जब वह ईश्वरका बनता है, तब सब कुछ होता है ।

He alone can offer sacrifice who is pure, fearless and worthy.

धर्म पालनमें से जो अधिकार निकलता है वही स्थिर रहता है

अपनेको धोखा देने की मनुष्यकी शक्ति अजीब है ।

जो हमेशा सत्यके पथपर ही चलता है वह कभी गिरता नहीं ।

I realized that the true function of a lawyer was to unite parties riven asunder.

શરીરને બચાવવા માટે ઘણો ઉદ્યમ કરું છું, આત્માને ઓળખાવા એટલો કરું છું ખરો ?

जो बुरे खबरसे घभराता नहीं है, वह अच्छे खबरसे फूलेगा नहीं ।

To surrender to force is a sign of unmanliness.

વિકારી વિચારો પણ બીમારીની નિશાની છે. એટલા માટે આપણે બધા વિકારી વિચારોથી દૂર રહેવું.

मौतकी धमकीसे क्या डरना क्योंकि वह तो सदाकी है ही ।

अनासक्त कार्य शक्तिप्रद है क्योंकि अनासक्त कार्य भगवान् भक्ति है

कैसी दुःखकी बात है कि मनुष्य जानता है तो भी गिरना पसंद करता है?

शुभ वस्तु आदमी मनसे नहीं छोडता है, लेकिन मित्रोंके खातर छोडता है तब योग्य या योग्य?

આદર્શ વગરની મહેનત નિષ્ફળ છે, જેમ દિશા અથવા બંદર વગરનું વહાણ નિષ્ફળ ફર્યા કરે છે.

जो समय बचाना चाहता है वह अनावश्यक बात एक भी नहीं करेगा ।

I say that he is the greatest artist who leads the best life.

अपनी एब हमेशा सुनें, अपनी स्तुती कभी न सुनें ।

અનાસક્ત કાર્ય શક્તિ આપનારું છે, કારણકે અનાસક્ત કાર્ય એ ભગવાનની ભક્તિ છે.

He alone knows the charm of solitude who has deliberately taken to it.

શ્રદ્ધાથી માણસ શું નથી કરી શકતો? બધું જ કરી શકે છે.

देशों [के] बीचका समुद तैरना आसान है, व्यक्तिके बीच या प्रजाके बीच या प्रजाके बीच का समुद्र तैरना कठिन है

इनसान तुझे फेंकता है उसे [उससे] क्या, अगर खु[दा] तुझे रखना चाहता है ।

अगर आत्मा है तो परमात्मा है ही ।

To speak the truth, you have to weigh your words again and again.

A word uttered from a pure heart goes never vain.

I have sacrificed no principle to gain a political advantage.

Outward peace is useless without inner peace.

जो डरता है वह खोता है ।

मद्यपान मनुष्यको क्षण भर दीवाना बनाता है । मद उसे खा जाता और उसे पता भी नहीं होता है ।

Mans capacity for self-deception is immeasurably greater than that for deceiving others. Every sensible person will testify to this.

અનાસક્તિની સાથે અનિયમિતતાનો મેલ ક્યારેય બેસતો નથી.

Education which does not mould character is wholly worthless.

What greater meanness can there be than to seek out our good points and praise them to others?

Who can eat with an easy mind so long as even a single person starves for want of work?

अवगुण अंधेरेमें फलता है, प्रकाशमें गैब [गायब] हो जाता है ।

સાચું સુખ બહારથી નથી મળતું, અંતરમાંથી જ મળે છે.

He alone can be a true satyagrahi who knows the art of living as well as of dying.

સર્વને ધારણ કરે તે ધર્મ, એટલે કે ધર્મ દરેક અવસ્થામાં ને દરેક સમયે જીવનમાં ઓતપ્રોત છે.

श्रध्धासे मनुष्य पहाड़ोंको उलुंघन करता है ।

પુખ્ત વાચનથી શક્તિ તો આવે છે પણ જ્ઞાન વગર સાચી સ્વતંત્રતા નથી મળતી.

शुद्ध ज्ञान धर्मग्रंथ पढ़ने से नहीं मिलता । शुद्ध ज्ञान सिवाय सद्गुणके असंभवित है ।

राग-द्वेषादि भी व्याधि है और शारीरिक व्याधिसे बदतर है । उसका निवारण रामनामके बिना कैसे हो सके?

सिवा विरोधके कोई आगे नहीं बढ़ता है ।

गुरु संपूर्ण होना चाहिये । वह तो ईश्वर ही है ।

What a pity that even though a man knows it, he still prefers to fall!

Whatever the crisis, the fire of love will overcome it.

ભૂલ કબૂલ કરવી તે સાવરણો વાપરવા જેવું છે. સાવરણો ગંદકી સાફ કરે છે, ભૂલનો સ્વીકાર બહુ ખપમાં આવે છે.

સાચા ભક્તને માટે કશું પણ અશક્ય નથી.

मनुष्यकी प्रतिष्ठाउसके दिलमें-ह्रदयमें है, नहि की उसके मस्तिष्कमें यानि बुध्दिमें

हम बड़ी बातोंको न सोचें, अच्छी सोचें ।

Faith is that which remains unshaken even in the face of advessity.

व्याधिके डरसे जितने आदमी मरते हैं, उनसे कम व्याधिसे मरते हैं ।

संतोंकि वाणी सुनो, शास्त्र पढो, विध्वान हो लो, लेकिन अगर ईश्वरको हृदयमें स्थान नहीं दिया तो कुछ नहीं किया ।

He who lacks peace and firmness cannot realize God.

God and Satan cannot both occupy the throne of the heart.

शुद्ध प्रेम सब थकान दूर करता है ।

Not contrived but genuine laughter is true eloquence, and more effective than speech.

जब तुझे सब छोड़ेगा, तब इशेअर तो तेरे पास है ही ।

Let us think not of big things but of good things.

વગર વિચારે કશું વિચારવું, બોલવું કે લખવું નહીં. અને વિચાર કરો કે એથી કેટલો બધી સમય બચી જાય છે.

An important matter loses importance if irrelevant. A relevant thing, though small, is of the highest importance.

શુદ્ધ હૃદયમાંથી નીકળેલું વચન કદી નિષ્ફળ નથી થતું.

Man is truly known by the humility of his spirit.

हरेक आदमीको अपना मूल ढुंढना चाहीये ।

कोई शुभ निश्चय भी मनुष्य भले न करे लेकिन विचारपूर्वक जो निश्चय करे तो उसे कभी न छोड़े

नानक कहते हैं कि ईश्वर हरेकके हृदयमें है और इस कारन हरेक हृदय ईश्वर मंदीर है ।

સીધો રસ્તો જેવો સરળ છે તેવો જ કઠણ છે. એવું જો ન હોત તો બધા જ સીધો રસ્તો લેત.

रामनामकी भी शक्तिकी मर्यादा है । क्या कोई चोर रामनामसे कामयाबी हांसिल कर सकता है?

विभूतिके कारण अमर होना बड़ी बात नहीं है ।जो रोजके कार्यमें अपना धर्म पूरा बजाता है वह विशेष है ।

Economics which departs from or is opposed to ethics is no good and should be renounced.

જ્યાં મનુષ્યનું મન છે, ત્યાં તે છે; જ્યાં તેનો દેહ છે, ત્યાં નહીં.

પોતાને ઓળખવાને માટે માણસે પોતામાંથી બહાર નીકળી તટસ્થ બનીને પોતાને જોવો જોઈએ.

ભક્ત ભગવાનમાં લીન હોય છે.

जो मनुष्य एक वस्तु नहीं समजता है उसे करने के लिये उसे मजबूर करना सख्त सजासे अधिक सजा है

અનાસક્ત વ્યક્તિને ક્યારેય ગુસ્સો આવવો નહીં જોઈએ.

દૂધમાં ઝેર હોય તો આપણે કૅફીદઈએ છીએ. તે જ પ્રમાણે સારા સાથે પાખંડ હોય તો તેને ફેંકી ડો.

શારીરિક દુર્બળતા સાચી દુર્બળતા નથી. મનની દુર્બળતા જ સાચી દુર્બળતા છે.

જે વિરોધી પાસે દયાની અપેક્ષા રાખે, તે અહિંસા નથી.

Everyone grows old with the passage of time; desire alone remains ever youthful.

He who is not disturbed by bad news will not be elated by good news.

हम सत्संग ढुंढते हैं क्योंकि हमारी आत्माके लिये वही खुराक है ।

The greatness of a person lies in his heart, not in his head, that is, intellect.

Throughout my career at the bar I never once departed from the strictest truth and honesty.

By education I mean an all-round drawing out of the best in child and man-body, mind and spirit.

It follows from the foregoing that we would be thereby adding that much time to our span of life.

मनुष्य एक शासके ताबे रहता है उसके मानी है कि वह व्यक्तिगत स्वातंत्रयकी किमत देता है

अनासक्तिकि एक परीक्षा है कि मनुष्य राम नाम लेकर सोने के समय एक क्षणमें सो सकता है ।

He who is afraid of people's censure will never be able to do anything worth while.

बगैर निस्वार्थताके निर्भयता कैसी?

દુઃખના સમયમાં જે ભગવાનનાં દર્શન કરે છે, તેને કોઈ દર લાગતો નથી.

जब आत्मा मरता है, तब परमात्मा जगह रोकता है ।

ભાગ્ય અને પુરુષાર્થનો ઝઘડો રોજ ચાલ્યા કરે છે. આપણે પુરુષાર્થ કર્યા કરીએ અને પરિણામ ઈશ્વર પર છોડીએ.

Nanak says : If we obey the law of God, we then need no man-made laws.

हमारी स्थितिके कर्ता हम ही हैं ।

वही जिंदा है जिसके हृदयमें राम रहता है ऐसा जानता है ।

Nothing is ever achieved without toil, that is without tapa.1 How, then, can self-purification be possible without it?

શું મોત કોઈ પણ સંજોગોમાં અતિશય દુઃખમાંથી મુક્તિ નથી? જો છે, તો શોક શા માટે?

गुस्सा किसपर करना? अपनेपर? यह तो रोज करो । दिसरोंपर? यह तो करने का कारण ही क्या?

जो मनुष्य दूसरोंकि ऐब निकालता है वह अपनी नहीं देख सकता ।

What is in the mind must come out, sooner or later.

The wonder is that even though a man knows where true happiness lies, he wastes his life in pursuing untruth!

How can that be religion which cannot be put to use in ones daily life?

माना कि दोनोंके साथ ईश्वर है तो कौन किससे डरे?

What is 'big' or 'small' in sin? Sin is sin. To believe otherwise is self-deception.

मनुष्य जब अपने स्वभावको दबाता है तब सावधानीकी बड़ी आवश्यकता है ।

Mans joy knows no bounds when he obtains something beyond his hopes.

Just as the universe is contained in the self, so is India con­tained in the villages.

મારી કૃપા તારે માટે પૂરતી થવી જોઈએ, કારણ કે મારું બળ દુર્બળતામાં જ પૂર્ણ થાય છે. (૨ કોર : ૧૨-૯)

जो भगवानमें लीन है वह भगवानके बाहर किसीमें या किसी चीजमें कौन नहीं हो सकता

અગ્રણ છુપાવવાથી વધે છે. અજ્ઞાન બતાવવાથી આશા રહે છે કે એ ક્યારેક પણ ઓછું થશે.

जो बहूत गिनती करता है, वह आत्म दर्शन नहीं कर सकता है ।

આ પાછલું સૂચવે છે કે બધાની આવી સત્યની આરાધનામાં રહી છે. સત્યની ઉપાસનામાંથી સહુ ચીજ મળી રહે છે.

Evenmindedness is the best of all wisdom.

આત્માને ઓળખવાથી, તેનું ધ્યાન ધરવાથી અને તેના ગુણોને અનુસરવાથી માણસ ઊંચે ચડે છે. એથી ઊલટું કરવાથી નીચે પડે છે.

We can do nothing right, so long as we are not blessed with inner light.

जबतक प्रेरणाको बुद्धिका समर्थन नहीं होता, तबतक वह पंगु है ।

हरेक प्रवृत्ति जिसकी उत्पत्ति एक ही बीजसे होती है, सब एक-एक-में मिल जाती है ।

Man finds himself by losing his Self.

Nanak says : God dwells in every human heart, and so every heart is a temple of God.

ध्यानाव्स्थित होना, वह सूक्ष्म विचारकी निशानी है और विचारधारा शुद्ध और परिपक्व बनाती है ।

If we do not forsake our ideal, the ideal will never forsake us.

No cutting off of heads becomes necessary in the presence of a living Demos.

विकारी विचारसे भी बीमारीकि निशानी है इसलिये हम सब विकारी विचारसे बचते रहें ।

जो शरीर श्रम कर सकते हैं उनके लिये सदाव्रत खोलना पाप है उनके लिये कम पैदा करना पुण्य है

भिलों [भीलों] की सच्ची सेवा है कि उनको निर्भय करें और उनकी निराशा मिटावें ।

When ‘I and when God? In determining this lies the test of wisdom.

श्रद्धासे जहाज चलती है ।

મનુષ્ય જો પોતાના ગજા ઉપરાંતનું કામ હાથ પર ન લે તો એને ગભરાટ રાખવાનું ક્યાંય સ્થાન જ ન રહે.

It is well not to yield to desire. Once we give in restraint becomes difficult if not impossible.

Man is where his mind is, not where his body is.

जो श्रध्दा कभी बुझती नहीं है मगर बढ़ती है वह अनुभवका रूप लेती है

प्रतिक्षण अनुभव होता है कि समताके फल मीठे होते हैं ।

Better to die once than to die daily.

प्रार्थनाके लिये ह्रदय आवश्यक है, वाचा नहीं बगैर ह्रदयकी वाचा निरर्थक है

ખુશ કરવા તો ખુદને, ખુશામત કરવી તોયે તેની, તો આપણે બધી ઝંઝટ અને ચિંતાથી મુક્ત થઈ જઈશું.

I know that war is wrong, is an unmitigated evil. I know too that it has got to go.

માણસ નિયમબદ્ધ રહે છે એનાથી એને જે સંતોષ મળે છે તેનાથી જ એનું સ્વાસ્થ્ય અને આયુ વધે છે.

धैर्यसे बहूत कम बनते हैं, अधैर्यसे बिगड़ते हैं ।

जिसे ईश्वरका सहारा है उसे पंगु मन्ना पाप समझा जाय ।

निर्दोष और निःस्वप्न निद्रा समाधि है, योग है, अनासक्त कर्म है(विनोबा के खतके आधारपर)

The way of peace is open to her. Her freedom is assured if she has patience.

जब हमारा प्रेरक भगवान होता है, तब हमको और कोई ख्याल नहीं करना पड़ता है ।

He who harps on his woes, multiplies them manifold.

जो मनुष्य कभी निराश नहीं होता है, वही सरदारी क्र सकता है ।

हिमालय दूरसे ही अच्छा लगता है ऐसे प्रायः सब चीजके लिये है ।

अनासक्तको कभी क्रोध होना ही नहीं चाहिये

When a mans mind is filled with the Light of Heaven, all obstacles in his path vanish.

आपखुदीमें सब मुसीबत भरी है ।

જિંદગી જો પ્રાણીસેવા માટે અને ઈશ્વરને ઓળખવા માટે હોય તો એને પવિત્ર રાખવી અને સંયમી રાખવી એ આપણી ફરજ છે.

A leader is only first among equals.

I could not live for a single second without religion.

इस अहंकाररूपी अंधकारको कैसे निकलें? रजवत्होने तककी नम्रता रूपी प्रकाशसे ।

What seems impossible is not always really so.

ईर्ष्या करनेवालेको खाती है । जिसकी वह ईर्ष्या करता है, वह अविच्छिन्न रहता है, शायद अनजान भी ।

जब ऐसी स्थिति है, तो नाचना क्या, अभिमान क्या?

अगर हम दुःखले समय भी ईश्वरकी हाजरीको पहचान सके तो हमारे लिये खेर है ।

A guru should be perfect. God alone is that.

પવિત્રતાને બહારના રક્ષણની જરૂર જ નથી.

अतिशयोक्तिकी जालमें से आदमी छुट नहीं सकता है ऐसा प्रतीत होता है ।

Being a slave to fear and selfishness is the worst form of slavery.

We cannot act or even think, in two opposite ways at the same time.

मनुष्य बहारसे ढुंढक्र अपनेको बढ़ा नहीं सकता है बढ़ने का स्थान भीतर है ।

जो जबरन गरीब है वह स्वेच्छासे गरीब नहीं बन सकता है

The hardest heart and the grossest ignorance must disappear before the rising sun of suffering without anger and without malice.

Every minute that runs to waste is irrecoverable. Yet, know­ing this, how much time we waste!

સુખમાં સુખ જોવું એ દુઃખ છે. દુઃખમાંથી સાચું સુખ જન્મે છે.

आत्मारूपी सही धनको पहचानना न उसकी रक्षा करता है वह और किस चीजकि रक्षा क्र सकता है?

જેમ પિંડમાં બ્રહ્માંડ છે તેમ ગામડામાં હિંદુસ્તાન છે.

अगर हमारे पड़ोसी स्वच्छ नहीं हैं, तो हमारी निजी स्वच्छता पंगु है ।

We exist, because God is. This shows that man, or any living being, is part of the Divine.

जो मजे नहीं कहने में है वह कहने में नहीं है । ऐसा अनुभव कौन नहीं करता?

Therefore, a satyagrahi will never seek rights; these will come to him unsought.

स्वाभाव अगर बुरा है तो उसे दबाना नहीं पर उसे फेंक देना ।

सबसे बडी चुप ।

When God is our Guide, we need worry about nothing.

अपनेको पहचानने के लिये मनुष्यको अपनेसे बाहर निकलकर तटस्थ बनकर अपने को देखना है

श्रद्धा उसका नाम है जो विरुद्ध निशानी होते हूए अचलित रहती है ।

When everything belongs to God what shall we offer to Him?

How wrong it is to ask others to be clean when we ourselves remain unclean!

आसक्तिसे किया हुआ शुद्ध काममें भी डावपेंच आते ही हैं ।

जो मनुष्य अपनापनकी रक्षा करना चाहता है उसे सब आर्थिक वस्तु गंवाने की तयारी रखनी है

The hasty are ruffled; the slow and steady have composure.One sees the truth of this every moment.

[जो] धीरज खोता है वह सत्य खोता है अहिंसा खोता है ।

What is true of purity is true of all other virtues. Non­violence is tested when it faces violence.

The true mark of success in life is the growth of tenderness and maturity in a man.

દેવનું નામ ગમે તે હોય, પણ જો તેનામાં ગુણ હોય તો આપણે તેને જરૂર નમસ્કાર કરવા.

Religion is that which comprehends all. In other words, religion permeates life in all its aspects and at all times.

तुझे क्या, लोग तेरी निंदा करें या स्तुति! जो धर्म समझ वही किया करे

भोगको मनुष्य नही भुगतता है लेकिन भोग मनुष्यको भुगतता है अर्थात खा जाता है

તમારા ગજવામાં જેપૈસો છે, તે ક્યાંથી અને કેવો તીરે આયો, તે પોતાની જાતને પૂછો. આ ઘટનાથી ઘણું શીખી શકશો.

It is sinful to multiply wants unnecessarily.(Written on 3-4-1945.)

True happiness does not come from obtaining what one likes. It comes from cultivating a liking for what one dislikes.

A poet has said that a man without knowledge is like an animal. What is that knowledge?

We have made ourselves what we are.

हम ऐसी गलती मानने कि कभी न करें कि गुनाहमें छोटा-बड़ा ओह्ता है ।

One person has God on his side; millions have Satan on theirs. Must, therefore, one fear the millions?

सही चीजके पीछे वक्त देना हमको खटकता है, निक्कमीके खुवार होते है और खुश होते हैं?

સત્યનાં દર્શન અહિંસા વગર થઇ નથી શકતાં એટલા માટે કહ્યું છે કે अहिंसा परमो धर्म:

If God so desires it, I may have to become a helpless witness to the undoing of my dream.

तुमारे जेबमें एक पैसा है वह कहांसे और कैसे आया है वह अपनेसे पूछो उस कहानी से बहुत सीखोंगे

જેની આંખો ફૂટી ગઈ છે તે આંધળો નથી પણ જે પોતાનો દોષ કાઢે છે તે આંધળો છે.

मनुष्य जब एक नियम तोड़ता है तो दूसरे अपने आप तूट जाते हैं ।

When a man empties his heart, God enters it.

जो मनुष्य इर्द गिर्दके वायुमंडलका गुलाम बनता है, वह मंदबुद्धि बनता है ।

રાઈ જેટલો નાનો દોષ છુપાવવાથી પહાડ જેટલો મોટો બની જાય છે. પણ જાહેર કરી દેવાથી તે નાબૂદ થઈ જાય છે.

Such being the case, where is the sense in making merry or becoming arrogant?

एक संपूर्ण पुरुष असत्यको दूर कर सकता है, भले असत्य कहने वाले अनेक हो

Without selflessness, how can there be fearlessness?

The conduct of a few Indians was the measure of that of the millions of their fellow-countrymen.

થોડું જૂઠ પણ મનુષ્યનો નાશ કરે છે, જેમ ઝેરનું ટીપું દૂધનો.

He who wishes to save time will never do a single unneces­sary thing.

Why does a man become restless when he is unable to do his work?

I am in the world feeling my way to light "amid the encircling gloom."

Thought pierces even a wall of steel.

If we are late for a train, we miss it. What if we are late for prayer?

He who does not want to be a slave of anyone, must become the slave of God.

कच्चा धान फेंकने लायक है । [ऐसे] ही क्स्च्चे कामका [को] समझाना ।

મિથ્યા જ્ઞાનથી હંમેશા ડરતા રહેવું. મિથ્યા જ્ઞાન એ છે જે આપણને સત્યથી દૂર રાખે છે અથવા કરે છે.

જે માણસ પોતા પર કાબૂ નથી રાખી શકતો તે બીજા પર કદી સાચો કાબૂ નહીં રાખી શકે.

थोड़ासा झूठ भी मनुष्यका नाश करता है जैसे दूधको एक बूंद झहर भी ।

Accepting undesired service, which is not joyfully rendered, is a painful burden.

Knowledge is that alone which enables a man to know him-self. In other words, knowledge means self-realization.

A good thought is like fragrance.

To mistake selfishness for selflessness is like mistaking a jackal for a lion.

નકામો શબ્દ પણ સત્યનો ભંગ કરે છે. એ જ કારણે મૌનથી જ સત્યનું પાલન સહેલું બની જાય છે.

Meditation makes one strong and lucid.

આમ હોવા છતાં માણસ સુખીદુઃખી શા માટે થાય છે ?

સાચા ધર્મને ક્ષેત્રની મર્યાદા નથી હોતી.

It is not man that enjoys pleasures; it is pleasures that enjoy man, which is to say they consume him.

I am a humble but very earnest seeker after truth.

जैसे अनुभव लेता हूं, पाता हूं कि आदमी अपने-आप अपने सुख दुःख का कारण है

कहा जाता है भूखका दुःख बड़ा है हम है हम अगर इनसान रहना चाहे तो उस दुःखको भी भूलें ।

માણસમાં બીજાને છેતરવાની શક્તિ કરતાં પોતાને છેતરવાની શક્તિ ઘણી વધારે છે. દરેક સમજુ માણસ આ વાતનું પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ છે.

One can never find Truth if one is not wide awake every moment of ones life.

Do or Die.

Man cannot worship God and at the same time despise his fellow-beings. The two are irreconcilable.

धर्म के लिये मरना अच्य्ह्चा है, धर्मधताके लिये न जीना न म[र]ना ।

किसी भी वस्तु तोडना आसन है सांधने में बड़ी कुशलता और सावधानी चाहीये ।

जो मनुष्य एक वस्तु दिलसे मानता है वह सर्वथा अनुचित है तो भी उसकी दृष्टिसे सही है ।

हम सब दीवाने हैं उनमें कौन किसको दीवाना कहे?

बोलना या नहीं ऐसा संशय है तब मौन ही बोलने का स्थान लेता है ।

નિર્દોષ અને સ્વપ્ન વગરની નિંદ્રા સમાધિ છે, યોગ છે, અનાસક્ત કર્મ છે. (વિનોબાના પત્રના આધારે)

Trust ye in the Lord for ever: for in the Lord Jehovah is everlasting strength. Isaiah, XXVI. 4.

Renunciation is true enjoyment.

પરિશ્રમ વગર એટલે કે તપ કશું જ થઇ શકતું નથી તો પછી આત્મશોધ કેમ થઇ શકે ?

धर्मका जामा पहनने से पाप पुण्य नहीं बनता; भूल भूल नहीं मिटती ।

There is no sin like untruth, even as a million berries heaped together cannot equal a mountain. —Tulsidas

जैसे हम अपने धर्मको आदर देते हैं ऐसे ही दूसरे धर्मको दें ー मात्र सहिष्णुता पर्याप्त नहीं है ।

નિયમ તૂટે એ કેવું જોખમકારક છે ! મુંબઈ આવ્યો ને રોજ લખવાનું છૂટી ગયું.

કાચું ધાન ફેંકી દેવા લાયક હોય છે. એવું જ કામનું પણ સમજવું.

दुःखके समय जो भगवानका दर्शन करता है, उसे कोई भय नहीं लगता है

Selfishness and fear must go if one is to realize God.

जीवन गुलाबका बिछाना नहीं है, काँटोंसे भरा हुआ है ।

Silence inspired by fear is no silence.

Religion is no religion if it becomes mechanical.

He who has God for his companion, why need he be sorrow­ful or anxious or look for another companion?

The human body is like a musical instrument. Any note that is desired can be struck on it.

जो मनुष्य किसीका भी बोज हलका करता है वह निकम्मा नहीँ है

रामनाम उसीको मदद देता है जो रामनाम लेने की शर्त[का] पालन करता है ।

What is it, if not futile, to argue about something which is beyond thought?

जब तक हमें भीतरसे रौशनी मिलती है हम कुछ सही नहीं कर पाते है ।

If there is a soul, then surely the Supreme Soul (God), too, exists.

जैसे अक[एक] फोडा भी आदमीको तंग करता है उससे भी बदरतर उद्विन्गता है ।

He who is truly clean within, cannot remain unclean without.

Nothing is impossible for a true devotee.

Our greatest enemy is not the foreigner, nor anyone else. We ourselves, that is, our desires, are our enemies.

दूसरोंके दोष ही देखना अपने गुणोंको देखने से भी नीच है ।

जिसकी आंख एक कहती है, जीभ दूसरी, हृदयमें तीसरी चीज है वह घर-फूटा है निकम्मा है ।

Selfless action is a source of strength, for such action means the worship of God.

रामनाम रस पीना है तो काम, क्रोधादि निकालना चाहीये ।

માણસને જયારે અથાતીત વસ્તુ મળે છે ત્યારે તેના આનંદનો પાર નથી રહેતો.

जो अर्थशास्त्र नीतिसे भिन्न या विरोधी है वह निषिद्ध है, त्याज्य है

અફવા સાંભળવી નહીં, સાંભળવી. પોતાની સ્તુતિ કદી ન સાંભળવી.

गंदे ख्यालका विचार करने से वे हेट नहीं लेकिन उसका संग पैसा होने का सभव [संभव] है ध्यायविषयान् ।

Death was a companion and friend. It was well with those who had died bravely.

Man by himself is nothing. But when he has become one with God, he is everything.

One mans cruelty is the measure of another mans gentleness.

He who thinks of the suffering humanity, will not think of himself. Where has he the time?

आप मरने से आत्मा जागती है ।

जब हम अपना ही ख्याल करते हैं तब दूसरोंका ख्याल करने से वह छुटता है ।

Opposition makes the man.

By donning the garb of religion, vice does not become virtue nor does a wrong cease to be wrong.

The darkness of egoism is more impenetrable than darkness itself.

पo [प्र]थम सेवा पेखाना सफाई है ।

The nectar of Ramanama brings joy to the soul and rids the body of its ailments.

अशक्यको शक्य बनाना जितना सरल है इतना ही मुश्केल अशक्यको शक्य बनाना है ।

हमारी गँदगी हमने जब [तक] नहीं नीकाली है तबतक प्रार्थना करने का हमें कुछ हक़ है क्या?

अपने गुण आप देखे और उसकी स्तुती दूसरोंसे करे उससे बड़के [बढ़कर] नीचता कैसी होगी?

The power of a true word is such that it leads one from selfishness to selflessness.

बगैर परिश्रमसे यानि बगैर तपके कुछ भी हो नहीं सकता है तो आत्मशोष कैसे हो शके ?

दो विरोधि वस्तु हम साथ-साथ नहीं कर सकते हैं, न जम ऐसे सोच सकते हैं ।

जिंदगी गुलाबके समान मनाई जाती है । जिंदगीमें भी कांटा भरा है, इसलिये ।

Irregularity never goes well with non-attachment.

જે માણસ કોઈનોયે બોજો હલકો કરે છે તે નકામો નથી.

That which should be renounced must be declined as a matter of duty even if offered free.

मूलको छोड़कर जो डाल खोजता है, वह भटकता है ।

Indigestion, etc., are not the only causes of fever. Anger, too, can bring it on.

मनुष्य अगर अपनी शक्तिके बाहर कम न ले तो गभराहटको स्थान ही नहीं रहता

ईश्वर शक्ति ऐसी सत्ता है जिसके सामने लुछ भी टिक नहीं सकता

He alone lives in whose heart dwells Rama (God) and who is ever aware of such presence.

क्रोधावेशमें आदमी अपना नुकसान करता है, उसका पुरावा [प्रमाण] रोज मिलता है ।

खूबी अकेले झूझने [जूझने]में है । विरोधि एक हो या अनेक ।

He who doubts the existence of God perishes.

By whatever name God be called, if there be godly attri­butes, we must surely bow to Him.

ताजुब है कि आदमी बहोत दफा नहीं जनता है कि दुश्मन कौन और दोस्त कौन?

आदमी अपना दुःख हंसकर भूल सकता है रोकर बढ़ाता है ।

શ્રદ્ધાની પરીક્ષા અત્યંત મુશ્કેલીના સમયે થાય છે.

अगर हरेक हृदयमें ईश्वर है तो हम किसका तिरस्कार करें?

Not to do evil is the only true law of life, says Guru Teg Bahadur.

To speak or not to speak—when that is the question, silence should take the place of speech.

To be guilty of a lapse, small or big, is certainly bad; but to hide it is even worse.

सच्चा सुख बाहरसे नहीं मिलता है अंतर से ही मिलता है ।

स्वच्छता जब भीतरी और बाहरी रहती है तब वह ईश्वरमयताको पहुंचती है

सेवककी सच्ची बेंक आम जनता है जो बेंक कभी टूटती नहीं

Steadfastness in meditation indicates depth of thought; it also makes for purity and maturity of thought.

Inner strength grows by prayer.

We have to make ourselves as nearly as possible like Him we want to reach.

"The true function of journalism is to educate the public mind."

માણસ ભલે કોઈ શુભ નિશ્ચય પણ ન કરે, પણ વિચારપૂર્વક કરે તો તે કદી ન છોડે

Good deeds let us do right now; the bad ones let us always keep on postponing.

આદર્શ એક વસ્તુ છે, તેનું પાલન એ જુદી જ વસ્તુ છે. લખ્યું : ૧૫-૪-૪૫

संगीत गलेसे ही निकलता है ऐसा नहीं । मनका संगीत है, इंद्रियोंका है, हृदयका है ।

જિંદગી ગુલાબ જેવી મનાય છે. જીંદગીમાં પણ કાંટા હોય છે માટે.

કાળના વચનનો ફલિતાર્થ એ છે કે એટલું પોતાનું આયુષ્ય વધારે છે.

विचारको [लौह]खंडकी दीवारको भी भेदता है ।

यह पीछेका बताता है की सबकी कूंजी सत्यकी आराधनामें है सत्यकी उपासनासे सब चीज मिलती है

Pure love removes all weariness.

જિંદગી મજા કરવા માટે નથી પણ કિરતારને ઓળખવા માટે અને જગતની સેવાને માટે છે.

આપણે છીએ કેમ કે ઈશ્વર છે. આ પરથી જ આપણે જોઈ શકીએ છીએ કે મનુષ્યમાત્ર, જીવમાત્ર ઈશ્વરનો અંશ છે.

नानक कहते हैं मनुष्य औरतमें है और और्टर मनुष्यमें है । तो भी जगत में व्यभिचार क्यों चलता है?

આપણે આપણી ગંદકી કાઢી નથી ત્યાં સુધી પ્રાર્થના કરવાનો આપણને હક છે ખરો ?

हिंसा त्याज्य है क्योंकि उससे [जो] लाभ होता लगता है, वह आभास है, नुकसान होता है वह कायमी है

सत्य वचनकी शक्ति वहां तक जाती है कि मनुष्यको स्वार्थसे परमार्थमें ले जाती है ।

भीतरका सौन्द्र्यदेखो तो बाहरका फीका लगेगा ।

जबतक शरीर, मन और आत्माके बिचमें मेल नहीं होता है कुछ भी कम सीधा नहीं बनता है ।

हिंसा दुर्बलका शस्त्र है अहिंसा सबलका

મીરાંબાઈના જીવનમાંથી આપણે મોટી વાત એ શીખીએ છીએ કે તેણે ભગવાનને ખાતર સર્વસ્વનો ત્યાગ કર્યો - પતિનો સુધ્ધાં.

Beauty lies not in the complexion but in Truth alone.

The way to know what God's work is is heartfelt prayer and corresponding action.

ध्यानावस्थित होने से हम मंद नहीं होते हैं ।

આજકાલ બાઈબલના ફકરા વાંચું છું. આજે આ જોવામાં આવ્યું : શ્રદ્ધાપૂર્વક જે કાંઈ માગશે તે તમને મળશે. (મેથ્યુ ૨૧-૨૨)

In order to know himself, man must come out of his shell and view himself dispassionately.

Belittling ones mother tongue is like disparaging ones own mother.

I would far rather that Hinduism died than that untouchability lived.

Slavery to the environment dulls a mans mind.

જીવવું એટલે મોજ કરાવી - ખાવું, પીવું, કૂદવું - નહીં, પણ ઈશ્વરની સ્તુતિ કરવી અર્થાત્ માનવજાતિની સાચી સેવા કરવી.

बलात्कारके वश होना नामर्दीकी निशानी है ।

યથાશક્તિ કોને કહેવાય ? પોતાની બધી શક્તિ જરાયે સંકોચ વગર વાપરવી તે. એવા શુભ પ્રયત્નમાં ઘણું કરીને સફળતા મળે છે.

Religion does not consist in eating this food or eschewing that but only in the realization of God within oneself.

Because of our physical limitations, we cannot have a concep­tion of the existence of God.

सब अपने समयपर वृध्द होते है एक तृष्णा हमेशा युवा ही रहती है

संपूर्णता मनुष्यके लिये आदर्श ही है, शक्य नहीं है क्योंकि मनुष्य अपूर्ण ही बना है ।

धैर्यके फल मीठे होते हैं ।

Whenever I see an erring man, I say to myself I have also erred.

ईश्वरको पहचानना है तो स्वार्थ और भयको छोडना ही है ।

जो त्याग दिलसे नहीं होता है वह स्थिर नहीं रहता है

અભિમાન માણસને ખાઈ જાય છે. એનું સમર્થન પ્રતિક્ષણ પ્રત્યેક માણસને જોવા મળે છે.

To find fault is one thing; to prove it is another.

Mahadev's life is an unceasing poem of devotion.

अपना दोष कबूल करना बड़ी मुसीबत है तो भी सिवाय इसके मैल निकलता नहीं ।

आदमी हेवानका कम करे और आदमी होने का दावा कैसे करे?

नंगोंको कपड़ा देकर उनकी नदामत क्या करना ? उनको काम दो जिससे वह निजी परिश्रमसे कपड़ोंके लिये धन पैदा करे

Great caution is necessary when a man represses his nature.

कंठस्थ ज्ञानकी इतनी किम्मत है जितनी तोताके रामनामकी ।

સત્યાગ્રહી કહેવડાવવાથી માણસ સત્યાગ્રહી નથી બનતો. શુદ્ધ સત્યનું પાલન કરવાથી જ માણસ સત્યાગ્રહી બને છે.

भौतिक ज्ञान सबके नसीबमें नहीं है । आत्म ज्ञान सब पा सकते हैं, पाने का सबका धर्म है ।

On the other hand, modesty and humility nourish man and make for his growth.

Ramanama helps only those who fulfil the conditions for its recitation.

Why fear death when the threat is ever present?

The greater man's realization of the Self, the greater his progress.

Without the maximum possible non-attachment, it is inconceivable for anyone to live up to the age of 125 years.

तेरा रिश्तेदार हो तो भी उनके दोष छिपाने की कोशीश न कर ।

कविने कहा है कि विद्या रहित मनुष्य पशु समान है । यह विद्या कौन सी?

Humility does not work, if it is a mere pretence; nor does simplicity.

The Ganga flows in man's heart, yet he does not bathe in it, and remains unwashed.

Moral strength does accrue from the reading of scriptures; but real freedom cannot be attained without enlightenment.

વગર જરૂરે હાજતો વધારવી એ પાપ જેવું લાગે છે.

Never should we make the mistake of imagining that a wrong can be classified as big or small’.

Physical weakness is not the real weakness. Weakness of the mind alone is the real weakness.

What shall we call a person who, in the name of Rama, acts like Ravana?

When the world rejects a man, God befriends him.

सादगीमें भलाई है, महत्त्व है, नहिं दोलतमें ।

It is useless to recite Ramanama without acting in a man­ner worthy of Rama.

There can be no perception without steadfastness of mind.

It appears that man cannot escape the snare of exaggeration.

Chastity needs no purdah. It needs only Gods protection.

We are not yet in the midst of civil war but we are nearing it.

एककी क्रूरता दूसरेकी अक्रूरताका नाम लेती है ।

It is sin to regard anyone as helpless who has God for his support.

કોઈ પણ કામ કરીને જયારે મનુષ્ય દુઃખ મને છે, તો સમજવું કે તે જ્ઞાનપૂર્વક નથી કરતો પૂરતું મજબૂરીથી કરે છે.

एकांतकी खूबी जिसने जानबूझकर उसका सेवन किया है वही जानता है ।

हमारी श्रद्धा अखंड बत्तीके जैसी होनी चाहिये । हमको तो प्रकाश देती है लेकिन आसपास भी देती है ।

एक कानून तोडा तो सब तूटे क्योंकि सब कानूनोंका मूल एक है और रक तूटने से आत्मसंयम तूटा ।

A man of knowledge attains peace only through renunciation.

To rejoice in happiness is to invite misery. Real happiness springs from sorrow and suffering.

It is possible to endure a diseased body, but not a diseased mind.

जो किसीकी गुलामी करना नहीं चाहता है उसे ईश्वरकी गुलामी करना है

सत्य के दर्शनके लिए संतोंका चरित पढना और उसका मनन करना आवश्यक है ।

ઉતાવળા સો બાવરા ધીરા સો ગંભીર. - એ કહેવતનું સત્ય ક્ષણે ક્ષણે જોવામાં આવે છે.

Sacrifice which causes pain is no sacrifice at all. True sacrifice is joy-giving and uplifting.

पर दुःखे उपकार करे तोये मन अभिमान न आणे रे अगर अंतर्यामी सब करवाता है तो अभिमान कैसे?

જે વ્યક્તિ શરીરશ્રમ કરી શકે છે તેને માટે સદાવ્રત ખોલવું એ પાપ છે. તેમને કામ આપવું એ પુણ્ય છે.

अज्ञान छुपाने से बढ़ता है । अज्ञान बताने से आशा कि जाय कि वह कभी न कभी कम होगा ।

We must always listen to criticism of our faults and failings, never to our praises.

Nobody progresses without opposition.

When God cares, why should we be full of cares?

भगवानसे शरणमें जो सुख रहता है इसका वर्णन कौन कर सकता है?

Man dies when he cuts himself off from the source of his being, not when the soul leaves the body.

Intuition is lame if it is not supported by reason.

सिवाय ईश्वरकि गोदके हमें और कहीं सलामती हो ही नहीं सकती ।

He who wants to please all, will please none.

પ્રતિક્ષણ અનુભવ થાય છે કે સમતાનાં ફળ મીઠાં છે.

अनासक्तिकी पराकाष्ठा गीता की मुक्ति है और वही अर्थ हम ईशोपनिषत् के पहले मंत्रमे पाते है ।

This day deserves to be written in letters of gold for, on April 6, 1919, India discovered herself.

When we give something, we must give the truest part of ourselves.

हमारे हृदयकी गद्दीपर खुदा बैठे और शैतान भी, नहीं हो सकता ।

जिसको जम पहोंचना चाहते हैं करीब २ उसके जैसा हमारे [हमें] बनना है ।

He who wishes to preserve his integrity must be prepared to lose all material possessions.

पवित्रता बाहरकी रक्षा मांगती ही नहीं है

जो हमारे हृदयमें है उसे कभी-न-कभी बाहर निकलना ही है ।

True suffering does not know itself and never calculates. It brings its own joy which surpasses all other joys.

ईश्वर हमारा सुकन है और नाखुदा भी ।

व्यवहारमें जो काम न दे वह धर्म कैसे हो सकता है?

जो ईश्वरके सन्मुख है वह बोलता नहीं, बोल सकता नहीं ।

જે મજા ન ખાવામાં છે તે ખાવામાં નથી. એનો અનુભવ કોને નથી થતો?

बुखारका कारण बदहजमी इ[त्यादी] ही नहीं है । क्रोध करने से भी बुखार आ सकता है ।

वहम और सत्य साथ नहीं चल सकते हैं ।

The moment the cultivators of the soil realise their power, the zamindari evil will be sterilised.

વાત એમ છે કે માણસ આવા વિચાર કરવા માગતો નથી. તેથી માને છે કે આવા વિચાર કરવાની ફુરસદ જ નથી.

जो मनुष्य किसी एक चीजपर एक निष्ठासे कम करता है वह आखिर सब चीज करने की शक्ति हासल करेगा ।

जो जीवनके सुरमें चलता है उसे कभी थकान नहीं होगी ।

Verily, there should be only one fear—the fear of doing something mean or untrue.

If God resides in every heart, then who dare hate whom?

भलाईके साथ सब सहन करने की हिम्मत नहीं रहती है, तब भलाई पंगु है ।

मनुष्य जितना बोल क्र बिगड़ता है इतना ख़ामोशीसे कभी नहीं ।

સીધી વાતને પણ જે માણસ આડી સમજે, તેને સહન કરવામાં કેટલી ભારે અહિંસા જોઈએ !

जिस त्यागमें दुःख है, वह त्याग नहीं है ।

करना है ईश्वरका कम लेकिन वह हम कैसे जाने ।

श्रद्धामें निराशाको कोई स्थान नहीं है ।

जो तेरेमें ही हे, उसे बाहर कहां ढुंढता है?

He who always treads only the path of Truth never stumbles.

શ્રદ્ધા બુદ્ધિથી પર છે, તેની વિરોધી નથી.

If there is any hope for a man, whose mind remains impure in spite of himself, it is Ramanama.

અનુભવ લેતો જાઉં છું તેમ જોઉં છું કે માણસ પોતે જ પોતાનાં સુખદુઃખનું કારણ છે.

हम किसीसे भी बहतर नहीं हैं-इस विचारमें सत्य भरा है, नम्रता है ।

लोगकी निंदासे जो डरता है वह महत्वका काम नहीं कर सकेगा ।

Do not do anything do not read anything without under­standing.

जब आकाश तेरेमें भरा है और ईश्वर तो उसमें है हि, तो तुझे और क्या चाहिये?

How shall we dispel this darkness of egoism? By the light of uttermost humility.

अगर आदर्शको कभी न छोड़ा जाय तो आदर्श हमें कभी नहीं छोड़ेगा ।

अपरिग्रहसे मतलब यह है कि हम कोई चीजका संग्रह न करें जिसकी हमें आज दरकार नहीं है ।

આપણે પોતે મેલા રહીએ અને બીજાઓને સ્વચ્છ રહેવાની સલાહ આપીએ એ કેટલું ખોટું છે !

नानक कहते हैं आदमी जितना भोग भोगता है इतना ही दुःखी होता है ।

अफवा[ह] सुनना नहीं, सुनना तो मानना नहीं ।

There is only one way of achieving independence through non-violence : by dying we live, by killing never.

बात यह है कि जीवन संगीतमय होना चाहिये, तब हलन-चलन इ[त्यादी] सब वर्तनमें माधुर्य ही होगा ।

क्या बात है कि आदमी सच कहने से और करने से डरता हैं, झूटसे नहीं?

सच्चा सेवक ही सदगृहस्थ है वह बदलेमें लेने की इच्छा न करते हुए देता ही है

अगर तुझे चिढ़ना है तो दूसरोंकी गफलतसे क्यों, अपनी गफलतपर चिढ़ ।

એકાંતની ખૂબી જેણે જાણીજોઈને એનું સેવન કર્યું છે તે જ જાણે છે.

हार्दिक श्रद्धा और श्रद्धाकी इच्छामें बड़ा अंतर है । यह नहीं जानने से आदमी धोकेमें पड़ता है ।

सब रखो, सब खोवो ।

जब हम अपने मूलसे जूदा होते हैं तब मरते हैं, नहीं की आत्मासे शरीर जूदा होता है तब ।

सादगी बनाने से नहीं बनती, स्वाभावमें होनी चाहीये ।

Living with God there are no difficulties.

Blind is not he who has lost his eyes, but he who hides his shortcomings.

इसलिये सत्याग्रही कभी अधिकार ढुंढ़ेगा नहीं अधिकार उसे ढुंढ लेगा ।

જે ત્યાગ દિલથી નથી થતો, તે કાયમ નથી રહેતો.

जैसे मुझे खाने पहन्नेका हक़ है उसी तरह मुझे अपना कम अपने ढ़ंगसे करने का हक्क है वही स्वराज है

जो दुःखीओंका ही ख्याल करता है वह अपना ख्याल नहीं करेगा, उसको इतना समय कहांसे?

जो मनुष्य शरमके मरे विवेक बताता है वह सचमुच अविवेकका प्रयोग करता है

When a man lives in submission to authority, it means he is paying the price of personal freedom.

बहूत गैरसमजकी जड अविश्वासमें होती है; बहूत अविश्वासकि जड़में भय होता है ।

मैं कब और ईश्वर कब? उसका निश्चय करने में ज्ञानकी परीक्षा है ।

नहि असत्य सम पातक पुंजा, गिरि सम होइ कि कोटिक गुंजा - तुलसीदास

સત્યના દર્શન માટે સંતોના ચરિત્ર વાંચવા અને તેનું મનન કરવું જરૂરી છે.

अहंतामें निकला हूआ वचन हमेशा जूठा समझो ।

अनास्क्तको अखूट [अटूट] धीरज होनी चाहिये

जिसका वर्तन पशु जैसा है वह पशुसे बदतर है । पशुका पशुत्व उसके लिये स्वाभाविक है मनुष्यका नहीं ।

There is goodness as well as greatness in simplicity, not in wealth.

Verily, the land belongs to him who labours on it.

फिर नानक कहते हैं, जो देते हो वह तुमारा है जो रखते हो वह तुमारा नहीं है ।

એવે પ્રસંગે યાદ રાખવાનો શ્લોક આ છે : ઇન્દ્રિયોના વિષયો જોડેના સ્પર્શો આવે છે ને જાય છે; તેમને સહન કર.

Non-violence is the first article of my faith. It is also the last article of my creed.

आदमीको अपनेको धोका देने की शक्ति इतनी है कि वह दूसरोंको धोका देने की शक्तिसे बहूत अधिक है इस बातका

વિકારી વિચારોથી બચવાનો એક અમોદ્ય ઉપાય- રામનામ- છે. નામ કંઠમાંથી જ નહીં પરંતુ હૃદયમાંથી નીકળવું જોઈએ.

जो धर्म इस लोककी बातको छोडता है और परलोककी ही बात करता है वह धर्म नहि हो सकता है

જે અંતરમાં ખરેખર સ્વચ્છ છે તે બહાર અસ્વચ્છ હોઈ જ ન શકે.

आज प्रात:कालके भजनमें था ईश्वर हमको कभी नहीं भूलता, हम भूलते है वही सच्चा दुःख

He who is unable to rule over himself can never really succeed in ruling over others.

How can one claim to be human if he acts like a beast?

Whatever we do should be done not to please or displease anyone, but only to please God.

Contemplation of an ideal does not broaden its scope, but it certainly increases its depth.

When God is enshrined in our hearts, we cannot harbour evil thoughts or do evil deeds.

जैसे पिण्डमें ब्रह्मांड है ऐसे देहातमें हिंदुस्तान है ।

Selfishness keeps us worrying for ever.

Man spoils matters much more by speech than by silence.

मनुष्यके भीतर ही गंगा पड़ी है उसमें स्नान नहीं कर पाटा और कोरा रहता है ।

A right cause never fails; A true word never hurts in the end.

There is a limit to violent action and it can fail. Non-vio­lence knows no limit and it never fails.

Perfection is only an ideal for man; it cannot be attained, for man is made imperfect.

Debts are redeemed by deeds, not by words.

Have we any right to pray so long as we have not purged ourselves of our impurities?

समतोलना सब ज्ञानमें उत्तम है ।

Man's capacity for self-deception is amazing.rn

आदमी प्रतिक्षण जाग्रत न रहें तो सत्य उसे मिल ही नहीं सकता है ।

अहिंसा सत्यादी स्वयं प्रकाश है । अगर नहीं है तो वह नकली वस्तु है ।

ईश्वरको याद करना दूसरोंको भूलना अर्थात् दूसरोंमें ईश्वरको देखना ।

शुद्ध ह्रदयसे निकला हुआ वचन कभी निष्फल नहीं होता

मीराबाईके जीवनसे हम बड़ी बात यह सीखते है कि उसने भगवान्के लिये अपना सब कुछ छोड़ा ー पति भी ।

ઇચ્છ આનેક પ્રકારની હોય છે: શુભ, અશુભ અને શક્ય. શુભ અને શક્ય ઈચ્છાને જ મનમાં સ્થાન હોવું જોઈએ.

God is omnipresent. Hence it is that He speaks to us through stones, trees, insects, birds, beasts, etc.

To destroy something is easy. To build requires great skill and care.

हम शारीरिक वस्तुमें फंसे रहें और आत्मानुभवकी आशा करें, वह आकाश पुष्पको पाने जैसा है ।

आत्मा जागती है तब सब दुःख दूर होता है ।

લોકો તારી નિંદા કરે કે પ્રશસ્તિ, એમાં તારે શું? તું જેને ધર્મ મને છે, તેનો જ અમલ કર.

When we declare a strike to redress a wrong, we really cease to take part in the wrong.

જેવી રીતે મને ખાવાપીવાનો હક છે તેવી જ રીતે મારું કામ મારી રીતે કરવાનો હક છે. આ જ સ્વરાજ છે.

Only that work which is done after anger has subsided can bear fruit.

A satyagrahi never misses, can never miss, a chance of compromise on honourable terms.

Nothing turns out right so long as there is no harmony between body, mind and soul.

अगर ध्यानसे देखें तो पृथ्वीपर स्वर्ग छाया हूआ है, आकाशमें नहीं ।

જીવવાની મજા જીવનની જંજાળને છોડવામાં છે.

The first service is latrine-cleaning.

खुबीकी बात है कि हम बाहरकी बातके बारेमें बड़ा परिश्रम करते हैं, अंतरके लिये कुछ ख्याल तक नहीं ।

To a starving person, God will appear in the form of bread alone.

આ તે કેવી વાત છે કે માણસ સાચું કહેતાં અને કરતાં દરે છે, જૂઠથી નથી ડરતો.

We seek the company of the good, for that is the food for our soul.

કામનાને ન સંતોષવી એ સારું છે. પણ શરૂ કર્યા પછી તેને રોકવી અસંભવિત નહીં તો મુશ્કેલ તો છે જ.

British, "Quit India"

Non-attachment is put to real test only when there is full scope for our attachment to something.

Why is it that man is afraid of speaking and practising truth, not untruth?

Faith transcends reason; it is not opposed to it.

Every man should seek for the Source of his being.

सही धर्मको क्षेत्रकी मर्यादा नहीं होती है

जमीनका मालिक तो वही है जो उसपर महेनत करता है

He who seeks refuge in Ramanama, has Ramanama installed in his heart and is duly rewarded.1

आदर्शका ध्यान करने से उसकी विशालता नहीं बढ़ती है लेकिन गहराई अवश्य बढ़ती है ।

भूल कबूल करना झाडूके समान है झाडू गंदकी साफ करता है, भूल का स्वीकार कम काम नहीं देता

श्रध्दा बुद्धिसे परे है, उसकी विरोधी नहीं है

હે જીવ! તું જો અનાસક્ત છે; તો તારે ઘોંઘાટ અને મારપીટને પણ સહન કરવાં પડશે.

No joy can compare with the joy of doing ones duty in silence.

मूर्खको समजाना आसन है । अर्ध-दग्धको कौन समजा सकता है?

We shall cease to think only of ourselves when we think of others.

हमें बुद्धि है और इससे प्रे अन्तर्नाद है । दोनोंकी अपनी-अपनी जगह जरुरत है ।