मनुष्य अपने विचारका पुतला है

Man finds himself by losing his Self.

Not contrived but genuine laughter is true eloquence, and more effective than speech.

आजका दिन सुवर्णाक्षरमें लिखने योग्य है क्योंकि ६ अप्रेल, १९१९ को हिंदुस्तानने अपनेको पहचाना ।

कोई शुभ निश्चय भी मनुष्य भले न करे लेकिन विचारपूर्वक जो निश्चय करे तो उसे कभी न छोड़े

बहूत गैरसमजकी जड अविश्वासमें होती है; बहूत अविश्वासकि जड़में भय होता है ।

जैसे बीजको फल देने में अपनी मुद्दत चाहीये, ऐसे ही कार्यके लिये है ।

Our faith should be like an ever-burning lamp which not only gives us light but also illuminates the surroundings.

Truth should be accompanied by firmness of purpose.

He who wants to drink of the nectar of Ramanama must purge himself of lust, anger and the like.

जिसकी आंख एक कहती है, जीभ दूसरी, हृदयमें तीसरी चीज है वह घर-फूटा है निकम्मा है ।

सब अपने समयपर वृध्द होते है एक तृष्णा हमेशा युवा ही रहती है

हमारी श्रद्धा अखंड बत्तीके जैसी होनी चाहिये । हमको तो प्रकाश देती है लेकिन आसपास भी देती है ।

My grace is sufficient for thee : for my strength is made perfect in weakness. II Corinthians, XII. 9.

सितारोसे भरा हूआ आकाश और ईएसआई ही खूबीओंसे भरा हूआ भीतरी आकाश से बढ़कर दूसरा क्या आश्चर्य चाहीये?

જિંદગી જો પ્રાણીસેવા માટે અને ઈશ્વરને ઓળખવા માટે હોય તો એને પવિત્ર રાખવી અને સંયમી રાખવી એ આપણી ફરજ છે.

आज प्रात:कालके भजनमें था ईश्वर हमको कभी नहीं भूलता, हम भूलते है वही सच्चा दुःख

रामनाम उसीको मदद देता है जो रामनाम लेने की शर्त[का] पालन करता है ।

जो अर्थशास्त्र नीतिसे भिन्न या विरोधी है वह निषिद्ध है, त्याज्य है

I decline to be slave to precedents or practice I cannot understand or defend on a moral basis.

सच्चा सेवक ही सदगृहस्थ है वह बदलेमें लेने की इच्छा न करते हुए देता ही है

We have no existence outside and apart from God.

अनासक्तिकि सच्ची कसौटी तब होती है जब किसी कामके लिये हमारे में अशक्तिका पूरा संभव पैदा होता है ।

Man is where his mind is, not where his body is.

अमृत भी उसमें ज़हर पड़ने से ज़हर बन जाता है ।

We cannot act or even think, in two opposite ways at the same time.

શ્રદ્ધાની પરીક્ષા અત્યંત મુશ્કેલીના સમયે થાય છે.

All activities that are born of one and the same seed merge into one another.

जीवन गुलाबका बिछाना नहीं है, काँटोंसे भरा हुआ है ।

The hasty are ruffled; the slow and steady have composure.One sees the truth of this every moment.

जो श्रध्दा कभी बुझती नहीं है मगर बढ़ती है वह अनुभवका रूप लेती है

अगर हरेक हृदयमें ईश्वर है तो हम किसका तिरस्कार करें?

He who obeys Gods Law will never care for any other law which is opposed to the Divine Law.

પવિત્રતાને બહારના રક્ષણની જરૂર જ નથી.

જે વસ્તુને વિષે ચિંત્વન થઈ શકે એમ નથી, તેને વિષે તર્કવિતર્ક કરવા એ ફોગટ નહીં તો બીજું શું?

Pure thought is so subtle and yet so powerful a thing that it becomes all-pervading.

The greatness of a person lies in his heart, not in his head, that is, intellect.

गंदे ख्यालका विचार करने से वे हेट नहीं लेकिन उसका संग पैसा होने का सभव [संभव] है ध्यायविषयान् ।

Man's capacity for self-deception is amazing.rn

It is strange that we toil so much over externals without a care for what lies within.

श्रद्धा उसका नाम है जो विरुद्ध निशानी होते हूए अचलित रहती है ।

जो मनुष्य यह मेरा और वह तेरा मानता है, वह अनासक्त नहीं हो सकता है

अनासक्तिका एक लक्षण यह है : अनासक्तका कोई कार्य दिनके अंतमे बाकी नहीं रहता

मनुष्य बहारसे ढुंढक्र अपनेको बढ़ा नहीं सकता है बढ़ने का स्थान भीतर है ।

જેમને રોટલો ન મળવાથી મારવાનું મન થાય છે, તેમને તો રોટલામાં જ ભગવાન દેખાશે.

जो डरता है वह खोता है ।

Better to die once than to die daily.

ઈર્ષ્યા કરનારને ખાઈ જાય છે. જેની તે ઈર્ષ્યા કરે છે તેને કંઈ થતું નથી, કદાચ તે જાણતો પણ નથી.

Living with God there are no difficulties.

He who lacks peace and firmness cannot realize God.

God and Satan cannot both occupy the throne of the heart.

Man is the image of his thoughts.

नानक कहते हैं मनुष्य औरतमें है और और्टर मनुष्यमें है । तो भी जगत में व्यभिचार क्यों चलता है?

अशांति और अधीरज दो व्याधि हैं और दोनों आयु हरण करते हैं ।

સૌંદર્ય ચહેરાના રંગમાં નથી, સત્યમાં જ છે.

"The true function of journalism is to educate the public mind."

One person has God on his side; millions have Satan on theirs. Must, therefore, one fear the millions?

बगैर आदर्शकि मेहनत निष्फल है, जैसे बगैर दिशा या बदर [बंदर] का जहाज निष्फल घूमता है ।

By education I mean an all-round drawing out of the best in child and man-body, mind and spirit.

Perfection is only an ideal for man; it cannot be attained, for man is made imperfect.

जैसे विचार करता हू मालुम होता है कि हृदयसे, ज्ञानसे लिया हुआ रामनाम सर्वग्याधिका निवारण है ।

Man cannot raise himself by searching outside. The scope for growth lies within.

જે મનુષ્ય આ મારું અને આ તારુંમાં મને છે, તે અનાસક્ત નથી થઈ શકતો.

જેમ પિંડમાં બ્રહ્માંડ છે તેમ ગામડામાં હિંદુસ્તાન છે.

Knowing that everything has two sides, let us look at the bright side alone.

सही चीजके पीछे वक्त देना हमको खटकता है, निक्कमीके खुवार होते है और खुश होते हैं?

To gain immortality through divine endowment is not a big thing. To fulfil our obligations in daily life is.

God is our Help as well as the Helmsman.

देवके कोई भी नाम हों, लेकिन उसमें देवके गुण हों तो हम उसे अवश्य नमस्कार करें ।

A word uttered from a pure heart goes never vain.

થોડું જૂઠ પણ મનુષ્યનો નાશ કરે છે, જેમ ઝેરનું ટીપું દૂધનો.

ध्यानावस्थित दृढ़ बनता है, स्पष्ट बनता है ।

જે દુઃખી જનોનો જ વિચાર કરે છે તે પોતાનો વિચાર નહીં કરે. તેને એટલો સમય ક્યાંથી હોય ?

Such being the case, where is the sense in making merry or becoming arrogant?

What distinguishes man from animals ? Comprehensive think­ing on this question will solve a lot of our problems.

The contentment that accrues to man as a result of leading a regular life, promotes his health and longevity.

आपखुदीमें सब मुसीबत भरी है ।

जो मजे नहीं कहने में है वह कहने में नहीं है । ऐसा अनुभव कौन नहीं करता?

પ્રથમ કામ, પછી મળે તો કામ જેટલા દામ, આ થઇ પરમાત્માની સેવા. દામ પહેલાં માગો તો તે થઇ સેતાનની સેવા.

To seek a favour is to barter away ones freedom.

श्रद्धासे जहाज चलती है ।

जिसका जो कम करता है उसका वह सेवक है, नहीं कि जिसका नाम ही लेता है ।

सिवा विरोधके कोई आगे नहीं बढ़ता है ।

The power of a true word is such that it leads one from selfishness to selflessness.

He who knows no rules and follows none just cannot be a servant of the people.

मनुष्य जब अपने स्वभावको दबाता है तब सावधानीकी बड़ी आवश्यकता है ।

अनासक्तिके साथ अनियमितताका मेल कभी नहीं जमता है

Man spoils matters much more by speech than by silence.

बगैर परिश्रमसे यानि बगैर तपके कुछ भी हो नहीं सकता है तो आत्मशोष कैसे हो शके ?

Whatever the crisis, the fire of love will overcome it.

श्रध्धासे मनुष्य पहाड़ोंको उलुंघन करता है ।

One can never find Truth if one is not wide awake every moment of ones life.

આટલું સમજીને આપણે જે વ્યાધિ આવે તે રામભરોસે રહીને વેઠી લઈએ અને આપણું જીવન આનંદમય બનાવીને ગુજારીએ તો કેવું સારું!

त्याग ही सच्चा भोग है ।

We shall cease to think only of ourselves when we think of others.

पo [प्र]थम सेवा पेखाना सफाई है ।

ताजुब है कि आदमी बहोत दफा नहीं जनता है कि दुश्मन कौन और दोस्त कौन?

Justice needs to be tempered with generosity as much as generosity needs to be tempered with justice.

જે શ્રદ્ધા ક્યારેય બુઝાતી નથી, પણ વધતી રહે છે, તે અનુભવ બને છે.

अपनेको पहचानने के लिये मनुष्यको अपनेसे बाहर निकलकर तटस्थ बनकर अपने को देखना है

Purity is tested only when it is pitted against impurity.

પોતાના દોષ આપણે જોવા નથી ઈચ્છતા, બીજાના દોષ જોવામાં આપણને મજા પડે છે. ઘણાં દુઃખો તો આમાંથી પેદા થાય છે.

અનાસક્તિની સાચી કસોટી ત્યારે થાય છે જયારે કોઈ કામને માટે આસક્તિનો પૂરો સંભવ પેદા થાય છે.

It may be possible to gild pure gold, but who can make his mother more beautiful?

Irregularity never goes well with non-attachment.

Renunciation which does not spring from the heart cannot be abiding.

जो मनुष्य इर्द गिर्दके वायुमंडलका गुलाम बनता है, वह मंदबुद्धि बनता है ।

હે જીવ! તું જો અનાસક્ત છે; તો તારે ઘોંઘાટ અને મારપીટને પણ સહન કરવાં પડશે.

Envy devours him who harbours it. He who is the object of envy remains unaffected, perhaps even unaware of it.

When all forsake you, God shall still be with you.

Even one word, if true, is enough. Untrue words, however many, are worth nothing.

If you want to stand before God, you must go after shed­ding the robe of egoism.

सीधा रास्ता जैसा सरल है ऐसा ही कठिन है । ऐसा न होता तो सब सीधा रास्ता ही लेते ।

આપણે છીએ કેમ કે ઈશ્વર છે. આ પરથી જ આપણે જોઈ શકીએ છીએ કે મનુષ્યમાત્ર, જીવમાત્ર ઈશ્વરનો અંશ છે.

He alone lives in whose heart dwells Rama (God) and who is ever aware of such presence.

दोषमें थोड़ा, बहूत क्या? दोष ही है । अन्यथा मानने में आत्मवंचना होती है ।

How wrong it is to ask others to be clean when we ourselves remain unclean!

There is no sin like untruth, even as a million berries heaped together cannot equal a mountain. —Tulsidas

How can he who does not know the art of living know the art of dying?

સમુદ્ર બિંદુઓનો બનેલો છે, એનું કારણ એ છે કે બિંદુઓમાં સંપૂર્ણ સહકાર છે. આ જ વાત માણસોને લાગુ પડે છે.

ધૈર્યથી, શાંતિથી શું નથી થઇ શકતું ! એનો અનુભવ જે લેવા માગે તેને રોજ મળી શકે.

A calculating mind cannot attain self-realization.

Sweet are the fruits of patience.

અહિંસા મારફતે સ્વતંત્રતા મેળવવાનો એક જ માર્ગ છે. મરીને જીવીએ, મારીને કદી નહીં.

નિયમ તૂટે એ કેવું જોખમકારક છે ! મુંબઈ આવ્યો ને રોજ લખવાનું છૂટી ગયું.

बलात्कारके वश होना नामर्दीकी निशानी है ।

शुद्ध ह्रदयसे निकला हुआ वचन कभी निष्फल नहीं होता

ध्यानाव्स्थित होना, वह सूक्ष्म विचारकी निशानी है और विचारधारा शुद्ध और परिपक्व बनाती है ।

रामनाम रस पीना है तो काम, क्रोधादि निकालना चाहीये ।

जिसका वर्तन पशु जैसा है वह पशुसे बदतर है । पशुका पशुत्व उसके लिये स्वाभाविक है मनुष्यका नहीं ।

An egoistical utterance should always be regarded as false.

सत्य ईएसआई चीज है जो कहने में आदमीको बार-बार सोचकर बोलना पड़ता है ।

हमारे हृदयकी गद्दीपर खुदा बैठे और शैतान भी, नहीं हो सकता ।

A poet has said that a man without knowledge is like an animal. What is that knowledge?

Moral strength does accrue from the reading of scriptures; but real freedom cannot be attained without enlightenment.

A guru should be perfect. God alone is that.

Steadfastness in meditation indicates depth of thought; it also makes for purity and maturity of thought.

આજકાલ બાઈબલના ફકરા વાંચું છું. આજે આ જોવામાં આવ્યું : શ્રદ્ધાપૂર્વક જે કાંઈ માગશે તે તમને મળશે. (મેથ્યુ ૨૧-૨૨)

जीना मानी मोज करना--खाना, पीना, कूदना नहीँ, लेकिन ईश्वरकी स्तुतो करना अर्थात् मानव जातिकी सच्ची सेवा करना

He who is shamed into acting correctly is not acting cor­rectly at all.

जो मनुष्य कभी निराश नहीं होता है, वही सरदारी क्र सकता है ।

True religion knows no territorial limits.

યથાશક્તિ કોને કહેવાય ? પોતાની બધી શક્તિ જરાયે સંકોચ વગર વાપરવી તે. એવા શુભ પ્રયત્નમાં ઘણું કરીને સફળતા મળે છે.

हिंसा दुर्बलका शस्त्र है अहिंसा सबलका

Merit lies in fighting alone, be the opponent one or many.

મને તો ઈશ્વરને વિષે હરઘડીએ પ્રતીતિ થાય છે, પછી કોઇથી ડરવું શા માટે?

सही धर्मको क्षेत्रकी मर्यादा नहीं होती है

અફવા સાંભળવી નહીં, સાંભળવી. પોતાની સ્તુતિ કદી ન સાંભળવી.

Education which does not mould character is wholly worthless.

He alone can be a true satyagrahi who knows the art of living as well as of dying.

If God keeps you, what does it matter if men reject you?

ईश्वर हमारा सुकन है और नाखुदा भी ।

जो ईश्वरको साक्षी रखकर कुछ सोचता है, बोलता है, करता है वह सच्चा करने से कभी शरमींदा नहीं होगा ।

How can a man who turns night into day be non-attached?

एकांतकी खूबी जिसने जानबूझकर उसका सेवन किया है वही जानता है ।

જે શિક્ષણની અસર આપણા ચારિત્ર્ય પર નથી પડતી, તે શિક્ષણ નકામું છે.

जब फिकर करने वाला ईश्वर है, तो हम क्यों करें?

જે માણસ અધ્યાત્મિક મનાતો હોય અને વ્યાધિગ્રસ્ત રહેતો હોય તો એના કંઈ દોષ હોય જ છે.

जब आत्मा मरता है, तब परमात्मा जगह रोकता है ।

જે માણસ કોઈનોયે બોજો હલકો કરે છે તે નકામો નથી.

जो हमेशा सत्यके पथपर ही चलता है वह कभी गिरता नहीं ।

જે મજા ન ખાવામાં છે તે ખાવામાં નથી. એનો અનુભવ કોને નથી થતો?

अहिंसा सत्यादी स्वयं प्रकाश है । अगर नहीं है तो वह नकली वस्तु है ।

भीतरका सौन्द्र्यदेखो तो बाहरका फीका लगेगा ।

The non-attached person cannot own anything.

The Ganga flows in man's heart, yet he does not bathe in it, and remains unwashed.

There is a limit to violent action and it can fail. Non-vio­lence knows no limit and it never fails.

જેણે પોતાપણું ખોયું તેણે બધું ખોયું.

સાચા ધર્મને ક્ષેત્રની મર્યાદા નથી હોતી.

मनुष्यकी प्रतिष्ठाउसके दिलमें-ह्रदयमें है, नहि की उसके मस्तिष्कमें यानि बुध्दिमें

I have sacrificed no principle to gain a political advantage.

God is omnipresent. Hence it is that He speaks to us through stones, trees, insects, birds, beasts, etc.

जैसे टीपे-टीपे सरोवर भरता है, ऐसे ही एक-एक मिनटकी हार्दिक प्रार्थना भी आत्माका कल्याण करती है ।

Like a ship without direction or destination, labour without an ideal is fruitless.

माना कि दोनोंके साथ ईश्वर है तो कौन किससे डरे?

वही जिंदा है जिसके हृदयमें राम रहता है ऐसा जानता है ।

फिर नानक कहते हैं, जो देते हो वह तुमारा है जो रखते हो वह तुमारा नहीं है ।

Sorrow is but another aspect of joy. Hence the one invariably follows the other.

When we wipe the slate clean, we see God's signature clearly on it.

I would far rather that Hinduism died than that untouchability lived.

Man must never suppress his inner voice even if he stand alone.

It is sin to regard anyone as helpless who has God for his support.

Ramanama helps only those who fulfil the conditions for its recitation.

What is in the mind must come out, sooner or later.

It is as difficult to make the impossible possible, as it is easy to make the possible impossible.

The joy of life lies in divesting oneself of lifes cares.

Even nectar turns into poison if poison is added to it.

बगैर सत्संगके आत्मा सूक जाती है ।

हमारी स्थितिके कर्ता हम ही हैं ।

मौतसे जितने लोग मरते हैं, उससे फिकरसे अधिक मरते हैं ।

Man rests in the jaws of Death. He is said to be dead when the jaws close.

No joy can compare with the joy of doing ones duty in silence.

I am in the world feeling my way to light "amid the encircling gloom."

थोड़ासा झूठ भी मनुष्यका नाश करता है जैसे दूधको एक बूंद झहर भी ।

सच्ची दुर्बलता बाहरी नहीं है अंतरकी ही है ।

जबतक प्रेरणाको बुद्धिका समर्थन नहीं होता, तबतक वह पंगु है ।

अवगुण अंधेरेमें फलता है, प्रकाशमें गैब [गायब] हो जाता है ।

संगीत गलेसे ही निकलता है ऐसा नहीं । मनका संगीत है, इंद्रियोंका है, हृदयका है ।

The same sage observes that where there is peace of mind there is inner strength which is unfailing.

जो जीवनके सुरमें चलता है उसे कभी थकान नहीं होगी ।

I know that war is wrong, is an unmitigated evil. I know too that it has got to go.

Nothing is ever achieved without toil, that is without tapa.1 How, then, can self-purification be possible without it?

There can be no perception without steadfastness of mind.

Selfishness and fear must go if one is to realize God.

The human body is like a musical instrument. Any note that is desired can be struck on it.

He who talks in tune with the rhythm of life is never weary.

कुछ भी संकट हो प्रेमाग्निसे दूर होता है ।

मूलको छोड़कर जो डाल खोजता है, वह भटकता है ।

Mahadev's life is an unceasing poem of devotion.

विद्या वही है जिससे मनुष्य अपनेको पहचाने । इसका अर्थ आत्मज्ञान हुआ ।

हम सत्संग ढुंढते हैं क्योंकि हमारी आत्माके लिये वही खुराक है ।

ઈશ્વર આપણો આશ્રય છે, એ જ આપણું બળ છે અને તે જ આપત્તિને વખતે આપણી રક્ષા કરે છે. (સામ ૪૬-૧)

નકામો શબ્દ પણ સત્યનો ભંગ કરે છે. એ જ કારણે મૌનથી જ સત્યનું પાલન સહેલું બની જાય છે.

जैसे हम आदर्शके नजदीक पहोंचते हैं, ऐसे हम सच्चे बनते हैं

It is easier to cross the ocean between countries than to span the gulf between individuals or people.

આદમકો ખુદા મત કહો, આદમ ખુદા નહીં ; લેકિન ખુદાકે નૂરસે આદમ જુદા નહીં.

There is not a single moment in life when man cannot serve.

अहंतामें निकला हूआ वचन हमेशा जूठा समझो ।

भगवानसे शरणमें जो सुख रहता है इसका वर्णन कौन कर सकता है?

Innocent and dreamless sleep is samadhi (meditation), yoga (concentration of mind) and selfless action. (Adapted from Vinobas letter).

જીવવાની મજા જીવનની જંજાળને છોડવામાં છે.

What shall we call a person who, in the name of Rama, acts like Ravana?

If all become teachers, who will be the pupils? So let us all be pupils.

व्याधिके डरसे जितने आदमी मरते हैं, उनसे कम व्याधिसे मरते हैं ।

જૂઠ આત્માને ખાઈ જાય છે, સત્ય આત્માને પુષ્ટ કરે છે.

Fewer people die from disease than from fear of disease.

When there is both inner and outer cleanliness, it approaches godliness.

घमंडीको प्रकाश मिल ही नहीं सकता ।

આપણે આપણી ગંદકી કાઢી નથી ત્યાં સુધી પ્રાર્થના કરવાનો આપણને હક છે ખરો ?

માણસને જયારે અથાતીત વસ્તુ મળે છે ત્યારે તેના આનંદનો પાર નથી રહેતો.

बगैर समझके न कुछ करना न पढना ।

Give all, gain all.

Only he can be a leader who never loses hope.

प्रतिक्षण अनुभव होता है कि समताके फल मीठे होते हैं ।

मनुष्य मौतके मुँहमें पड़ा है । मौतका मुंह बंध पड़ने पर मरा हूआ कहा जाता है ।

न्यायमें जितनी उदारताकि जरुरत है इतनी ही न्यायकि उदारतामें है ।

बगैर निस्वार्थताके निर्भयता कैसी?

Because of our physical limitations, we cannot have a concep­tion of the existence of God.

Non-violence in its dynamic condition means? the putting of one's whole soul against the will of the tyrant.

जिसको शांति नहीं व् दृढ़ता नहीं, वह ईश्वरको नहीं पा सकता है ।

जो धर्म इस लोककी बातको छोडता है और परलोककी ही बात करता है वह धर्म नहि हो सकता है

To have good thoughts is one thing; to act upon them is another.

ज्ञानी पुरुष त्यागसे ही शांति पाता है ।

Opposition makes the man.

जमीनका मालिक तो वही है जो उसपर महेनत करता है

अपनी एब हमेशा सुनें, अपनी स्तुती कभी न सुनें ।

जो दूसरा सब याद रखे और ईश्वरको भूले उसने कुछ याद नहीं किया है ।

देशों [के] बीचका समुद तैरना आसान है, व्यक्तिके बीच या प्रजाके बीच या प्रजाके बीच का समुद्र तैरना कठिन है

Sacrifice with regret is no sacrifice.

प्रवृत्ति मात्र आत्माके विकासके लिये है या होनी चाहीये । और आत्माविकासमें ईश्वर दर्शन छिपा है ।

आदमी प्रतिक्षण जाग्रत न रहें तो सत्य उसे मिल ही नहीं सकता है ।

मनुष्यकी सच्ची पहचान उनके हार्दिक विनयसे होती है ।

अनास्क्तको अखूट [अटूट] धीरज होनी चाहिये

हमारी गँदगी हमने जब [तक] नहीं नीकाली है तबतक प्रार्थना करने का हमें कुछ हक़ है क्या?

जब हमारा प्रेरक भगवान होता है, तब हमको और कोई ख्याल नहीं करना पड़ता है ।

Noise does not overcome noise; silence does.

અનાસક્તિની સાથે અનિયમિતતાનો મેલ ક્યારેય બેસતો નથી.

Selfless action is a source of strength, for such action means the worship of God.

Just as only others can see a mans back while he himself cannot, we too cannot see our own errors.

આપણે પોતે મેલા રહીએ અને બીજાઓને સ્વચ્છ રહેવાની સલાહ આપીએ એ કેટલું ખોટું છે !

When the soul awakes, all sorrow vanishes.

त्याज्य वस्तु मुफ्त मिले तो भी न लेना कर्तव्य है

Evenmindedness is the best of all wisdom.

That which should be renounced must be declined as a matter of duty even if offered free.

कैसी दुःखकी बात है कि मनुष्य जानता है तो भी गिरना पसंद करता है?

क्या मौत हर हालतमें अति दुःखसे मुक्ति नहीं है? अगर हैं, तो शोक क्यों?

પોતાની એબ હમેશાં સાંભળવી. પોતાની સ્તુતિ કદી ન સાંભળવી.

Just as drop by drop the lake fills up, so also every minute of sincere prayer nourishes the soul.

समुद्रमें कितना भी तुफान होता है तो भी समुद्र अपनी शांति नहीं छोडता है ।

The moment the cultivators of the soil realise their power, the zamindari evil will be sterilised.

Meditation does not make one dull.

વાત એમ છે કે માણસ આવા વિચાર કરવા માગતો નથી. તેથી માને છે કે આવા વિચાર કરવાની ફુરસદ જ નથી.

To mistake selfishness for selflessness is like mistaking a jackal for a lion.

समतोलना सब ज्ञानमें उत्तम है ।

Every minute that runs to waste is irrecoverable. Yet, know­ing this, how much time we waste!

श्रध्दा बुद्धिसे परे है, उसकी विरोधी नहीं है

Inner strength grows by prayer.

Superstition and truth cannot go together.

श्रध्दाकी परीक्षा सबसे कठिन अवसरपर होती है

मीराबाईके जीवनसे हम बड़ी बात यह सीखते है कि उसने भगवान्के लिये अपना सब कुछ छोड़ा ー पति भी ।

Not to own our mistake is to repeat it and to commit the additional sin of concealing it.

जो मजे छिपे कर्तव्यमें हैं, सो दूसरेमें नहीं हैं ।

પરમેશ્વર પર વિશ્વાસ રાખવો સૌથી સહેલું હોવું જોઈએ પણ સૌથી મુશ્કેલ એ જ લાગે છે.

The world may call us weak but we must not weaken our ideals.

अगर ध्यानसे देखें तो पृथ्वीपर स्वर्ग छाया हूआ है, आकाशमें नहीं ।

प्रार्थनाके लिये ह्रदय आवश्यक है, वाचा नहीं बगैर ह्रदयकी वाचा निरर्थक है

If we call God our Redeemer and let our indolence grow, we are committing a sin.

Mans capacity for self-deception is immeasurably greater than that for deceiving others. Every sensible person will testify to this.

किसीके विचार जाननेके की इच्छा न रखना, न उसपर अपना अभिप्राय बनाना अपना विचार स्वतंत्र रूपसे करना निर्भयताका लक्षण है

The hardest heart and the grossest ignorance must disappear before the rising sun of suffering without anger and without malice.

જેનામાં આટલું ધૈર્ય નથી તે અહિંસા ન પાળી શકે.

No man is worthless who lightens anyones burden even the least bit.

આત્માને ઓળખવાથી, તેનું ધ્યાન ધરવાથી અને તેના ગુણોને અનુસરવાથી માણસ ઊંચે ચડે છે. એથી ઊલટું કરવાથી નીચે પડે છે.

One mans cruelty is the measure of another mans gentleness.

Renunciation is true enjoyment.

विकारी विचारसे भी बीमारीकि निशानी है इसलिये हम सब विकारी विचारसे बचते रहें ।

रामकें लायक कम किये बिना रामनाम लेना फिजुल है ।

When God is our Guide, we need worry about nothing.

जिने की मजे जीने की जंजाल छोड़ने में है

જ્યાં મનુષ્યનું મન છે, ત્યાં તે છે; જ્યાં તેનો દેહ છે, ત્યાં નહીં.

સાચું કાર્ય કદી નકામું નથી થતું. સાચું વચન અંતે કદી અપ્રિય નથી થતું.

He who has not in him infinite patience cannot observe nonviolence.

प्राण जाय वरु वचन न जाई ー तुलसीदास

જે માણસ સૌની ચરણરજ હોય છે તે ઈશ્વરની નજીક છે.

When the ego dies, the soul awakes.

I have no disciples, being myself an aspirant after discipleship and in search of a guru.

If you must be annoyed, why should it be at other people's lapses, why not at your own?

સીધો રસ્તો જેવો સરળ છે તેવો જ કઠણ છે. એવું જો ન હોત તો બધા જ સીધો રસ્તો લેત.

જિંદગી ગુલાબ જેવી મનાય છે. જીંદગીમાં પણ કાંટા હોય છે માટે.

अगर लोग हमको स्वप्नाव्स्थित समजें तो क्या हूआ?

भौतिक ज्ञान सबके नसीबमें नहीं है । आत्म ज्ञान सब पा सकते हैं, पाने का सबका धर्म है ।

મનુષ્ય જો પોતાના ગજા ઉપરાંતનું કામ હાથ પર ન લે તો એને ગભરાટ રાખવાનું ક્યાંય સ્થાન જ ન રહે.

શું મોત કોઈ પણ સંજોગોમાં અતિશય દુઃખમાંથી મુક્તિ નથી? જો છે, તો શોક શા માટે?

धर्म के लिये मरना अच्य्ह्चा है, धर्मधताके लिये न जीना न म[र]ना ।

अतिशयोक्तिकी जालमें से आदमी छुट नहीं सकता है ऐसा प्रतीत होता है ।

More people die of worry than of natural causes.

Mere confession of a wrong does not erase it. Whatever is possible must be done to undo the wrong.

When a man empties his heart, God enters it.

પોતાને ઓળખવાને માટે માણસે પોતામાંથી બહાર નીકળી તટસ્થ બનીને પોતાને જોવો જોઈએ.

When the self dies, God fills the void.

जो जबरन गरीब है वह स्वेच्छासे गरीब नहीं बन सकता है

जिंदगी गुलाबके समान मनाई जाती है । जिंदगीमें भी कांटा भरा है, इसलिये ।

આ વસ્તુ નાનામોટા સૌને માટે છે એમ વિચારીને આપણે શીખીએ ને તે પ્રમાણે ચાલીએ, નહીં તો જીવતાં છતાં મૂએલા છીએ.

દેવનું નામ ગમે તે હોય, પણ જો તેનામાં ગુણ હોય તો આપણે તેને જરૂર નમસ્કાર કરવા.

True happiness does not come from obtaining what one likes. It comes from cultivating a liking for what one dislikes.

અનાસક્તિનું એક લક્ષણ આ છે: અનાસક્ત વ્યક્તિનું કોઈ પણ કામ દિવસના અંતે બાકી રહેતું નથી.

To a starving person, God will appear in the form of bread alone.

क्या बात है कि आदमी सच कहने से और करने से डरता हैं, झूटसे नहीं?

कंठस्थ ज्ञानकी इतनी किम्मत है जितनी तोताके रामनामकी ।

જેની આંખો ફૂટી ગઈ છે તે આંધળો નથી પણ જે પોતાનો દોષ કાઢે છે તે આંધળો છે.

Silence above all.

What more do you want when the heavens are within you, and even God Himself?

If God resides in every heart, then who dare hate whom?

વિદુરજી, જેમને ધર્મનો ખ્યાલ નથી રહેતો એવા દસ પ્રકારના લોકોમાં લોભી, કામી, ક્રોધી અને શરાબી લોકોને ગણાવે છે.

To destroy something is easy. To build requires great skill and care.

हिंसा त्याज्य है क्योंकि उससे [जो] लाभ होता लगता है, वह आभास है, नुकसान होता है वह कायमी है

Intuition is lame if it is not supported by reason.

जो ईश्वरके सन्मुख है वह बोलता नहीं, बोल सकता नहीं ।

मुझे तो ईश्वरके बारेमें हर घड़ी प्रतीति होती है । फिर किसीसे डरना क्या?

Chastity needs no purdah. It needs only Gods protection.

It is easy to instruct an uneducated person, but who can carry understanding to a man of little learning?

जो मजदुरी नहीं करता लेकिन खता है वह चोरीका अन्न खाता है

He who denies the existence of God denies his own.

ભાગ્ય અને પુરુષાર્થનો ઝઘડો રોજ ચાલ્યા કરે છે. આપણે પુરુષાર્થ કર્યા કરીએ અને પરિણામ ઈશ્વર પર છોડીએ.

કોઈની મહેરબાની માગવી એટલે આપણી સ્વતંત્રતા વેચવી.

सिवाय ईश्वरकि गोदके हमें और कहीं सलामती हो ही नहीं सकती ।

मौनमें सर्व अर्थ सिद्धि है ऐसा अनुभव बड़ता जाता है ।

The breach of one rule inevitably leads to the breach of other rules.

When a man lives in submission to authority, it means he is paying the price of personal freedom.

Prayer needs a heart, not a tongue. Without the heart, words have no meaning.

व्यवहारमें जो काम न दे वह धर्म कैसे हो सकता है?

राजा या रंक हरेक अपने धर्मका चौकीदार होता है । इसमें हर्ष क्या शोक कौन?

Death was a companion and friend. It was well with those who had died bravely.

सत्याग्रही कहलाने से मनुष्य सत्याग्रही नहीं बनता है । शुद्ध सत्यका पालन करने से ही मनुष्य सत्याग्रही बनता है ।

If God so desires it, I may have to become a helpless witness to the undoing of my dream.

बुखारका कारण बदहजमी इ[त्यादी] ही नहीं है । क्रोध करने से भी बुखार आ सकता है ।

The soul dries up without the company of the good.

મનુષ્ય પોતાના વિચારોનું પૂતળું છે.

अशक्यको शक्य बनाना जितना सरल है इतना ही मुश्केल अशक्यको शक्य बनाना है ।

जो मनुष्य सबको खुश रखना चाहता है, वह किसीको खुश नहीं करेगा ।

आदर्शका ध्यान करने से उसकी विशालता नहीं बढ़ती है लेकिन गहराई अवश्य बढ़ती है ।

नम्रताका ढोंग नहीं चलता, न सादगीका ।

No cutting off of heads becomes necessary in the presence of a living Demos.

Who can eat with an easy mind so long as even a single person starves for want of work?

He who fears, fails.

When God is enshrined in our hearts, we cannot harbour evil thoughts or do evil deeds.

ईश्वरको पहचानना है तो स्वार्थ और भयको छोडना ही है ।

जीना जूठ है, मृत्यु सही है, निश्चित है । (नानक)

पैसा परमेश्वर है ऐसे कहना गा;अत बात है और गा;अत सिध हो चूका है ।

અપરિગ્રહનો અર્થ એ છે કે આપણે એવી કોઈ વસ્તુનો સંગ્રહ ન કરવો, જેની આપણને આજે જરૂર નથી.

अनासक्तिकि एक परीक्षा है कि मनुष्य राम नाम लेकर सोने के समय एक क्षणमें सो सकता है ।

अपनी २ जगहपर सब उचित है, जगहके बाहर अनुचित ।

विभूतिके कारण अमर होना बड़ी बात नहीं है ।जो रोजके कार्यमें अपना धर्म पूरा बजाता है वह विशेष है ।

જે માણસ કોઈ એક ચીજ ઉપર એકનિષ્ઠાથી કામ કરે છે, તે આખરે બધી ચીજ કરવાની શક્તિ પ્રાપ્ત કરે છે.

राग-द्वेषादि भी व्याधि है और शारीरिक व्याधिसे बदतर है । उसका निवारण रामनामके बिना कैसे हो सके?

स्वार्थको जब मनुष्य परमार्थ मानता है तब सियारको सिंह मानने जैसा करता है ।

दुःखके समय जो भगवानका दर्शन करता है, उसे कोई भय नहीं लगता है

જે ભગવાનમાં લીન રહે છે, તે ભગવાન સિવાયના કશામાં કે કોઈ ચીજમાં લીન ન રહી શકે.

Why fear death when the threat is ever present?

શું કરવું તે માણસ જાણે છે, પણ જાણે છે તે કરતો નથી. તેનું શું કારણ ?

જિંદગી મજા કરવા માટે નથી પણ કિરતારને ઓળખવા માટે અને જગતની સેવાને માટે છે.

भोगको मनुष्य नही भुगतता है लेकिन भोग मनुष्यको भुगतता है अर्थात खा जाता है

માણસ ભલે કોઈ શુભ નિશ્ચય પણ ન કરે, પણ વિચારપૂર્વક કરે તો તે કદી ન છોડે

कई चीज आदमी बोलकर करता है, कई मौनसे और कई कार्यसे । सबमें ज्ञान है तो कार्य ही है ।

खुबीकी बात है कि हम बाहरकी बातके बारेमें बड़ा परिश्रम करते हैं, अंतरके लिये कुछ ख्याल तक नहीं ।

He who has divine endowment in him becomes thereby immortal.

ईश्वरको याद करना दूसरोंको भूलना अर्थात् दूसरोंमें ईश्वरको देखना ।

गुस्सा किसपर करना? अपनेपर? यह तो रोज करो । दिसरोंपर? यह तो करने का कारण ही क्या?

ईर्ष्या करनेवालेको खाती है । जिसकी वह ईर्ष्या करता है, वह अविच्छिन्न रहता है, शायद अनजान भी ।

He who loses patience, loses Truth as well as Non-violence.

जिसने अपनापन खोया उसने सब खोया ।

जो ईश्वरकी हस्तिके बारेमें शंका करता है उसका नाश होता है ।

बोलना या नहीं ऐसा संशय है तब मौन ही बोलने का स्थान लेता है ।

કોઈ પણ કામ કરીને જયારે મનુષ્ય દુઃખ મને છે, તો સમજવું કે તે જ્ઞાનપૂર્વક નથી કરતો પૂરતું મજબૂરીથી કરે છે.

शुद्ध ज्ञान धर्मग्रंथ पढ़ने से नहीं मिलता । शुद्ध ज्ञान सिवाय सद्गुणके असंभवित है ।

Faith makes the ship move.

Repression itself affords a training in satyagraha, even as an unsought war affords a training for the soldiers.

Thousands like myself may die in trying to vindicate the ideal but Ahimsa will never die.

Non-violence is the first article of my faith. It is also the last article of my creed.

जो विरोधीकी दयाकी अपेक्षा करती है सो अहिंसा नहीं है

અનાસક્તિની પરાકાષ્ઠા ગીતા ની મુક્તિ છે. અને તે જ અર્થ આપણે ઇશોપનિષદના પહેલા મંત્રમાં જોવા પામીએ છીએ.

एकके पास ईश्वर है, करोडके पास शैतान है, तो एक करोडसे डरे?

Untruth corrodes the soul; truth nourishes it.

It is very difficult to confess ones error; but then there is no other way of cleansing oneself.

He who is not disturbed by bad news will not be elated by good news.

Accepting undesired service, which is not joyfully rendered, is a painful burden.

Life means not revelry—eating, drinking and making merry but praising God, i. e., rendering true service to humanity.

અનાસક્ત વ્યક્તિને પોતાનું કશું જ હોતું નથી.

सत्यके साथ दृढ़ता होनी ही चाहीये ।

हे जिव! तू अनासक्त है तो तुझे शोरगुलको और मारपीटको भी बरदास्त करना है

ધર્મપાલનમાંથી જે અધિકાર મળે છે, તે જ સ્થિર રહી શકે છે.

स्वच्छता जब भीतरी और बाहरी रहती है तब वह ईश्वरमयताको पहुंचती है

What is it, if not futile, to argue about something which is beyond thought?

शुद्ध विचारकी शक्ति वचनसे बहूत अधिक है ।

A person without attachment should under no circumstances give way to anger.

करना है ईश्वरका कम लेकिन वह हम कैसे जाने ।

मूर्खको समजाना आसन है । अर्ध-दग्धको कौन समजा सकता है?

If you die in jail, I shall worship you like a goddess.

આ પાછલું સૂચવે છે કે બધાની આવી સત્યની આરાધનામાં રહી છે. સત્યની ઉપાસનામાંથી સહુ ચીજ મળી રહે છે.

जो मनुष्य अपने दुःखोको गाता है वह उसे चोगुना करता है ।

He who explores the branch and forgets the root, strays.

મારે અમુક આદર્શ છે એમ હું તો જ કહી શકું જો હું એ આદર્શને પહોંચવાનો પ્રયત્ન કરતો હોઉં. ૧૫-૪-૪૫

To remain entangled in things physical and aspire for self-realization is like asking for the moon.

Without selflessness, how can there be fearlessness?

How can that be religion which cannot be put to use in ones daily life?

Man is truly known by the humility of his spirit.

कविने कहा है कि विद्या रहित मनुष्य पशु समान है । यह विद्या कौन सी?

It is useless to recite Ramanama without acting in a man­ner worthy of Rama.

जो मनुष्य किसीका भी बोज हलका करता है वह निकम्मा नहीँ है

Faith is put to the test when the situation is most difficult.

We can do nothing right, so long as we are not blessed with inner light.

We have made ourselves what we are.

In order to know himself, man must come out of his shell and view himself dispassionately.

Man knows what his duty is, yet does not do what he knows he ought to. Why is that so?

વખત આવ્યે, બધાં વૃદ્ધ થાય છે. એક તૃષ્ણા હંમેશાં જુવાન રહે છે.

जो ईश्वर चतुर्भुज है वह सहस्त्र भुज भी होता है । येह बताता है कि सब काल्पनिक है ।

गुरु संपूर्ण होना चाहिये । वह तो ईश्वर ही है ।

We seek the company of the good, for that is the food for our soul.

How shall we dispel this darkness of egoism? By the light of uttermost humility.

नानक कहते हैं सुखकी लालसा सच्ची व्याधी है दुःख उसका उपचार है ।

बलिदान वही कर सकता जो शुद्ध है, निर्भय है, योग्य है ।

I say that he is the greatest artist who leads the best life.

A person without attachment should have an inexhaustible fund of patience.

यह पीछेका बताता है की सबकी कूंजी सत्यकी आराधनामें है सत्यकी उपासनासे सब चीज मिलती है

ईश्वर शक्ति ऐसी सत्ता है जिसके सामने लुछ भी टिक नहीं सकता

हमें बुद्धि है और इससे प्रे अन्तर्नाद है । दोनोंकी अपनी-अपनी जगह जरुरत है ।

Do or Die.

Pride devours man completely. The truth of this can be realized by everyone every moment.

दोष कबूल करने से ही दोष नहीं मिटता, दोष मिटाने के लिये जो शक्य है वह करना भी चाहीये ।

What matters to you the worlds praise or censure? Do what you think is your duty.

जो जीना नहीं जानता है वह मरना कैसे जाने?

बात यह है कि जीवन संगीतमय होना चाहिये, तब हलन-चलन इ[त्यादी] सब वर्तनमें माधुर्य ही होगा ।

આમ હોવા છતાં માણસ સુખીદુઃખી શા માટે થાય છે ?

Meditation makes one strong and lucid.

जो मनुष्य शरमके मरे विवेक बताता है वह सचमुच अविवेकका प्रयोग करता है

जो त्याग दिलसे नहीं होता है वह स्थिर नहीं रहता है

Reflection shows that heaven is here on earth, not in the sky above.

मैं कब और ईश्वर कब? उसका निश्चय करने में ज्ञानकी परीक्षा है ।

हम बड़ी बातोंको न सोचें, अच्छी सोचें ।

किसीकी महेरबानी मांगना अपनी आझादी बेचना है

स्वाभाव अगर बुरा है तो उसे दबाना नहीं पर उसे फेंक देना ।

He who has everything but God on his side, has nothing.

ईश्वर सर्वत्र है, इसीलिये वह हमसे पत्थर, वृक्ष, जंतु, पक्षी, पशु इ[त्यादी] के मार्फत बोलता है ।

अगर हम दुःखले समय भी ईश्वरकी हाजरीको पहचान सके तो हमारे लिये खेर है ।

If there is a soul, then surely the Supreme Soul (God), too, exists.

Violence is the weapon of the weak; non-violence that of the strong.

By whatever name God be called, if there be godly attri­butes, we must surely bow to Him.

आग्रह सत् होता है असत् भी-असत्से नहीं छूटता, सत् को नहीं छुता ।

I am a humble but very earnest seeker after truth.

કૉન્ફ્યૂશિયસ કહે છે: સુવ્યવસ્થિત રાજ્યમાં ધનને પ્રગતિ નથી ગણતા. લોકોની અને તેમના આગેવાનોની પવિત્રતા એ જ રાષ્ટ્રનું સાચું ધન છે.

ध्यानावस्थित होने से हम मंद नहीं होते हैं ।

It is not man that enjoys pleasures; it is pleasures that enjoy man, which is to say they consume him.

To surrender to force is a sign of unmanliness.

जब आदमी अंतर खली करता है तब ईश्वर वह खली जगह भरता है ।

Religion is no religion if it becomes mechanical.

जबतक शरीर, मन और आत्माके बिचमें मेल नहीं होता है कुछ भी कम सीधा नहीं बनता है ।

श्रद्धा ही जिंदगीका सूरज है ।

He alone knows the charm of solitude who has deliberately taken to it.

जब सब कुछ ईश्वरका है, तब उसको क्या अर्पण करें?

एक संपूर्ण पुरुष असत्यको दूर कर सकता है, भले असत्य कहने वाले अनेक हो

To be guilty of a lapse, small or big, is certainly bad; but to hide it is even worse.

લોકો તારી નિંદા કરે કે પ્રશસ્તિ, એમાં તારે શું? તું જેને ધર્મ મને છે, તેનો જ અમલ કર.

જે માણસ પોતા પર કાબૂ નથી રાખી શકતો તે બીજા પર કદી સાચો કાબૂ નહીં રાખી શકે.

Only he is worthy to mete out punishment whose judgement is infallible. Who but God can be such?

He who doubts the existence of God perishes.

भलाईके साथ सब सहन करने की हिम्मत नहीं रहती है, तब भलाई पंगु है ।

नानक कहते हैं अगर हम ईश्वरके कानूनपर चलें तो हमें मनुष्यके कानूनकी गुंजायश नहीं रहती है ।

अनासक्तको अपना कुछ नहीं हो सकता है

किसीका एब निकलना एक बात है उसे साबित करना दूसरी बात है ।

What is true of purity is true of all other virtues. Non­violence is tested when it faces violence.

Have we any right to pray so long as we have not purged ourselves of our impurities?

जो सचमुच भीतरमे स्वच्छ है वह बाहरमें अस्वच्छ हो ही नहीं सकता

सबल ही क्षमावन हो सकता है बलहीन दण्ड देने में असमर्थ है इसलीये वह क्षमावान हो ही नहीं सकता है

અભિમાન માણસને ખાઈ જાય છે. એનું સમર્થન પ્રતિક્ષણ પ્રત્યેક માણસને જોવા મળે છે.

जो धर्म यंत्रवत बनता है वह धर्म नहीं कहा जा सकता है ।

Inexhaustible patience is needed if Truth is to be brought home to anyone.

ट्रेनको चलाने वाली शक्ति सीटी नहीं है, लेकिन बाफमें रही युक्त शक्ति है ।

When a man has lost patience, he should resort to silence, and speak only when he has calmed down.

It is well not to yield to desire. Once we give in restraint becomes difficult if not impossible.

આઈઝાયા ૪૧-૧૦માં કહે છે : ડરો નહીં, કેમ કે પરમાત્મા તમારી પાસે જ છે.

સત્યનાં દર્શન અહિંસા વગર થઇ નથી શકતાં એટલા માટે કહ્યું છે કે अहिंसा परमो धर्म:

रोज मरने से बेहतर है कि एक ही दफा मरना ।

मनका मैल शरीरके मैलसे भयंकर है लेकिन शरीरका मैल भीतरी मैलकी निशानी होती है ।

शारीरिक दुर्बलता सच्ची दुर्बलता नहीं, मनकी दुर्बलता ही सच्ची दुर्बलता है

जो आदमी सबकी पगधुली होता है वह ईश्वरके नजदीक है ।

सुखमे सुख देखना दुःख है, दुःखमें से सच्चा सुख निकलता है ।

दो विरोधि वस्तु हम साथ-साथ नहीं कर सकते हैं, न जम ऐसे सोच सकते हैं ।

जब आदमी अपना कम नहीं कर पाटा है क्यों व्याकुल बनता है?

हम किसीसे भी बहतर नहीं हैं-इस विचारमें सत्य भरा है, नम्रता है ।

ઇચ્છ આનેક પ્રકારની હોય છે: શુભ, અશુભ અને શક્ય. શુભ અને શક્ય ઈચ્છાને જ મનમાં સ્થાન હોવું જોઈએ.

Nothing is impossible for a true devotee.

He who does not labour and yet eats, eats stolen food.

जब तक हमें भीतरसे रौशनी मिलती है हम कुछ सही नहीं कर पाते है ।

True suffering does not know itself and never calculates. It brings its own joy which surpasses all other joys.

The wonder is that even though a man knows where true happiness lies, he wastes his life in pursuing untruth!

Our personal cleanliness counts for little if our neighbours are not clean.

लोगकी निंदासे जो डरता है वह महत्वका काम नहीं कर सकेगा ।

Is not death, in every case, a release from too much suffering? If so, why lament when it comes?

अच्छा कम इसी क्षण करे बुरा कम हमेशा मुल्तवी करते रहे ।

Slavery to the environment dulls a mans mind.

आकांक्षा कितनी भी बड़ी हो उसकी मर्यादामें छोटेसे-छोटा माना जाता प्राणी भी होना चाहिये ।

To remember God and forget others is to see God even in them.

એક સંપૂર્ણ પુરુષ અસત્યને દૂર કરી શકે છે, પછી ભલે ને અસત્ય કહેવાવાળા અનેક જણ હોય.

आत्मारूपी सही धनको पहचानना न उसकी रक्षा करता है वह और किस चीजकि रक्षा क्र सकता है?

एक चोरी है, एक चोरीमें मदद करता है, एक चोरीका इरादा करता है । तीनों चोर हों ।

मनुष्य नियमबध्ध रहता है, उससे ही उसे जो संतोष मिलता है वही उसका स्वास्थ्य और आयु बड़ाता है ।

A foreigner deserves to be welcomed only when he mixes with the indigenous people as sugar does with milk.

सत्यरूपी क्षीरसागरमें असत्यरूपी जहरका एक भी बिंदु दाखल थाय (होवे) तो सारा क्षीरसागर जहरी बन जाता है ।

सब दे दो, सब ले लो ।

It follows from the foregoing that we would be thereby adding that much time to our span of life.

आदमी अपने भीतरी आवाजको कभी न दबावे, भले ही वह अकेला हो ।

શુદ્ધ હૃદયમાંથી નીકળેલું વચન કદી નિષ્ફળ નથી થતું.

એક ઈશ્વરમાં જ સંપૂર્ણ શક્તિ છે. તેથી ઈશ્વર પર જ હંમેશા ભરોસો રાખવો, માણસ પર કદી નહીં. (આઈઝાયા ૨૬-૪માંથી)

Outward peace is useless without inner peace.

ભૂલ કબૂલ કરવી તે સાવરણો વાપરવા જેવું છે. સાવરણો ગંદકી સાફ કરે છે, ભૂલનો સ્વીકાર બહુ ખપમાં આવે છે.

किसी भी वस्तु तोडना आसन है सांधने में बड़ी कुशलता और सावधानी चाहीये ।

The nearer we approach our ideal, the more truthful we become.

Verily, there should be only one fear—the fear of doing something mean or untrue.

नंगोंको कपड़ा देकर उनकी नदामत क्या करना ? उनको काम दो जिससे वह निजी परिश्रमसे कपड़ोंके लिये धन पैदा करे

Everyone grows old with the passage of time; desire alone remains ever youthful.

जैसे मुझे खाने पहन्नेका हक़ है उसी तरह मुझे अपना कम अपने ढ़ंगसे करने का हक्क है वही स्वराज है

जिस तालीमका असर हमारे चरित्रपर नहीं होता है वह कुछ कामकी नहीं है

I have no disciples, being myself an aspirant after discipleship and in search of a guru.

आवाज करने से आवाज नहीं मिटती है, चुपकीसे मिटती है ।

એવે પ્રસંગે યાદ રાખવાનો શ્લોક આ છે : ઇન્દ્રિયોના વિષયો જોડેના સ્પર્શો આવે છે ને જાય છે; તેમને સહન કર.

ત્યાજ્ય વસ્તુ જો મફત મળે તોપણ ન લેવી તે કર્તવ્ય છે.

जब आपको मनुष्य खोता है, तब ही आपको पाता है ।

An ideal is one thing; living up to it is quite another.

The greater man's realization of the Self, the greater his progress.

जो मनुष्यका मन जानबुझकर गंदा रहता है, उसके लिये अगर कुछ है तो रामनाम ही है ।

There is only one way of achieving independence through non-violence : by dying we live, by killing never.

If the inside is clean, the outside is bound to be so.

I strive hard to preserve my physical body. Do I take the same pains to know my soul?

What does it matter if people look upon us as dreamers?

सच्चा कार्य कभी निक्कमा नहीं होता, सच्चा वचन अंतमे कभी अप्रिय नहीं होता

दूसरोंके दोष ही देखना अपने गुणोंको देखने से भी नीच है ।

કૃત્રિમ નહીં પણ સ્વાભાવિક હાસ્ય ભવ્ય ભાષણ છે અને ભાષણથી વધુ અસર કરે છે.

Economics which departs from or is opposed to ethics is no good and should be renounced.

Sacrifice which causes pain is no sacrifice at all. True sacrifice is joy-giving and uplifting.

धैर्यसे बहूत कम बनते हैं, अधैर्यसे बिगड़ते हैं ।

A leader is only first among equals.

जो किसीकी गुलामी करना नहीं चाहता है उसे ईश्वरकी गुलामी करना है

He who has God for his companion, why need he be sorrow­ful or anxious or look for another companion?

If you see inner beauty, the outer will seem dull.

दूसरोंके लिये जो उपदेश योग्य लगता है, वही अपने लिये योग्य लगता है, सो कैसे होता होगा?

जो शरीर श्रम कर सकते हैं उनके लिये सदाव्रत खोलना पाप है उनके लिये कम पैदा करना पुण्य है

निराश[] आदमीको खाती है ।

He who in his distress turns to God is not troubled by any fear.

जिसके साथ सब कुछ है लेकिन ईश्वर नहीं उसके पास कुछ नहीं ।

ईश्वरका कम जाने [जानने] का साधन है हार्दिक प्रार्थना और तदनुसार कम ।

Why seek outside that which is within you?

जिसका मन हरेक हालतमें शांत नहीं रह सकता है वह शांत नहीं है, कैसे भी बाहरसे शांत लगे ।

Purity asks for no external protection.

सादगीमें भलाई है, महत्त्व है, नहिं दोलतमें ।

[जो] धीरज खोता है वह सत्य खोता है अहिंसा खोता है ।

सादगी बनाने से नहीं बनती, स्वाभावमें होनी चाहीये ।

त्रिविध ताप मिटाने वाली दवा मात्र रामबाण [रामनाम] है ।

A leader is useless when he acts against the promptings of his own conscience.

झूठ आत्माको खा जाता है, सत्य आत्माको पुष्ट करता है ।

જે અર્થશાસ્ત્ર નીતિથી અલગ કે તેનું વિરોધી હોય, તે અમાન્ય છે, ત્યાજ્ય છે.

The real service to the Bhils would be to make them fear­less and remove their despair.

He who does not want to be a slave of anyone, must become the slave of God.

अहंभाव मिटने से ही बीक (डर) मिटती है ।

જમીનનો માલિક તો તે જ છે જે તેના પર મજુરી કરે છે.

If we do not forsake our ideal, the ideal will never forsake us.

દૂધમાં ઝેર હોય તો આપણે કૅફીદઈએ છીએ. તે જ પ્રમાણે સારા સાથે પાખંડ હોય તો તેને ફેંકી ડો.

सत्य के दर्शनके लिए संतोंका चरित पढना और उसका मनन करना आवश्यक है ।

आसक्तिसे किया हुआ शुद्ध काममें भी डावपेंच आते ही हैं ।

A satyagrahi never misses, can never miss, a chance of compromise on honourable terms.

મનુષ્યના ખરા છ દુશ્મનો છે: કામ, ક્રોધ, મોહ, મદ, મત્સર, શોક. તેમને જીતવાથી બીજા દુશ્મનોને જીતવું સહેલું બની જાય છે.

रामनाम रूपी अमृत आत्माको आनन्द देता है, शरीरकी व्याधि दूर करता है ।

જીવવું એટલે મોજ કરાવી - ખાવું, પીવું, કૂદવું - નહીં, પણ ઈશ્વરની સ્તુતિ કરવી અર્થાત્ માનવજાતિની સાચી સેવા કરવી.

સાચા ભક્તને માટે કશું પણ અશક્ય નથી.

सब शिक्षक बने तो शिष्य कौन बनेगा? इसलिये हम सब शिष्य बनें ।

What seems impossible is not always really so.

What a pity that even though a man knows it, he still prefers to fall!

માણસને એવી ટેવ છે તે પોતાના દોષો ભૂલી જાય છે અને બીજાના જુએ છે, અને પછી નિરાશા જ રહે છે.

He is lost who is possessed by carnal desire.

માણસની પ્રતિષ્ઠા તેના દિલમાં -હૃદય છે, નહીં કે તેના મગજમાં એટલે કે બુદ્ધિમાં.

He who thinks, speaks and acts with God as his witness, will never feel ashamed of doing the right thing.

મન બે પ્રકારના હોય છે: એક નીચે લઈ જાય છે, બીજું ઉપર. એને આપણે બરાબર વિચાર કરી ઓળખી લેવાં જોઈએ.

जैसे पिण्डमें ब्रह्मांड है ऐसे देहातमें हिंदुस्तान है ।

In the code of the Satyagrahi there is no such thing as surrender to brute force.

आवेश शांत होने पर ही जो कम किया जाता है वही फलदायी होता है ।

अल्प या महादोष करना ख़राब है लेकिन उसे छिपाना और ख़राब है ।

Knowledge is that alone which enables a man to know him-self. In other words, knowledge means self-realization.

Why does a man become restless when he is unable to do his work?

The first service is latrine-cleaning.

सच्चा सुख बाहरसे नहीं मिलता है अंतर से ही मिलता है ।

संपूर्णता मनुष्यके लिये आदर्श ही है, शक्य नहीं है क्योंकि मनुष्य अपूर्ण ही बना है ।

કાળના વચનનો ફલિતાર્થ એ છે કે એટલું પોતાનું આયુષ્ય વધારે છે.

यह कितनी गलत बात है कि हम मैले रहें और दूसरोंको साफ रहने की सल्लाह दें ?

If the courage to endure everything with goodwill is lack­ing, goodwill becomes a lame virtue.

That being so, why is man happy or miserable?

सब हमें भले ढीले कहें, हम आदर्शको ढीला न करें ।

Just as the universe is contained in the self, so is India con­tained in the villages.

He who is unable to rule over himself can never really succeed in ruling over others.

तुमारे जेबमें एक पैसा है वह कहांसे और कैसे आया है वह अपनेसे पूछो उस कहानी से बहुत सीखोंगे

जैसे हम अपने धर्मको आदर देते हैं ऐसे ही दूसरे धर्मको दें ー मात्र सहिष्णुता पर्याप्त नहीं है ।

जिसका साथी ईश्वर है उसको दुख क्या, फिकर क्या, दूसरा साथी क्या?

मनुष्य अकेला कुछ नहीं है, लेकिन जब वह ईश्वरका बनता है, तब सब कुछ होता है ।

भीतर साफ़ है तो बाहर होना ही है ।

गंगा जलको छोडकर प्यास मिटाना और ईश्वरको छोडकर आत्म तृप्ति करना सरिखा असंभव है ।

સાચું કહીએ તો ડર એક જ વાતનો હોવો જોઈએ. અને તે ગંદું અથવા જૂઠું કરવાનો.

A right cause never fails; A true word never hurts in the end.

ईश्वरके नाम तो अनेक हैं लेकिन एक ही नाम ढुंढे तो वह हैं सत्, सत्य। इसलिये सत्य ही ईश्वर है।

सेवककी सच्ची बेंक आम जनता है जो बेंक कभी टूटती नहीं

विचारको [लौह]खंडकी दीवारको भी भेदता है ।

Whatever we do should be done not to please or displease anyone, but only to please God.

Great caution is necessary when a man represses his nature.

God and Satan cannot both occupy the throne of the heart.

He who harps on his woes, multiplies them manifold.

માણસની શાંતિની કસોટી સમાજમાં જ થાય, હિમાલયની ટોચ પર નહીં.

હિંસા દુર્બળનું શસ્ત્ર છે. અહિંસા સબળનું.

श्रद्धामें निराशाको कोई स्थान नहीं है ।

ઉતાવળા સો બાવરા ધીરા સો ગંભીર. - એ કહેવતનું સત્ય ક્ષણે ક્ષણે જોવામાં આવે છે.

When attachment is present, the performance of even a pure deed involves manipulation.

संपूर्ण अहिंसामें द्वेषका संपूर्ण अभाव होता है

જે ધર્મ આ લોકની વાત સિવાય પરલોકની જ વાત કરે છે, તેને ધર્મ ન કહી શકાય.

પરિશ્રમ વગર એટલે કે તપ કશું જ થઇ શકતું નથી તો પછી આત્મશોધ કેમ થઇ શકે ?

If we are late for a train, we miss it. What if we are late for prayer?

मनुष्य एक शासके ताबे रहता है उसके मानी है कि वह व्यक्तिगत स्वातंत्रयकी किमत देता है

When man smites, it is God who comes to our rescue.

However great the fury of the storm, the sea does not abandon its calm.

Life is likened to a rose; because life, too, is full of thorns.

विरोध आदमीको बनाता है ।

अगर हमारे पड़ोसी स्वच्छ नहीं हैं, तो हमारी निजी स्वच्छता पंगु है ।

What is learnt by rote is of as little value as the parrots recitation of Ramanama.

इनसान तुझे फेंकता है उसे [उससे] क्या, अगर खु[दा] तुझे रखना चाहता है ।

अखबार पढ़ना आजकल मुसीबत है । सही खबर मिलती नहीं है । न पढ़ने से नुकसान नहीं है ।

खुश करना तो खुदाको, खुशामत करना तो भी उन्हींकि, यो हम सब चिंता और झंनझंटसे छुट जाते हैं ।

श्रध्धासे मनुष्य क्या नहीं कर सकता? सब कुछ कर सकता है ।

नरसिंह महेता कहता है मैं करता हूं, ऐसा कहना ही अज्ञानताकी परिसीमा है । इसके ध्यानमें अनासक्तिकी कूंजी है ।

I realized that the true function of a lawyer was to unite parties riven asunder.

स्वार्थ हमेशा हमे चिंता ग्रस्त करता है ।

ભક્ત ભગવાનમાં લીન હોય છે.

Nanak says : The craving for happiness is a veritable disease. Sorrow or suffering is its remedy.

अहंकाररूपी अंधकार से भी ज्यादा है ।

Silence inspired by fear is no silence.

मनुष्य ईश्वरको पूजे और मनुष्यका तिरस्कार करे यह बनने लायक नहीं है ।

आदमी हेवानका कम करे और आदमी होने का दावा कैसे करे?

धर्म वह है जो सब धारण करता है यानि सब हिस्सेमें सब समय जीवनमे ओतप्रोत है

जैसे पवित्रताका ऐसे सब गुणोंका । अहिंसाकि परीक्षा हिंसाका सामना करने में होती है ।

Dying for religion is good; for fanaticism, neither dying nor living.

Whenever I see an erring man, I say to myself I have also erred.

आप मरने से आत्मा जागती है ।

Life is not a bed of roses; it is full of thorns.

પવિત્રતા પડદામાં નથી રહેતી. તેને તો ઈશ્વરની જ રક્ષા જોઈએ.

क्रोधावेशमें आदमी अपना नुकसान करता है, उसका पुरावा [प्रमाण] रोज मिलता है ।

It is more than severe punishment to compel a man to do something which he does not understand.

When a man sleeps under the sky, who can rob him?

Not to do evil is the only true law of life, says Guru Teg Bahadur.

विभूतिमान अपनी विभूतिके कारण अमर होते हैं ।

अगर एक आदमी भी संपूर्ण हो सकता है तो सब हो सकते है ऐसे मानना ही न्याय है ।

We are no better than any other—this thought is full of truth and humility.

Restlessness and impatience are two diseases and both shorten life.

સંપૂર્ણ અહિંસામાં દ્વેષનો સંપૂર્ણ અભાવ હોય છે.

મહેનત કર્યા વગર જે ખાય છે,તે ચોરીનું અન્ન ખાય છે.

अपरिग्रहसे मतलब यह है कि हम कोई चीजका संग्रह न करें जिसकी हमें आज दरकार नहीं है ।

मनुष्य जीवन और पशु जीवनमे फरक क्या है इसका संपूर्ण विचार करने से हमारी काफी मुसीबतें हल होती है

अकेलेपनमें जो लाभ है वह अनुभवसे ही सिद्ध हो सकता है ।

मौतकी धमकीसे क्या डरना क्योंकि वह तो सदाकी है ही ।

जो आदमी अपने कामके लिये हिंसा कर सकता है वह असत्य क्यों नहीं बोलेगा या करेगा?

वहम और सत्य साथ नहीं चल सकते हैं ।

सजा तो वही क्र सकता है जिसके निर्णयमें निश्चय है । ऐसा ईश्वरके सिवाय कौन हो सकता है?

Throughout my career at the bar I never once departed from the strictest truth and honesty.

अज्ञान छुपाने से बढ़ता है । अज्ञान बताने से आशा कि जाय कि वह कभी न कभी कम होगा ।

When the world rejects a man, God befriends him.

कलके वचनका नतीजा यह होता है कि अपने आयुष्यमें इतनी वृद्धि करता है ।

मनुष्य शरीर वाजित्र [वादित्र] है जैसा सूर निकालना है निकल सकता है ।

There is greater pleasure in not eating than in eating. Who has not experienced the truth of it?

ऐसा होते हुए आदमी सुखी दुःखी क्यों होता है ?

नानक कहते हैं कि ईश्वर हरेकके हृदयमें है और इस कारन हरेक हृदय ईश्वर मंदीर है ।

जो मातृभाषाकी अवगणना करता है वह अपनी माताकी करता है ।

एककी क्रूरता दूसरेकी अक्रूरताका नाम लेती है ।

In the darkest hour of my trial, that one name has saved me.

When we give something, we must give the truest part of ourselves.

Every moment I observe how man deceives himself.

अगर भीतरी बत्ती जले तो सरे जगतको प्रकाश देती है ।

जो मनुष्य क्रोधका कारण मिलते हुए भी क्रोध नहीं करता है उसीने ही क्रोधपर जय पाया है ।

Our greatest enemy is not the foreigner, nor anyone else. We ourselves, that is, our desires, are our enemies.

Let us think not of big things but of good things.

He whose eye says one thing, his tongue another, and his heart yet another, is a worthless fellow.

जो दुःखीओंका ही ख्याल करता है वह अपना ख्याल नहीं करेगा, उसको इतना समय कहांसे?

He who remembers God can afford to forget everything else.

I believe that there is no prayer without fasting and there is no real fast without prayer.

पुख्त वांचनसे शक्ति तो आती है लेकिन बिना ग्नानके सही स्वतंत्रता नहीँ मिलतीं

When Reason and Faith are in conflict, it is better to prefer Faith.

Verily, the land belongs to him who labours on it.

Who can describe the joy that lies in finding refuge in God?

सच्चे भक्तके लिये कुछ भी अशक्य नहीं है

जीवनकी सफलताका सही निशान है कि मनुष्य कोमल बनता जाता है और पिढ ।

अपने गुण आप देखे और उसकी स्तुती दूसरोंसे करे उससे बड़के [बढ़कर] नीचता कैसी होगी?

जिसको रोटी न मिलने से मरना है उसे तो ईश्वर रोटीमें ही देखने में आवेगा

He who is poor by force of circumstances, cannot become poor by choice.

વગર જરૂરે હાજતો વધારવી એ પાપ જેવું લાગે છે.

In faith there is no room for despair.

Many things are wrought by patience, even as they are spoilt by impatience.

જે ત્યાગ દિલથી નથી થતો, તે કાયમ નથી રહેતો.

A devotee is ever absorbed in God.

Money is God—it is wrong to say so, and it has been proved to be wrong.

It appears that man cannot escape the snare of exaggeration.

Religion does not consist in eating this food or eschewing that but only in the realization of God within oneself.

If there is any hope for a man, whose mind remains impure in spite of himself, it is Ramanama.

માણસનો લોભ આકાશથી પણ ઊંચે જાય છે, પાતાળથી પણ નીચે જાય છે. એટલા માટે એને મર્યાદા હોવી જ જોઈએ.

The right that accrues from the performance of duty endures.

He who is the dust of everybodys feet is near to God.

Pure thought is far more potent than speech.

जब हम कुछ भी देते हैं, तो हमारेमें जो सच्चा [है] वही दें ।

Isaiah, XLI. 10 has : Fear thou not; for I am with thee.

Says Nanak again : Whatever you give away is yours; what­ever you keep is not yours.

ईश्वरको तारणहार कहकर अपने आलस्यको बढ़ाते हैं तो गुनाह करते हैं ।

We are all mad. Which of us shall call whom mad?

विचारशून्य जीवन पशु जीवन जैसा है ।

शुभ विचार करना एक बात है, अमल करना अलग बात है ।

He who wants to please all, will please none.

માણસ જયારે એક નિયમ તોડે છે તો બીજા આપોઆપ તૂટી જાય છે.

एक वचन भी सत्य है तो काफी है; असत्य वचन कितने भी हो निकम्मे हैं ।

जब बुद्धि और श्रद्धाके बिचमें भेद है तब श्रद्धाको मान देना अच्छा है ।

આજે પ્રાતઃકાળના ભજનમાં હતું કે ઈશ્વર આપણને કદી ભૂલતો નથી. આપણે તેને ભૂલી જઈએ છીએ એ જ ખરું દુઃખ છે.

भिलों [भीलों] की सच्ची सेवा है कि उनको निर्भय करें और उनकी निराशा मिटावें ।

Faith is that which remains unshaken even in the face of advessity.

ખુશ કરવા તો ખુદને, ખુશામત કરવી તોયે તેની, તો આપણે બધી ઝંઝટ અને ચિંતાથી મુક્ત થઈ જઈશું.

One is a servant of him for whom one works, not to whom one pays only lip service.

Experience is daily growing upon me that everything is attainable through silence.

મારી કૃપા તારે માટે પૂરતી થવી જોઈએ, કારણ કે મારું બળ દુર્બળતામાં જ પૂર્ણ થાય છે. (૨ કોર : ૧૨-૯)

जब तुझे सब छोड़ेगा, तब इशेअर तो तेरे पास है ही ।

જે મનુષ્ય પોતાપણાની રક્ષા કરવા માગે છે, તેણે બધી જ આર્થિક વસ્તુ ખોવાની તૈયારી રાખવાની છે.

One who thinks in terms of mine and thine cannot be free from attachment.

इससे उलटा निरभिमान अथवा नम्रता आदमीको पोषण देता है, और बड़ाता है ।

When our outer life gets the better of our inner life, the result is bound to be bad.

Slipshod work is like half-baked bread, fit only to be thrown away.

When ‘I and when God? In determining this lies the test of wisdom.

जो हमारे हृदयमें है उसे कभी-न-कभी बाहर निकलना ही है ।

जब मनुष्यके दिलमें पूर्ण प्रकाश होता है तो कोई रूकावट हमारे रस्तेमें रहती ही नहीं ।

મનુષ્યજીવન અને પશુજીવનમાં ફરક શો ? એનો પૂરેપૂરો વિચાર કરવાથી આપણી ઘણી મુશ્કેલીઓનો નિવેડો આવી જાય છે.

કંઠસ્થ જ્ઞાનની એટલી કિંમત છે જેટલી પોપટને રામનામની.

Nothing turns out right so long as there is no harmony between body, mind and soul.

The benefit of solitude can be realized only by experience.

Even if he be your relation, do not try to hide his faults.

सत्यके दर्शन बगैर अहिंसाके हो ही नहीं सकते। इसीलिये कहा है कि अहिंसा परमोधर्म:।

जब आदमीका धैर्य छूट गया है तब मौन लेकर शांत होने पर ही बोलें ।

He alone can offer sacrifice who is pure, fearless and worthy.

अगर आत्मा है तो परमात्मा है ही ।

Trust ye in the Lord for ever: for in the Lord Jehovah is everlasting strength. Isaiah, XXVI. 4.

उम्दा ख्याल खुशबू जैसा है ।

માણસમાં બીજાને છેતરવાની શક્તિ કરતાં પોતાને છેતરવાની શક્તિ ઘણી વધારે છે. દરેક સમજુ માણસ આ વાતનું પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ છે.

This office-holding is either a step towards greater prestige or its total loss.

Everything is right and proper in its place, improper when out of place.

मनुष्य अपनेको कैसे धोखा देता है, इसको मैं प्रतिक्षण पाटा हूं ।

Only that work which is done after anger has subsided can bear fruit.

हार्दिक श्रद्धा और श्रद्धाकी इच्छामें बड़ा अंतर है । यह नहीं जानने से आदमी धोकेमें पड़ता है ।

We exist, because God is. This shows that man, or any living being, is part of the Divine.

જે માનસ સૌને ખુશ રાખવા ઈચ્છે છે, તે કોઈને ખુશ નહીં કરે.

જે કોઈ વ્યક્તિ કોઈની પણ ગુલામી કરવા માગતો નથી, તેણે ઈશ્વરની ગુલામી કરવી જોઈએ.

राई जैसा दोष छिपाने से पहाड़ जैसा बनता है जाहर करने से नाबूद हो सकता है

Mans joy knows no bounds when he obtains something beyond his hopes.

ભૂતકાળ આપણો છે, આપણે ભૂતકાળનાં નથી. આપણે વર્તમાન છીએ અને ભવિષ્યને બનાવવાવાળાં છીએ, ભવિષ્યનાં નહીં.

जब हम रेलगाड़ीके समय के बाहर जाय तो गाड़ी चुकते हैं । प्रार्थनाके समय न पहुंचें तो?

સર્વને ધારણ કરે તે ધર્મ, એટલે કે ધર્મ દરેક અવસ્થામાં ને દરેક સમયે જીવનમાં ઓતપ્રોત છે.

In complete non-violence, there is complete absence of hatred.

મૌનમાં સર્વાર્થસિદ્ધિ છે એવો અનુભવ વધતો જાય છે.

દેશો વચ્ચેનો દરિયો ઓળંગવો સહેલો છે, પણ વ્યક્તિ વ્યક્તિ વચ્ચેનો કે પ્રજા પ્રજા વચ્ચેનો દરિયો તરવો અઘરો છે.

Fear vanishes only with the annihilation of the ego.

ताज्जुब तो यह है कि जानत हूए कि सच्चा सुख कहां है आदमी जूठके पीछे जीवन देता है ।

Man has to do God's work, but how is he to know what that is?

There can be no safety for us save in the lap of God.

He who does not know himself is lost.

जिनको धर्मका ख्याल नहीं रहता है ऐसे दस प्रकारके लोगोंमें लोभी, कामी, क्रोधी और शराबी लोगोंको विदुर गिनाते है

On the other hand, modesty and humility nourish man and make for his growth.

कच्चा धान फेंकने लायक है । [ऐसे] ही क्स्च्चे कामका [को] समझाना ।

The common people are a devoted workers real bank, and this bank never fails.

जो नियमोंको जनता नहीं है और उसका पालन नहीं करता है वह लोक-सेवक हो ही नहीं सकता ।

अगर तुझे चिढ़ना है तो दूसरोंकी गफलतसे क्यों, अपनी गफलतपर चिढ़ ।

સાચી વસ્તુની પાછળ સમય આપવો આપણને ખટકે છે, નકામી વસ્તુ પાછળ ખુવાર થઇએ છીએ અને ખુશ થઈએ છીએ.

પ્રતિક્ષણ અનુભવ થાય છે કે સમતાનાં ફળ મીઠાં છે.

Indigestion, etc., are not the only causes of fever. Anger, too, can bring it on.

मद्यपान मनुष्यको क्षण भर दीवाना बनाता है । मद उसे खा जाता और उसे पता भी नहीं होता है ।

To retaliate against the relatives of the co-religionists of the wrong-doer is a cowardly act.

He who thinks of the suffering humanity, will not think of himself. Where has he the time?

જે માનસ એક વસ્તુ સમજી નથી શકતો, તેને તે કરવાની જબરદસ્તી કરવી એ સખતમાં સખ્ત સજા છે.

What greater meanness can there be than to seek out our good points and praise them to others?

पवित्रता बाहरकी रक्षा मांगती ही नहीं है

If the nature is evil, it needs not repression but casting out.

तुझे क्या, लोग तेरी निंदा करें या स्तुति! जो धर्म समझ वही किया करे

સેવકની સાચી બૅંકઆમજનતા છે, જે ક્યારેય દેવાળું કાઢતી નથી.

Non-violence, truth, etc., are self-luminous. They cannot be genuine otherwise.

सब रखो, सब खोवो ।

हम सब दीवाने हैं उनमें कौन किसको दीवाना कहे?

Do not do anything do not read anything without under­standing.

हिंसक कार्यकी मर्यादा है और वह निष्फल हो सकता है अहिंसाकी मर्यादा है ही नहीं और कभी निष्फल नहीं जाती

ઘણી ગેરસમજોનું મૂળ અવિશ્વાસમાં હોય છે. ઘણા અવિશ્વાસના મૂળમાં ભય હોય છે.

Life spent in service is the only fruitful life.

हम शरीरधारी होने के कारन परमात्माकि हस्तीकि कल्पना नहीं कर सकते हैं ।

सच कहें तो डर एक ही होना चाहिये । वह है मैला या झुट करने से डरना ।

આંતરિક અને બાહ્ય સ્વચ્છતા ઈશ્વરપારાયણતાને પામે છે.

Faith that does not wane but ever waxes higher and turns into realization.

जब हम पार्टी साफ़ करते हैं तो उसपर ईश्वरके हस्ताक्षर स्पष्ट देखते है ।

Sweet are the fruits of equanimity—the truth of this is experienced every moment.

Ashram means a community of men of religion. I feel that an ashram was a necessity of life for me.

जिंदगी मजा करने के लिये नहीं है लेकिन किर्तारको पहचानने के लिये और जगत्की सेवाके लिये है ।

हरेक प्रवृत्ति जिसकी उत्पत्ति एक ही बीजसे होती है, सब एक-एक-में मिल जाती है ।

How can one claim to be human if he acts like a beast?

अगर तू ईश्वरके सामने खड़ा होना चाहता है, तो अहंकारका जामा उतारकर जा ।

हमारा सबसे बड़ा शत्रु विदेशी नहीं है, न कोई दूसरा हमारा शत्रु हम ही है अर्थात हमारी बासना

जो मनुष्य अपनेपर काबु नहीं रख सकता है वह दूसरोंपर कभी सच्चा काबु नहीँ रख सकता

जब ऐसी स्थिति है, तो नाचना क्या, अभिमान क्या?

Why should I depend upon anyone for my own affairs?

The way of peace is open to her. Her freedom is assured if she has patience.

जो समय बचाना चाहता है वह अनावश्यक बात एक भी नहीं करेगा ।

સીધી વાતને પણ જે માણસ આડી સમજે, તેને સહન કરવામાં કેટલી ભારે અહિંસા જોઈએ !

Only experience makes us realize how hard it is to attain the state of non-attachment.

The conduct of a few Indians was the measure of that of the millions of their fellow-countrymen.

तेरा रिश्तेदार हो तो भी उनके दोष छिपाने की कोशीश न कर ।

That which looks for mercy from an opponent is not non­-violence.

ईश्वरमाय जीवन कभी मुश्किल नहीं है ।

भक्त भगवानमें लींन होता है

I am quite sure that the stoniest heart will be melted by passive resistance.

जब हमारे हृदयमें ईश्वरका वास हो जा[ता] है, हम न ख़राब विचार कर सकते [हैं], न खराब काम ।

He who always treads only the path of Truth never stumbles.

Everyone, prince or pauper, is the guardian of his own dharma. What is there to grieve or rejoice in this?

जो ईश्वरको याद करता है वह दूसरा सब भूल सकता है ।

Every man should seek for the Source of his being.

એક માણસે આજે આવીને કહ્યું : જો હું સાચી સેવા ન કરું તો જીવવામાં મને કશો રસ નથી.

सौंदर्य चेहरेके रंगमें नहीं है लेकिन सत्यमें ही है

जब मनुष्य आकाशके नीचे सोता है तो उसे कौन लूट सकेगा?

इसलिये सत्याग्रही कभी अधिकार ढुंढ़ेगा नहीं अधिकार उसे ढुंढ लेगा ।

ख़ामोशी ख़ामोशी नहीं है जो डरके मरे होती है ।

This day deserves to be written in letters of gold for, on April 6, 1919, India discovered herself.

આ તે કેવી વાત છે કે માણસ સાચું કહેતાં અને કરતાં દરે છે, જૂઠથી નથી ડરતો.

जब आकाश तेरेमें भरा है और ईश्वर तो उसमें है हि, तो तुझे और क्या चाहिये?

मेरे धंदेके बारेमें मैं क्यों किसीपर निर्भर हूं?

शुद्ध प्रेम सब थकान दूर करता है ।

He who remembers everything else but forgets God, really remembers nothing.

હું ક્યારે અને ઈશ્વર ક્યારે? એનો નિર્ણય કરવામાં જ્ઞાનની પરીક્ષા છે.

How is it that a precept regarded as applicable to others appears inapplicable to oneself?

પ્રાર્થના હૃદયથી કરવી જોઈએ, શબ્દોથી નહીં. હૃદય વગરના શબ્દો નાકમાં છે.

તમારા ગજવામાં જેપૈસો છે, તે ક્યાંથી અને કેવો તીરે આયો, તે પોતાની જાતને પૂછો. આ ઘટનાથી ઘણું શીખી શકશો.

In fact there should be harmony in life. The melody will pervade all activities and behaviour.

कृत्रिम नहीं, लेकिन स्वाभाविक हास्य भव्य भाषण है और भाषणसे ज्यादा कम देता है ।

जिंदगीका एक भी क्षण नहीं है जिसमें आदमी सेवा नहीं कर सकता है ।

जो जीवन सेवामें व्यतीत होता है वही फलदायी है ।

Deeds, like seeds, take their own time to fructify.

Supposing God is on the side of both, then who should fear whom?

आत्मा जागती है तब सब दुःख दूर होता है ।

When everything belongs to God what shall we offer to Him?

जो मनुष्य किसी एक चीजपर एक निष्ठासे कम करता है वह आखिर सब चीज करने की शक्ति हासल करेगा ।

Therefore, a satyagrahi will never seek rights; these will come to him unsought.

हम शारीरिक वस्तुमें फंसे रहें और आत्मानुभवकी आशा करें, वह आकाश पुष्पको पाने जैसा है ।

गुरु तेघबहादुर कहते हैं कि गंदा काम नहीं करना यही सही कानून है ।

रामनामकी भी शक्तिकी मर्यादा है । क्या कोई चोर रामनामसे कामयाबी हांसिल कर सकता है?

Physical weakness is not the real weakness. Weakness of the mind alone is the real weakness.

વિકારી વિચારોથી બચવાનો એક અમોદ્ય ઉપાય- રામનામ- છે. નામ કંઠમાંથી જ નહીં પરંતુ હૃદયમાંથી નીકળવું જોઈએ.

जिसे ईश्वरका सहारा है उसे पंगु मन्ना पाप समझा जाय ।

जैसे अक[एक] फोडा भी आदमीको तंग करता है उससे भी बदरतर उद्विन्गता है ।

बगैर विचारके विचार मत करो, मत बोलो, मत लिखो, और विचार करो । इससे कितना समय बच सकता है ।

पवित्रता परदेमें नहीं रहती उसे रक्षा ईश्वरकी ही चाहिये

An important matter loses importance if irrelevant. A relevant thing, though small, is of the highest importance.

He who is absorbed in God cannot become absorbed in any­body or anything besides Him.

It is sinful to multiply wants unnecessarily.(Written on 3-4-1945.)

સાચો સેવક જ સદ્દગૃહસ્થ છે. તે બદલામાં લેવાની ઈચ્છા ન કરતાં, આપવામાં માને છે.

We are not yet in the midst of civil war but we are nearing it.

સત્યના દર્શન માટે સંતોના ચરિત્ર વાંચવા અને તેનું મનન કરવું જરૂરી છે.

માણસ નિયમબદ્ધ રહે છે એનાથી એને જે સંતોષ મળે છે તેનાથી જ એનું સ્વાસ્થ્ય અને આયુ વધે છે.

To speak or not to speak—when that is the question, silence should take the place of speech.

When God cares, why should we be full of cares?

વગર વિચારે કશું વિચારવું, બોલવું કે લખવું નહીં. અને વિચાર કરો કે એથી કેટલો બધી સમય બચી જાય છે.

Humility does not work, if it is a mere pretence; nor does simplicity.

निर्दोष और निःस्वप्न निद्रा समाधि है, योग है, अनासक्त कर्म है(विनोबा के खतके आधारपर)

A life without thought is like that of a beast.

શરીરને બચાવવા માટે ઘણો ઉદ્યમ કરું છું, આત્માને ઓળખાવા એટલો કરું છું ખરો ?

कहते है घर जलाकर तीर्थ नहीं होता सही तो यह है कि घर जलाकर जी तीर्थ होता है

British, "Quit India"

A vow means unflinching determination? progress is impossible without inflexible determination.

I could not be leading a religious life unless I identified myself with the whole of mankind.

Never should we make the mistake of imagining that a wrong can be classified as big or small’.

Simplicity cannot be affected, it should be ingrained in one's nature.

I could not live for a single second without religion.

Nanak says : If we obey the law of God, we then need no man-made laws.

શ્રદ્ધાથી માણસ શું નથી કરી શકતો? બધું જ કરી શકે છે.

What is 'big' or 'small' in sin? Sin is sin. To believe otherwise is self-deception.

The way to know what God's work is is heartfelt prayer and corresponding action.

जिस वस्तुका चितवन हो नहीं सकता उसके बारेमें तर्क वितर्क करना फिजुल नहीं तो क्या ?

Die and be saved.

परमेश्वर विश्वास रखना सबसे आसान होना चाहिये, लेकिन सबसे कठिन वही दीखता है ।

भूल कबूल करना झाडूके समान है झाडू गंदकी साफ करता है, भूल का स्वीकार कम काम नहीं देता

बगैर भीतरकी शांतिके, बाहरी शांति कुछ कामकी नहीं है ।

जो भगवानमें लीन है वह भगवानके बाहर किसीमें या किसी चीजमें कौन नहीं हो सकता

Vice flourishes in darkness. It vanishes in the light of day.

One perfect man can dispel untruth even though the untruth­ful be legion.

धैर्यके फल मीठे होते हैं ।

આદર્શ વગરની મહેનત નિષ્ફળ છે, જેમ દિશા અથવા બંદર વગરનું વહાણ નિષ્ફળ ફર્યા કરે છે.

मनुष्यके भीतर ही गंगा पड़ी है उसमें स्नान नहीं कर पाटा और कोरा रहता है ।

એથી ઊલટું નિરભિમાન અથવા નમ્રતા માણસને પોષણ આપે છે અને વિકસાવે છે.

અગ્રણ છુપાવવાથી વધે છે. અજ્ઞાન બતાવવાથી આશા રહે છે કે એ ક્યારેક પણ ઓછું થશે.

वीरता कोई एक ही मनुष्यका लक्षण नहीं है । सबमें है, लेकिन सब पहचानते नहीं हैं ।

The nectar of Ramanama brings joy to the soul and rids the body of its ailments.

How strange that a man very often does not know who is a friend and who is a foe!

जो अपनेको नहीं पहचानता है वह नष्ट होता है ।

આદર્શ વગરનો માણસ સુકાન વગરના વહાણ જેવો છે.

When we declare a strike to redress a wrong, we really cease to take part in the wrong.

किसी औरकी गुलामीसे दहशत और स्वार्थकी गुलामी बदतर है ।

सत्य वचनकी शक्ति वहां तक जाती है कि मनुष्यको स्वार्थसे परमार्थमें ले जाती है ।

मनुष्य जब एक नियम तोड़ता है तो दूसरे अपने आप तूट जाते हैं ।

To find fault is one thing; to prove it is another.

Rather perish than break the pledged word. —Tulsidas

हरेक आदमीको अपना मूल ढुंढना चाहीये ।

Without the maximum possible non-attachment, it is inconceivable for anyone to live up to the age of 125 years.

A man without an ideal is like a ship without a rudder.

જે વિરોધી પાસે દયાની અપેક્ષા રાખે, તે અહિંસા નથી.

જે વ્યક્તિ શરીરશ્રમ કરી શકે છે તેને માટે સદાવ્રત ખોલવું એ પાપ છે. તેમને કામ આપવું એ પુણ્ય છે.

He who has neither peace nor determination, how can he have realization?

कामनाको संतुष्ट नहीँ करना अच्छा है लेकिन शुभ करने के बाद उसे रोकना असंभव नहीँ तो कठिन तो है ही

Why is it that man is afraid of speaking and practising truth, not untruth?

सबसे बडी चुप ।

पर दुःखे उपकार करे तोये मन अभिमान न आणे रे अगर अंतर्यामी सब करवाता है तो अभिमान कैसे?

Real weakness is internal, not outward.

Belittling ones mother tongue is like disparaging ones own mother.

मनुष्य अगर अपनी शक्तिके बाहर कम न ले तो गभराहटको स्थान ही नहीं रहता

इससे भी आश्चर्य यह है कि हम जानते हैं कि हम भी मरनेवाले तो है इसलिये ख्वार होते हैं ।

A man of knowledge attains peace only through renunciation.

He who wishes to save time will never do a single unneces­sary thing.

आदमको खुदा मत कहो, आदम खुदा नहीं; लेकिन खुदाके नूरसे आदम जूदा नहीं ।

जिसको ईश्वरकि हस्तिके लिये शंका है उसे अपनी हस्तिके लिये [भी] शंका होनी चाहिये?

સાચું સુખ બહારથી નથી મળતું, અંતરમાંથી જ મળે છે.

ધર્મ કંઈ જીવનથી ભિન્ન નથી, જીવનને જ ધર્મ માનવો જોઈએ. ધર્મ વગરનું જીવન મનુષ્યજીવન નથી, પશુજીવન છે.

समुंदरमें पड़ीं हूई मछी अगर समंदरको पहचान सकती है तो संसारमें पड़ा हूआ प्राणी संसारको पहचान सकता है ।

રાઈ જેટલો નાનો દોષ છુપાવવાથી પહાડ જેટલો મોટો બની જાય છે. પણ જાહેર કરી દેવાથી તે નાબૂદ થઈ જાય છે.

Despair corrodes man.

जो तेरेमें ही हे, उसे बाहर कहां ढुंढता है?

શ્રદ્ધા બુદ્ધિથી પર છે, તેની વિરોધી નથી.

धर्मका जामा पहनने से पाप पुण्य नहीं बनता; भूल भूल नहीं मिटती ।

जिस त्यागमें दुःख है, वह त्याग नहीं है ।

एक कानून तोडा तो सब तूटे क्योंकि सब कानूनोंका मूल एक है और रक तूटने से आत्मसंयम तूटा ।

नहि असत्य सम पातक पुंजा, गिरि सम होइ कि कोटिक गुंजा - तुलसीदास

सच्चके जैसा कोई सुख नहीं, जूठके जैसा कोई दुःख नहीं ।

It is possible to endure a diseased body, but not a diseased mind.

कहा जाता है भूखका दुःख बड़ा है हम है हम अगर इनसान रहना चाहे तो उस दुःखको भी भूलें ।

Being a slave to fear and selfishness is the worst form of slavery.

He who seeks refuge in Ramanama, has Ramanama installed in his heart and is duly rewarded.1

Faith transcends reason; it is not opposed to it.

જે જબરદસ્તીથી ગરીબ બન્યો છે તે સ્વેચ્છાએ ગરીબ બની હ્સકતો નથી.

Alcohol maddens a man for the moment, but pride devours him completely and he is not even conscious of it!

God is said to have four arms as well as a thousand. It shows that all this is mere imagery.

मन दो प्रकारके हैं ー एक नीचे ले जाता है, दूसरा उचे । इसे हम बराबर सोचें और पहचाने ।

એકાંતની ખૂબી જેણે જાણીજોઈને એનું સેવન કર્યું છે તે જ જાણે છે.

To speak the truth, you have to weigh your words again and again.

अशक्य दीखता है वह अशक्य है ही ऐसा हमेशा नहीं है ।

जो बहूत गिनती करता है, वह आत्म दर्शन नहीं कर सकता है ।

जो ईश्वरको भूलता है वह अपने को भूलता है ।

अपनेको धोखा देने की मनुष्यकी शक्ति अजीब है ।

अनासक्तिकी पराकाष्ठा गीता की मुक्ति है और वही अर्थ हम ईशोपनिषत् के पहले मंत्रमे पाते है ।

शुभ वस्तु आदमी मनसे नहीं छोडता है, लेकिन मित्रोंके खातर छोडता है तब योग्य या योग्य?

रोगग्रस्त शरीर सही बन सकता है, रोगग्रस्त मन नहीं ।

जो मनुष्य दूसरोंकि ऐब निकालता है वह अपनी नहीं देख सकता ।

He who looks for faults in others cannot see his own.

Thought pierces even a wall of steel.

[Ramanama] is the only unfailing remedy for mans three­fold ills.

કાચું ધાન ફેંકી દેવા લાયક હોય છે. એવું જ કામનું પણ સમજવું.

He who is truly clean within, cannot remain unclean without.

आदमीको अपनेको धोका देने की शक्ति इतनी है कि वह दूसरोंको धोका देने की शक्तिसे बहूत अधिक है इस बातका

जैसे अनुभव लेता हूं, पाता हूं कि आदमी अपने-आप अपने सुख दुःख का कारण है

સુખમાં સુખ જોવું એ દુઃખ છે. દુઃખમાંથી સાચું સુખ જન્મે છે.

ગામડાંની દૃષ્ટિએ હિંદુસ્તાનનો વિચાર કરીએ તો ઘણીબધી ચીજો જે આપણે કરીએ છીએ તે નકામી લાગે.

अगर आदर्शको कभी न छोड़ा जाय तो आदर्श हमें कभी नहीं छोड़ेगा ।

जब हम जानते हैं कि एक वस्तुकी दो बाजु हैं, तो हम सफ़ेदको देखें ।

Gita is pre-eminently a description of the duel that goes on in our own hearts.

When the inner lamp burns, it illumines the whole world.

Keep all, lose all.

जो बुरे खबरसे घभराता नहीं है, वह अच्छे खबरसे फूलेगा नहीं ।

મનુષ્ય ભોગને નથી ભોગવતો પરંતુ ભોગ મનુષ્યને ભોગવે છે. અર્થાત્ ખાઈ જાય છે.

Do not think, speak or write without reflecting. Consider how much time could thereby be saved.

If we dwell on evil thoughts, they do not disappear; they are likely to become our companions. "Dhyayato vishayan.”

हमारा जीवन रोज नया होता है यह ज्ञान हमको उंचे जाने के लिये मददगार बनना चाहिये ।

Beauty lies not in the complexion but in Truth alone.

Nanak says : God dwells in every human heart, and so every heart is a temple of God.

मनुष्य वहां है जिघर उसका मन है, नहिं कि वहां जिघर उसका देह है

खूबी अकेले झूझने [जूझने]में है । विरोधि एक हो या अनेक ।

We must always listen to criticism of our faults and failings, never to our praises.

हम ऐसी गलती मानने कि कभी न करें कि गुनाहमें छोटा-बड़ा ओह्ता है ।

He who loses patience, loses Truth as well as Non-violence.

अफवा[ह] सुनना नहीं, सुनना तो मानना नहीं ।

આદર્શ એક વસ્તુ છે, તેનું પાલન એ જુદી જ વસ્તુ છે. લખ્યું : ૧૫-૪-૪૫

He who wishes to preserve his integrity must be prepared to lose all material possessions.

Life is unreal, death is real and certain. —Nanak

He who is afraid of people's censure will never be able to do anything worth while.

जब मनुष्य मुझे मारता है, तब ईश्वर सहाय करता है ।

અનુભવ લેતો જાઉં છું તેમ જોઉં છું કે માણસ પોતે જ પોતાનાં સુખદુઃખનું કારણ છે.

God is our refuge and strength, a very present help in trouble. Psalms, XLVI. 1.

Faith is the sun of life.

માણસ પોતાને કેવો છેતરે છે, એનો મને પ્રતિક્ષણ અનુભવ થાય છે.

पवित्रताकी परीक्षा तब होती है जब अपवित्रतासे घर्षण होता है ।

જ્યાં સુધી એક પણ માણસ, કામ ન મળવાને કરને ભૂખે મારતો હોય ત્યાં સુધી કોણ ચેનથી ખાઈ શકે?

Contemplation of an ideal does not broaden its scope, but it certainly increases its depth.

Man cannot worship God and at the same time despise his fellow-beings. The two are irreconcilable.

जब हमारा बाहरी जीवन भीतरी जीवनका कब्जा पाटा है, तब परिनाम तेढ़ा ही रहता है ।

धर्म पलने कहने न कहने से नहीं होता लेकिन ईश्वरको अंतरसे और अंतरमें पहचानने से ही होता है ।

સંતોની વાણી સાંભળો, શાસ્ત્ર વાંચો, વિદ્વાન થઇ જાઓ, પણ જો ઈશ્વરને હૃદયમાં સ્થાન ન આપ્યું તો બધું ફોક છે.

When a mans mind is filled with the Light of Heaven, all obstacles in his path vanish.

अगर सत्य किसीको बताना है तो अखुट धैर्य चाहीये ।

Man can smile away his sorrows; by crying he only multiplies them.

The darkness of egoism is more impenetrable than darkness itself.

जिह्वा कर्जा नहीं भारती है, लेकिन कार्य ही भरता है ।

However lofty the ambition, even those considered the low­liest of creatures should come within its ambit.

सिवाय मनकी स्थिरताके दर्शन हो ही नहीं सकता है ।

सत्याग्रही वही हो सकता है जो जीने की और मरने की कला जानता है ।

मनुष्य जितना बोल क्र बिगड़ता है इतना ख़ामोशीसे कभी नहीं ।

जिसको जम पहोंचना चाहते हैं करीब २ उसके जैसा हमारे [हमें] बनना है ।

जिसके साथ ईश्वर है उसके साथ सब है ।

Divine Power is a thing that nothing can withstand.

धर्म मनुष्य जीवनमें ओतप्रोत बने तब ही वह धर्म माना जाय, वह वस्त्र जैसी वासु नहीं है ।

देहाती दृष्टीसे हिंदुस्तानका विचार करें, तो बहूत सी चीजें जो हम करते हैं निकम्मी मालुम पड़ती हैं ।

संतोंकि वाणी सुनो, शास्त्र पढो, विध्वान हो लो, लेकिन अगर ईश्वरको हृदयमें स्थान नहीं दिया तो कुछ नहीं किया ।

जो मनुष्य अपनापनकी रक्षा करना चाहता है उसे सब आर्थिक वस्तु गंवाने की तयारी रखनी है

We have to make ourselves as nearly as possible like Him we want to reach.

Blind is not he who has lost his eyes, but he who hides his shortcomings.

अनासक्ति कितनी कठिन है अनुभवसे ही पता चलता है ।

અનાસક્ત કાર્ય શક્તિ આપનારું છે, કારણકે અનાસક્ત કાર્ય એ ભગવાનની ભક્તિ છે.

The light of knowledge can never dawn on the proud.

नानक कहते हैं आदमी जितना भोग भोगता है इतना ही दुःखी होता है ।

વિકારી વિચારો પણ બીમારીની નિશાની છે. એટલા માટે આપણે બધા વિકારી વિચારોથી દૂર રહેવું.

નિયમ વગર એક પણ કામ ન ચાલે. એક ક્ષણને માટે પણ નિયમ તૂટે તો આખું સૂર્યમંડળ અસ્તવ્યસ્ત થઇ જાય.

He who forgets God, forgets himself.

કહેવાય છે કે ઘર બાળીને તીર્થ ન થાય પણ સાચું તો એ છે કે ઘર બાળીને જ તીર્થ થાય છે.

Man dies when he cuts himself off from the source of his being, not when the soul leaves the body.

મિથ્યા જ્ઞાનથી હંમેશા ડરતા રહેવું. મિથ્યા જ્ઞાન એ છે જે આપણને સત્યથી દૂર રાખે છે અથવા કરે છે.

કામનાને ન સંતોષવી એ સારું છે. પણ શરૂ કર્યા પછી તેને રોકવી અસંભવિત નહીં તો મુશ્કેલ તો છે જ.

There is goodness as well as greatness in simplicity, not in wealth.

रामके नामसे जो रावणका कम करे, उसे या कहें?

Do not listen to rumour; but, if you do, do not believe it.

हम है क्योंकि ईश्वर है इसीसे हम देखते है कि मनुष्य मात्र, जीवमात्र है ईश्वर का अंश है

શ્રદ્ધાથી માણસ પહાડને ઓળંગી જઈ શકે છે.

To see nothing but faults of others is even meaner than praising ones own virtues.

Confession of error works like a broom. The broom sweeps away filth; confession does no less.

Selfishness keeps us worrying for ever.

अनासक्तको कभी क्रोध होना ही नहीं चाहिये

मरो और तरो ।

देहधारीके लिये जो शक्य अनासक्ति हो सकती है, उसके सिवा १२५ वर्षकी आयु असंभव मानी जाय ।

जिसे न शांति है, न निश्चय, उसे ज्ञान कहांसे?

अनासक्त कार्य शक्तिप्रद है क्योंकि अनासक्त कार्य भगवान् भक्ति है

अपना दोष कबूल करना बड़ी मुसीबत है तो भी सिवाय इसके मैल निकलता नहीं ।

जब जगत् हमें गिराता है, तब ईश्वर हमारा बेली होता है ।

जो मनुष्य एक वस्तु दिलसे मानता है वह सर्वथा अनुचित है तो भी उसकी दृष्टिसे सही है ।

શારીરિક દુર્બળતા સાચી દુર્બળતા નથી. મનની દુર્બળતા જ સાચી દુર્બળતા છે.

સત્યાગ્રહી કહેવડાવવાથી માણસ સત્યાગ્રહી નથી બનતો. શુદ્ધ સત્યનું પાલન કરવાથી જ માણસ સત્યાગ્રહી બને છે.

How shall we please God, how praise Him? By serving His creature—man.

જે અંતરમાં ખરેખર સ્વચ્છ છે તે બહાર અસ્વચ્છ હોઈ જ ન શકે.

The true mark of success in life is the growth of tenderness and maturity in a man.

जैसे हमारी पीठ दूसरा आदमी ही देखता हैं, हम नहीं, ऐसे ही हमारे दोष भी हम नहीं देखते हैं ।

જેમ આપણે પોતાના ધર્મને આદર આપીએ છીએ તેમ જ બીજા ધર્મોને પણ આપવો- માત્ર સહિષ્ણુતા પર્યાપ્ત નથી.

ईश्वरके बाहर हमें कोई हस्ति ही नहीं है ।

આપણો સૌથી મોટો દુશ્મન પરદેશી નથી, કે નથી કોઈ બીજું. આપણો શત્રુ આપણે પોતે જ એટલે આપણી વાસના જ છે.

इस अहंकाररूपी अंधकारको कैसे निकलें? रजवत्होने तककी नम्रता रूपी प्रकाशसे ।

जो मनुष्य एक वस्तु नहीं समजता है उसे करने के लिये उसे मजबूर करना सख्त सजासे अधिक सजा है

जो आदमी रातको दिन बनाता है वह अनासक्त कैसे?

Religion is that which comprehends all. In other words, religion permeates life in all its aspects and at all times.

नानक कहते हैं ईश्वरका कानून है कि हम जगतमें एक कुटुंब हाउ और हरेक व्यक्तिको दूसरोंके लिये रहना है ।

He alone who truly serves is a good householder. He goes on giving without expectation of return.

અસંગત એવી મોટી વસ્તુ નાની લાગે છે અને નાનામાં નાની સુસંગત વસ્તુનું સ્થાન મોટી વસ્તુ જેટલું જ છે.

Non-attachment is put to real test only when there is full scope for our attachment to something.

અનાસક્ત વ્યક્તિમાં અખૂટ ધીરજ હોવી જોઈએ.

મનુષ્ય કોઈ સત્તાનો તાબે રહેતો હોય એનો અર્થ એ છે કે તે વ્યક્તિગત સ્વાતંત્ર્યની કિંમત ચૂકવી રહ્યો છે.

A good thought is like fragrance.

जब हम अपना ही ख्याल करते हैं तब दूसरोंका ख्याल करने से वह छुटता है ।

जब मनुष्य अपनेको पहचानता है, तब मुक्त है ।

He who has God on his side, has all.

Even one drop of the poison of untruth will poison the entire milk-ocean of Truth.

It is not the whistle that moves the train but the power harnessed in the steam.

हिमालय दूरसे ही अच्छा लगता है ऐसे प्रायः सब चीजके लिये है ।

आदमी अपना दुःख हंसकर भूल सकता है रोकर बढ़ाता है ।

मनुष्यकि आदत ऐसी है कि अपने दोषोंको भूलकर दूसरोंके देखता है, और बादमें निराशा ही रह जाती है ।

To rejoice in happiness is to invite misery. Real happiness springs from sorrow and suffering.

Pure love removes all weariness.

By donning the garb of religion, vice does not become virtue nor does a wrong cease to be wrong.

Life becomes perpetually renewed every day. This knowledge should be helpful in uplifting us.

Debts are redeemed by deeds, not by words.

If I had no sense of humour, I would have committed suicide long ago.

If one man can become perfect, it is but fair to assume that all can become so.

When man realizes himself, he is saved.

Every minute of my life I am conscious of the presence of God. Why, then, need I fear anyone?

Nanak says : The more one indulges oneself, the more unhappy one becomes.

जब हम अपने मूलसे जूदा होते हैं तब मरते हैं, नहीं की आत्मासे शरीर जूदा होता है तब ।

In egotism lies all trouble.

शुद्ध विचार ऐसी सूक्ष्म वस्तु है और इतनी वेगवान वस्तु है कि व्यापक बन जाती है ।

નિર્દોષ અને સ્વપ્ન વગરની નિંદ્રા સમાધિ છે, યોગ છે, અનાસક્ત કર્મ છે. (વિનોબાના પત્રના આધારે)

પુખ્ત વાચનથી શક્તિ તો આવે છે પણ જ્ઞાન વગર સાચી સ્વતંત્રતા નથી મળતી.

A troubled mind causes more suffering than an ulcer.

જેવી રીતે મને ખાવાપીવાનો હક છે તેવી જ રીતે મારું કામ મારી રીતે કરવાનો હક છે. આ જ સ્વરાજ છે.

જે માણસ શરમનો માર્યો વિવેક બતાવે છે તે ખરેખર તો અવિવેકનું પ્રદર્શન કરતો હોય છે.

Man by himself is nothing. But when he has become one with God, he is everything.

आत्माका दर्शन जितना होता है इतना ही मनुष्य आगे बढ़ता है ।

Good deeds let us do right now; the bad ones let us always keep on postponing.

મીરાંબાઈના જીવનમાંથી આપણે મોટી વાત એ શીખીએ છીએ કે તેણે ભગવાનને ખાતર સર્વસ્વનો ત્યાગ કર્યો - પતિનો સુધ્ધાં.

प्रार्थनासे आंतरिक शक्ति बढ़ती है ।

અનાસક્ત વ્યક્તિને ક્યારેય ગુસ્સો આવવો નહીં જોઈએ.

He who is face to face with God does not speak, cannot speak.

દુઃખના સમયમાં જે ભગવાનનાં દર્શન કરે છે, તેને કોઈ દર લાગતો નથી.

धर्म पालनमें से जो अधिकार निकलता है वही स्थिर रहता है

Nobody progresses without opposition.

अभिमान मनुष्यको खा जाता है । उसका समर्थन प्रतिक्षण हरेक आदमीको होता है ।

કોઈની એબ કાઢવી સહેલી વાત છે, તે પુરવાર કરવી એ બીજી વાત છે.