We can do nothing right, so long as we are not blessed with inner light.

Man is truly known by the humility of his spirit.

ભૂતકાળ આપણો છે, આપણે ભૂતકાળનાં નથી. આપણે વર્તમાન છીએ અને ભવિષ્યને બનાવવાવાળાં છીએ, ભવિષ્યનાં નહીં.

जो जबरन गरीब है वह स्वेच्छासे गरीब नहीं बन सकता है

नंगोंको कपड़ा देकर उनकी नदामत क्या करना ? उनको काम दो जिससे वह निजी परिश्रमसे कपड़ोंके लिये धन पैदा करे

પોતાની એબ હમેશાં સાંભળવી. પોતાની સ્તુતિ કદી ન સાંભળવી.

श्रद्धासे जहाज चलती है ।

જે વ્યક્તિ શરીરશ્રમ કરી શકે છે તેને માટે સદાવ્રત ખોલવું એ પાપ છે. તેમને કામ આપવું એ પુણ્ય છે.

सबल ही क्षमावन हो सकता है बलहीन दण्ड देने में असमर्थ है इसलीये वह क्षमावान हो ही नहीं सकता है

Die and be saved.

अनासक्तिका एक लक्षण यह है : अनासक्तका कोई कार्य दिनके अंतमे बाकी नहीं रहता

Pure love removes all weariness.

बगैर विचारके विचार मत करो, मत बोलो, मत लिखो, और विचार करो । इससे कितना समय बच सकता है ।

સર્વને ધારણ કરે તે ધર્મ, એટલે કે ધર્મ દરેક અવસ્થામાં ને દરેક સમયે જીવનમાં ઓતપ્રોત છે.

जैसे हम अपने धर्मको आदर देते हैं ऐसे ही दूसरे धर्मको दें ー मात्र सहिष्णुता पर्याप्त नहीं है ।

Despair corrodes man.

It is not man that enjoys pleasures; it is pleasures that enjoy man, which is to say they consume him.

The nearer we approach our ideal, the more truthful we become.

He who has divine endowment in him becomes thereby immortal.

Throughout my career at the bar I never once departed from the strictest truth and honesty.

In the code of the Satyagrahi there is no such thing as surrender to brute force.

जो मनुष्य एक वस्तु नहीं समजता है उसे करने के लिये उसे मजबूर करना सख्त सजासे अधिक सजा है

पुख्त वांचनसे शक्ति तो आती है लेकिन बिना ग्नानके सही स्वतंत्रता नहीँ मिलतीं

If we call God our Redeemer and let our indolence grow, we are committing a sin.

शारीरिक दुर्बलता सच्ची दुर्बलता नहीं, मनकी दुर्बलता ही सच्ची दुर्बलता है

धैर्यसे बहूत कम बनते हैं, अधैर्यसे बिगड़ते हैं ।

आपखुदीमें सब मुसीबत भरी है ।

જિંદગી ગુલાબ જેવી મનાય છે. જીંદગીમાં પણ કાંટા હોય છે માટે.

અનાસક્તિનું એક લક્ષણ આ છે: અનાસક્ત વ્યક્તિનું કોઈ પણ કામ દિવસના અંતે બાકી રહેતું નથી.

અગ્રણ છુપાવવાથી વધે છે. અજ્ઞાન બતાવવાથી આશા રહે છે કે એ ક્યારેક પણ ઓછું થશે.

यह पीछेका बताता है की सबकी कूंजी सत्यकी आराधनामें है सत्यकी उपासनासे सब चीज मिलती है

नहि असत्य सम पातक पुंजा, गिरि सम होइ कि कोटिक गुंजा - तुलसीदास

सिवाय ईश्वरकि गोदके हमें और कहीं सलामती हो ही नहीं सकती ।

માણસમાં બીજાને છેતરવાની શક્તિ કરતાં પોતાને છેતરવાની શક્તિ ઘણી વધારે છે. દરેક સમજુ માણસ આ વાતનું પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ છે.

જેણે પોતાપણું ખોયું તેણે બધું ખોયું.

जो दूसरा सब याद रखे और ईश्वरको भूले उसने कुछ याद नहीं किया है ।

I would far rather that Hinduism died than that untouchability lived.

कामनाको संतुष्ट नहीँ करना अच्छा है लेकिन शुभ करने के बाद उसे रोकना असंभव नहीँ तो कठिन तो है ही

न्यायमें जितनी उदारताकि जरुरत है इतनी ही न्यायकि उदारतामें है ।

Man cannot raise himself by searching outside. The scope for growth lies within.

सच्चके जैसा कोई सुख नहीं, जूठके जैसा कोई दुःख नहीं ।

The joy of life lies in divesting oneself of lifes cares.

જે વિરોધી પાસે દયાની અપેક્ષા રાખે, તે અહિંસા નથી.

Just as the universe is contained in the self, so is India con­tained in the villages.

अगर तू ईश्वरके सामने खड़ा होना चाहता है, तो अहंकारका जामा उतारकर जा ।

अहंभाव मिटने से ही बीक (डर) मिटती है ।

व्यवहारमें जो काम न दे वह धर्म कैसे हो सकता है?

આદમકો ખુદા મત કહો, આદમ ખુદા નહીં ; લેકિન ખુદાકે નૂરસે આદમ જુદા નહીં.

हमारा जीवन रोज नया होता है यह ज्ञान हमको उंचे जाने के लिये मददगार बनना चाहिये ।

ઘણી ગેરસમજોનું મૂળ અવિશ્વાસમાં હોય છે. ઘણા અવિશ્વાસના મૂળમાં ભય હોય છે.

મહેનત કર્યા વગર જે ખાય છે,તે ચોરીનું અન્ન ખાય છે.

मनुष्यके भीतर ही गंगा पड़ी है उसमें स्नान नहीं कर पाटा और कोरा रहता है ।

By donning the garb of religion, vice does not become virtue nor does a wrong cease to be wrong.

In the darkest hour of my trial, that one name has saved me.

इसलिये सत्याग्रही कभी अधिकार ढुंढ़ेगा नहीं अधिकार उसे ढुंढ लेगा ।

अपनेको धोखा देने की मनुष्यकी शक्ति अजीब है ।

When our outer life gets the better of our inner life, the result is bound to be bad.

बलात्कारके वश होना नामर्दीकी निशानी है ।

પરિશ્રમ વગર એટલે કે તપ કશું જ થઇ શકતું નથી તો પછી આત્મશોધ કેમ થઇ શકે ?

હું ક્યારે અને ઈશ્વર ક્યારે? એનો નિર્ણય કરવામાં જ્ઞાનની પરીક્ષા છે.

Steadfastness in meditation indicates depth of thought; it also makes for purity and maturity of thought.

God is omnipresent. Hence it is that He speaks to us through stones, trees, insects, birds, beasts, etc.

જ્યાં મનુષ્યનું મન છે, ત્યાં તે છે; જ્યાં તેનો દેહ છે, ત્યાં નહીં.

Faith makes the ship move.

जब हम रेलगाड़ीके समय के बाहर जाय तो गाड़ी चुकते हैं । प्रार्थनाके समय न पहुंचें तो?

सत्य ईएसआई चीज है जो कहने में आदमीको बार-बार सोचकर बोलना पड़ता है ।

जो मजे छिपे कर्तव्यमें हैं, सो दूसरेमें नहीं हैं ।

To seek a favour is to barter away ones freedom.

अपनेको पहचानने के लिये मनुष्यको अपनेसे बाहर निकलकर तटस्थ बनकर अपने को देखना है

How shall we dispel this darkness of egoism? By the light of uttermost humility.

Life becomes perpetually renewed every day. This knowledge should be helpful in uplifting us.

जो बहूत गिनती करता है, वह आत्म दर्शन नहीं कर सकता है ।

It is very difficult to confess ones error; but then there is no other way of cleansing oneself.

ट्रेनको चलाने वाली शक्ति सीटी नहीं है, लेकिन बाफमें रही युक्त शक्ति है ।

Slipshod work is like half-baked bread, fit only to be thrown away.

To retaliate against the relatives of the co-religionists of the wrong-doer is a cowardly act.

नानक कहते हैं अगर हम ईश्वरके कानूनपर चलें तो हमें मनुष्यके कानूनकी गुंजायश नहीं रहती है ।

Moral strength does accrue from the reading of scriptures; but real freedom cannot be attained without enlightenment.

पर दुःखे उपकार करे तोये मन अभिमान न आणे रे अगर अंतर्यामी सब करवाता है तो अभिमान कैसे?

आदमी अपने भीतरी आवाजको कभी न दबावे, भले ही वह अकेला हो ।

Not to do evil is the only true law of life, says Guru Teg Bahadur.

जब आदमी अपना कम नहीं कर पाटा है क्यों व्याकुल बनता है?

Justice needs to be tempered with generosity as much as generosity needs to be tempered with justice.

પોતાને ઓળખવાને માટે માણસે પોતામાંથી બહાર નીકળી તટસ્થ બનીને પોતાને જોવો જોઈએ.

जीवनकी सफलताका सही निशान है कि मनुष्य कोमल बनता जाता है और पिढ ।

हम शरीरधारी होने के कारन परमात्माकि हस्तीकि कल्पना नहीं कर सकते हैं ।

अशक्य दीखता है वह अशक्य है ही ऐसा हमेशा नहीं है ।

Economics which departs from or is opposed to ethics is no good and should be renounced.

अफवा[ह] सुनना नहीं, सुनना तो मानना नहीं ।

धैर्यके फल मीठे होते हैं ।

If you die in jail, I shall worship you like a goddess.

जो मनुष्य अपने दुःखोको गाता है वह उसे चोगुना करता है ।

શ્રદ્ધાથી માણસ પહાડને ઓળંગી જઈ શકે છે.

નિયમ તૂટે એ કેવું જોખમકારક છે ! મુંબઈ આવ્યો ને રોજ લખવાનું છૂટી ગયું.

प्रार्थनाके लिये ह्रदय आवश्यक है, वाचा नहीं बगैर ह्रदयकी वाचा निरर्थक है

He who has God on his side, has all.

વગર વિચારે કશું વિચારવું, બોલવું કે લખવું નહીં. અને વિચાર કરો કે એથી કેટલો બધી સમય બચી જાય છે.

Fear vanishes only with the annihilation of the ego.

विकारी विचारसे भी बीमारीकि निशानी है इसलिये हम सब विकारी विचारसे बचते रहें ।

हिमालय दूरसे ही अच्छा लगता है ऐसे प्रायः सब चीजके लिये है ।

જીવવું એટલે મોજ કરાવી - ખાવું, પીવું, કૂદવું - નહીં, પણ ઈશ્વરની સ્તુતિ કરવી અર્થાત્ માનવજાતિની સાચી સેવા કરવી.

How wrong it is to ask others to be clean when we ourselves remain unclean!

It is sin to regard anyone as helpless who has God for his support.

By whatever name God be called, if there be godly attri­butes, we must surely bow to Him.

पवित्रताकी परीक्षा तब होती है जब अपवित्रतासे घर्षण होता है ।

Dying for religion is good; for fanaticism, neither dying nor living.

Man's capacity for self-deception is amazing.rn

Our greatest enemy is not the foreigner, nor anyone else. We ourselves, that is, our desires, are our enemies.

The greatness of a person lies in his heart, not in his head, that is, intellect.

रामनाम रस पीना है तो काम, क्रोधादि निकालना चाहीये ।

Do not listen to rumour; but, if you do, do not believe it.

शुद्ध प्रेम सब थकान दूर करता है ।

जिसको रोटी न मिलने से मरना है उसे तो ईश्वर रोटीमें ही देखने में आवेगा

Sacrifice with regret is no sacrifice.

जब ऐसी स्थिति है, तो नाचना क्या, अभिमान क्या?

જેમને રોટલો ન મળવાથી મારવાનું મન થાય છે, તેમને તો રોટલામાં જ ભગવાન દેખાશે.

The soul dries up without the company of the good.

The wonder is that even though a man knows where true happiness lies, he wastes his life in pursuing untruth!

ઈર્ષ્યા કરનારને ખાઈ જાય છે. જેની તે ઈર્ષ્યા કરે છે તેને કંઈ થતું નથી, કદાચ તે જાણતો પણ નથી.

प्रार्थनासे आंतरिक शक्ति बढ़ती है ।

માણસની પ્રતિષ્ઠા તેના દિલમાં -હૃદય છે, નહીં કે તેના મગજમાં એટલે કે બુદ્ધિમાં.

Man cannot worship God and at the same time despise his fellow-beings. The two are irreconcilable.

We are all mad. Which of us shall call whom mad?

सौंदर्य चेहरेके रंगमें नहीं है लेकिन सत्यमें ही है

देहाती दृष्टीसे हिंदुस्तानका विचार करें, तो बहूत सी चीजें जो हम करते हैं निकम्मी मालुम पड़ती हैं ।

He who has neither peace nor determination, how can he have realization?

जो मनुष्य यह मेरा और वह तेरा मानता है, वह अनासक्त नहीं हो सकता है

To be guilty of a lapse, small or big, is certainly bad; but to hide it is even worse.

Nanak says : The more one indulges oneself, the more unhappy one becomes.

No cutting off of heads becomes necessary in the presence of a living Demos.

श्रध्धासे मनुष्य पहाड़ोंको उलुंघन करता है ।

जब आत्मा मरता है, तब परमात्मा जगह रोकता है ।

Non-attachment is put to real test only when there is full scope for our attachment to something.

मूर्खको समजाना आसन है । अर्ध-दग्धको कौन समजा सकता है?

નિર્દોષ અને સ્વપ્ન વગરની નિંદ્રા સમાધિ છે, યોગ છે, અનાસક્ત કર્મ છે. (વિનોબાના પત્રના આધારે)

गुस्सा किसपर करना? अपनेपर? यह तो रोज करो । दिसरोंपर? यह तो करने का कारण ही क्या?

This office-holding is either a step towards greater prestige or its total loss.

When we give something, we must give the truest part of ourselves.

हम किसीसे भी बहतर नहीं हैं-इस विचारमें सत्य भरा है, नम्रता है ।

वहम और सत्य साथ नहीं चल सकते हैं ।

If we dwell on evil thoughts, they do not disappear; they are likely to become our companions. "Dhyayato vishayan.”

વિકારી વિચારો પણ બીમારીની નિશાની છે. એટલા માટે આપણે બધા વિકારી વિચારોથી દૂર રહેવું.

મનુષ્યજીવન અને પશુજીવનમાં ફરક શો ? એનો પૂરેપૂરો વિચાર કરવાથી આપણી ઘણી મુશ્કેલીઓનો નિવેડો આવી જાય છે.

इनसान तुझे फेंकता है उसे [उससे] क्या, अगर खु[दा] तुझे रखना चाहता है ।

સીધો રસ્તો જેવો સરળ છે તેવો જ કઠણ છે. એવું જો ન હોત તો બધા જ સીધો રસ્તો લેત.

भूल कबूल करना झाडूके समान है झाडू गंदकी साफ करता है, भूल का स्वीकार कम काम नहीं देता

What a pity that even though a man knows it, he still prefers to fall!

Deeds, like seeds, take their own time to fructify.

जैसे अक[एक] फोडा भी आदमीको तंग करता है उससे भी बदरतर उद्विन्गता है ।

समुंदरमें पड़ीं हूई मछी अगर समंदरको पहचान सकती है तो संसारमें पड़ा हूआ प्राणी संसारको पहचान सकता है ।

तुझे क्या, लोग तेरी निंदा करें या स्तुति! जो धर्म समझ वही किया करे

मुझे तो ईश्वरके बारेमें हर घड़ी प्रतीति होती है । फिर किसीसे डरना क्या?

If God keeps you, what does it matter if men reject you?

Every minute that runs to waste is irrecoverable. Yet, know­ing this, how much time we waste!

जो विरोधीकी दयाकी अपेक्षा करती है सो अहिंसा नहीं है

આ તે કેવી વાત છે કે માણસ સાચું કહેતાં અને કરતાં દરે છે, જૂઠથી નથી ડરતો.

It is well not to yield to desire. Once we give in restraint becomes difficult if not impossible.

घमंडीको प्रकाश मिल ही नहीं सकता ।

ભાગ્ય અને પુરુષાર્થનો ઝઘડો રોજ ચાલ્યા કરે છે. આપણે પુરુષાર્થ કર્યા કરીએ અને પરિણામ ઈશ્વર પર છોડીએ.

जो मनुष्य कभी निराश नहीं होता है, वही सरदारी क्र सकता है ।

जब तुझे सब छोड़ेगा, तब इशेअर तो तेरे पास है ही ।

जो त्याग दिलसे नहीं होता है वह स्थिर नहीं रहता है

Have we any right to pray so long as we have not purged ourselves of our impurities?

One person has God on his side; millions have Satan on theirs. Must, therefore, one fear the millions?

આઈઝાયા ૪૧-૧૦માં કહે છે : ડરો નહીં, કેમ કે પરમાત્મા તમારી પાસે જ છે.

હિંસા દુર્બળનું શસ્ત્ર છે. અહિંસા સબળનું.

मनुष्य मौतके मुँहमें पड़ा है । मौतका मुंह बंध पड़ने पर मरा हूआ कहा जाता है ।

જે જબરદસ્તીથી ગરીબ બન્યો છે તે સ્વેચ્છાએ ગરીબ બની હ્સકતો નથી.

On the other hand, modesty and humility nourish man and make for his growth.

There can be no safety for us save in the lap of God.

He who knows no rules and follows none just cannot be a servant of the people.

આદર્શ વગરની મહેનત નિષ્ફળ છે, જેમ દિશા અથવા બંદર વગરનું વહાણ નિષ્ફળ ફર્યા કરે છે.

માણસની શાંતિની કસોટી સમાજમાં જ થાય, હિમાલયની ટોચ પર નહીં.

जीवन गुलाबका बिछाना नहीं है, काँटोंसे भरा हुआ है ।

पैसा परमेश्वर है ऐसे कहना गा;अत बात है और गा;अत सिध हो चूका है ।

Non-violence, truth, etc., are self-luminous. They cannot be genuine otherwise.

देवके कोई भी नाम हों, लेकिन उसमें देवके गुण हों तो हम उसे अवश्य नमस्कार करें ।

मनुष्य जितना बोल क्र बिगड़ता है इतना ख़ामोशीसे कभी नहीं ।

ગામડાંની દૃષ્ટિએ હિંદુસ્તાનનો વિચાર કરીએ તો ઘણીબધી ચીજો જે આપણે કરીએ છીએ તે નકામી લાગે.

There can be no perception without steadfastness of mind.

जो समय बचाना चाहता है वह अनावश्यक बात एक भी नहीं करेगा ।

सच्चे भक्तके लिये कुछ भी अशक्य नहीं है

What seems impossible is not always really so.

जो मनुष्य शरमके मरे विवेक बताता है वह सचमुच अविवेकका प्रयोग करता है

Faith is put to the test when the situation is most difficult.

Every man should seek for the Source of his being.

तुमारे जेबमें एक पैसा है वह कहांसे और कैसे आया है वह अपनेसे पूछो उस कहानी से बहुत सीखोंगे

प्राण जाय वरु वचन न जाई ー तुलसीदास

When God cares, why should we be full of cares?

A person without attachment should under no circumstances give way to anger.

કોઈની મહેરબાની માગવી એટલે આપણી સ્વતંત્રતા વેચવી.

પોતાના દોષ આપણે જોવા નથી ઈચ્છતા, બીજાના દોષ જોવામાં આપણને મજા પડે છે. ઘણાં દુઃખો તો આમાંથી પેદા થાય છે.

विचारको [लौह]खंडकी दीवारको भी भेदता है ।

How can that be religion which cannot be put to use in ones daily life?

एक संपूर्ण पुरुष असत्यको दूर कर सकता है, भले असत्य कहने वाले अनेक हो

When ‘I and when God? In determining this lies the test of wisdom.

मनका मैल शरीरके मैलसे भयंकर है लेकिन शरीरका मैल भीतरी मैलकी निशानी होती है ।

That which should be renounced must be declined as a matter of duty even if offered free.

जिसकी आंख एक कहती है, जीभ दूसरी, हृदयमें तीसरी चीज है वह घर-फूटा है निकम्मा है ।

To rejoice in happiness is to invite misery. Real happiness springs from sorrow and suffering.

When a man lives in submission to authority, it means he is paying the price of personal freedom.

આદર્શ એક વસ્તુ છે, તેનું પાલન એ જુદી જ વસ્તુ છે. લખ્યું : ૧૫-૪-૪૫

अगर एक आदमी भी संपूर्ण हो सकता है तो सब हो सकते है ऐसे मानना ही न्याय है ।

जब हम अपना ही ख्याल करते हैं तब दूसरोंका ख्याल करने से वह छुटता है ।

झूठ आत्माको खा जाता है, सत्य आत्माको पुष्ट करता है ।

More people die of worry than of natural causes.

માણસ જયારે એક નિયમ તોડે છે તો બીજા આપોઆપ તૂટી જાય છે.

He who looks for faults in others cannot see his own.

ताज्जुब तो यह है कि जानत हूए कि सच्चा सुख कहां है आदमी जूठके पीछे जीवन देता है ।

ईश्वर शक्ति ऐसी सत्ता है जिसके सामने लुछ भी टिक नहीं सकता

Thousands like myself may die in trying to vindicate the ideal but Ahimsa will never die.

આપણે પોતે મેલા રહીએ અને બીજાઓને સ્વચ્છ રહેવાની સલાહ આપીએ એ કેટલું ખોટું છે !

मनुष्य जीवन और पशु जीवनमे फरक क्या है इसका संपूर्ण विचार करने से हमारी काफी मुसीबतें हल होती है

एक वचन भी सत्य है तो काफी है; असत्य वचन कितने भी हो निकम्मे हैं ।

जब जगत् हमें गिराता है, तब ईश्वर हमारा बेली होता है ।

भोगको मनुष्य नही भुगतता है लेकिन भोग मनुष्यको भुगतता है अर्थात खा जाता है

When the world rejects a man, God befriends him.

जैसे पवित्रताका ऐसे सब गुणोंका । अहिंसाकि परीक्षा हिंसाका सामना करने में होती है ।

जिनको धर्मका ख्याल नहीं रहता है ऐसे दस प्रकारके लोगोंमें लोभी, कामी, क्रोधी और शराबी लोगोंको विदुर गिनाते है

If there is any hope for a man, whose mind remains impure in spite of himself, it is Ramanama.

Divine Power is a thing that nothing can withstand.

आज प्रात:कालके भजनमें था ईश्वर हमको कभी नहीं भूलता, हम भूलते है वही सच्चा दुःख

If God so desires it, I may have to become a helpless witness to the undoing of my dream.

अनासक्ति कितनी कठिन है अनुभवसे ही पता चलता है ।

ऐसा होते हुए आदमी सुखी दुःखी क्यों होता है ?

Opposition makes the man.

Outward peace is useless without inner peace.

विरोध आदमीको बनाता है ।

જે માણસ પોતા પર કાબૂ નથી રાખી શકતો તે બીજા પર કદી સાચો કાબૂ નહીં રાખી શકે.

આપણે છીએ કેમ કે ઈશ્વર છે. આ પરથી જ આપણે જોઈ શકીએ છીએ કે મનુષ્યમાત્ર, જીવમાત્ર ઈશ્વરનો અંશ છે.

आदमी हेवानका कम करे और आदमी होने का दावा कैसे करे?

Truth should be accompanied by firmness of purpose.

मनुष्य जब अपने स्वभावको दबाता है तब सावधानीकी बड़ी आवश्यकता है ।

अगर ध्यानसे देखें तो पृथ्वीपर स्वर्ग छाया हूआ है, आकाशमें नहीं ।

The same sage observes that where there is peace of mind there is inner strength which is unfailing.

Man is where his mind is, not where his body is.

It is as difficult to make the impossible possible, as it is easy to make the possible impossible.

દુઃખના સમયમાં જે ભગવાનનાં દર્શન કરે છે, તેને કોઈ દર લાગતો નથી.

अनासक्तिकी पराकाष्ठा गीता की मुक्ति है और वही अर्थ हम ईशोपनिषत् के पहले मंत्रमे पाते है ।

A vow means unflinching determination? progress is impossible without inflexible determination.

If there is a soul, then surely the Supreme Soul (God), too, exists.

ईश्वर सर्वत्र है, इसीलिये वह हमसे पत्थर, वृक्ष, जंतु, पक्षी, पशु इ[त्यादी] के मार्फत बोलता है ।

સુખમાં સુખ જોવું એ દુઃખ છે. દુઃખમાંથી સાચું સુખ જન્મે છે.

If all become teachers, who will be the pupils? So let us all be pupils.

Slavery to the environment dulls a mans mind.

મનુષ્ય કોઈ સત્તાનો તાબે રહેતો હોય એનો અર્થ એ છે કે તે વ્યક્તિગત સ્વાતંત્ર્યની કિંમત ચૂકવી રહ્યો છે.

If we do not forsake our ideal, the ideal will never forsake us.

अनासक्तको कभी क्रोध होना ही नहीं चाहिये

जब सब कुछ ईश्वरका है, तब उसको क्या अर्पण करें?

हे जिव! तू अनासक्त है तो तुझे शोरगुलको और मारपीटको भी बरदास्त करना है

I say that he is the greatest artist who leads the best life.

Alcohol maddens a man for the moment, but pride devours him completely and he is not even conscious of it!

बुखारका कारण बदहजमी इ[त्यादी] ही नहीं है । क्रोध करने से भी बुखार आ सकता है ।

नानक कहते हैं सुखकी लालसा सच्ची व्याधी है दुःख उसका उपचार है ।

ईश्वरके नाम तो अनेक हैं लेकिन एक ही नाम ढुंढे तो वह हैं सत्, सत्य। इसलिये सत्य ही ईश्वर है।

Man has to do God's work, but how is he to know what that is?

मनुष्य वहां है जिघर उसका मन है, नहिं कि वहां जिघर उसका देह है

An important matter loses importance if irrelevant. A relevant thing, though small, is of the highest importance.

He who wishes to preserve his integrity must be prepared to lose all material possessions.

મિથ્યા જ્ઞાનથી હંમેશા ડરતા રહેવું. મિથ્યા જ્ઞાન એ છે જે આપણને સત્યથી દૂર રાખે છે અથવા કરે છે.

संपूर्ण अहिंसामें द्वेषका संपूर्ण अभाव होता है

भगवानसे शरणमें जो सुख रहता है इसका वर्णन कौन कर सकता है?

जिसके साथ ईश्वर है उसके साथ सब है ।

आसक्तिसे किया हुआ शुद्ध काममें भी डावपेंच आते ही हैं ।

What does it matter if people look upon us as dreamers?

किसीके विचार जाननेके की इच्छा न रखना, न उसपर अपना अभिप्राय बनाना अपना विचार स्वतंत्र रूपसे करना निर्भयताका लक्षण है

A leader is only first among equals.

बगैर भीतरकी शांतिके, बाहरी शांति कुछ कामकी नहीं है ।

સૌંદર્ય ચહેરાના રંગમાં નથી, સત્યમાં જ છે.

बात यह है कि जीवन संगीतमय होना चाहिये, तब हलन-चलन इ[त्यादी] सब वर्तनमें माधुर्य ही होगा ।

If you see inner beauty, the outer will seem dull.

We are no better than any other—this thought is full of truth and humility.

જે વસ્તુને વિષે ચિંત્વન થઈ શકે એમ નથી, તેને વિષે તર્કવિતર્ક કરવા એ ફોગટ નહીં તો બીજું શું?

શારીરિક દુર્બળતા સાચી દુર્બળતા નથી. મનની દુર્બળતા જ સાચી દુર્બળતા છે.

It is possible to endure a diseased body, but not a diseased mind.

क्या बात है कि आदमी सच कहने से और करने से डरता हैं, झूटसे नहीं?

सेवककी सच्ची बेंक आम जनता है जो बेंक कभी टूटती नहीं

We cannot act or even think, in two opposite ways at the same time.

જે મનુષ્ય પોતાપણાની રક્ષા કરવા માગે છે, તેણે બધી જ આર્થિક વસ્તુ ખોવાની તૈયારી રાખવાની છે.

जो अपनेको नहीं पहचानता है वह नष्ट होता है ।

જેમ પિંડમાં બ્રહ્માંડ છે તેમ ગામડામાં હિંદુસ્તાન છે.

The light of knowledge can never dawn on the proud.

Great caution is necessary when a man represses his nature.

જે દુઃખી જનોનો જ વિચાર કરે છે તે પોતાનો વિચાર નહીં કરે. તેને એટલો સમય ક્યાંથી હોય ?

कविने कहा है कि विद्या रहित मनुष्य पशु समान है । यह विद्या कौन सी?

हरेक प्रवृत्ति जिसकी उत्पत्ति एक ही बीजसे होती है, सब एक-एक-में मिल जाती है ।

ज्ञानी पुरुष त्यागसे ही शांति पाता है ।

Nanak says : If we obey the law of God, we then need no man-made laws.

अज्ञान छुपाने से बढ़ता है । अज्ञान बताने से आशा कि जाय कि वह कभी न कभी कम होगा ।

If you must be annoyed, why should it be at other people's lapses, why not at your own?

Supposing God is on the side of both, then who should fear whom?

મૌનમાં સર્વાર્થસિદ્ધિ છે એવો અનુભવ વધતો જાય છે.

શું મોત કોઈ પણ સંજોગોમાં અતિશય દુઃખમાંથી મુક્તિ નથી? જો છે, તો શોક શા માટે?

हार्दिक श्रद्धा और श्रद्धाकी इच्छामें बड़ा अंतर है । यह नहीं जानने से आदमी धोकेमें पड़ता है ।

सत्य वचनकी शक्ति वहां तक जाती है कि मनुष्यको स्वार्थसे परमार्थमें ले जाती है ।

Why fear death when the threat is ever present?

Only he can be a leader who never loses hope.

धर्मका जामा पहनने से पाप पुण्य नहीं बनता; भूल भूल नहीं मिटती ।

Selfishness keeps us worrying for ever.

देहधारीके लिये जो शक्य अनासक्ति हो सकती है, उसके सिवा १२५ वर्षकी आयु असंभव मानी जाय ।

जब हम पार्टी साफ़ करते हैं तो उसपर ईश्वरके हस्ताक्षर स्पष्ट देखते है ।

When God is enshrined in our hearts, we cannot harbour evil thoughts or do evil deeds.

ईश्वरको तारणहार कहकर अपने आलस्यको बढ़ाते हैं तो गुनाह करते हैं ।

Life spent in service is the only fruitful life.

He who is face to face with God does not speak, cannot speak.

Nothing is ever achieved without toil, that is without tapa.1 How, then, can self-purification be possible without it?

He who loses patience, loses Truth as well as Non-violence.

मीराबाईके जीवनसे हम बड़ी बात यह सीखते है कि उसने भगवान्के लिये अपना सब कुछ छोड़ा ー पति भी ।

जीना जूठ है, मृत्यु सही है, निश्चित है । (नानक)

પવિત્રતાને બહારના રક્ષણની જરૂર જ નથી.

To speak or not to speak—when that is the question, silence should take the place of speech.

जैसे टीपे-टीपे सरोवर भरता है, ऐसे ही एक-एक मिनटकी हार्दिक प्रार्थना भी आत्माका कल्याण करती है ।

Contemplation of an ideal does not broaden its scope, but it certainly increases its depth.

એકાંતની ખૂબી જેણે જાણીજોઈને એનું સેવન કર્યું છે તે જ જાણે છે.

हरेक आदमीको अपना मूल ढुंढना चाहीये ।

अनासक्तिकि सच्ची कसौटी तब होती है जब किसी कामके लिये हमारे में अशक्तिका पूरा संभव पैदा होता है ।

Purity is tested only when it is pitted against impurity.

આપણે આપણી ગંદકી કાઢી નથી ત્યાં સુધી પ્રાર્થના કરવાનો આપણને હક છે ખરો ?

बगैर परिश्रमसे यानि बगैर तपके कुछ भी हो नहीं सकता है तो आत्मशोष कैसे हो शके ?

Trust ye in the Lord for ever: for in the Lord Jehovah is everlasting strength. Isaiah, XXVI. 4.

If the nature is evil, it needs not repression but casting out.

Religion is that which comprehends all. In other words, religion permeates life in all its aspects and at all times.

A leader is useless when he acts against the promptings of his own conscience.

खूबी अकेले झूझने [जूझने]में है । विरोधि एक हो या अनेक ।

What matters to you the worlds praise or censure? Do what you think is your duty.

जैसे पिण्डमें ब्रह्मांड है ऐसे देहातमें हिंदुस्तान है ।

इससे भी आश्चर्य यह है कि हम जानते हैं कि हम भी मरनेवाले तो है इसलिये ख्वार होते हैं ।

Such being the case, where is the sense in making merry or becoming arrogant?

अच्छा कम इसी क्षण करे बुरा कम हमेशा मुल्तवी करते रहे ।

God is our Help as well as the Helmsman.

What is it, if not futile, to argue about something which is beyond thought?

कोई शुभ निश्चय भी मनुष्य भले न करे लेकिन विचारपूर्वक जो निश्चय करे तो उसे कभी न छोड़े

दूसरोंके दोष ही देखना अपने गुणोंको देखने से भी नीच है ।

માણસ પોતાને કેવો છેતરે છે, એનો મને પ્રતિક્ષણ અનુભવ થાય છે.

The Ganga flows in man's heart, yet he does not bathe in it, and remains unwashed.

If I had no sense of humour, I would have committed suicide long ago.

रामनाम रूपी अमृत आत्माको आनन्द देता है, शरीरकी व्याधि दूर करता है ।

हमारी श्रद्धा अखंड बत्तीके जैसी होनी चाहिये । हमको तो प्रकाश देती है लेकिन आसपास भी देती है ।

Inner strength grows by prayer.

કામનાને ન સંતોષવી એ સારું છે. પણ શરૂ કર્યા પછી તેને રોકવી અસંભવિત નહીં તો મુશ્કેલ તો છે જ.

Not to own our mistake is to repeat it and to commit the additional sin of concealing it.

Life is unreal, death is real and certain. —Nanak

जो मनुष्य एक वस्तु दिलसे मानता है वह सर्वथा अनुचित है तो भी उसकी दृष्टिसे सही है ।

ईश्वरको पहचानना है तो स्वार्थ और भयको छोडना ही है ।

He who is absorbed in God cannot become absorbed in any­body or anything besides Him.

एकांतकी खूबी जिसने जानबूझकर उसका सेवन किया है वही जानता है ।

Man must never suppress his inner voice even if he stand alone.

स्वच्छता जब भीतरी और बाहरी रहती है तब वह ईश्वरमयताको पहुंचती है

Perfection is only an ideal for man; it cannot be attained, for man is made imperfect.

भिलों [भीलों] की सच्ची सेवा है कि उनको निर्भय करें और उनकी निराशा मिटावें ।

અનાસક્તિની પરાકાષ્ઠા ગીતા ની મુક્તિ છે. અને તે જ અર્થ આપણે ઇશોપનિષદના પહેલા મંત્રમાં જોવા પામીએ છીએ.

पवित्रता परदेमें नहीं रहती उसे रक्षा ईश्वरकी ही चाहिये

સાચો સેવક જ સદ્દગૃહસ્થ છે. તે બદલામાં લેવાની ઈચ્છા ન કરતાં, આપવામાં માને છે.

कहा जाता है भूखका दुःख बड़ा है हम है हम अगर इनसान रहना चाहे तो उस दुःखको भी भूलें ।

अमृत भी उसमें ज़हर पड़ने से ज़हर बन जाता है ।

जो मनुष्य इर्द गिर्दके वायुमंडलका गुलाम बनता है, वह मंदबुद्धि बनता है ।

जबतक शरीर, मन और आत्माके बिचमें मेल नहीं होता है कुछ भी कम सीधा नहीं बनता है ।

Give all, gain all.

संगीत गलेसे ही निकलता है ऐसा नहीं । मनका संगीत है, इंद्रियोंका है, हृदयका है ।

God is our refuge and strength, a very present help in trouble. Psalms, XLVI. 1.

जैसे मुझे खाने पहन्नेका हक़ है उसी तरह मुझे अपना कम अपने ढ़ंगसे करने का हक्क है वही स्वराज है

जो तेरेमें ही हे, उसे बाहर कहां ढुंढता है?

Keep all, lose all.

જે કોઈ વ્યક્તિ કોઈની પણ ગુલામી કરવા માગતો નથી, તેણે ઈશ્વરની ગુલામી કરવી જોઈએ.

One is a servant of him for whom one works, not to whom one pays only lip service.

[जो] धीरज खोता है वह सत्य खोता है अहिंसा खोता है ।

Every minute of my life I am conscious of the presence of God. Why, then, need I fear anyone?

गुरु तेघबहादुर कहते हैं कि गंदा काम नहीं करना यही सही कानून है ।

What more do you want when the heavens are within you, and even God Himself?

सब दे दो, सब ले लो ।

He alone can be a true satyagrahi who knows the art of living as well as of dying.

He who does not labour and yet eats, eats stolen food.

मनुष्य अकेला कुछ नहीं है, लेकिन जब वह ईश्वरका बनता है, तब सब कुछ होता है ।

Meditation makes one strong and lucid.

સાચું કહીએ તો ડર એક જ વાતનો હોવો જોઈએ. અને તે ગંદું અથવા જૂઠું કરવાનો.

ध्यानावस्थित दृढ़ बनता है, स्पष्ट बनता है ।

जो ईश्वर चतुर्भुज है वह सहस्त्र भुज भी होता है । येह बताता है कि सब काल्पनिक है ।

લોકો તારી નિંદા કરે કે પ્રશસ્તિ, એમાં તારે શું? તું જેને ધર્મ મને છે, તેનો જ અમલ કર.

व्याधिके डरसे जितने आदमी मरते हैं, उनसे कम व्याधिसे मरते हैं ।

एकके पास ईश्वर है, करोडके पास शैतान है, तो एक करोडसे डरे?

I am quite sure that the stoniest heart will be melted by passive resistance.

A right cause never fails; A true word never hurts in the end.

Isaiah, XLI. 10 has : Fear thou not; for I am with thee.

Who can describe the joy that lies in finding refuge in God?

मनुष्यकी प्रतिष्ठाउसके दिलमें-ह्रदयमें है, नहि की उसके मस्तिष्कमें यानि बुध्दिमें

Man is the image of his thoughts.

धर्म के लिये मरना अच्य्ह्चा है, धर्मधताके लिये न जीना न म[र]ना ।

जिंदगी मजा करने के लिये नहीं है लेकिन किर्तारको पहचानने के लिये और जगत्की सेवाके लिये है ।

To have good thoughts is one thing; to act upon them is another.

The world may call us weak but we must not weaken our ideals.

बहूत गैरसमजकी जड अविश्वासमें होती है; बहूत अविश्वासकि जड़में भय होता है ।

हिंसा त्याज्य है क्योंकि उससे [जो] लाभ होता लगता है, वह आभास है, नुकसान होता है वह कायमी है

Debts are redeemed by deeds, not by words.

Good deeds let us do right now; the bad ones let us always keep on postponing.

अगर हम दुःखले समय भी ईश्वरकी हाजरीको पहचान सके तो हमारे लिये खेर है ।

અનાસક્ત કાર્ય શક્તિ આપનારું છે, કારણકે અનાસક્ત કાર્ય એ ભગવાનની ભક્તિ છે.

सच्चा कार्य कभी निक्कमा नहीं होता, सच्चा वचन अंतमे कभी अप्रिय नहीं होता

सब हमें भले ढीले कहें, हम आदर्शको ढीला न करें ।

To gain immortality through divine endowment is not a big thing. To fulfil our obligations in daily life is.

જમીનનો માલિક તો તે જ છે જે તેના પર મજુરી કરે છે.

નકામો શબ્દ પણ સત્યનો ભંગ કરે છે. એ જ કારણે મૌનથી જ સત્યનું પાલન સહેલું બની જાય છે.

Do not think, speak or write without reflecting. Consider how much time could thereby be saved.

To destroy something is easy. To build requires great skill and care.

जो ईश्वरके सन्मुख है वह बोलता नहीं, बोल सकता नहीं ।

Faith transcends reason; it is not opposed to it.

ઇચ્છ આનેક પ્રકારની હોય છે: શુભ, અશુભ અને શક્ય. શુભ અને શક્ય ઈચ્છાને જ મનમાં સ્થાન હોવું જોઈએ.

The power of a true word is such that it leads one from selfishness to selflessness.

In order to know himself, man must come out of his shell and view himself dispassionately.

Gita is pre-eminently a description of the duel that goes on in our own hearts.

Reflection shows that heaven is here on earth, not in the sky above.

It appears that man cannot escape the snare of exaggeration.

There is no sin like untruth, even as a million berries heaped together cannot equal a mountain. —Tulsidas

Man spoils matters much more by speech than by silence.

A man of knowledge attains peace only through renunciation.

કાળના વચનનો ફલિતાર્થ એ છે કે એટલું પોતાનું આયુષ્ય વધારે છે.

मनुष्य शरीर वाजित्र [वादित्र] है जैसा सूर निकालना है निकल सकता है ।

જે માણસ સૌની ચરણરજ હોય છે તે ઈશ્વરની નજીક છે.

जिसको शांति नहीं व् दृढ़ता नहीं, वह ईश्वरको नहीं पा सकता है ।

A devotee is ever absorbed in God.

Life means not revelry—eating, drinking and making merry but praising God, i. e., rendering true service to humanity.

Sweet are the fruits of patience.

अगर लोग हमको स्वप्नाव्स्थित समजें तो क्या हूआ?

जो सचमुच भीतरमे स्वच्छ है वह बाहरमें अस्वच्छ हो ही नहीं सकता

મન બે પ્રકારના હોય છે: એક નીચે લઈ જાય છે, બીજું ઉપર. એને આપણે બરાબર વિચાર કરી ઓળખી લેવાં જોઈએ.

God and Satan cannot both occupy the throne of the heart.

जबतक प्रेरणाको बुद्धिका समर्थन नहीं होता, तबतक वह पंगु है ।

श्रध्धासे मनुष्य क्या नहीं कर सकता? सब कुछ कर सकता है ।

Simplicity cannot be affected, it should be ingrained in one's nature.

પવિત્રતા પડદામાં નથી રહેતી. તેને તો ઈશ્વરની જ રક્ષા જોઈએ.

Sacrifice which causes pain is no sacrifice at all. True sacrifice is joy-giving and uplifting.

जिंदगी गुलाबके समान मनाई जाती है । जिंदगीमें भी कांटा भरा है, इसलिये ।

It follows from the foregoing that we would be thereby adding that much time to our span of life.

Intuition is lame if it is not supported by reason.

He who remembers everything else but forgets God, really remembers nothing.

He who thinks of the suffering humanity, will not think of himself. Where has he the time?

ત્યાજ્ય વસ્તુ જો મફત મળે તોપણ ન લેવી તે કર્તવ્ય છે.

To find fault is one thing; to prove it is another.

दूसरोंके लिये जो उपदेश योग्य लगता है, वही अपने लिये योग्य लगता है, सो कैसे होता होगा?

He who does not want to be a slave of anyone, must become the slave of God.

शुद्ध विचार ऐसी सूक्ष्म वस्तु है और इतनी वेगवान वस्तु है कि व्यापक बन जाती है ।

राई जैसा दोष छिपाने से पहाड़ जैसा बनता है जाहर करने से नाबूद हो सकता है

भीतर साफ़ है तो बाहर होना ही है ।

सही चीजके पीछे वक्त देना हमको खटकता है, निक्कमीके खुवार होते है और खुश होते हैं?

સત્યાગ્રહી કહેવડાવવાથી માણસ સત્યાગ્રહી નથી બનતો. શુદ્ધ સત્યનું પાલન કરવાથી જ માણસ સત્યાગ્રહી બને છે.

सत्याग्रही कहलाने से मनुष्य सत्याग्रही नहीं बनता है । शुद्ध सत्यका पालन करने से ही मनुष्य सत्याग्रही बनता है ।

आदमीको अपनेको धोका देने की शक्ति इतनी है कि वह दूसरोंको धोका देने की शक्तिसे बहूत अधिक है इस बातका

रामनाम उसीको मदद देता है जो रामनाम लेने की शर्त[का] पालन करता है ।

Whenever I see an erring man, I say to myself I have also erred.

सबसे बडी चुप ।

There is a limit to violent action and it can fail. Non-vio­lence knows no limit and it never fails.

Never should we make the mistake of imagining that a wrong can be classified as big or small’.

Living with God there are no difficulties.

I have no disciples, being myself an aspirant after discipleship and in search of a guru.

Innocent and dreamless sleep is samadhi (meditation), yoga (concentration of mind) and selfless action. (Adapted from Vinobas letter).

In fact there should be harmony in life. The melody will pervade all activities and behaviour.

Merit lies in fighting alone, be the opponent one or many.

भौतिक ज्ञान सबके नसीबमें नहीं है । आत्म ज्ञान सब पा सकते हैं, पाने का सबका धर्म है ।

Better to die once than to die daily.

गंगा जलको छोडकर प्यास मिटाना और ईश्वरको छोडकर आत्म तृप्ति करना सरिखा असंभव है ।

He alone knows the charm of solitude who has deliberately taken to it.

हमारा सबसे बड़ा शत्रु विदेशी नहीं है, न कोई दूसरा हमारा शत्रु हम ही है अर्थात हमारी बासना

रोगग्रस्त शरीर सही बन सकता है, रोगग्रस्त मन नहीं ।

दोष कबूल करने से ही दोष नहीं मिटता, दोष मिटाने के लिये जो शक्य है वह करना भी चाहीये ।

जो मनुष्य किसी एक चीजपर एक निष्ठासे कम करता है वह आखिर सब चीज करने की शक्ति हासल करेगा ।

He who does not know himself is lost.

Evenmindedness is the best of all wisdom.

He who obeys Gods Law will never care for any other law which is opposed to the Divine Law.

આપણો સૌથી મોટો દુશ્મન પરદેશી નથી, કે નથી કોઈ બીજું. આપણો શત્રુ આપણે પોતે જ એટલે આપણી વાસના જ છે.

मौतसे जितने लोग मरते हैं, उससे फिकरसे अधिक मरते हैं ।

જે મનુષ્ય આ મારું અને આ તારુંમાં મને છે, તે અનાસક્ત નથી થઈ શકતો.

एक चोरी है, एक चोरीमें मदद करता है, एक चोरीका इरादा करता है । तीनों चोर हों ।

Blind is not he who has lost his eyes, but he who hides his shortcomings.

आजका दिन सुवर्णाक्षरमें लिखने योग्य है क्योंकि ६ अप्रेल, १९१९ को हिंदुस्तानने अपनेको पहचाना ।

जो मनुष्य अपनेपर काबु नहीं रख सकता है वह दूसरोंपर कभी सच्चा काबु नहीँ रख सकता

गंदे ख्यालका विचार करने से वे हेट नहीं लेकिन उसका संग पैसा होने का सभव [संभव] है ध्यायविषयान् ।

એક ઈશ્વરમાં જ સંપૂર્ણ શક્તિ છે. તેથી ઈશ્વર પર જ હંમેશા ભરોસો રાખવો, માણસ પર કદી નહીં. (આઈઝાયા ૨૬-૪માંથી)

અનાસક્તિની સાથે અનિયમિતતાનો મેલ ક્યારેય બેસતો નથી.

મારી કૃપા તારે માટે પૂરતી થવી જોઈએ, કારણ કે મારું બળ દુર્બળતામાં જ પૂર્ણ થાય છે. (૨ કોર : ૧૨-૯)

However lofty the ambition, even those considered the low­liest of creatures should come within its ambit.

પ્રથમ કામ, પછી મળે તો કામ જેટલા દામ, આ થઇ પરમાત્માની સેવા. દામ પહેલાં માગો તો તે થઇ સેતાનની સેવા.

Only that work which is done after anger has subsided can bear fruit.

जब आदमीका धैर्य छूट गया है तब मौन लेकर शांत होने पर ही बोलें ।

आत्माका दर्शन जितना होता है इतना ही मनुष्य आगे बढ़ता है ।

દેવનું નામ ગમે તે હોય, પણ જો તેનામાં ગુણ હોય તો આપણે તેને જરૂર નમસ્કાર કરવા.

આદર્શ વગરનો માણસ સુકાન વગરના વહાણ જેવો છે.

करना है ईश्वरका कम लेकिन वह हम कैसे जाने ।

He who wants to please all, will please none.

આજે પ્રાતઃકાળના ભજનમાં હતું કે ઈશ્વર આપણને કદી ભૂલતો નથી. આપણે તેને ભૂલી જઈએ છીએ એ જ ખરું દુઃખ છે.

Prayer needs a heart, not a tongue. Without the heart, words have no meaning.

ધૈર્યથી, શાંતિથી શું નથી થઇ શકતું ! એનો અનુભવ જે લેવા માગે તેને રોજ મળી શકે.

जिस तालीमका असर हमारे चरित्रपर नहीं होता है वह कुछ कामकी नहीं है

खुबीकी बात है कि हम बाहरकी बातके बारेमें बड़ा परिश्रम करते हैं, अंतरके लिये कुछ ख्याल तक नहीं ।

યથાશક્તિ કોને કહેવાય ? પોતાની બધી શક્તિ જરાયે સંકોચ વગર વાપરવી તે. એવા શુભ પ્રયત્નમાં ઘણું કરીને સફળતા મળે છે.

અભિમાન માણસને ખાઈ જાય છે. એનું સમર્થન પ્રતિક્ષણ પ્રત્યેક માણસને જોવા મળે છે.

ભૂલ કબૂલ કરવી તે સાવરણો વાપરવા જેવું છે. સાવરણો ગંદકી સાફ કરે છે, ભૂલનો સ્વીકાર બહુ ખપમાં આવે છે.

There is not a single moment in life when man cannot serve.

क्या मौत हर हालतमें अति दुःखसे मुक्ति नहीं है? अगर हैं, तो शोक क्यों?

Inexhaustible patience is needed if Truth is to be brought home to anyone.

One who thinks in terms of mine and thine cannot be free from attachment.

Nobody progresses without opposition.

भीतरका सौन्द्र्यदेखो तो बाहरका फीका लगेगा ।

नानक कहते हैं मनुष्य औरतमें है और और्टर मनुष्यमें है । तो भी जगत में व्यभिचार क्यों चलता है?

A person without attachment should have an inexhaustible fund of patience.

સત્યના દર્શન માટે સંતોના ચરિત્ર વાંચવા અને તેનું મનન કરવું જરૂરી છે.

जिसका मन हरेक हालतमें शांत नहीं रह सकता है वह शांत नहीं है, कैसे भी बाहरसे शांत लगे ।

The real service to the Bhils would be to make them fear­less and remove their despair.

नानक कहते हैं आदमी जितना भोग भोगता है इतना ही दुःखी होता है ।

I could not be leading a religious life unless I identified myself with the whole of mankind.

क्रोधावेशमें आदमी अपना नुकसान करता है, उसका पुरावा [प्रमाण] रोज मिलता है ।

How can he who does not know the art of living know the art of dying?

જે માણસ અધ્યાત્મિક મનાતો હોય અને વ્યાધિગ્રસ્ત રહેતો હોય તો એના કંઈ દોષ હોય જ છે.

If God resides in every heart, then who dare hate whom?

દેશો વચ્ચેનો દરિયો ઓળંગવો સહેલો છે, પણ વ્યક્તિ વ્યક્તિ વચ્ચેનો કે પ્રજા પ્રજા વચ્ચેનો દરિયો તરવો અઘરો છે.

आकांक्षा कितनी भी बड़ी हो उसकी मर्यादामें छोटेसे-छोटा माना जाता प्राणी भी होना चाहिये ।

जिसे ईश्वरका सहारा है उसे पंगु मन्ना पाप समझा जाय ।

Selfless action is a source of strength, for such action means the worship of God.

अभिमान मनुष्यको खा जाता है । उसका समर्थन प्रतिक्षण हरेक आदमीको होता है ।

Even if he be your relation, do not try to hide his faults.

One can never find Truth if one is not wide awake every moment of ones life.

However great the fury of the storm, the sea does not abandon its calm.

Repression itself affords a training in satyagraha, even as an unsought war affords a training for the soldiers.

ध्यानावस्थित होने से हम मंद नहीं होते हैं ।

हिंसक कार्यकी मर्यादा है और वह निष्फल हो सकता है अहिंसाकी मर्यादा है ही नहीं और कभी निष्फल नहीं जाती

He who forgets God, forgets himself.

When God is our Guide, we need worry about nothing.

કૃત્રિમ નહીં પણ સ્વાભાવિક હાસ્ય ભવ્ય ભાષણ છે અને ભાષણથી વધુ અસર કરે છે.

आप मरने से आत्मा जागती है ।

धर्म पलने कहने न कहने से नहीं होता लेकिन ईश्वरको अंतरसे और अंतरमें पहचानने से ही होता है ।

श्रद्धा ही जिंदगीका सूरज है ।

I know that war is wrong, is an unmitigated evil. I know too that it has got to go.

How is it that a precept regarded as applicable to others appears inapplicable to oneself?

जो जीवनके सुरमें चलता है उसे कभी थकान नहीं होगी ।

एक कानून तोडा तो सब तूटे क्योंकि सब कानूनोंका मूल एक है और रक तूटने से आत्मसंयम तूटा ।

શ્રદ્ધાની પરીક્ષા અત્યંત મુશ્કેલીના સમયે થાય છે.

रामकें लायक कम किये बिना रामनाम लेना फिजुल है ।

"The true function of journalism is to educate the public mind."

त्याज्य वस्तु मुफ्त मिले तो भी न लेना कर्तव्य है

આ વસ્તુ નાનામોટા સૌને માટે છે એમ વિચારીને આપણે શીખીએ ને તે પ્રમાણે ચાલીએ, નહીં તો જીવતાં છતાં મૂએલા છીએ.

Life is not a bed of roses; it is full of thorns.

जिसको जम पहोंचना चाहते हैं करीब २ उसके जैसा हमारे [हमें] बनना है ।

Just as only others can see a mans back while he himself cannot, we too cannot see our own errors.

निराश[] आदमीको खाती है ।

जब आकाश तेरेमें भरा है और ईश्वर तो उसमें है हि, तो तुझे और क्या चाहिये?

Man knows what his duty is, yet does not do what he knows he ought to. Why is that so?

जब हमारा बाहरी जीवन भीतरी जीवनका कब्जा पाटा है, तब परिनाम तेढ़ा ही रहता है ।

Noise does not overcome noise; silence does.

અનાસક્ત વ્યક્તિને પોતાનું કશું જ હોતું નથી.

A life without thought is like that of a beast.

कैसी दुःखकी बात है कि मनुष्य जानता है तो भी गिरना पसंद करता है?

Without the maximum possible non-attachment, it is inconceivable for anyone to live up to the age of 125 years.

He who lacks peace and firmness cannot realize God.

Life is likened to a rose; because life, too, is full of thorns.

आदमी अपना दुःख हंसकर भूल सकता है रोकर बढ़ाता है ।

Verily, the land belongs to him who labours on it.

This day deserves to be written in letters of gold for, on April 6, 1919, India discovered herself.

What shall we call a person who, in the name of Rama, acts like Ravana?

Mans joy knows no bounds when he obtains something beyond his hopes.

માણસનો લોભ આકાશથી પણ ઊંચે જાય છે, પાતાળથી પણ નીચે જાય છે. એટલા માટે એને મર્યાદા હોવી જ જોઈએ.

No joy can compare with the joy of doing ones duty in silence.

मनुष्य ईश्वरको पूजे और मनुष्यका तिरस्कार करे यह बनने लायक नहीं है ।

Being a slave to fear and selfishness is the worst form of slavery.

कुछ भी संकट हो प्रेमाग्निसे दूर होता है ।

माना कि दोनोंके साथ ईश्वर है तो कौन किससे डरे?

Untruth corrodes the soul; truth nourishes it.

विचारशून्य जीवन पशु जीवन जैसा है ।

इससे उलटा निरभिमान अथवा नम्रता आदमीको पोषण देता है, और बड़ाता है ।

जो ईश्वरको याद करता है वह दूसरा सब भूल सकता है ।

Do or Die.

अपने गुण आप देखे और उसकी स्तुती दूसरोंसे करे उससे बड़के [बढ़कर] नीचता कैसी होगी?

Verily, there should be only one fear—the fear of doing something mean or untrue.

જેની આંખો ફૂટી ગઈ છે તે આંધળો નથી પણ જે પોતાનો દોષ કાઢે છે તે આંધળો છે.

સંતોની વાણી સાંભળો, શાસ્ત્ર વાંચો, વિદ્વાન થઇ જાઓ, પણ જો ઈશ્વરને હૃદયમાં સ્થાન ન આપ્યું તો બધું ફોક છે.

In egotism lies all trouble.

सत्यरूपी क्षीरसागरमें असत्यरूपी जहरका एक भी बिंदु दाखल थाय (होवे) तो सारा क्षीरसागर जहरी बन जाता है ।

To surrender to force is a sign of unmanliness.

ધર્મપાલનમાંથી જે અધિકાર મળે છે, તે જ સ્થિર રહી શકે છે.

सब शिक्षक बने तो शिष्य कौन बनेगा? इसलिये हम सब शिष्य बनें ।

जो ईश्वरको साक्षी रखकर कुछ सोचता है, बोलता है, करता है वह सच्चा करने से कभी शरमींदा नहीं होगा ।

अनासक्तिके साथ अनियमितताका मेल कभी नहीं जमता है

જે માનસ સૌને ખુશ રાખવા ઈચ્છે છે, તે કોઈને ખુશ નહીં કરે.

हम है क्योंकि ईश्वर है इसीसे हम देखते है कि मनुष्य मात्र, जीवमात्र है ईश्वर का अंश है

Let us think not of big things but of good things.

जिंदगीका एक भी क्षण नहीं है जिसमें आदमी सेवा नहीं कर सकता है ।

The darkness of egoism is more impenetrable than darkness itself.

Knowledge is that alone which enables a man to know him-self. In other words, knowledge means self-realization.

There is greater pleasure in not eating than in eating. Who has not experienced the truth of it?

Pride devours man completely. The truth of this can be realized by everyone every moment.

He who has not in him infinite patience cannot observe nonviolence.

ख़ामोशी ख़ामोशी नहीं है जो डरके मरे होती है ।

Nothing is impossible for a true devotee.

अगर सत्य किसीको बताना है तो अखुट धैर्य चाहीये ।

सब रखो, सब खोवो ।

जीना मानी मोज करना--खाना, पीना, कूदना नहीँ, लेकिन ईश्वरकी स्तुतो करना अर्थात् मानव जातिकी सच्ची सेवा करना

मनुष्य अपनेको कैसे धोखा देता है, इसको मैं प्रतिक्षण पाटा हूं ।

जो जीना नहीं जानता है वह मरना कैसे जाने?

विभूतिके कारण अमर होना बड़ी बात नहीं है ।जो रोजके कार्यमें अपना धर्म पूरा बजाता है वह विशेष है ।

समुद्रमें कितना भी तुफान होता है तो भी समुद्र अपनी शांति नहीं छोडता है ।

मनुष्य एक शासके ताबे रहता है उसके मानी है कि वह व्यक्तिगत स्वातंत्रयकी किमत देता है

जो धर्म यंत्रवत बनता है वह धर्म नहीं कहा जा सकता है ।

Faith is that which remains unshaken even in the face of advessity.

जो मनुष्यका मन जानबुझकर गंदा रहता है, उसके लिये अगर कुछ है तो रामनाम ही है ।

Physical weakness is not the real weakness. Weakness of the mind alone is the real weakness.

बोलना या नहीं ऐसा संशय है तब मौन ही बोलने का स्थान लेता है ।

हमारी स्थितिके कर्ता हम ही हैं ।

He whose eye says one thing, his tongue another, and his heart yet another, is a worthless fellow.

The greater man's realization of the Self, the greater his progress.

बगैर निस्वार्थताके निर्भयता कैसी?

Violence is the weapon of the weak; non-violence that of the strong.

I have no disciples, being myself an aspirant after discipleship and in search of a guru.

નિયમ વગર એક પણ કામ ન ચાલે. એક ક્ષણને માટે પણ નિયમ તૂટે તો આખું સૂર્યમંડળ અસ્તવ્યસ્ત થઇ જાય.

जो हमारे हृदयमें है उसे कभी-न-कभी बाहर निकलना ही है ।

राग-द्वेषादि भी व्याधि है और शारीरिक व्याधिसे बदतर है । उसका निवारण रामनामके बिना कैसे हो सके?

जब हमारे हृदयमें ईश्वरका वास हो जा[ता] है, हम न ख़राब विचार कर सकते [हैं], न खराब काम ।

धर्म पालनमें से जो अधिकार निकलता है वही स्थिर रहता है

Who can eat with an easy mind so long as even a single person starves for want of work?

To remain entangled in things physical and aspire for self-realization is like asking for the moon.

When man realizes himself, he is saved.

हमारे हृदयकी गद्दीपर खुदा बैठे और शैतान भी, नहीं हो सकता ।

Superstition and truth cannot go together.

स्वाभाव अगर बुरा है तो उसे दबाना नहीं पर उसे फेंक देना ।

मन दो प्रकारके हैं ー एक नीचे ले जाता है, दूसरा उचे । इसे हम बराबर सोचें और पहचाने ।

જે ભગવાનમાં લીન રહે છે, તે ભગવાન સિવાયના કશામાં કે કોઈ ચીજમાં લીન ન રહી શકે.

રાઈ જેટલો નાનો દોષ છુપાવવાથી પહાડ જેટલો મોટો બની જાય છે. પણ જાહેર કરી દેવાથી તે નાબૂદ થઈ જાય છે.

એક માણસે આજે આવીને કહ્યું : જો હું સાચી સેવા ન કરું તો જીવવામાં મને કશો રસ નથી.

मनुष्यकी सच्ची पहचान उनके हार्दिक विनयसे होती है ।

जिसका साथी ईश्वर है उसको दुख क्या, फिकर क्या, दूसरा साथी क्या?

દૂધમાં ઝેર હોય તો આપણે કૅફીદઈએ છીએ. તે જ પ્રમાણે સારા સાથે પાખંડ હોય તો તેને ફેંકી ડો.

Vice flourishes in darkness. It vanishes in the light of day.

अतिशयोक्तिकी जालमें से आदमी छुट नहीं सकता है ऐसा प्रतीत होता है ।

જેવી રીતે મને ખાવાપીવાનો હક છે તેવી જ રીતે મારું કામ મારી રીતે કરવાનો હક છે. આ જ સ્વરાજ છે.

When the inner lamp burns, it illumines the whole world.

जब मनुष्यके दिलमें पूर्ण प्रकाश होता है तो कोई रूकावट हमारे रस्तेमें रहती ही नहीं ।

એક સંપૂર્ણ પુરુષ અસત્યને દૂર કરી શકે છે, પછી ભલે ને અસત્ય કહેવાવાળા અનેક જણ હોય.

Nanak says : The craving for happiness is a veritable disease. Sorrow or suffering is its remedy.

विद्या वही है जिससे मनुष्य अपनेको पहचाने । इसका अर्थ आत्मज्ञान हुआ ।

आत्मारूपी सही धनको पहचानना न उसकी रक्षा करता है वह और किस चीजकि रक्षा क्र सकता है?

When a man has lost patience, he should resort to silence, and speak only when he has calmed down.

सादगी बनाने से नहीं बनती, स्वाभावमें होनी चाहीये ।

Therefore, a satyagrahi will never seek rights; these will come to him unsought.

If you want to stand before God, you must go after shed­ding the robe of egoism.

It is sinful to multiply wants unnecessarily.(Written on 3-4-1945.)

અહિંસા મારફતે સ્વતંત્રતા મેળવવાનો એક જ માર્ગ છે. મરીને જીવીએ, મારીને કદી નહીં.

अगर हरेक हृदयमें ईश्वर है तो हम किसका तिरस्कार करें?

When the self dies, God fills the void.

सिवाय मनकी स्थिरताके दर्शन हो ही नहीं सकता है ।

कहते है घर जलाकर तीर्थ नहीं होता सही तो यह है कि घर जलाकर जी तीर्थ होता है

Meditation does not make one dull.

जो धर्म इस लोककी बातको छोडता है और परलोककी ही बात करता है वह धर्म नहि हो सकता है

No man is worthless who lightens anyones burden even the least bit.

He who is afraid of people's censure will never be able to do anything worth while.

सत्यके दर्शन बगैर अहिंसाके हो ही नहीं सकते। इसीलिये कहा है कि अहिंसा परमोधर्म:।

There is goodness as well as greatness in simplicity, not in wealth.

પુખ્ત વાચનથી શક્તિ તો આવે છે પણ જ્ઞાન વગર સાચી સ્વતંત્રતા નથી મળતી.

How can a man who turns night into day be non-attached?

जब आपको मनुष्य खोता है, तब ही आपको पाता है ।

It is more than severe punishment to compel a man to do something which he does not understand.

[Ramanama] is the only unfailing remedy for mans three­fold ills.

जैसे हम आदर्शके नजदीक पहोंचते हैं, ऐसे हम सच्चे बनते हैं

उम्दा ख्याल खुशबू जैसा है ।

हम शारीरिक वस्तुमें फंसे रहें और आत्मानुभवकी आशा करें, वह आकाश पुष्पको पाने जैसा है ।

The hasty are ruffled; the slow and steady have composure.One sees the truth of this every moment.

Because of our physical limitations, we cannot have a concep­tion of the existence of God.

जो आदमी सबकी पगधुली होता है वह ईश्वरके नजदीक है ।

It may be possible to gild pure gold, but who can make his mother more beautiful?

One mans cruelty is the measure of another mans gentleness.

Everyone grows old with the passage of time; desire alone remains ever youthful.

अपनी एब हमेशा सुनें, अपनी स्तुती कभी न सुनें ।

We exist, because God is. This shows that man, or any living being, is part of the Divine.

सच कहें तो डर एक ही होना चाहिये । वह है मैला या झुट करने से डरना ।

The first service is latrine-cleaning.

एककी क्रूरता दूसरेकी अक्रूरताका नाम लेती है ।

I have sacrificed no principle to gain a political advantage.

किसी औरकी गुलामीसे दहशत और स्वार्थकी गुलामी बदतर है ।

आवाज करने से आवाज नहीं मिटती है, चुपकीसे मिटती है ।

यह कितनी गलत बात है कि हम मैले रहें और दूसरोंको साफ रहने की सल्लाह दें ?

સાચા ભક્તને માટે કશું પણ અશક્ય નથી.

Education which does not mould character is wholly worthless.

मूलको छोड़कर जो डाल खोजता है, वह भटकता है ।

How strange that a man very often does not know who is a friend and who is a foe!

हम सब दीवाने हैं उनमें कौन किसको दीवाना कहे?

ઉતાવળા સો બાવરા ધીરા સો ગંભીર. - એ કહેવતનું સત્ય ક્ષણે ક્ષણે જોવામાં આવે છે.

He who has God for his companion, why need he be sorrow­ful or anxious or look for another companion?

કૉન્ફ્યૂશિયસ કહે છે: સુવ્યવસ્થિત રાજ્યમાં ધનને પ્રગતિ નથી ગણતા. લોકોની અને તેમના આગેવાનોની પવિત્રતા એ જ રાષ્ટ્રનું સાચું ધન છે.

जो आदमी रातको दिन बनाता है वह अनासक्त कैसे?

It is strange that we toil so much over externals without a care for what lies within.

जो मनुष्य अपनापनकी रक्षा करना चाहता है उसे सब आर्थिक वस्तु गंवाने की तयारी रखनी है

It is not the whistle that moves the train but the power harnessed in the steam.

जो ईश्वरको भूलता है वह अपने को भूलता है ।

British, "Quit India"

Knowing that everything has two sides, let us look at the bright side alone.

True religion knows no territorial limits.

If the inside is clean, the outside is bound to be so.

જિંદગી જો પ્રાણીસેવા માટે અને ઈશ્વરને ઓળખવા માટે હોય તો એને પવિત્ર રાખવી અને સંયમી રાખવી એ આપણી ફરજ છે.

To see nothing but faults of others is even meaner than praising ones own virtues.

किसी भी वस्तु तोडना आसन है सांधने में बड़ी कुशलता और सावधानी चाहीये ।

जैसे हमारी पीठ दूसरा आदमी ही देखता हैं, हम नहीं, ऐसे ही हमारे दोष भी हम नहीं देखते हैं ।

जिसने अपनापन खोया उसने सब खोया ।

Non-violence in its dynamic condition means? the putting of one's whole soul against the will of the tyrant.

तेरा रिश्तेदार हो तो भी उनके दोष छिपाने की कोशीश न कर ।

मद्यपान मनुष्यको क्षण भर दीवाना बनाता है । मद उसे खा जाता और उसे पता भी नहीं होता है ।

મનુષ્ય જો પોતાના ગજા ઉપરાંતનું કામ હાથ પર ન લે તો એને ગભરાટ રાખવાનું ક્યાંય સ્થાન જ ન રહે.

To mistake selfishness for selflessness is like mistaking a jackal for a lion.

સાચું કાર્ય કદી નકામું નથી થતું. સાચું વચન અંતે કદી અપ્રિય નથી થતું.

A foreigner deserves to be welcomed only when he mixes with the indigenous people as sugar does with milk.

नानक कहते हैं ईश्वरका कानून है कि हम जगतमें एक कुटुंब हाउ और हरेक व्यक्तिको दूसरोंके लिये रहना है ।

अगर हमारे पड़ोसी स्वच्छ नहीं हैं, तो हमारी निजी स्वच्छता पंगु है ।

Even one drop of the poison of untruth will poison the entire milk-ocean of Truth.

કાચું ધાન ફેંકી દેવા લાયક હોય છે. એવું જ કામનું પણ સમજવું.

He who thinks, speaks and acts with God as his witness, will never feel ashamed of doing the right thing.

Says Nanak again : Whatever you give away is yours; what­ever you keep is not yours.

कई चीज आदमी बोलकर करता है, कई मौनसे और कई कार्यसे । सबमें ज्ञान है तो कार्य ही है ।

Mahadev's life is an unceasing poem of devotion.

बगैर आदर्शकि मेहनत निष्फल है, जैसे बगैर दिशा या बदर [बंदर] का जहाज निष्फल घूमता है ।

मनुष्य अगर अपनी शक्तिके बाहर कम न ले तो गभराहटको स्थान ही नहीं रहता

All activities that are born of one and the same seed merge into one another.

मनुष्य जब एक नियम तोड़ता है तो दूसरे अपने आप तूट जाते हैं ।

त्याग ही सच्चा भोग है ।

गुरु संपूर्ण होना चाहिये । वह तो ईश्वर ही है ।

One perfect man can dispel untruth even though the untruth­ful be legion.

પ્રાર્થના હૃદયથી કરવી જોઈએ, શબ્દોથી નહીં. હૃદય વગરના શબ્દો નાકમાં છે.

We seek the company of the good, for that is the food for our soul.

Envy devours him who harbours it. He who is the object of envy remains unaffected, perhaps even unaware of it.

I could not live for a single second without religion.

He who wants to drink of the nectar of Ramanama must purge himself of lust, anger and the like.

આત્માને ઓળખવાથી, તેનું ધ્યાન ધરવાથી અને તેના ગુણોને અનુસરવાથી માણસ ઊંચે ચડે છે. એથી ઊલટું કરવાથી નીચે પડે છે.

दोषमें थोड़ा, बहूत क्या? दोष ही है । अन्यथा मानने में आत्मवंचना होती है ।

કંઠસ્થ જ્ઞાનની એટલી કિંમત છે જેટલી પોપટને રામનામની.

जो मातृभाषाकी अवगणना करता है वह अपनी माताकी करता है ।

अनास्क्तको अखूट [अटूट] धीरज होनी चाहिये

जो अर्थशास्त्र नीतिसे भिन्न या विरोधी है वह निषिद्ध है, त्याज्य है

श्रद्धामें निराशाको कोई स्थान नहीं है ।

अहंतामें निकला हूआ वचन हमेशा जूठा समझो ।

संपूर्णता मनुष्यके लिये आदर्श ही है, शक्य नहीं है क्योंकि मनुष्य अपूर्ण ही बना है ।

शुद्ध ह्रदयसे निकला हुआ वचन कभी निष्फल नहीं होता

प्रतिक्षण अनुभव होता है कि समताके फल मीठे होते हैं ।

જે શ્રદ્ધા ક્યારેય બુઝાતી નથી, પણ વધતી રહે છે, તે અનુભવ બને છે.

किसीका एब निकलना एक बात है उसे साबित करना दूसरी बात है ।

He who wishes to save time will never do a single unneces­sary thing.

जिसका जो कम करता है उसका वह सेवक है, नहीं कि जिसका नाम ही लेता है ।

જેમ આપણે પોતાના ધર્મને આદર આપીએ છીએ તેમ જ બીજા ધર્મોને પણ આપવો- માત્ર સહિષ્ણુતા પર્યાપ્ત નથી.

When a mans mind is filled with the Light of Heaven, all obstacles in his path vanish.

The human body is like a musical instrument. Any note that is desired can be struck on it.

Nothing turns out right so long as there is no harmony between body, mind and soul.

આજકાલ બાઈબલના ફકરા વાંચું છું. આજે આ જોવામાં આવ્યું : શ્રદ્ધાપૂર્વક જે કાંઈ માગશે તે તમને મળશે. (મેથ્યુ ૨૧-૨૨)

जब मनुष्य मुझे मारता है, तब ईश्वर सहाय करता है ।

The conduct of a few Indians was the measure of that of the millions of their fellow-countrymen.

અફવા સાંભળવી નહીં, સાંભળવી. પોતાની સ્તુતિ કદી ન સાંભળવી.

जो श्रध्दा कभी बुझती नहीं है मगर बढ़ती है वह अनुभवका रूप लेती है

Religion does not consist in eating this food or eschewing that but only in the realization of God within oneself.

जो नियमोंको जनता नहीं है और उसका पालन नहीं करता है वह लोक-सेवक हो ही नहीं सकता ।

Belittling ones mother tongue is like disparaging ones own mother.

जिह्वा कर्जा नहीं भारती है, लेकिन कार्य ही भरता है ।

When a man empties his heart, God enters it.

The breach of one rule inevitably leads to the breach of other rules.

What greater meanness can there be than to seek out our good points and praise them to others?

To speak the truth, you have to weigh your words again and again.

The true mark of success in life is the growth of tenderness and maturity in a man.

What is 'big' or 'small' in sin? Sin is sin. To believe otherwise is self-deception.

जिसे न शांति है, न निश्चय, उसे ज्ञान कहांसे?

अशक्यको शक्य बनाना जितना सरल है इतना ही मुश्केल अशक्यको शक्य बनाना है ।

Even one word, if true, is enough. Untrue words, however many, are worth nothing.

आत्मा जागती है तब सब दुःख दूर होता है ।

आदर्शका ध्यान करने से उसकी विशालता नहीं बढ़ती है लेकिन गहराई अवश्य बढ़ती है ।

The common people are a devoted workers real bank, and this bank never fails.

हम सत्संग ढुंढते हैं क्योंकि हमारी आत्माके लिये वही खुराक है ।

જે શિક્ષણની અસર આપણા ચારિત્ર્ય પર નથી પડતી, તે શિક્ષણ નકામું છે.

जब तक हमें भीतरसे रौशनी मिलती है हम कुछ सही नहीं कर पाते है ।

સાચું સુખ બહારથી નથી મળતું, અંતરમાંથી જ મળે છે.

ભક્ત ભગવાનમાં લીન હોય છે.

जब हम अपने मूलसे जूदा होते हैं तब मरते हैं, नहीं की आत्मासे शरीर जूदा होता है तब ।

बगैर सत्संगके आत्मा सूक जाती है ।

વાત એમ છે કે માણસ આવા વિચાર કરવા માગતો નથી. તેથી માને છે કે આવા વિચાર કરવાની ફુરસદ જ નથી.

अवगुण अंधेरेमें फलता है, प्रकाशमें गैब [गायब] हो जाता है ।

તમારા ગજવામાં જેપૈસો છે, તે ક્યાંથી અને કેવો તીરે આયો, તે પોતાની જાતને પૂછો. આ ઘટનાથી ઘણું શીખી શકશો.

Non-violence is the first article of my faith. It is also the last article of my creed.

वीरता कोई एक ही मनुष्यका लक्षण नहीं है । सबमें है, लेकिन सब पहचानते नहीं हैं ।

When Reason and Faith are in conflict, it is better to prefer Faith.

He who is poor by force of circumstances, cannot become poor by choice.

सत्यके साथ दृढ़ता होनी ही चाहीये ।

The way of peace is open to her. Her freedom is assured if she has patience.

किसीकी महेरबानी मांगना अपनी आझादी बेचना है

મારે અમુક આદર્શ છે એમ હું તો જ કહી શકું જો હું એ આદર્શને પહોંચવાનો પ્રયત્ન કરતો હોઉં. ૧૫-૪-૪૫

जो मनुष्य सबको खुश रखना चाहता है, वह किसीको खुश नहीं करेगा ।

Real weakness is internal, not outward.

Nanak says : God dwells in every human heart, and so every heart is a temple of God.

Purity asks for no external protection.

अपना दोष कबूल करना बड़ी मुसीबत है तो भी सिवाय इसके मैल निकलता नहीं ।

It is easy to instruct an uneducated person, but who can carry understanding to a man of little learning?

When a man sleeps under the sky, who can rob him?

Money is God—it is wrong to say so, and it has been proved to be wrong.

Ashram means a community of men of religion. I feel that an ashram was a necessity of life for me.

ईर्ष्या करनेवालेको खाती है । जिसकी वह ईर्ष्या करता है, वह अविच्छिन्न रहता है, शायद अनजान भी ।

अपनी २ जगहपर सब उचित है, जगहके बाहर अनुचित ।

Only experience makes us realize how hard it is to attain the state of non-attachment.

धर्म वह है जो सब धारण करता है यानि सब हिस्सेमें सब समय जीवनमे ओतप्रोत है

आग्रह सत् होता है असत् भी-असत्से नहीं छूटता, सत् को नहीं छुता ।

When there is both inner and outer cleanliness, it approaches godliness.

Rather perish than break the pledged word. —Tulsidas

If the courage to endure everything with goodwill is lack­ing, goodwill becomes a lame virtue.

मरो और तरो ।

पo [प्र]थम सेवा पेखाना सफाई है ।

He who seeks refuge in Ramanama, has Ramanama installed in his heart and is duly rewarded.1

I am a humble but very earnest seeker after truth.

If one man can become perfect, it is but fair to assume that all can become so.

Whatever we do should be done not to please or displease anyone, but only to please God.

वही जिंदा है जिसके हृदयमें राम रहता है ऐसा जानता है ।

आदमी प्रतिक्षण जाग्रत न रहें तो सत्य उसे मिल ही नहीं सकता है ।

देशों [के] बीचका समुद तैरना आसान है, व्यक्तिके बीच या प्रजाके बीच या प्रजाके बीच का समुद्र तैरना कठिन है

જેનામાં આટલું ધૈર્ય નથી તે અહિંસા ન પાળી શકે.

A poet has said that a man without knowledge is like an animal. What is that knowledge?

सिवा विरोधके कोई आगे नहीं बढ़ता है ।

પ્રતિક્ષણ અનુભવ થાય છે કે સમતાનાં ફળ મીઠાં છે.

જે માનસ એક વસ્તુ સમજી નથી શકતો, તેને તે કરવાની જબરદસ્તી કરવી એ સખતમાં સખ્ત સજા છે.

Selfishness and fear must go if one is to realize God.

जैसे बीजको फल देने में अपनी मुद्दत चाहीये, ऐसे ही कार्यके लिये है ।

ईश्वरमाय जीवन कभी मुश्किल नहीं है ।

I strive hard to preserve my physical body. Do I take the same pains to know my soul?

We have made ourselves what we are.

जब बुद्धि और श्रद्धाके बिचमें भेद है तब श्रद्धाको मान देना अच्छा है ।

ખુશ કરવા તો ખુદને, ખુશામત કરવી તોયે તેની, તો આપણે બધી ઝંઝટ અને ચિંતાથી મુક્ત થઈ જઈશું.

अशांति और अधीरज दो व्याधि हैं और दोनों आयु हरण करते हैं ।

હે જીવ! તું જો અનાસક્ત છે; તો તારે ઘોંઘાટ અને મારપીટને પણ સહન કરવાં પડશે.

Even nectar turns into poison if poison is added to it.

The benefit of solitude can be realized only by experience.

ताजुब है कि आदमी बहोत दफा नहीं जनता है कि दुश्मन कौन और दोस्त कौन?

જૂઠ આત્માને ખાઈ જાય છે, સત્ય આત્માને પુષ્ટ કરે છે.

When attachment is present, the performance of even a pure deed involves manipulation.

Silence above all.

Sorrow is but another aspect of joy. Hence the one invariably follows the other.

त्रिविध ताप मिटाने वाली दवा मात्र रामबाण [रामनाम] है ।

जो मनुष्य क्रोधका कारण मिलते हुए भी क्रोध नहीं करता है उसीने ही क्रोधपर जय पाया है ।

बलिदान वही कर सकता जो शुद्ध है, निर्भय है, योग्य है ।

सजा तो वही क्र सकता है जिसके निर्णयमें निश्चय है । ऐसा ईश्वरके सिवाय कौन हो सकता है?

શરીરને બચાવવા માટે ઘણો ઉદ્યમ કરું છું, આત્માને ઓળખાવા એટલો કરું છું ખરો ?

पवित्रता बाहरकी रक्षा मांगती ही नहीं है

What is in the mind must come out, sooner or later.

शुद्ध विचारकी शक्ति वचनसे बहूत अधिक है ।

A calculating mind cannot attain self-realization.

हमें बुद्धि है और इससे प्रे अन्तर्नाद है । दोनोंकी अपनी-अपनी जगह जरुरत है ।

Like a ship without direction or destination, labour without an ideal is fruitless.

Sweet are the fruits of equanimity—the truth of this is experienced every moment.

A good thought is like fragrance.

जो शरीर श्रम कर सकते हैं उनके लिये सदाव्रत खोलना पाप है उनके लिये कम पैदा करना पुण्य है

કહેવાય છે કે ઘર બાળીને તીર્થ ન થાય પણ સાચું તો એ છે કે ઘર બાળીને જ તીર્થ થાય છે.

सच्चा सेवक ही सदगृहस्थ है वह बदलेमें लेने की इच्छा न करते हुए देता ही है

He who loses patience, loses Truth as well as Non-violence.

संतोंकि वाणी सुनो, शास्त्र पढो, विध्वान हो लो, लेकिन अगर ईश्वरको हृदयमें स्थान नहीं दिया तो कुछ नहीं किया ।

જે અંતરમાં ખરેખર સ્વચ્છ છે તે બહાર અસ્વચ્છ હોઈ જ ન શકે.

सादगीमें भलाई है, महत्त्व है, नहिं दोलतमें ।

જે અર્થશાસ્ત્ર નીતિથી અલગ કે તેનું વિરોધી હોય, તે અમાન્ય છે, ત્યાજ્ય છે.

अगर आदर्शको कभी न छोड़ा जाय तो आदर्श हमें कभी नहीं छोड़ेगा ।

जैसे अनुभव लेता हूं, पाता हूं कि आदमी अपने-आप अपने सुख दुःख का कारण है

थोड़ासा झूठ भी मनुष्यका नाश करता है जैसे दूधको एक बूंद झहर भी ।

रोज मरने से बेहतर है कि एक ही दफा मरना ।

नम्रताका ढोंग नहीं चलता, न सादगीका ।

ધર્મ કંઈ જીવનથી ભિન્ન નથી, જીવનને જ ધર્મ માનવો જોઈએ. ધર્મ વગરનું જીવન મનુષ્યજીવન નથી, પશુજીવન છે.

આંતરિક અને બાહ્ય સ્વચ્છતા ઈશ્વરપારાયણતાને પામે છે.

મીરાંબાઈના જીવનમાંથી આપણે મોટી વાત એ શીખીએ છીએ કે તેણે ભગવાનને ખાતર સર્વસ્વનો ત્યાગ કર્યો - પતિનો સુધ્ધાં.

The hardest heart and the grossest ignorance must disappear before the rising sun of suffering without anger and without malice.

When man smites, it is God who comes to our rescue.

कृत्रिम नहीं, लेकिन स्वाभाविक हास्य भव्य भाषण है और भाषणसे ज्यादा कम देता है ।

धर्म मनुष्य जीवनमें ओतप्रोत बने तब ही वह धर्म माना जाय, वह वस्त्र जैसी वासु नहीं है ।

मनुष्यकि आदत ऐसी है कि अपने दोषोंको भूलकर दूसरोंके देखता है, और बादमें निराशा ही रह जाती है ।

When we wipe the slate clean, we see God's signature clearly on it.

He who is unable to rule over himself can never really succeed in ruling over others.

अपरिग्रहसे मतलब यह है कि हम कोई चीजका संग्रह न करें जिसकी हमें आज दरकार नहीं है ।

मैं कब और ईश्वर कब? उसका निश्चय करने में ज्ञानकी परीक्षा है ।

જે માણસ કોઈનોયે બોજો હલકો કરે છે તે નકામો નથી.

कंठस्थ ज्ञानकी इतनी किम्मत है जितनी तोताके रामनामकी ।

A satyagrahi never misses, can never miss, a chance of compromise on honourable terms.

He who is not disturbed by bad news will not be elated by good news.

मनुष्य बहारसे ढुंढक्र अपनेको बढ़ा नहीं सकता है बढ़ने का स्थान भीतर है ।

अखबार पढ़ना आजकल मुसीबत है । सही खबर मिलती नहीं है । न पढ़ने से नुकसान नहीं है ।

True happiness does not come from obtaining what one likes. It comes from cultivating a liking for what one dislikes.

When all forsake you, God shall still be with you.

Renunciation which does not spring from the heart cannot be abiding.

He who fears, fails.

જ્યાં સુધી એક પણ માણસ, કામ ન મળવાને કરને ભૂખે મારતો હોય ત્યાં સુધી કોણ ચેનથી ખાઈ શકે?

A guru should be perfect. God alone is that.

ईश्वरका कम जाने [जानने] का साधन है हार्दिक प्रार्थना और तदनुसार कम ।

जो आदमी अपने कामके लिये हिंसा कर सकता है वह असत्य क्यों नहीं बोलेगा या करेगा?

જે મજા ન ખાવામાં છે તે ખાવામાં નથી. એનો અનુભવ કોને નથી થતો?

शुद्ध ज्ञान धर्मग्रंथ पढ़ने से नहीं मिलता । शुद्ध ज्ञान सिवाय सद्गुणके असंभवित है ।

Restlessness and impatience are two diseases and both shorten life.

सीधा रास्ता जैसा सरल है ऐसा ही कठिन है । ऐसा न होता तो सब सीधा रास्ता ही लेते ।

Man finds himself by losing his Self.

रामके नामसे जो रावणका कम करे, उसे या कहें?

વિદુરજી, જેમને ધર્મનો ખ્યાલ નથી રહેતો એવા દસ પ્રકારના લોકોમાં લોભી, કામી, ક્રોધી અને શરાબી લોકોને ગણાવે છે.

જે ધર્મ આ લોકની વાત સિવાય પરલોકની જ વાત કરે છે, તેને ધર્મ ન કહી શકાય.

The non-attached person cannot own anything.

The moment the cultivators of the soil realise their power, the zamindari evil will be sterilised.

By education I mean an all-round drawing out of the best in child and man-body, mind and spirit.

जो मजदुरी नहीं करता लेकिन खता है वह चोरीका अन्न खाता है

अल्प या महादोष करना ख़राब है लेकिन उसे छिपाना और ख़राब है ।

Pure thought is far more potent than speech.

Why is it that man is afraid of speaking and practising truth, not untruth?

जिसका वर्तन पशु जैसा है वह पशुसे बदतर है । पशुका पशुत्व उसके लिये स्वाभाविक है मनुष्यका नहीं ।

He who in his distress turns to God is not troubled by any fear.

सच्ची दुर्बलता बाहरी नहीं है अंतरकी ही है ।

स्वार्थको जब मनुष्य परमार्थ मानता है तब सियारको सिंह मानने जैसा करता है ।

Experience is daily growing upon me that everything is attainable through silence.

માણસ નિયમબદ્ધ રહે છે એનાથી એને જે સંતોષ મળે છે તેનાથી જ એનું સ્વાસ્થ્ય અને આયુ વધે છે.

जिस त्यागमें दुःख है, वह त्याग नहीं है ।

જે માણસ કોઈ એક ચીજ ઉપર એકનિષ્ઠાથી કામ કરે છે, તે આખરે બધી ચીજ કરવાની શક્તિ પ્રાપ્ત કરે છે.

મનુષ્ય પોતાના વિચારોનું પૂતળું છે.

सच्चा सुख बाहरसे नहीं मिलता है अंतर से ही मिलता है ।

જે ત્યાગ દિલથી નથી થતો, તે કાયમ નથી રહેતો.

He alone can offer sacrifice who is pure, fearless and worthy.

श्रध्दा बुद्धिसे परे है, उसकी विरोधी नहीं है

कलके वचनका नतीजा यह होता है कि अपने आयुष्यमें इतनी वृद्धि करता है ।

How shall we please God, how praise Him? By serving His creature—man.

जो मनुष्य दूसरोंकि ऐब निकालता है वह अपनी नहीं देख सकता ।

વખત આવ્યે, બધાં વૃદ્ધ થાય છે. એક તૃષ્ણા હંમેશાં જુવાન રહે છે.

Everyone, prince or pauper, is the guardian of his own dharma. What is there to grieve or rejoice in this?

सत्याग्रही वही हो सकता है जो जीने की और मरने की कला जानता है ।

आदमको खुदा मत कहो, आदम खुदा नहीं; लेकिन खुदाके नूरसे आदम जूदा नहीं ।

What is learnt by rote is of as little value as the parrots recitation of Ramanama.

Without selflessness, how can there be fearlessness?

He who talks in tune with the rhythm of life is never weary.

That which looks for mercy from an opponent is not non­-violence.

जब फिकर करने वाला ईश्वर है, तो हम क्यों करें?

He who denies the existence of God denies his own.

जिने की मजे जीने की जंजाल छोड़ने में है

कच्चा धान फेंकने लायक है । [ऐसे] ही क्स्च्चे कामका [को] समझाना ।

जब मनुष्य आकाशके नीचे सोता है तो उसे कौन लूट सकेगा?

Humility does not work, if it is a mere pretence; nor does simplicity.

A word uttered from a pure heart goes never vain.

We shall cease to think only of ourselves when we think of others.

થોડું જૂઠ પણ મનુષ્યનો નાશ કરે છે, જેમ ઝેરનું ટીપું દૂધનો.

જિંદગી મજા કરવા માટે નથી પણ કિરતારને ઓળખવા માટે અને જગતની સેવાને માટે છે.

अहिंसा सत्यादी स्वयं प्रकाश है । अगर नहीं है तो वह नकली वस्तु है ।

Ramanama helps only those who fulfil the conditions for its recitation.

જે માણસ શરમનો માર્યો વિવેક બતાવે છે તે ખરેખર તો અવિવેકનું પ્રદર્શન કરતો હોય છે.

He alone lives in whose heart dwells Rama (God) and who is ever aware of such presence.

Mere confession of a wrong does not erase it. Whatever is possible must be done to undo the wrong.

सब अपने समयपर वृध्द होते है एक तृष्णा हमेशा युवा ही रहती है

સમુદ્ર બિંદુઓનો બનેલો છે, એનું કારણ એ છે કે બિંદુઓમાં સંપૂર્ણ સહકાર છે. આ જ વાત માણસોને લાગુ પડે છે.

Everything is right and proper in its place, improper when out of place.

इस अहंकाररूपी अंधकारको कैसे निकलें? रजवत्होने तककी नम्रता रूपी प्रकाशसे ।

It is useless to recite Ramanama without acting in a man­ner worthy of Rama.

खुश करना तो खुदाको, खुशामत करना तो भी उन्हींकि, यो हम सब चिंता और झंनझंटसे छुट जाते हैं ।

जब हम जानते हैं कि एक वस्तुकी दो बाजु हैं, तो हम सफ़ेदको देखें ।

I believe that there is no prayer without fasting and there is no real fast without prayer.

जो हमेशा सत्यके पथपर ही चलता है वह कभी गिरता नहीं ।

It is easier to cross the ocean between countries than to span the gulf between individuals or people.

શ્રદ્ધા બુદ્ધિથી પર છે, તેની વિરોધી નથી.

We have no existence outside and apart from God.

जो भगवानमें लीन है वह भगवानके बाहर किसीमें या किसी चीजमें कौन नहीं हो सकता

The contentment that accrues to man as a result of leading a regular life, promotes his health and longevity.

बगैर समझके न कुछ करना न पढना ।

He who remembers God can afford to forget everything else.

મને તો ઈશ્વરને વિષે હરઘડીએ પ્રતીતિ થાય છે, પછી કોઇથી ડરવું શા માટે?

I realized that the true function of a lawyer was to unite parties riven asunder.

વગર જરૂરે હાજતો વધારવી એ પાપ જેવું લાગે છે.

हिंसा दुर्बलका शस्त्र है अहिंसा सबलका

He who explores the branch and forgets the root, strays.

Man dies when he cuts himself off from the source of his being, not when the soul leaves the body.

મનુષ્ય ભોગને નથી ભોગવતો પરંતુ ભોગ મનુષ્યને ભોગવે છે. અર્થાત્ ખાઈ જાય છે.

समतोलना सब ज्ञानमें उत्तम है ।

जिस वस्तुका चितवन हो नहीं सकता उसके बारेमें तर्क वितर्क करना फिजुल नहीं तो क्या ?

સાચા ધર્મને ક્ષેત્રની મર્યાદા નથી હોતી.

सितारोसे भरा हूआ आकाश और ईएसआई ही खूबीओंसे भरा हूआ भीतरी आकाश से बढ़कर दूसरा क्या आश्चर्य चाहीये?

અસંગત એવી મોટી વસ્તુ નાની લાગે છે અને નાનામાં નાની સુસંગત વસ્તુનું સ્થાન મોટી વસ્તુ જેટલું જ છે.

ध्यानाव्स्थित होना, वह सूक्ष्म विचारकी निशानी है और विचारधारा शुद्ध और परिपक्व बनाती है ।

जमीनका मालिक तो वही है जो उसपर महेनत करता है

We are not yet in the midst of civil war but we are nearing it.

श्रध्दाकी परीक्षा सबसे कठिन अवसरपर होती है

जैसे विचार करता हू मालुम होता है कि हृदयसे, ज्ञानसे लिया हुआ रामनाम सर्वग्याधिका निवारण है ।

આમ હોવા છતાં માણસ સુખીદુઃખી શા માટે થાય છે ?

A troubled mind causes more suffering than an ulcer.

સંપૂર્ણ અહિંસામાં દ્વેષનો સંપૂર્ણ અભાવ હોય છે.

भक्त भगवानमें लींन होता है

Our personal cleanliness counts for little if our neighbours are not clean.

સીધી વાતને પણ જે માણસ આડી સમજે, તેને સહન કરવામાં કેટલી ભારે અહિંસા જોઈએ !

I am in the world feeling my way to light "amid the encircling gloom."

अनासक्त कार्य शक्तिप्रद है क्योंकि अनासक्त कार्य भगवान् भक्ति है

અનુભવ લેતો જાઉં છું તેમ જોઉં છું કે માણસ પોતે જ પોતાનાં સુખદુઃખનું કારણ છે.

Silence inspired by fear is no silence.

Every moment I observe how man deceives himself.

શ્રદ્ધાથી માણસ શું નથી કરી શકતો? બધું જ કરી શકે છે.

हम ऐसी गलती मानने कि कभी न करें कि गुनाहमें छोटा-बड़ा ओह्ता है ।

He who always treads only the path of Truth never stumbles.

Mans capacity for self-deception is immeasurably greater than that for deceiving others. Every sensible person will testify to this.

Death was a companion and friend. It was well with those who had died bravely.

मेरे धंदेके बारेमें मैं क्यों किसीपर निर्भर हूं?

जब हमारा प्रेरक भगवान होता है, तब हमको और कोई ख्याल नहीं करना पड़ता है ।

My grace is sufficient for thee : for my strength is made perfect in weakness. II Corinthians, XII. 9.

The nectar of Ramanama brings joy to the soul and rids the body of its ailments.

I decline to be slave to precedents or practice I cannot understand or defend on a moral basis.

नरसिंह महेता कहता है मैं करता हूं, ऐसा कहना ही अज्ञानताकी परिसीमा है । इसके ध्यानमें अनासक्तिकी कूंजी है ।

He who is shamed into acting correctly is not acting cor­rectly at all.

Not contrived but genuine laughter is true eloquence, and more effective than speech.

जिसके साथ सब कुछ है लेकिन ईश्वर नहीं उसके पास कुछ नहीं ।

What is true of purity is true of all other virtues. Non­violence is tested when it faces violence.

Whatever the crisis, the fire of love will overcome it.

Religion is no religion if it becomes mechanical.

If we are late for a train, we miss it. What if we are late for prayer?

અનાસક્ત વ્યક્તિને ક્યારેય ગુસ્સો આવવો નહીં જોઈએ.

सत्य के दर्शनके लिए संतोंका चरित पढना और उसका मनन करना आवश्यक है ।

He alone who truly serves is a good householder. He goes on giving without expectation of return.

Our faith should be like an ever-burning lamp which not only gives us light but also illuminates the surroundings.

आवेश शांत होने पर ही जो कम किया जाता है वही फलदायी होता है ।

કોઈ પણ કામ કરીને જયારે મનુષ્ય દુઃખ મને છે, તો સમજવું કે તે જ્ઞાનપૂર્વક નથી કરતો પૂરતું મજબૂરીથી કરે છે.

श्रद्धा उसका नाम है जो विरुद्ध निशानी होते हूए अचलित रहती है ।

Man by himself is nothing. But when he has become one with God, he is everything.

True suffering does not know itself and never calculates. It brings its own joy which surpasses all other joys.

We must always listen to criticism of our faults and failings, never to our praises.

Only he is worthy to mete out punishment whose judgement is infallible. Who but God can be such?

સાચી વસ્તુની પાછળ સમય આપવો આપણને ખટકે છે, નકામી વસ્તુ પાછળ ખુવાર થઇએ છીએ અને ખુશ થઈએ છીએ.

Faith that does not wane but ever waxes higher and turns into realization.

સેવકની સાચી બૅંકઆમજનતા છે, જે ક્યારેય દેવાળું કાઢતી નથી.

માણસ ભલે કોઈ શુભ નિશ્ચય પણ ન કરે, પણ વિચારપૂર્વક કરે તો તે કદી ન છોડે

જીવવાની મજા જીવનની જંજાળને છોડવામાં છે.

શુદ્ધ હૃદયમાંથી નીકળેલું વચન કદી નિષ્ફળ નથી થતું.

Do not do anything do not read anything without under­standing.

स्वार्थ हमेशा हमे चिंता ग्रस्त करता है ।

Fewer people die from disease than from fear of disease.

जो डरता है वह खोता है ।

ईश्वरको याद करना दूसरोंको भूलना अर्थात् दूसरोंमें ईश्वरको देखना ।

What distinguishes man from animals ? Comprehensive think­ing on this question will solve a lot of our problems.

Why should I depend upon anyone for my own affairs?

हमारी गँदगी हमने जब [तक] नहीं नीकाली है तबतक प्रार्थना करने का हमें कुछ हक़ है क्या?

મનુષ્યના ખરા છ દુશ્મનો છે: કામ, ક્રોધ, મોહ, મદ, મત્સર, શોક. તેમને જીતવાથી બીજા દુશ્મનોને જીતવું સહેલું બની જાય છે.

When everything belongs to God what shall we offer to Him?

આટલું સમજીને આપણે જે વ્યાધિ આવે તે રામભરોસે રહીને વેઠી લઈએ અને આપણું જીવન આનંદમય બનાવીને ગુજારીએ તો કેવું સારું!

विभूतिमान अपनी विभूतिके कारण अमर होते हैं ।

जो बुरे खबरसे घभराता नहीं है, वह अच्छे खबरसे फूलेगा नहीं ।

શું કરવું તે માણસ જાણે છે, પણ જાણે છે તે કરતો નથી. તેનું શું કારણ ?

એથી ઊલટું નિરભિમાન અથવા નમ્રતા માણસને પોષણ આપે છે અને વિકસાવે છે.

He who harps on his woes, multiplies them manifold.

Man rests in the jaws of Death. He is said to be dead when the jaws close.

अनासक्तको अपना कुछ नहीं हो सकता है

અનાસક્તિની સાચી કસોટી ત્યારે થાય છે જયારે કોઈ કામને માટે આસક્તિનો પૂરો સંભવ પેદા થાય છે.

That being so, why is man happy or miserable?

परमेश्वर विश्वास रखना सबसे आसान होना चाहिये, लेकिन सबसे कठिन वही दीखता है ।

नानक कहते हैं कि ईश्वर हरेकके हृदयमें है और इस कारन हरेक हृदय ईश्वर मंदीर है ।

जो मजे नहीं कहने में है वह कहने में नहीं है । ऐसा अनुभव कौन नहीं करता?

આ પાછલું સૂચવે છે કે બધાની આવી સત્યની આરાધનામાં રહી છે. સત્યની ઉપાસનામાંથી સહુ ચીજ મળી રહે છે.

फिर नानक कहते हैं, जो देते हो वह तुमारा है जो रखते हो वह तुमारा नहीं है ।

વિકારી વિચારોથી બચવાનો એક અમોદ્ય ઉપાય- રામનામ- છે. નામ કંઠમાંથી જ નહીં પરંતુ હૃદયમાંથી નીકળવું જોઈએ.

Confession of error works like a broom. The broom sweeps away filth; confession does no less.

जो किसीकी गुलामी करना नहीं चाहता है उसे ईश्वरकी गुलामी करना है

मौतकी धमकीसे क्या डरना क्योंकि वह तो सदाकी है ही ।

The way to know what God's work is is heartfelt prayer and corresponding action.

In complete non-violence, there is complete absence of hatred.

He who is the dust of everybodys feet is near to God.

He who has everything but God on his side, has nothing.

There is only one way of achieving independence through non-violence : by dying we live, by killing never.

Irregularity never goes well with non-attachment.

ईश्वर हमारा सुकन है और नाखुदा भी ।

सुखमे सुख देखना दुःख है, दुःखमें से सच्चा सुख निकलता है ।

When the soul awakes, all sorrow vanishes.

शुभ विचार करना एक बात है, अमल करना अलग बात है ।

In faith there is no room for despair.

अकेलेपनमें जो लाभ है वह अनुभवसे ही सिद्ध हो सकता है ।

सही धर्मको क्षेत्रकी मर्यादा नहीं होती है

जिसको ईश्वरकि हस्तिके लिये शंका है उसे अपनी हस्तिके लिये [भी] शंका होनी चाहिये?

He is lost who is possessed by carnal desire.

God and Satan cannot both occupy the throne of the heart.

जब आदमी अंतर खली करता है तब ईश्वर वह खली जगह भरता है ।

अहंकाररूपी अंधकार से भी ज्यादा है ।

How can one claim to be human if he acts like a beast?

An egoistical utterance should always be regarded as false.

ઈશ્વર આપણો આશ્રય છે, એ જ આપણું બળ છે અને તે જ આપત્તિને વખતે આપણી રક્ષા કરે છે. (સામ ૪૬-૧)

मनुष्य नियमबध्ध रहता है, उससे ही उसे जो संतोष मिलता है वही उसका स्वास्थ्य और आयु बड़ाता है ।

अगर भीतरी बत्ती जले तो सरे जगतको प्रकाश देती है ।

માણસને એવી ટેવ છે તે પોતાના દોષો ભૂલી જાય છે અને બીજાના જુએ છે, અને પછી નિરાશા જ રહે છે.

अगर तुझे चिढ़ना है तो दूसरोंकी गफलतसे क्यों, अपनी गफलतपर चिढ़ ।

We have to make ourselves as nearly as possible like Him we want to reach.

The right that accrues from the performance of duty endures.

When we declare a strike to redress a wrong, we really cease to take part in the wrong.

जब हम कुछ भी देते हैं, तो हमारेमें जो सच्चा [है] वही दें ।

जो जीवन सेवामें व्यतीत होता है वही फलदायी है ।

निर्दोष और निःस्वप्न निद्रा समाधि है, योग है, अनासक्त कर्म है(विनोबा के खतके आधारपर)

God is said to have four arms as well as a thousand. It shows that all this is mere imagery.

जब मनुष्य अपनेको पहचानता है, तब मुक्त है ।

Many things are wrought by patience, even as they are spoilt by impatience.

जो दुःखीओंका ही ख्याल करता है वह अपना ख्याल नहीं करेगा, उसको इतना समय कहांसे?

लोगकी निंदासे जो डरता है वह महत्वका काम नहीं कर सकेगा ।

When the ego dies, the soul awakes.

સત્યનાં દર્શન અહિંસા વગર થઇ નથી શકતાં એટલા માટે કહ્યું છે કે अहिंसा परमो धर्म:

To remember God and forget others is to see God even in them.

Pure thought is so subtle and yet so powerful a thing that it becomes all-pervading.

He who is truly clean within, cannot remain unclean without.

भलाईके साथ सब सहन करने की हिम्मत नहीं रहती है, तब भलाई पंगु है ।

जो ईश्वरकी हस्तिके बारेमें शंका करता है उसका नाश होता है ।

दुःखके समय जो भगवानका दर्शन करता है, उसे कोई भय नहीं लगता है

अनासक्तिकि एक परीक्षा है कि मनुष्य राम नाम लेकर सोने के समय एक क्षणमें सो सकता है ।

Beauty lies not in the complexion but in Truth alone.

પરમેશ્વર પર વિશ્વાસ રાખવો સૌથી સહેલું હોવું જોઈએ પણ સૌથી મુશ્કેલ એ જ લાગે છે.

हम बड़ी बातोंको न सोचें, अच्छी सोचें ।

Just as drop by drop the lake fills up, so also every minute of sincere prayer nourishes the soul.

Accepting undesired service, which is not joyfully rendered, is a painful burden.

राजा या रंक हरेक अपने धर्मका चौकीदार होता है । इसमें हर्ष क्या शोक कौन?

Faith is the sun of life.

अगर आत्मा है तो परमात्मा है ही ।

He who doubts the existence of God perishes.

એવે પ્રસંગે યાદ રાખવાનો શ્લોક આ છે : ઇન્દ્રિયોના વિષયો જોડેના સ્પર્શો આવે છે ને જાય છે; તેમને સહન કર.

दो विरोधि वस्तु हम साथ-साथ नहीं कर सकते हैं, न जम ऐसे सोच सकते हैं ।

અનાસક્ત વ્યક્તિમાં અખૂટ ધીરજ હોવી જોઈએ.

To a starving person, God will appear in the form of bread alone.

Renunciation is true enjoyment.

A man without an ideal is like a ship without a rudder.

કોઈની એબ કાઢવી સહેલી વાત છે, તે પુરવાર કરવી એ બીજી વાત છે.

An ideal is one thing; living up to it is quite another.

અપરિગ્રહનો અર્થ એ છે કે આપણે એવી કોઈ વસ્તુનો સંગ્રહ ન કરવો, જેની આપણને આજે જરૂર નથી.

Man can smile away his sorrows; by crying he only multiplies them.

शुभ वस्तु आदमी मनसे नहीं छोडता है, लेकिन मित्रोंके खातर छोडता है तब योग्य या योग्य?

प्रवृत्ति मात्र आत्माके विकासके लिये है या होनी चाहीये । और आत्माविकासमें ईश्वर दर्शन छिपा है ।

Thought pierces even a wall of steel.

जो मनुष्य किसीका भी बोज हलका करता है वह निकम्मा नहीँ है

Indigestion, etc., are not the only causes of fever. Anger, too, can bring it on.

માણસને જયારે અથાતીત વસ્તુ મળે છે ત્યારે તેના આનંદનો પાર નથી રહેતો.

Why seek outside that which is within you?

Why does a man become restless when he is unable to do his work?

Chastity needs no purdah. It needs only Gods protection.

Is not death, in every case, a release from too much suffering? If so, why lament when it comes?

ईश्वरके बाहर हमें कोई हस्ति ही नहीं है ।

मौनमें सर्व अर्थ सिद्धि है ऐसा अनुभव बड़ता जाता है ।

रामनामकी भी शक्तिकी मर्यादा है । क्या कोई चोर रामनामसे कामयाबी हांसिल कर सकता है?

मनुष्य अपने विचारका पुतला है