Alcohol maddens a man for the moment, but pride devours him completely and he is not even conscious of it!

Sacrifice which causes pain is no sacrifice at all. True sacrifice is joy-giving and uplifting.

जिसका मन हरेक हालतमें शांत नहीं रह सकता है वह शांत नहीं है, कैसे भी बाहरसे शांत लगे ।

Have we any right to pray so long as we have not purged ourselves of our impurities?

ઈર્ષ્યા કરનારને ખાઈ જાય છે. જેની તે ઈર્ષ્યા કરે છે તેને કંઈ થતું નથી, કદાચ તે જાણતો પણ નથી.

मनुष्य अपने विचारका पुतला है

Pure love removes all weariness.

रामनाम उसीको मदद देता है जो रामनाम लेने की शर्त[का] पालन करता है ।

Renunciation is true enjoyment.

जबतक प्रेरणाको बुद्धिका समर्थन नहीं होता, तबतक वह पंगु है ।

When ‘I and when God? In determining this lies the test of wisdom.

मनुष्य अकेला कुछ नहीं है, लेकिन जब वह ईश्वरका बनता है, तब सब कुछ होता है ।

Only that work which is done after anger has subsided can bear fruit.

If you die in jail, I shall worship you like a goddess.

सच्चके जैसा कोई सुख नहीं, जूठके जैसा कोई दुःख नहीं ।

જેવી રીતે મને ખાવાપીવાનો હક છે તેવી જ રીતે મારું કામ મારી રીતે કરવાનો હક છે. આ જ સ્વરાજ છે.

He who does not know himself is lost.

Only he is worthy to mete out punishment whose judgement is infallible. Who but God can be such?

अफवा[ह] सुनना नहीं, सुनना तो मानना नहीं ।

To find fault is one thing; to prove it is another.

बगैर विचारके विचार मत करो, मत बोलो, मत लिखो, और विचार करो । इससे कितना समय बच सकता है ।

ईश्वर हमारा सुकन है और नाखुदा भी ।

Evenmindedness is the best of all wisdom.

To retaliate against the relatives of the co-religionists of the wrong-doer is a cowardly act.

He who has God for his companion, why need he be sorrow­ful or anxious or look for another companion?

प्रार्थनासे आंतरिक शक्ति बढ़ती है ।

He who has God on his side, has all.

I strive hard to preserve my physical body. Do I take the same pains to know my soul?

He alone who truly serves is a good householder. He goes on giving without expectation of return.

शुद्ध ह्रदयसे निकला हुआ वचन कभी निष्फल नहीं होता

મહેનત કર્યા વગર જે ખાય છે,તે ચોરીનું અન્ન ખાય છે.

जो मनुष्य एक वस्तु नहीं समजता है उसे करने के लिये उसे मजबूर करना सख्त सजासे अधिक सजा है

Envy devours him who harbours it. He who is the object of envy remains unaffected, perhaps even unaware of it.

Selfishness keeps us worrying for ever.

Chastity needs no purdah. It needs only Gods protection.

जो मनुष्यका मन जानबुझकर गंदा रहता है, उसके लिये अगर कुछ है तो रामनाम ही है ।

માણસ ભલે કોઈ શુભ નિશ્ચય પણ ન કરે, પણ વિચારપૂર્વક કરે તો તે કદી ન છોડે

बुखारका कारण बदहजमी इ[त्यादी] ही नहीं है । क्रोध करने से भी बुखार आ सकता है ।

बगैर भीतरकी शांतिके, बाहरी शांति कुछ कामकी नहीं है ।

खुश करना तो खुदाको, खुशामत करना तो भी उन्हींकि, यो हम सब चिंता और झंनझंटसे छुट जाते हैं ।

He who remembers God can afford to forget everything else.

स्वाभाव अगर बुरा है तो उसे दबाना नहीं पर उसे फेंक देना ।

હું ક્યારે અને ઈશ્વર ક્યારે? એનો નિર્ણય કરવામાં જ્ઞાનની પરીક્ષા છે.

When man realizes himself, he is saved.

क्रोधावेशमें आदमी अपना नुकसान करता है, उसका पुरावा [प्रमाण] रोज मिलता है ।

कई चीज आदमी बोलकर करता है, कई मौनसे और कई कार्यसे । सबमें ज्ञान है तो कार्य ही है ।

हरेक प्रवृत्ति जिसकी उत्पत्ति एक ही बीजसे होती है, सब एक-एक-में मिल जाती है ।

He who is absorbed in God cannot become absorbed in any­body or anything besides Him.

He alone lives in whose heart dwells Rama (God) and who is ever aware of such presence.

जब मनुष्य मुझे मारता है, तब ईश्वर सहाय करता है ।

मनुष्य वहां है जिघर उसका मन है, नहिं कि वहां जिघर उसका देह है

Do not think, speak or write without reflecting. Consider how much time could thereby be saved.

જે જબરદસ્તીથી ગરીબ બન્યો છે તે સ્વેચ્છાએ ગરીબ બની હ્સકતો નથી.

वहम और सत्य साथ नहीं चल सकते हैं ।

अगर हमारे पड़ोसी स्वच्छ नहीं हैं, तो हमारी निजी स्वच्छता पंगु है ।

An ideal is one thing; living up to it is quite another.

Non-attachment is put to real test only when there is full scope for our attachment to something.

ईश्वरके बाहर हमें कोई हस्ति ही नहीं है ।

પરમેશ્વર પર વિશ્વાસ રાખવો સૌથી સહેલું હોવું જોઈએ પણ સૌથી મુશ્કેલ એ જ લાગે છે.

श्रद्धामें निराशाको कोई स्थान नहीं है ।

ઇચ્છ આનેક પ્રકારની હોય છે: શુભ, અશુભ અને શક્ય. શુભ અને શક્ય ઈચ્છાને જ મનમાં સ્થાન હોવું જોઈએ.

मौतसे जितने लोग मरते हैं, उससे फिकरसे अधिक मरते हैं ।

મનુષ્યના ખરા છ દુશ્મનો છે: કામ, ક્રોધ, મોહ, મદ, મત્સર, શોક. તેમને જીતવાથી બીજા દુશ્મનોને જીતવું સહેલું બની જાય છે.

नंगोंको कपड़ा देकर उनकी नदामत क्या करना ? उनको काम दो जिससे वह निजी परिश्रमसे कपड़ोंके लिये धन पैदा करे

प्रवृत्ति मात्र आत्माके विकासके लिये है या होनी चाहीये । और आत्माविकासमें ईश्वर दर्शन छिपा है ।

Economics which departs from or is opposed to ethics is no good and should be renounced.

व्याधिके डरसे जितने आदमी मरते हैं, उनसे कम व्याधिसे मरते हैं ।

જે માણસ પોતા પર કાબૂ નથી રાખી શકતો તે બીજા પર કદી સાચો કાબૂ નહીં રાખી શકે.

जो दूसरा सब याद रखे और ईश्वरको भूले उसने कुछ याद नहीं किया है ।

आदमी अपना दुःख हंसकर भूल सकता है रोकर बढ़ाता है ।

आवाज करने से आवाज नहीं मिटती है, चुपकीसे मिटती है ।

Sorrow is but another aspect of joy. Hence the one invariably follows the other.

જે અર્થશાસ્ત્ર નીતિથી અલગ કે તેનું વિરોધી હોય, તે અમાન્ય છે, ત્યાજ્ય છે.

अशांति और अधीरज दो व्याधि हैं और दोनों आयु हरण करते हैं ।

जो मनुष्य इर्द गिर्दके वायुमंडलका गुलाम बनता है, वह मंदबुद्धि बनता है ।

जो मनुष्य अपनापनकी रक्षा करना चाहता है उसे सब आर्थिक वस्तु गंवाने की तयारी रखनी है

समतोलना सब ज्ञानमें उत्तम है ।

Noise does not overcome noise; silence does.

बात यह है कि जीवन संगीतमय होना चाहिये, तब हलन-चलन इ[त्यादी] सब वर्तनमें माधुर्य ही होगा ।

Purity is tested only when it is pitted against impurity.

God and Satan cannot both occupy the throne of the heart.

Man cannot worship God and at the same time despise his fellow-beings. The two are irreconcilable.

जब तुझे सब छोड़ेगा, तब इशेअर तो तेरे पास है ही ।

Verily, there should be only one fear—the fear of doing something mean or untrue.

जो त्याग दिलसे नहीं होता है वह स्थिर नहीं रहता है

The soul dries up without the company of the good.

जो आदमी सबकी पगधुली होता है वह ईश्वरके नजदीक है ।

धैर्यके फल मीठे होते हैं ।

માણસને જયારે અથાતીત વસ્તુ મળે છે ત્યારે તેના આનંદનો પાર નથી રહેતો.

Innocent and dreamless sleep is samadhi (meditation), yoga (concentration of mind) and selfless action. (Adapted from Vinobas letter).

શ્રદ્ધાથી માણસ પહાડને ઓળંગી જઈ શકે છે.

જે ભગવાનમાં લીન રહે છે, તે ભગવાન સિવાયના કશામાં કે કોઈ ચીજમાં લીન ન રહી શકે.

खुबीकी बात है कि हम बाहरकी बातके बारेमें बड़ा परिश्रम करते हैं, अंतरके लिये कुछ ख्याल तक नहीं ।

જે માણસ કોઈનોયે બોજો હલકો કરે છે તે નકામો નથી.

एक चोरी है, एक चोरीमें मदद करता है, एक चोरीका इरादा करता है । तीनों चोर हों ।

રાઈ જેટલો નાનો દોષ છુપાવવાથી પહાડ જેટલો મોટો બની જાય છે. પણ જાહેર કરી દેવાથી તે નાબૂદ થઈ જાય છે.

किसीके विचार जाननेके की इच्छा न रखना, न उसपर अपना अभिप्राय बनाना अपना विचार स्वतंत्र रूपसे करना निर्भयताका लक्षण है

अज्ञान छुपाने से बढ़ता है । अज्ञान बताने से आशा कि जाय कि वह कभी न कभी कम होगा ।

The breach of one rule inevitably leads to the breach of other rules.

Faith makes the ship move.

सितारोसे भरा हूआ आकाश और ईएसआई ही खूबीओंसे भरा हूआ भीतरी आकाश से बढ़कर दूसरा क्या आश्चर्य चाहीये?

શ્રદ્ધા બુદ્ધિથી પર છે, તેની વિરોધી નથી.

जिसका वर्तन पशु जैसा है वह पशुसे बदतर है । पशुका पशुत्व उसके लिये स्वाभाविक है मनुष्यका नहीं ।

How can a man who turns night into day be non-attached?

સાચી વસ્તુની પાછળ સમય આપવો આપણને ખટકે છે, નકામી વસ્તુ પાછળ ખુવાર થઇએ છીએ અને ખુશ થઈએ છીએ.

कहा जाता है भूखका दुःख बड़ा है हम है हम अगर इनसान रहना चाहे तो उस दुःखको भी भूलें ।

सिवाय मनकी स्थिरताके दर्शन हो ही नहीं सकता है ।

हार्दिक श्रद्धा और श्रद्धाकी इच्छामें बड़ा अंतर है । यह नहीं जानने से आदमी धोकेमें पड़ता है ।

The true mark of success in life is the growth of tenderness and maturity in a man.

शुद्ध प्रेम सब थकान दूर करता है ।

जैसे बीजको फल देने में अपनी मुद्दत चाहीये, ऐसे ही कार्यके लिये है ।

Nanak says : If we obey the law of God, we then need no man-made laws.

Isaiah, XLI. 10 has : Fear thou not; for I am with thee.

When a mans mind is filled with the Light of Heaven, all obstacles in his path vanish.

विभूतिमान अपनी विभूतिके कारण अमर होते हैं ।

Superstition and truth cannot go together.

स्वच्छता जब भीतरी और बाहरी रहती है तब वह ईश्वरमयताको पहुंचती है

When a man lives in submission to authority, it means he is paying the price of personal freedom.

पवित्रताकी परीक्षा तब होती है जब अपवित्रतासे घर्षण होता है ।

He who forgets God, forgets himself.

मनुष्य ईश्वरको पूजे और मनुष्यका तिरस्कार करे यह बनने लायक नहीं है ।

अगर हरेक हृदयमें ईश्वर है तो हम किसका तिरस्कार करें?

He who does not want to be a slave of anyone, must become the slave of God.

In fact there should be harmony in life. The melody will pervade all activities and behaviour.

I have sacrificed no principle to gain a political advantage.

સર્વને ધારણ કરે તે ધર્મ, એટલે કે ધર્મ દરેક અવસ્થામાં ને દરેક સમયે જીવનમાં ઓતપ્રોત છે.

We cannot act or even think, in two opposite ways at the same time.

जिसको ईश्वरकि हस्तिके लिये शंका है उसे अपनी हस्तिके लिये [भी] शंका होनी चाहिये?

एकांतकी खूबी जिसने जानबूझकर उसका सेवन किया है वही जानता है ।

Death was a companion and friend. It was well with those who had died bravely.

Man rests in the jaws of Death. He is said to be dead when the jaws close.

भक्त भगवानमें लींन होता है

જેમને રોટલો ન મળવાથી મારવાનું મન થાય છે, તેમને તો રોટલામાં જ ભગવાન દેખાશે.

The way of peace is open to her. Her freedom is assured if she has patience.

ध्यानावस्थित दृढ़ बनता है, स्पष्ट बनता है ।

जो शरीर श्रम कर सकते हैं उनके लिये सदाव्रत खोलना पाप है उनके लिये कम पैदा करना पुण्य है

શારીરિક દુર્બળતા સાચી દુર્બળતા નથી. મનની દુર્બળતા જ સાચી દુર્બળતા છે.

If you want to stand before God, you must go after shed­ding the robe of egoism.

Steadfastness in meditation indicates depth of thought; it also makes for purity and maturity of thought.

પુખ્ત વાચનથી શક્તિ તો આવે છે પણ જ્ઞાન વગર સાચી સ્વતંત્રતા નથી મળતી.

Is not death, in every case, a release from too much suffering? If so, why lament when it comes?

मनुष्यकी प्रतिष्ठाउसके दिलमें-ह्रदयमें है, नहि की उसके मस्तिष्कमें यानि बुध्दिमें

It is easy to instruct an uneducated person, but who can carry understanding to a man of little learning?

ईश्वरके नाम तो अनेक हैं लेकिन एक ही नाम ढुंढे तो वह हैं सत्, सत्य। इसलिये सत्य ही ईश्वर है।

We seek the company of the good, for that is the food for our soul.

अपनी २ जगहपर सब उचित है, जगहके बाहर अनुचित ।

Pure thought is far more potent than speech.

जो भगवानमें लीन है वह भगवानके बाहर किसीमें या किसी चीजमें कौन नहीं हो सकता

સંતોની વાણી સાંભળો, શાસ્ત્ર વાંચો, વિદ્વાન થઇ જાઓ, પણ જો ઈશ્વરને હૃદયમાં સ્થાન ન આપ્યું તો બધું ફોક છે.

When God cares, why should we be full of cares?

सबल ही क्षमावन हो सकता है बलहीन दण्ड देने में असमर्थ है इसलीये वह क्षमावान हो ही नहीं सकता है

सुखमे सुख देखना दुःख है, दुःखमें से सच्चा सुख निकलता है ।

जैसे हमारी पीठ दूसरा आदमी ही देखता हैं, हम नहीं, ऐसे ही हमारे दोष भी हम नहीं देखते हैं ।

गंगा जलको छोडकर प्यास मिटाना और ईश्वरको छोडकर आत्म तृप्ति करना सरिखा असंभव है ।

He who talks in tune with the rhythm of life is never weary.

जैसे हम आदर्शके नजदीक पहोंचते हैं, ऐसे हम सच्चे बनते हैं

જેમ આપણે પોતાના ધર્મને આદર આપીએ છીએ તેમ જ બીજા ધર્મોને પણ આપવો- માત્ર સહિષ્ણુતા પર્યાપ્ત નથી.

God is our Help as well as the Helmsman.

अगर भीतरी बत्ती जले तो सरे जगतको प्रकाश देती है ।

To gain immortality through divine endowment is not a big thing. To fulfil our obligations in daily life is.

भीतरका सौन्द्र्यदेखो तो बाहरका फीका लगेगा ।

To speak the truth, you have to weigh your words again and again.

વગર જરૂરે હાજતો વધારવી એ પાપ જેવું લાગે છે.

અનાસક્ત વ્યક્તિમાં અખૂટ ધીરજ હોવી જોઈએ.

કંઠસ્થ જ્ઞાનની એટલી કિંમત છે જેટલી પોપટને રામનામની.

मनुष्यकि आदत ऐसी है कि अपने दोषोंको भूलकर दूसरोंके देखता है, और बादमें निराशा ही रह जाती है ।

The world may call us weak but we must not weaken our ideals.

Man knows what his duty is, yet does not do what he knows he ought to. Why is that so?

जब बुद्धि और श्रद्धाके बिचमें भेद है तब श्रद्धाको मान देना अच्छा है ।

मूर्खको समजाना आसन है । अर्ध-दग्धको कौन समजा सकता है?

सिवाय ईश्वरकि गोदके हमें और कहीं सलामती हो ही नहीं सकती ।

मनुष्य शरीर वाजित्र [वादित्र] है जैसा सूर निकालना है निकल सकता है ।

જેમ પિંડમાં બ્રહ્માંડ છે તેમ ગામડામાં હિંદુસ્તાન છે.

When everything belongs to God what shall we offer to Him?

Life is unreal, death is real and certain. —Nanak

જીવવાની મજા જીવનની જંજાળને છોડવામાં છે.

अगर ध्यानसे देखें तो पृथ्वीपर स्वर्ग छाया हूआ है, आकाशमें नहीं ।

आजका दिन सुवर्णाक्षरमें लिखने योग्य है क्योंकि ६ अप्रेल, १९१९ को हिंदुस्तानने अपनेको पहचाना ।

अगर लोग हमको स्वप्नाव्स्थित समजें तो क्या हूआ?

जीवनकी सफलताका सही निशान है कि मनुष्य कोमल बनता जाता है और पिढ ।

મારે અમુક આદર્શ છે એમ હું તો જ કહી શકું જો હું એ આદર્શને પહોંચવાનો પ્રયત્ન કરતો હોઉં. ૧૫-૪-૪૫

Fear vanishes only with the annihilation of the ego.

આટલું સમજીને આપણે જે વ્યાધિ આવે તે રામભરોસે રહીને વેઠી લઈએ અને આપણું જીવન આનંદમય બનાવીને ગુજારીએ તો કેવું સારું!

फिर नानक कहते हैं, जो देते हो वह तुमारा है जो रखते हो वह तुमारा नहीं है ।

आदमीको अपनेको धोका देने की शक्ति इतनी है कि वह दूसरोंको धोका देने की शक्तिसे बहूत अधिक है इस बातका

जो ईश्वरकी हस्तिके बारेमें शंका करता है उसका नाश होता है ।

If God resides in every heart, then who dare hate whom?

सौंदर्य चेहरेके रंगमें नहीं है लेकिन सत्यमें ही है

Even if he be your relation, do not try to hide his faults.

ज्ञानी पुरुष त्यागसे ही शांति पाता है ।

Prayer needs a heart, not a tongue. Without the heart, words have no meaning.

किसीका एब निकलना एक बात है उसे साबित करना दूसरी बात है ।

संतोंकि वाणी सुनो, शास्त्र पढो, विध्वान हो लो, लेकिन अगर ईश्वरको हृदयमें स्थान नहीं दिया तो कुछ नहीं किया ।

अपरिग्रहसे मतलब यह है कि हम कोई चीजका संग्रह न करें जिसकी हमें आज दरकार नहीं है ।

Such being the case, where is the sense in making merry or becoming arrogant?

જે વ્યક્તિ શરીરશ્રમ કરી શકે છે તેને માટે સદાવ્રત ખોલવું એ પાપ છે. તેમને કામ આપવું એ પુણ્ય છે.

ધર્મ કંઈ જીવનથી ભિન્ન નથી, જીવનને જ ધર્મ માનવો જોઈએ. ધર્મ વગરનું જીવન મનુષ્યજીવન નથી, પશુજીવન છે.

जब हमारा प्रेरक भगवान होता है, तब हमको और कोई ख्याल नहीं करना पड़ता है ।

જે અંતરમાં ખરેખર સ્વચ્છ છે તે બહાર અસ્વચ્છ હોઈ જ ન શકે.

जो सचमुच भीतरमे स्वच्छ है वह बाहरमें अस्वच्छ हो ही नहीं सकता

Repression itself affords a training in satyagraha, even as an unsought war affords a training for the soldiers.

ईर्ष्या करनेवालेको खाती है । जिसकी वह ईर्ष्या करता है, वह अविच्छिन्न रहता है, शायद अनजान भी ।

हमारे हृदयकी गद्दीपर खुदा बैठे और शैतान भी, नहीं हो सकता ।

The human body is like a musical instrument. Any note that is desired can be struck on it.

What more do you want when the heavens are within you, and even God Himself?

સાચું કહીએ તો ડર એક જ વાતનો હોવો જોઈએ. અને તે ગંદું અથવા જૂઠું કરવાનો.

હે જીવ! તું જો અનાસક્ત છે; તો તારે ઘોંઘાટ અને મારપીટને પણ સહન કરવાં પડશે.

अपने गुण आप देखे और उसकी स्तुती दूसरोंसे करे उससे बड़के [बढ़कर] नीचता कैसी होगी?

કાચું ધાન ફેંકી દેવા લાયક હોય છે. એવું જ કામનું પણ સમજવું.

દેશો વચ્ચેનો દરિયો ઓળંગવો સહેલો છે, પણ વ્યક્તિ વ્યક્તિ વચ્ચેનો કે પ્રજા પ્રજા વચ્ચેનો દરિયો તરવો અઘરો છે.

કહેવાય છે કે ઘર બાળીને તીર્થ ન થાય પણ સાચું તો એ છે કે ઘર બાળીને જ તીર્થ થાય છે.

To speak or not to speak—when that is the question, silence should take the place of speech.

Belittling ones mother tongue is like disparaging ones own mother.

A life without thought is like that of a beast.

ईश्वरको पहचानना है तो स्वार्थ और भयको छोडना ही है ।

सबसे बडी चुप ।

जो धर्म इस लोककी बातको छोडता है और परलोककी ही बात करता है वह धर्म नहि हो सकता है

एकके पास ईश्वर है, करोडके पास शैतान है, तो एक करोडसे डरे?

જૂઠ આત્માને ખાઈ જાય છે, સત્ય આત્માને પુષ્ટ કરે છે.

અફવા સાંભળવી નહીં, સાંભળવી. પોતાની સ્તુતિ કદી ન સાંભળવી.

जब मनुष्य आकाशके नीचे सोता है तो उसे कौन लूट सकेगा?

જે કોઈ વ્યક્તિ કોઈની પણ ગુલામી કરવા માગતો નથી, તેણે ઈશ્વરની ગુલામી કરવી જોઈએ.

Money is God—it is wrong to say so, and it has been proved to be wrong.

जमीनका मालिक तो वही है जो उसपर महेनत करता है

आग्रह सत् होता है असत् भी-असत्से नहीं छूटता, सत् को नहीं छुता ।

A satyagrahi never misses, can never miss, a chance of compromise on honourable terms.

तेरा रिश्तेदार हो तो भी उनके दोष छिपाने की कोशीश न कर ।

हम बड़ी बातोंको न सोचें, अच्छी सोचें ।

त्याज्य वस्तु मुफ्त मिले तो भी न लेना कर्तव्य है

We have made ourselves what we are.

अशक्यको शक्य बनाना जितना सरल है इतना ही मुश्केल अशक्यको शक्य बनाना है ।

We are not yet in the midst of civil war but we are nearing it.

પવિત્રતા પડદામાં નથી રહેતી. તેને તો ઈશ્વરની જ રક્ષા જોઈએ.

आकांक्षा कितनी भी बड़ी हो उसकी मर्यादामें छोटेसे-छोटा माना जाता प्राणी भी होना चाहिये ।

મનુષ્ય જો પોતાના ગજા ઉપરાંતનું કામ હાથ પર ન લે તો એને ગભરાટ રાખવાનું ક્યાંય સ્થાન જ ન રહે.

सीधा रास्ता जैसा सरल है ऐसा ही कठिन है । ऐसा न होता तो सब सीधा रास्ता ही लेते ।

खूबी अकेले झूझने [जूझने]में है । विरोधि एक हो या अनेक ।

जिसका जो कम करता है उसका वह सेवक है, नहीं कि जिसका नाम ही लेता है ।

There can be no safety for us save in the lap of God.

If we dwell on evil thoughts, they do not disappear; they are likely to become our companions. "Dhyayato vishayan.”

The non-attached person cannot own anything.

अल्प या महादोष करना ख़राब है लेकिन उसे छिपाना और ख़राब है ।

भिलों [भीलों] की सच्ची सेवा है कि उनको निर्भय करें और उनकी निराशा मिटावें ।

जैसे विचार करता हू मालुम होता है कि हृदयसे, ज्ञानसे लिया हुआ रामनाम सर्वग्याधिका निवारण है ।

मद्यपान मनुष्यको क्षण भर दीवाना बनाता है । मद उसे खा जाता और उसे पता भी नहीं होता है ।

एककी क्रूरता दूसरेकी अक्रूरताका नाम लेती है ।

I know that war is wrong, is an unmitigated evil. I know too that it has got to go.

A man without an ideal is like a ship without a rudder.

इनसान तुझे फेंकता है उसे [उससे] क्या, अगर खु[दा] तुझे रखना चाहता है ।

जब हम अपना ही ख्याल करते हैं तब दूसरोंका ख्याल करने से वह छुटता है ।

When all forsake you, God shall still be with you.

A calculating mind cannot attain self-realization.

हिंसक कार्यकी मर्यादा है और वह निष्फल हो सकता है अहिंसाकी मर्यादा है ही नहीं और कभी निष्फल नहीं जाती

To destroy something is easy. To build requires great skill and care.

નિયમ તૂટે એ કેવું જોખમકારક છે ! મુંબઈ આવ્યો ને રોજ લખવાનું છૂટી ગયું.

स्वार्थ हमेशा हमे चिंता ग्रस्त करता है ।

सच्चा सुख बाहरसे नहीं मिलता है अंतर से ही मिलता है ।

જે દુઃખી જનોનો જ વિચાર કરે છે તે પોતાનો વિચાર નહીં કરે. તેને એટલો સમય ક્યાંથી હોય ?

નકામો શબ્દ પણ સત્યનો ભંગ કરે છે. એ જ કારણે મૌનથી જ સત્યનું પાલન સહેલું બની જાય છે.

सच्चा सेवक ही सदगृहस्थ है वह बदलेमें लेने की इच्छा न करते हुए देता ही है

जो दुःखीओंका ही ख्याल करता है वह अपना ख्याल नहीं करेगा, उसको इतना समय कहांसे?

Do not listen to rumour; but, if you do, do not believe it.

सेवककी सच्ची बेंक आम जनता है जो बेंक कभी टूटती नहीं

પવિત્રતાને બહારના રક્ષણની જરૂર જ નથી.

Man cannot raise himself by searching outside. The scope for growth lies within.

The same sage observes that where there is peace of mind there is inner strength which is unfailing.

राजा या रंक हरेक अपने धर्मका चौकीदार होता है । इसमें हर्ष क्या शोक कौन?

What distinguishes man from animals ? Comprehensive think­ing on this question will solve a lot of our problems.

When a man has lost patience, he should resort to silence, and speak only when he has calmed down.

हिंसा त्याज्य है क्योंकि उससे [जो] लाभ होता लगता है, वह आभास है, नुकसान होता है वह कायमी है

જે વસ્તુને વિષે ચિંત્વન થઈ શકે એમ નથી, તેને વિષે તર્કવિતર્ક કરવા એ ફોગટ નહીં તો બીજું શું?

जिस तालीमका असर हमारे चरित्रपर नहीं होता है वह कुछ कामकी नहीं है

अच्छा कम इसी क्षण करे बुरा कम हमेशा मुल्तवी करते रहे ।

Life spent in service is the only fruitful life.

મનુષ્યજીવન અને પશુજીવનમાં ફરક શો ? એનો પૂરેપૂરો વિચાર કરવાથી આપણી ઘણી મુશ્કેલીઓનો નિવેડો આવી જાય છે.

Like a ship without direction or destination, labour without an ideal is fruitless.

शुद्ध विचारकी शक्ति वचनसे बहूत अधिक है ।

Why is it that man is afraid of speaking and practising truth, not untruth?

The wonder is that even though a man knows where true happiness lies, he wastes his life in pursuing untruth!

He who remembers everything else but forgets God, really remembers nothing.

When a man sleeps under the sky, who can rob him?

रामनामकी भी शक्तिकी मर्यादा है । क्या कोई चोर रामनामसे कामयाबी हांसिल कर सकता है?

One mans cruelty is the measure of another mans gentleness.

ઈશ્વર આપણો આશ્રય છે, એ જ આપણું બળ છે અને તે જ આપત્તિને વખતે આપણી રક્ષા કરે છે. (સામ ૪૬-૧)

Slavery to the environment dulls a mans mind.

मनुष्य अपनेको कैसे धोखा देता है, इसको मैं प्रतिक्षण पाटा हूं ।

If the courage to endure everything with goodwill is lack­ing, goodwill becomes a lame virtue.

To surrender to force is a sign of unmanliness.

Life becomes perpetually renewed every day. This knowledge should be helpful in uplifting us.

हमारा सबसे बड़ा शत्रु विदेशी नहीं है, न कोई दूसरा हमारा शत्रु हम ही है अर्थात हमारी बासना

He who has neither peace nor determination, how can he have realization?

That being so, why is man happy or miserable?

In faith there is no room for despair.

પોતાને ઓળખવાને માટે માણસે પોતામાંથી બહાર નીકળી તટસ્થ બનીને પોતાને જોવો જોઈએ.

જિંદગી ગુલાબ જેવી મનાય છે. જીંદગીમાં પણ કાંટા હોય છે માટે.

No cutting off of heads becomes necessary in the presence of a living Demos.

I am in the world feeling my way to light "amid the encircling gloom."

True suffering does not know itself and never calculates. It brings its own joy which surpasses all other joys.

आत्माका दर्शन जितना होता है इतना ही मनुष्य आगे बढ़ता है ।

Opposition makes the man.

शुभ वस्तु आदमी मनसे नहीं छोडता है, लेकिन मित्रोंके खातर छोडता है तब योग्य या योग्य?

If the nature is evil, it needs not repression but casting out.

Vice flourishes in darkness. It vanishes in the light of day.

Nothing is ever achieved without toil, that is without tapa.1 How, then, can self-purification be possible without it?

धर्म पलने कहने न कहने से नहीं होता लेकिन ईश्वरको अंतरसे और अंतरमें पहचानने से ही होता है ।

जब आकाश तेरेमें भरा है और ईश्वर तो उसमें है हि, तो तुझे और क्या चाहिये?

જે માણસ સૌની ચરણરજ હોય છે તે ઈશ્વરની નજીક છે.

સાચું કાર્ય કદી નકામું નથી થતું. સાચું વચન અંતે કદી અપ્રિય નથી થતું.

जब हम कुछ भी देते हैं, तो हमारेमें जो सच्चा [है] वही दें ।

देहधारीके लिये जो शक्य अनासक्ति हो सकती है, उसके सिवा १२५ वर्षकी आयु असंभव मानी जाय ।

जब मनुष्यके दिलमें पूर्ण प्रकाश होता है तो कोई रूकावट हमारे रस्तेमें रहती ही नहीं ।

Keep all, lose all.

Good deeds let us do right now; the bad ones let us always keep on postponing.

Mahadev's life is an unceasing poem of devotion.

Meditation makes one strong and lucid.

In the code of the Satyagrahi there is no such thing as surrender to brute force.

मनुष्य जीवन और पशु जीवनमे फरक क्या है इसका संपूर्ण विचार करने से हमारी काफी मुसीबतें हल होती है

એક ઈશ્વરમાં જ સંપૂર્ણ શક્તિ છે. તેથી ઈશ્વર પર જ હંમેશા ભરોસો રાખવો, માણસ પર કદી નહીં. (આઈઝાયા ૨૬-૪માંથી)

दोष कबूल करने से ही दोष नहीं मिटता, दोष मिटाने के लिये जो शक्य है वह करना भी चाहीये ।

A poet has said that a man without knowledge is like an animal. What is that knowledge?

No man is worthless who lightens anyones burden even the least bit.

Sweet are the fruits of patience.

To remain entangled in things physical and aspire for self-realization is like asking for the moon.

अनासक्तको कभी क्रोध होना ही नहीं चाहिये

जैसे टीपे-टीपे सरोवर भरता है, ऐसे ही एक-एक मिनटकी हार्दिक प्रार्थना भी आत्माका कल्याण करती है ।

जब हम अपने मूलसे जूदा होते हैं तब मरते हैं, नहीं की आत्मासे शरीर जूदा होता है तब ।

जिसको जम पहोंचना चाहते हैं करीब २ उसके जैसा हमारे [हमें] बनना है ।

देशों [के] बीचका समुद तैरना आसान है, व्यक्तिके बीच या प्रजाके बीच या प्रजाके बीच का समुद्र तैरना कठिन है

पवित्रता बाहरकी रक्षा मांगती ही नहीं है

આમ હોવા છતાં માણસ સુખીદુઃખી શા માટે થાય છે ?

જિંદગી જો પ્રાણીસેવા માટે અને ઈશ્વરને ઓળખવા માટે હોય તો એને પવિત્ર રાખવી અને સંયમી રાખવી એ આપણી ફરજ છે.

શ્રદ્ધાથી માણસ શું નથી કરી શકતો? બધું જ કરી શકે છે.

I have no disciples, being myself an aspirant after discipleship and in search of a guru.

पैसा परमेश्वर है ऐसे कहना गा;अत बात है और गा;अत सिध हो चूका है ।

He who is the dust of everybodys feet is near to God.

If we are late for a train, we miss it. What if we are late for prayer?

जब आदमी अपना कम नहीं कर पाटा है क्यों व्याकुल बनता है?

Justice needs to be tempered with generosity as much as generosity needs to be tempered with justice.

सही धर्मको क्षेत्रकी मर्यादा नहीं होती है

Therefore, a satyagrahi will never seek rights; these will come to him unsought.

Life means not revelry—eating, drinking and making merry but praising God, i. e., rendering true service to humanity.

Every man should seek for the Source of his being.

He who wants to drink of the nectar of Ramanama must purge himself of lust, anger and the like.

To remember God and forget others is to see God even in them.

Slipshod work is like half-baked bread, fit only to be thrown away.

The way to know what God's work is is heartfelt prayer and corresponding action.

हम सब दीवाने हैं उनमें कौन किसको दीवाना कहे?

Sacrifice with regret is no sacrifice.

Beauty lies not in the complexion but in Truth alone.

सजा तो वही क्र सकता है जिसके निर्णयमें निश्चय है । ऐसा ईश्वरके सिवाय कौन हो सकता है?

What is it, if not futile, to argue about something which is beyond thought?

किसीकी महेरबानी मांगना अपनी आझादी बेचना है

Man is truly known by the humility of his spirit.

सब रखो, सब खोवो ।

जो हमेशा सत्यके पथपर ही चलता है वह कभी गिरता नहीं ।

આજે પ્રાતઃકાળના ભજનમાં હતું કે ઈશ્વર આપણને કદી ભૂલતો નથી. આપણે તેને ભૂલી જઈએ છીએ એ જ ખરું દુઃખ છે.

जो मजदुरी नहीं करता लेकिन खता है वह चोरीका अन्न खाता है

If I had no sense of humour, I would have committed suicide long ago.

अगर हम दुःखले समय भी ईश्वरकी हाजरीको पहचान सके तो हमारे लिये खेर है ।

How can one claim to be human if he acts like a beast?

જેની આંખો ફૂટી ગઈ છે તે આંધળો નથી પણ જે પોતાનો દોષ કાઢે છે તે આંધળો છે.

Selfless action is a source of strength, for such action means the worship of God.

अभिमान मनुष्यको खा जाता है । उसका समर्थन प्रतिक्षण हरेक आदमीको होता है ।

કૉન્ફ્યૂશિયસ કહે છે: સુવ્યવસ્થિત રાજ્યમાં ધનને પ્રગતિ નથી ગણતા. લોકોની અને તેમના આગેવાનોની પવિત્રતા એ જ રાષ્ટ્રનું સાચું ધન છે.

Man dies when he cuts himself off from the source of his being, not when the soul leaves the body.

सत्याग्रही वही हो सकता है जो जीने की और मरने की कला जानता है ।

How is it that a precept regarded as applicable to others appears inapplicable to oneself?

Pride devours man completely. The truth of this can be realized by everyone every moment.

તમારા ગજવામાં જેપૈસો છે, તે ક્યાંથી અને કેવો તીરે આયો, તે પોતાની જાતને પૂછો. આ ઘટનાથી ઘણું શીખી શકશો.

It is easier to cross the ocean between countries than to span the gulf between individuals or people.

મૌનમાં સર્વાર્થસિદ્ધિ છે એવો અનુભવ વધતો જાય છે.

सत्यके दर्शन बगैर अहिंसाके हो ही नहीं सकते। इसीलिये कहा है कि अहिंसा परमोधर्म:।

He who is face to face with God does not speak, cannot speak.

ताज्जुब तो यह है कि जानत हूए कि सच्चा सुख कहां है आदमी जूठके पीछे जीवन देता है ।

આદર્શ વગરનો માણસ સુકાન વગરના વહાણ જેવો છે.

सच्चा कार्य कभी निक्कमा नहीं होता, सच्चा वचन अंतमे कभी अप्रिय नहीं होता

When we give something, we must give the truest part of ourselves.

धर्म के लिये मरना अच्य्ह्चा है, धर्मधताके लिये न जीना न म[र]ना ।

कहते है घर जलाकर तीर्थ नहीं होता सही तो यह है कि घर जलाकर जी तीर्थ होता है

What does it matter if people look upon us as dreamers?

Who can eat with an easy mind so long as even a single person starves for want of work?

Man's capacity for self-deception is amazing.rn

सब दे दो, सब ले लो ।

સાચા ભક્તને માટે કશું પણ અશક્ય નથી.

જિંદગી મજા કરવા માટે નથી પણ કિરતારને ઓળખવા માટે અને જગતની સેવાને માટે છે.

लोगकी निंदासे जो डरता है वह महत्वका काम नहीं कर सकेगा ।

आदर्शका ध्यान करने से उसकी विशालता नहीं बढ़ती है लेकिन गहराई अवश्य बढ़ती है ।

Divine Power is a thing that nothing can withstand.

પોતાની એબ હમેશાં સાંભળવી. પોતાની સ્તુતિ કદી ન સાંભળવી.

When we wipe the slate clean, we see God's signature clearly on it.

મન બે પ્રકારના હોય છે: એક નીચે લઈ જાય છે, બીજું ઉપર. એને આપણે બરાબર વિચાર કરી ઓળખી લેવાં જોઈએ.

दो विरोधि वस्तु हम साथ-साथ नहीं कर सकते हैं, न जम ऐसे सोच सकते हैं ।

સંપૂર્ણ અહિંસામાં દ્વેષનો સંપૂર્ણ અભાવ હોય છે.

किसी औरकी गुलामीसे दहशत और स्वार्थकी गुलामी बदतर है ।

सब शिक्षक बने तो शिष्य कौन बनेगा? इसलिये हम सब शिष्य बनें ।

हम सत्संग ढुंढते हैं क्योंकि हमारी आत्माके लिये वही खुराक है ।

સીધી વાતને પણ જે માણસ આડી સમજે, તેને સહન કરવામાં કેટલી ભારે અહિંસા જોઈએ !

सत्याग्रही कहलाने से मनुष्य सत्याग्रही नहीं बनता है । शुद्ध सत्यका पालन करने से ही मनुष्य सत्याग्रही बनता है ।

अकेलेपनमें जो लाभ है वह अनुभवसे ही सिद्ध हो सकता है ।

Merit lies in fighting alone, be the opponent one or many.

The moment the cultivators of the soil realise their power, the zamindari evil will be sterilised.

अपना दोष कबूल करना बड़ी मुसीबत है तो भी सिवाय इसके मैल निकलता नहीं ।

गंदे ख्यालका विचार करने से वे हेट नहीं लेकिन उसका संग पैसा होने का सभव [संभव] है ध्यायविषयान् ।

मनुष्य एक शासके ताबे रहता है उसके मानी है कि वह व्यक्तिगत स्वातंत्रयकी किमत देता है

The real service to the Bhils would be to make them fear­less and remove their despair.

सच कहें तो डर एक ही होना चाहिये । वह है मैला या झुट करने से डरना ।

नानक कहते हैं सुखकी लालसा सच्ची व्याधी है दुःख उसका उपचार है ।

हम शरीरधारी होने के कारन परमात्माकि हस्तीकि कल्पना नहीं कर सकते हैं ।

To mistake selfishness for selflessness is like mistaking a jackal for a lion.

Man is the image of his thoughts.

કામનાને ન સંતોષવી એ સારું છે. પણ શરૂ કર્યા પછી તેને રોકવી અસંભવિત નહીં તો મુશ્કેલ તો છે જ.

Inner strength grows by prayer.

A person without attachment should have an inexhaustible fund of patience.

અસંગત એવી મોટી વસ્તુ નાની લાગે છે અને નાનામાં નાની સુસંગત વસ્તુનું સ્થાન મોટી વસ્તુ જેટલું જ છે.

Just as the universe is contained in the self, so is India con­tained in the villages.

घमंडीको प्रकाश मिल ही नहीं सकता ।

Perfection is only an ideal for man; it cannot be attained, for man is made imperfect.

आवेश शांत होने पर ही जो कम किया जाता है वही फलदायी होता है ।

સૌંદર્ય ચહેરાના રંગમાં નથી, સત્યમાં જ છે.

"The true function of journalism is to educate the public mind."

अवगुण अंधेरेमें फलता है, प्रकाशमें गैब [गायब] हो जाता है ।

बगैर सत्संगके आत्मा सूक जाती है ।

जो आदमी रातको दिन बनाता है वह अनासक्त कैसे?

कोई शुभ निश्चय भी मनुष्य भले न करे लेकिन विचारपूर्वक जो निश्चय करे तो उसे कभी न छोड़े

एक वचन भी सत्य है तो काफी है; असत्य वचन कितने भी हो निकम्मे हैं ।

जो तेरेमें ही हे, उसे बाहर कहां ढुंढता है?

The hardest heart and the grossest ignorance must disappear before the rising sun of suffering without anger and without malice.

લોકો તારી નિંદા કરે કે પ્રશસ્તિ, એમાં તારે શું? તું જેને ધર્મ મને છે, તેનો જ અમલ કર.

It is very difficult to confess ones error; but then there is no other way of cleansing oneself.

એવે પ્રસંગે યાદ રાખવાનો શ્લોક આ છે : ઇન્દ્રિયોના વિષયો જોડેના સ્પર્શો આવે છે ને જાય છે; તેમને સહન કર.

Renunciation which does not spring from the heart cannot be abiding.

માણસ પોતાને કેવો છેતરે છે, એનો મને પ્રતિક્ષણ અનુભવ થાય છે.

अशक्य दीखता है वह अशक्य है ही ऐसा हमेशा नहीं है ।

When God is our Guide, we need worry about nothing.

He alone can be a true satyagrahi who knows the art of living as well as of dying.

मनुष्य जब एक नियम तोड़ता है तो दूसरे अपने आप तूट जाते हैं ।

We exist, because God is. This shows that man, or any living being, is part of the Divine.

हमारी श्रद्धा अखंड बत्तीके जैसी होनी चाहिये । हमको तो प्रकाश देती है लेकिन आसपास भी देती है ।

सत्यके साथ दृढ़ता होनी ही चाहीये ।

जैसे अक[एक] फोडा भी आदमीको तंग करता है उससे भी बदरतर उद्विन्गता है ।

अगर तू ईश्वरके सामने खड़ा होना चाहता है, तो अहंकारका जामा उतारकर जा ।

जिसे ईश्वरका सहारा है उसे पंगु मन्ना पाप समझा जाय ।

Man by himself is nothing. But when he has become one with God, he is everything.

Moral strength does accrue from the reading of scriptures; but real freedom cannot be attained without enlightenment.

Real weakness is internal, not outward.

विचारको [लौह]खंडकी दीवारको भी भेदता है ।

अनासक्ति कितनी कठिन है अनुभवसे ही पता चलता है ।

He who thinks, speaks and acts with God as his witness, will never feel ashamed of doing the right thing.

Without selflessness, how can there be fearlessness?

जो मजे छिपे कर्तव्यमें हैं, सो दूसरेमें नहीं हैं ।

हिंसा दुर्बलका शस्त्र है अहिंसा सबलका

भीतर साफ़ है तो बाहर होना ही है ।

देवके कोई भी नाम हों, लेकिन उसमें देवके गुण हों तो हम उसे अवश्य नमस्कार करें ।

एक कानून तोडा तो सब तूटे क्योंकि सब कानूनोंका मूल एक है और रक तूटने से आत्मसंयम तूटा ।

If we call God our Redeemer and let our indolence grow, we are committing a sin.

जो मनुष्य किसीका भी बोज हलका करता है वह निकम्मा नहीँ है

All activities that are born of one and the same seed merge into one another.

Deeds, like seeds, take their own time to fructify.

Better to die once than to die daily.

Nanak says : The craving for happiness is a veritable disease. Sorrow or suffering is its remedy.

To see nothing but faults of others is even meaner than praising ones own virtues.

આ તે કેવી વાત છે કે માણસ સાચું કહેતાં અને કરતાં દરે છે, જૂઠથી નથી ડરતો.

અનાસક્તિની સાચી કસોટી ત્યારે થાય છે જયારે કોઈ કામને માટે આસક્તિનો પૂરો સંભવ પેદા થાય છે.

विभूतिके कारण अमर होना बड़ी बात नहीं है ।जो रोजके कार्यमें अपना धर्म पूरा बजाता है वह विशेष है ।

હિંસા દુર્બળનું શસ્ત્ર છે. અહિંસા સબળનું.

ભૂતકાળ આપણો છે, આપણે ભૂતકાળનાં નથી. આપણે વર્તમાન છીએ અને ભવિષ્યને બનાવવાવાળાં છીએ, ભવિષ્યનાં નહીં.

मरो और तरो ।

जो ईश्वर चतुर्भुज है वह सहस्त्र भुज भी होता है । येह बताता है कि सब काल्पनिक है ।

प्रार्थनाके लिये ह्रदय आवश्यक है, वाचा नहीं बगैर ह्रदयकी वाचा निरर्थक है

ध्यानाव्स्थित होना, वह सूक्ष्म विचारकी निशानी है और विचारधारा शुद्ध और परिपक्व बनाती है ।

ईश्वरको तारणहार कहकर अपने आलस्यको बढ़ाते हैं तो गुनाह करते हैं ।

Simplicity cannot be affected, it should be ingrained in one's nature.

શ્રદ્ધાની પરીક્ષા અત્યંત મુશ્કેલીના સમયે થાય છે.

He who doubts the existence of God perishes.

When man smites, it is God who comes to our rescue.

Gita is pre-eminently a description of the duel that goes on in our own hearts.

जो किसीकी गुलामी करना नहीं चाहता है उसे ईश्वरकी गुलामी करना है

જે માનસ સૌને ખુશ રાખવા ઈચ્છે છે, તે કોઈને ખુશ નહીં કરે.

નિર્દોષ અને સ્વપ્ન વગરની નિંદ્રા સમાધિ છે, યોગ છે, અનાસક્ત કર્મ છે. (વિનોબાના પત્રના આધારે)

આ વસ્તુ નાનામોટા સૌને માટે છે એમ વિચારીને આપણે શીખીએ ને તે પ્રમાણે ચાલીએ, નહીં તો જીવતાં છતાં મૂએલા છીએ.

नहि असत्य सम पातक पुंजा, गिरि सम होइ कि कोटिक गुंजा - तुलसीदास

There is goodness as well as greatness in simplicity, not in wealth.

पवित्रता परदेमें नहीं रहती उसे रक्षा ईश्वरकी ही चाहिये

He who always treads only the path of Truth never stumbles.

શું કરવું તે માણસ જાણે છે, પણ જાણે છે તે કરતો નથી. તેનું શું કારણ ?

એક માણસે આજે આવીને કહ્યું : જો હું સાચી સેવા ન કરું તો જીવવામાં મને કશો રસ નથી.

मौनमें सर्व अर्थ सिद्धि है ऐसा अनुभव बड़ता जाता है ।

जब हम रेलगाड़ीके समय के बाहर जाय तो गाड़ी चुकते हैं । प्रार्थनाके समय न पहुंचें तो?

મનુષ્ય કોઈ સત્તાનો તાબે રહેતો હોય એનો અર્થ એ છે કે તે વ્યક્તિગત સ્વાતંત્ર્યની કિંમત ચૂકવી રહ્યો છે.

ભક્ત ભગવાનમાં લીન હોય છે.

जो जीना नहीं जानता है वह मरना कैसे जाने?

श्रद्धा उसका नाम है जो विरुद्ध निशानी होते हूए अचलित रहती है ।

What greater meanness can there be than to seek out our good points and praise them to others?

हमारा जीवन रोज नया होता है यह ज्ञान हमको उंचे जाने के लिये मददगार बनना चाहिये ।

અનાસક્ત વ્યક્તિને ક્યારેય ગુસ્સો આવવો નહીં જોઈએ.

The benefit of solitude can be realized only by experience.

रोगग्रस्त शरीर सही बन सकता है, रोगग्रस्त मन नहीं ।

He who is poor by force of circumstances, cannot become poor by choice.

जो ईश्वरको भूलता है वह अपने को भूलता है ।

We can do nothing right, so long as we are not blessed with inner light.

Our greatest enemy is not the foreigner, nor anyone else. We ourselves, that is, our desires, are our enemies.

He who looks for faults in others cannot see his own.

रोज मरने से बेहतर है कि एक ही दफा मरना ।

We are no better than any other—this thought is full of truth and humility.

Debts are redeemed by deeds, not by words.

सब अपने समयपर वृध्द होते है एक तृष्णा हमेशा युवा ही रहती है

How shall we dispel this darkness of egoism? By the light of uttermost humility.

The joy of life lies in divesting oneself of lifes cares.

झूठ आत्माको खा जाता है, सत्य आत्माको पुष्ट करता है ।

कामनाको संतुष्ट नहीँ करना अच्छा है लेकिन शुभ करने के बाद उसे रोकना असंभव नहीँ तो कठिन तो है ही

सादगी बनाने से नहीं बनती, स्वाभावमें होनी चाहीये ।

He who thinks of the suffering humanity, will not think of himself. Where has he the time?

Dying for religion is good; for fanaticism, neither dying nor living.

The Ganga flows in man's heart, yet he does not bathe in it, and remains unwashed.

संपूर्णता मनुष्यके लिये आदर्श ही है, शक्य नहीं है क्योंकि मनुष्य अपूर्ण ही बना है ।

जिने की मजे जीने की जंजाल छोड़ने में है

That which should be renounced must be declined as a matter of duty even if offered free.

मन दो प्रकारके हैं ー एक नीचे ले जाता है, दूसरा उचे । इसे हम बराबर सोचें और पहचाने ।

Not to own our mistake is to repeat it and to commit the additional sin of concealing it.

क्या मौत हर हालतमें अति दुःखसे मुक्ति नहीं है? अगर हैं, तो शोक क्यों?

He who harps on his woes, multiplies them manifold.

Blind is not he who has lost his eyes, but he who hides his shortcomings.

मनुष्यकी सच्ची पहचान उनके हार्दिक विनयसे होती है ।

Irregularity never goes well with non-attachment.

સુખમાં સુખ જોવું એ દુઃખ છે. દુઃખમાંથી સાચું સુખ જન્મે છે.

Mans joy knows no bounds when he obtains something beyond his hopes.

आदमी अपने भीतरी आवाजको कभी न दबावे, भले ही वह अकेला हो ।

When the inner lamp burns, it illumines the whole world.

If we do not forsake our ideal, the ideal will never forsake us.

राई जैसा दोष छिपाने से पहाड़ जैसा बनता है जाहर करने से नाबूद हो सकता है

Reflection shows that heaven is here on earth, not in the sky above.

માણસને એવી ટેવ છે તે પોતાના દોષો ભૂલી જાય છે અને બીજાના જુએ છે, અને પછી નિરાશા જ રહે છે.

He who has not in him infinite patience cannot observe nonviolence.

सही चीजके पीछे वक्त देना हमको खटकता है, निक्कमीके खुवार होते है और खुश होते हैं?

What a pity that even though a man knows it, he still prefers to fall!

In complete non-violence, there is complete absence of hatred.

पुख्त वांचनसे शक्ति तो आती है लेकिन बिना ग्नानके सही स्वतंत्रता नहीँ मिलतीं

When the self dies, God fills the void.

સાચો સેવક જ સદ્દગૃહસ્થ છે. તે બદલામાં લેવાની ઈચ્છા ન કરતાં, આપવામાં માને છે.

Verily, the land belongs to him who labours on it.

If you see inner beauty, the outer will seem dull.

અનાસક્તિની પરાકાષ્ઠા ગીતા ની મુક્તિ છે. અને તે જ અર્થ આપણે ઇશોપનિષદના પહેલા મંત્રમાં જોવા પામીએ છીએ.

જે ત્યાગ દિલથી નથી થતો, તે કાયમ નથી રહેતો.

Faith that does not wane but ever waxes higher and turns into realization.

I have no disciples, being myself an aspirant after discipleship and in search of a guru.

श्रध्धासे मनुष्य पहाड़ोंको उलुंघन करता है ।

પ્રાર્થના હૃદયથી કરવી જોઈએ, શબ્દોથી નહીં. હૃદય વગરના શબ્દો નાકમાં છે.

देहाती दृष्टीसे हिंदुस्तानका विचार करें, तो बहूत सी चीजें जो हम करते हैं निकम्मी मालुम पड़ती हैं ।

In egotism lies all trouble.

A troubled mind causes more suffering than an ulcer.

He who denies the existence of God denies his own.

He who wishes to save time will never do a single unneces­sary thing.

समुंदरमें पड़ीं हूई मछी अगर समंदरको पहचान सकती है तो संसारमें पड़ा हूआ प्राणी संसारको पहचान सकता है ।

If you must be annoyed, why should it be at other people's lapses, why not at your own?

Faith is that which remains unshaken even in the face of advessity.

One who thinks in terms of mine and thine cannot be free from attachment.

આજકાલ બાઈબલના ફકરા વાંચું છું. આજે આ જોવામાં આવ્યું : શ્રદ્ધાપૂર્વક જે કાંઈ માગશે તે તમને મળશે. (મેથ્યુ ૨૧-૨૨)

अनासक्तिकि एक परीक्षा है कि मनुष्य राम नाम लेकर सोने के समय एक क्षणमें सो सकता है ।

ત્યાજ્ય વસ્તુ જો મફત મળે તોપણ ન લેવી તે કર્તવ્ય છે.

He alone knows the charm of solitude who has deliberately taken to it.

આદર્શ એક વસ્તુ છે, તેનું પાલન એ જુદી જ વસ્તુ છે. લખ્યું : ૧૫-૪-૪૫

जो हमारे हृदयमें है उसे कभी-न-कभी बाहर निकलना ही है ।

There is a limit to violent action and it can fail. Non-vio­lence knows no limit and it never fails.

માણસ જયારે એક નિયમ તોડે છે તો બીજા આપોઆપ તૂટી જાય છે.

Religion is that which comprehends all. In other words, religion permeates life in all its aspects and at all times.

Knowledge is that alone which enables a man to know him-self. In other words, knowledge means self-realization.

ईश्वरका कम जाने [जानने] का साधन है हार्दिक प्रार्थना और तदनुसार कम ।

When our outer life gets the better of our inner life, the result is bound to be bad.

जो मनुष्य शरमके मरे विवेक बताता है वह सचमुच अविवेकका प्रयोग करता है

જ્યાં સુધી એક પણ માણસ, કામ ન મળવાને કરને ભૂખે મારતો હોય ત્યાં સુધી કોણ ચેનથી ખાઈ શકે?

He is lost who is possessed by carnal desire.

He who loses patience, loses Truth as well as Non-violence.

Restlessness and impatience are two diseases and both shorten life.

हमारी गँदगी हमने जब [तक] नहीं नीकाली है तबतक प्रार्थना करने का हमें कुछ हक़ है क्या?

पर दुःखे उपकार करे तोये मन अभिमान न आणे रे अगर अंतर्यामी सब करवाता है तो अभिमान कैसे?

પોતાના દોષ આપણે જોવા નથી ઈચ્છતા, બીજાના દોષ જોવામાં આપણને મજા પડે છે. ઘણાં દુઃખો તો આમાંથી પેદા થાય છે.

Being a slave to fear and selfishness is the worst form of slavery.

No joy can compare with the joy of doing ones duty in silence.

There is no sin like untruth, even as a million berries heaped together cannot equal a mountain. —Tulsidas

આદમકો ખુદા મત કહો, આદમ ખુદા નહીં ; લેકિન ખુદાકે નૂરસે આદમ જુદા નહીં.

He who fears, fails.

Accepting undesired service, which is not joyfully rendered, is a painful burden.

Untruth corrodes the soul; truth nourishes it.

જે શિક્ષણની અસર આપણા ચારિત્ર્ય પર નથી પડતી, તે શિક્ષણ નકામું છે.

It appears that man cannot escape the snare of exaggeration.

मैं कब और ईश्वर कब? उसका निश्चय करने में ज्ञानकी परीक्षा है ।

If the inside is clean, the outside is bound to be so.

जिसका साथी ईश्वर है उसको दुख क्या, फिकर क्या, दूसरा साथी क्या?

जब आपको मनुष्य खोता है, तब ही आपको पाता है ।

What is true of purity is true of all other virtues. Non­violence is tested when it faces violence.

आदमी हेवानका कम करे और आदमी होने का दावा कैसे करे?

मुझे तो ईश्वरके बारेमें हर घड़ी प्रतीति होती है । फिर किसीसे डरना क्या?

जब हमारे हृदयमें ईश्वरका वास हो जा[ता] है, हम न ख़राब विचार कर सकते [हैं], न खराब काम ।

यह पीछेका बताता है की सबकी कूंजी सत्यकी आराधनामें है सत्यकी उपासनासे सब चीज मिलती है

मीराबाईके जीवनसे हम बड़ी बात यह सीखते है कि उसने भगवान्के लिये अपना सब कुछ छोड़ा ー पति भी ।

Everyone grows old with the passage of time; desire alone remains ever youthful.

યથાશક્તિ કોને કહેવાય ? પોતાની બધી શક્તિ જરાયે સંકોચ વગર વાપરવી તે. એવા શુભ પ્રયત્નમાં ઘણું કરીને સફળતા મળે છે.

Every moment I observe how man deceives himself.

Non-violence is the first article of my faith. It is also the last article of my creed.

अपनी एब हमेशा सुनें, अपनी स्तुती कभी न सुनें ।

ઉતાવળા સો બાવરા ધીરા સો ગંભીર. - એ કહેવતનું સત્ય ક્ષણે ક્ષણે જોવામાં આવે છે.

He who explores the branch and forgets the root, strays.

સાચું સુખ બહારથી નથી મળતું, અંતરમાંથી જ મળે છે.

अनासक्तिका एक लक्षण यह है : अनासक्तका कोई कार्य दिनके अंतमे बाकी नहीं रहता

When Reason and Faith are in conflict, it is better to prefer Faith.

અગ્રણ છુપાવવાથી વધે છે. અજ્ઞાન બતાવવાથી આશા રહે છે કે એ ક્યારેક પણ ઓછું થશે.

અભિમાન માણસને ખાઈ જાય છે. એનું સમર્થન પ્રતિક્ષણ પ્રત્યેક માણસને જોવા મળે છે.

इसलिये सत्याग्रही कभी अधिकार ढुंढ़ेगा नहीं अधिकार उसे ढुंढ लेगा ।

जीना जूठ है, मृत्यु सही है, निश्चित है । (नानक)

शुद्ध ज्ञान धर्मग्रंथ पढ़ने से नहीं मिलता । शुद्ध ज्ञान सिवाय सद्गुणके असंभवित है ।

सादगीमें भलाई है, महत्त्व है, नहिं दोलतमें ।

जो श्रध्दा कभी बुझती नहीं है मगर बढ़ती है वह अनुभवका रूप लेती है

મને તો ઈશ્વરને વિષે હરઘડીએ પ્રતીતિ થાય છે, પછી કોઇથી ડરવું શા માટે?

शुद्ध विचार ऐसी सूक्ष्म वस्तु है और इतनी वेगवान वस्तु है कि व्यापक बन जाती है ।

I decline to be slave to precedents or practice I cannot understand or defend on a moral basis.

विकारी विचारसे भी बीमारीकि निशानी है इसलिये हम सब विकारी विचारसे बचते रहें ।

To a starving person, God will appear in the form of bread alone.

Who can describe the joy that lies in finding refuge in God?

जो मनुष्य किसी एक चीजपर एक निष्ठासे कम करता है वह आखिर सब चीज करने की शक्ति हासल करेगा ।

जो मनुष्य यह मेरा और वह तेरा मानता है, वह अनासक्त नहीं हो सकता है

અનાસક્તિની સાથે અનિયમિતતાનો મેલ ક્યારેય બેસતો નથી.

श्रध्दा बुद्धिसे परे है, उसकी विरोधी नहीं है

[Ramanama] is the only unfailing remedy for mans three­fold ills.

अगर एक आदमी भी संपूर्ण हो सकता है तो सब हो सकते है ऐसे मानना ही न्याय है ।

नानक कहते हैं मनुष्य औरतमें है और और्टर मनुष्यमें है । तो भी जगत में व्यभिचार क्यों चलता है?

Do not do anything do not read anything without under­standing.

श्रद्धा ही जिंदगीका सूरज है ।

जब मनुष्य अपनेको पहचानता है, तब मुक्त है ।

जो विरोधीकी दयाकी अपेक्षा करती है सो अहिंसा नहीं है

जिसके साथ सब कुछ है लेकिन ईश्वर नहीं उसके पास कुछ नहीं ।

Our faith should be like an ever-burning lamp which not only gives us light but also illuminates the surroundings.

Despair corrodes man.

જે માણસ અધ્યાત્મિક મનાતો હોય અને વ્યાધિગ્રસ્ત રહેતો હોય તો એના કંઈ દોષ હોય જ છે.

આંતરિક અને બાહ્ય સ્વચ્છતા ઈશ્વરપારાયણતાને પામે છે.

दोषमें थोड़ा, बहूत क्या? दोष ही है । अन्यथा मानने में आत्मवंचना होती है ।

अपनेको पहचानने के लिये मनुष्यको अपनेसे बाहर निकलकर तटस्थ बनकर अपने को देखना है

He whose eye says one thing, his tongue another, and his heart yet another, is a worthless fellow.

A word uttered from a pure heart goes never vain.

कच्चा धान फेंकने लायक है । [ऐसे] ही क्स्च्चे कामका [को] समझाना ।

रामनाम रूपी अमृत आत्माको आनन्द देता है, शरीरकी व्याधि दूर करता है ।

He who obeys Gods Law will never care for any other law which is opposed to the Divine Law.

It is not the whistle that moves the train but the power harnessed in the steam.

भौतिक ज्ञान सबके नसीबमें नहीं है । आत्म ज्ञान सब पा सकते हैं, पाने का सबका धर्म है ।

सत्य वचनकी शक्ति वहां तक जाती है कि मनुष्यको स्वार्थसे परमार्थमें ले जाती है ।

Man can smile away his sorrows; by crying he only multiplies them.

He who is unable to rule over himself can never really succeed in ruling over others.

Why seek outside that which is within you?

The conduct of a few Indians was the measure of that of the millions of their fellow-countrymen.

जीना मानी मोज करना--खाना, पीना, कूदना नहीँ, लेकिन ईश्वरकी स्तुतो करना अर्थात् मानव जातिकी सच्ची सेवा करना

जैसे मुझे खाने पहन्नेका हक़ है उसी तरह मुझे अपना कम अपने ढ़ंगसे करने का हक्क है वही स्वराज है

जो मनुष्य दूसरोंकि ऐब निकालता है वह अपनी नहीं देख सकता ।

It is sin to regard anyone as helpless who has God for his support.

बगैर परिश्रमसे यानि बगैर तपके कुछ भी हो नहीं सकता है तो आत्मशोष कैसे हो शके ?

अनासक्तिके साथ अनियमितताका मेल कभी नहीं जमता है

Our personal cleanliness counts for little if our neighbours are not clean.

જે માણસ કોઈ એક ચીજ ઉપર એકનિષ્ઠાથી કામ કરે છે, તે આખરે બધી ચીજ કરવાની શક્તિ પ્રાપ્ત કરે છે.

Even nectar turns into poison if poison is added to it.

જમીનનો માલિક તો તે જ છે જે તેના પર મજુરી કરે છે.

How strange that a man very often does not know who is a friend and who is a foe!

I could not be leading a religious life unless I identified myself with the whole of mankind.

When the ego dies, the soul awakes.

The power of a true word is such that it leads one from selfishness to selflessness.

जब ऐसी स्थिति है, तो नाचना क्या, अभिमान क्या?

त्रिविध ताप मिटाने वाली दवा मात्र रामबाण [रामनाम] है ।

આપણે આપણી ગંદકી કાઢી નથી ત્યાં સુધી પ્રાર્થના કરવાનો આપણને હક છે ખરો ?

He who wishes to preserve his integrity must be prepared to lose all material possessions.

अखबार पढ़ना आजकल मुसीबत है । सही खबर मिलती नहीं है । न पढ़ने से नुकसान नहीं है ।

However great the fury of the storm, the sea does not abandon its calm.

Humility does not work, if it is a mere pretence; nor does simplicity.

जो जीवनके सुरमें चलता है उसे कभी थकान नहीं होगी ।

It is possible to endure a diseased body, but not a diseased mind.

One can never find Truth if one is not wide awake every moment of ones life.

He alone can offer sacrifice who is pure, fearless and worthy.

જે મજા ન ખાવામાં છે તે ખાવામાં નથી. એનો અનુભવ કોને નથી થતો?

More people die of worry than of natural causes.

By donning the garb of religion, vice does not become virtue nor does a wrong cease to be wrong.

The nectar of Ramanama brings joy to the soul and rids the body of its ailments.

માણસ નિયમબદ્ધ રહે છે એનાથી એને જે સંતોષ મળે છે તેનાથી જ એનું સ્વાસ્થ્ય અને આયુ વધે છે.

Whatever the crisis, the fire of love will overcome it.

That which looks for mercy from an opponent is not non­-violence.

त्याग ही सच्चा भोग है ।

Physical weakness is not the real weakness. Weakness of the mind alone is the real weakness.

There can be no perception without steadfastness of mind.

Why fear death when the threat is ever present?

विरोध आदमीको बनाता है ।

जिसने अपनापन खोया उसने सब खोया ।

In order to know himself, man must come out of his shell and view himself dispassionately.

A leader is useless when he acts against the promptings of his own conscience.

जब आत्मा मरता है, तब परमात्मा जगह रोकता है ।

God is omnipresent. Hence it is that He speaks to us through stones, trees, insects, birds, beasts, etc.

It is sinful to multiply wants unnecessarily.(Written on 3-4-1945.)

Outward peace is useless without inner peace.

जिसको शांति नहीं व् दृढ़ता नहीं, वह ईश्वरको नहीं पा सकता है ।

If God keeps you, what does it matter if men reject you?

Mans capacity for self-deception is immeasurably greater than that for deceiving others. Every sensible person will testify to this.

Not contrived but genuine laughter is true eloquence, and more effective than speech.

जो मनुष्य एक वस्तु दिलसे मानता है वह सर्वथा अनुचित है तो भी उसकी दृष्टिसे सही है ।

आपखुदीमें सब मुसीबत भरी है ।

It may be possible to gild pure gold, but who can make his mother more beautiful?

श्रध्धासे मनुष्य क्या नहीं कर सकता? सब कुछ कर सकता है ।

Violence is the weapon of the weak; non-violence that of the strong.

This office-holding is either a step towards greater prestige or its total loss.

Confession of error works like a broom. The broom sweeps away filth; confession does no less.

An egoistical utterance should always be regarded as false.

વિદુરજી, જેમને ધર્મનો ખ્યાલ નથી રહેતો એવા દસ પ્રકારના લોકોમાં લોભી, કામી, ક્રોધી અને શરાબી લોકોને ગણાવે છે.

When God is enshrined in our hearts, we cannot harbour evil thoughts or do evil deeds.

There is not a single moment in life when man cannot serve.

A foreigner deserves to be welcomed only when he mixes with the indigenous people as sugar does with milk.

It follows from the foregoing that we would be thereby adding that much time to our span of life.

વિકારી વિચારો પણ બીમારીની નિશાની છે. એટલા માટે આપણે બધા વિકારી વિચારોથી દૂર રહેવું.

हम किसीसे भी बहतर नहीं हैं-इस विचारमें सत्य भरा है, नम्रता है ।

Every minute of my life I am conscious of the presence of God. Why, then, need I fear anyone?

नानक कहते हैं कि ईश्वर हरेकके हृदयमें है और इस कारन हरेक हृदय ईश्वर मंदीर है ।

માણસમાં બીજાને છેતરવાની શક્તિ કરતાં પોતાને છેતરવાની શક્તિ ઘણી વધારે છે. દરેક સમજુ માણસ આ વાતનું પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ છે.

हम है क्योंकि ईश्वर है इसीसे हम देखते है कि मनुष्य मात्र, जीवमात्र है ईश्वर का अंश है

અહિંસા મારફતે સ્વતંત્રતા મેળવવાનો એક જ માર્ગ છે. મરીને જીવીએ, મારીને કદી નહીં.

જે મનુષ્ય આ મારું અને આ તારુંમાં મને છે, તે અનાસક્ત નથી થઈ શકતો.

He who has divine endowment in him becomes thereby immortal.

करना है ईश्वरका कम लेकिन वह हम कैसे जाने ।

जब फिकर करने वाला ईश्वर है, तो हम क्यों करें?

जो बुरे खबरसे घभराता नहीं है, वह अच्छे खबरसे फूलेगा नहीं ।

श्रध्दाकी परीक्षा सबसे कठिन अवसरपर होती है

વાત એમ છે કે માણસ આવા વિચાર કરવા માગતો નથી. તેથી માને છે કે આવા વિચાર કરવાની ફુરસદ જ નથી.

We have to make ourselves as nearly as possible like Him we want to reach.

We are all mad. Which of us shall call whom mad?

कृत्रिम नहीं, लेकिन स्वाभाविक हास्य भव्य भाषण है और भाषणसे ज्यादा कम देता है ।

What is learnt by rote is of as little value as the parrots recitation of Ramanama.

The contentment that accrues to man as a result of leading a regular life, promotes his health and longevity.

પ્રતિક્ષણ અનુભવ થાય છે કે સમતાનાં ફળ મીઠાં છે.

मेरे धंदेके बारेमें मैं क्यों किसीपर निर्भर हूं?

નિયમ વગર એક પણ કામ ન ચાલે. એક ક્ષણને માટે પણ નિયમ તૂટે તો આખું સૂર્યમંડળ અસ્તવ્યસ્ત થઇ જાય.

आसक्तिसे किया हुआ शुद्ध काममें भी डावपेंच आते ही हैं ।

I would far rather that Hinduism died than that untouchability lived.

The common people are a devoted workers real bank, and this bank never fails.

धर्म पालनमें से जो अधिकार निकलता है वही स्थिर रहता है

આ પાછલું સૂચવે છે કે બધાની આવી સત્યની આરાધનામાં રહી છે. સત્યની ઉપાસનામાંથી સહુ ચીજ મળી રહે છે.

जब हम पार्टी साफ़ करते हैं तो उसपर ईश्वरके हस्ताक्षर स्पष्ट देखते है ।

न्यायमें जितनी उदारताकि जरुरत है इतनी ही न्यायकि उदारतामें है ।

I say that he is the greatest artist who leads the best life.

The hasty are ruffled; the slow and steady have composure.One sees the truth of this every moment.

જ્યાં મનુષ્યનું મન છે, ત્યાં તે છે; જ્યાં તેનો દેહ છે, ત્યાં નહીં.

માણસનો લોભ આકાશથી પણ ઊંચે જાય છે, પાતાળથી પણ નીચે જાય છે. એટલા માટે એને મર્યાદા હોવી જ જોઈએ.

Faith transcends reason; it is not opposed to it.

वही जिंदा है जिसके हृदयमें राम रहता है ऐसा जानता है ।

Nothing turns out right so long as there is no harmony between body, mind and soul.

नानक कहते हैं ईश्वरका कानून है कि हम जगतमें एक कुटुंब हाउ और हरेक व्यक्तिको दूसरोंके लिये रहना है ।

मनुष्य नियमबध्ध रहता है, उससे ही उसे जो संतोष मिलता है वही उसका स्वास्थ्य और आयु बड़ाता है ।

When attachment is present, the performance of even a pure deed involves manipulation.

बोलना या नहीं ऐसा संशय है तब मौन ही बोलने का स्थान लेता है ।

When the soul awakes, all sorrow vanishes.

Every minute that runs to waste is irrecoverable. Yet, know­ing this, how much time we waste!

True happiness does not come from obtaining what one likes. It comes from cultivating a liking for what one dislikes.

जो मातृभाषाकी अवगणना करता है वह अपनी माताकी करता है ।

इससे उलटा निरभिमान अथवा नम्रता आदमीको पोषण देता है, और बड़ाता है ।

Supposing God is on the side of both, then who should fear whom?

He who is afraid of people's censure will never be able to do anything worth while.

કોઈની મહેરબાની માગવી એટલે આપણી સ્વતંત્રતા વેચવી.

समुद्रमें कितना भी तुफान होता है तो भी समुद्र अपनी शांति नहीं छोडता है ।

સત્યાગ્રહી કહેવડાવવાથી માણસ સત્યાગ્રહી નથી બનતો. શુદ્ધ સત્યનું પાલન કરવાથી જ માણસ સત્યાગ્રહી બને છે.

I am a humble but very earnest seeker after truth.

ईश्वर शक्ति ऐसी सत्ता है जिसके सामने लुछ भी टिक नहीं सकता

સત્યના દર્શન માટે સંતોના ચરિત્ર વાંચવા અને તેનું મનન કરવું જરૂરી છે.

The nearer we approach our ideal, the more truthful we become.

He who is truly clean within, cannot remain unclean without.

रामनाम रस पीना है तो काम, क्रोधादि निकालना चाहीये ।

God is said to have four arms as well as a thousand. It shows that all this is mere imagery.

My grace is sufficient for thee : for my strength is made perfect in weakness. II Corinthians, XII. 9.

In the darkest hour of my trial, that one name has saved me.

क्या बात है कि आदमी सच कहने से और करने से डरता हैं, झूटसे नहीं?

Pure thought is so subtle and yet so powerful a thing that it becomes all-pervading.

Man finds himself by losing his Self.

जिस वस्तुका चितवन हो नहीं सकता उसके बारेमें तर्क वितर्क करना फिजुल नहीं तो क्या ?

मनुष्यके भीतर ही गंगा पड़ी है उसमें स्नान नहीं कर पाटा और कोरा रहता है ।

कलके वचनका नतीजा यह होता है कि अपने आयुष्यमें इतनी वृद्धि करता है ।

Inexhaustible patience is needed if Truth is to be brought home to anyone.

वीरता कोई एक ही मनुष्यका लक्षण नहीं है । सबमें है, लेकिन सब पहचानते नहीं हैं ।

Just as only others can see a mans back while he himself cannot, we too cannot see our own errors.

How can that be religion which cannot be put to use in ones daily life?

ભૂલ કબૂલ કરવી તે સાવરણો વાપરવા જેવું છે. સાવરણો ગંદકી સાફ કરે છે, ભૂલનો સ્વીકાર બહુ ખપમાં આવે છે.

થોડું જૂઠ પણ મનુષ્યનો નાશ કરે છે, જેમ ઝેરનું ટીપું દૂધનો.

જે ધર્મ આ લોકની વાત સિવાય પરલોકની જ વાત કરે છે, તેને ધર્મ ન કહી શકાય.

The greatness of a person lies in his heart, not in his head, that is, intellect.

सत्य के दर्शनके लिए संतोंका चरित पढना और उसका मनन करना आवश्यक है ।

हमें बुद्धि है और इससे प्रे अन्तर्नाद है । दोनोंकी अपनी-अपनी जगह जरुरत है ।

गुरु संपूर्ण होना चाहिये । वह तो ईश्वर ही है ।

बहूत गैरसमजकी जड अविश्वासमें होती है; बहूत अविश्वासकि जड़में भय होता है ।

માણસની શાંતિની કસોટી સમાજમાં જ થાય, હિમાલયની ટોચ પર નહીં.

मनुष्य बहारसे ढुंढक्र अपनेको बढ़ा नहीं सकता है बढ़ने का स्थान भीतर है ।

जब सब कुछ ईश्वरका है, तब उसको क्या अर्पण करें?

निराश[] आदमीको खाती है ।

A devotee is ever absorbed in God.

Living with God there are no difficulties.

He who is shamed into acting correctly is not acting cor­rectly at all.

सिवा विरोधके कोई आगे नहीं बढ़ता है ।

દેવનું નામ ગમે તે હોય, પણ જો તેનામાં ગુણ હોય તો આપણે તેને જરૂર નમસ્કાર કરવા.

जब हम जानते हैं कि एक वस्तुकी दो बाजु हैं, तो हम सफ़ेदको देखें ।

Everything is right and proper in its place, improper when out of place.

निर्दोष और निःस्वप्न निद्रा समाधि है, योग है, अनासक्त कर्म है(विनोबा के खतके आधारपर)

The darkness of egoism is more impenetrable than darkness itself.

धर्म मनुष्य जीवनमें ओतप्रोत बने तब ही वह धर्म माना जाय, वह वस्त्र जैसी वासु नहीं है ।

How can he who does not know the art of living know the art of dying?

जिस त्यागमें दुःख है, वह त्याग नहीं है ।

It is not man that enjoys pleasures; it is pleasures that enjoy man, which is to say they consume him.

This day deserves to be written in letters of gold for, on April 6, 1919, India discovered herself.

आदमी प्रतिक्षण जाग्रत न रहें तो सत्य उसे मिल ही नहीं सकता है ।

શું મોત કોઈ પણ સંજોગોમાં અતિશય દુઃખમાંથી મુક્તિ નથી? જો છે, તો શોક શા માટે?

Without the maximum possible non-attachment, it is inconceivable for anyone to live up to the age of 125 years.

Faith is the sun of life.

Trust ye in the Lord for ever: for in the Lord Jehovah is everlasting strength. Isaiah, XXVI. 4.

शारीरिक दुर्बलता सच्ची दुर्बलता नहीं, मनकी दुर्बलता ही सच्ची दुर्बलता है

दुःखके समय जो भगवानका दर्शन करता है, उसे कोई भय नहीं लगता है

There is only one way of achieving independence through non-violence : by dying we live, by killing never.

Life is likened to a rose; because life, too, is full of thorns.

जो डरता है वह खोता है ।

जिंदगी मजा करने के लिये नहीं है लेकिन किर्तारको पहचानने के लिये और जगत्की सेवाके लिये है ।

અનાસક્ત કાર્ય શક્તિ આપનારું છે, કારણકે અનાસક્ત કાર્ય એ ભગવાનની ભક્તિ છે.

Never should we make the mistake of imagining that a wrong can be classified as big or small’.

A person without attachment should under no circumstances give way to anger.

जब आदमी अंतर खली करता है तब ईश्वर वह खली जगह भरता है ।

ख़ामोशी ख़ामोशी नहीं है जो डरके मरे होती है ।

कुछ भी संकट हो प्रेमाग्निसे दूर होता है ।

Only experience makes us realize how hard it is to attain the state of non-attachment.

મનુષ્ય ભોગને નથી ભોગવતો પરંતુ ભોગ મનુષ્યને ભોગવે છે. અર્થાત્ ખાઈ જાય છે.

વિકારી વિચારોથી બચવાનો એક અમોદ્ય ઉપાય- રામનામ- છે. નામ કંઠમાંથી જ નહીં પરંતુ હૃદયમાંથી નીકળવું જોઈએ.

दूसरोंके लिये जो उपदेश योग्य लगता है, वही अपने लिये योग्य लगता है, सो कैसे होता होगा?

जिसको रोटी न मिलने से मरना है उसे तो ईश्वर रोटीमें ही देखने में आवेगा

It is well not to yield to desire. Once we give in restraint becomes difficult if not impossible.

True religion knows no territorial limits.

जो जीवन सेवामें व्यतीत होता है वही फलदायी है ।

दूसरोंके दोष ही देखना अपने गुणोंको देखने से भी नीच है ।

What shall we call a person who, in the name of Rama, acts like Ravana?

On the other hand, modesty and humility nourish man and make for his growth.

जो धर्म यंत्रवत बनता है वह धर्म नहीं कहा जा सकता है ।

He who loses patience, loses Truth as well as Non-violence.

We shall cease to think only of ourselves when we think of others.

Man must never suppress his inner voice even if he stand alone.

If all become teachers, who will be the pupils? So let us all be pupils.

अनासक्तिकी पराकाष्ठा गीता की मुक्ति है और वही अर्थ हम ईशोपनिषत् के पहले मंत्रमे पाते है ।

मनका मैल शरीरके मैलसे भयंकर है लेकिन शरीरका मैल भीतरी मैलकी निशानी होती है ।

अतिशयोक्तिकी जालमें से आदमी छुट नहीं सकता है ऐसा प्रतीत होता है ।

जिनको धर्मका ख्याल नहीं रहता है ऐसे दस प्रकारके लोगोंमें लोभी, कामी, क्रोधी और शराबी लोगोंको विदुर गिनाते है

One person has God on his side; millions have Satan on theirs. Must, therefore, one fear the millions?

मनुष्य अगर अपनी शक्तिके बाहर कम न ले तो गभराहटको स्थान ही नहीं रहता

जिंदगी गुलाबके समान मनाई जाती है । जिंदगीमें भी कांटा भरा है, इसलिये ।

अमृत भी उसमें ज़हर पड़ने से ज़हर बन जाता है ।

मनुष्य जब अपने स्वभावको दबाता है तब सावधानीकी बड़ी आवश्यकता है ।

बलिदान वही कर सकता जो शुद्ध है, निर्भय है, योग्य है ।

अगर आदर्शको कभी न छोड़ा जाय तो आदर्श हमें कभी नहीं छोड़ेगा ।

Education which does not mould character is wholly worthless.

દૂધમાં ઝેર હોય તો આપણે કૅફીદઈએ છીએ. તે જ પ્રમાણે સારા સાથે પાખંડ હોય તો તેને ફેંકી ડો.

Let us think not of big things but of good things.

આપણે પોતે મેલા રહીએ અને બીજાઓને સ્વચ્છ રહેવાની સલાહ આપીએ એ કેટલું ખોટું છે !

Contemplation of an ideal does not broaden its scope, but it certainly increases its depth.

ईश्वरको याद करना दूसरोंको भूलना अर्थात् दूसरोंमें ईश्वरको देखना ।

There is greater pleasure in not eating than in eating. Who has not experienced the truth of it?

When the world rejects a man, God befriends him.

શરીરને બચાવવા માટે ઘણો ઉદ્યમ કરું છું, આત્માને ઓળખાવા એટલો કરું છું ખરો ?

To be guilty of a lapse, small or big, is certainly bad; but to hide it is even worse.

He who seeks refuge in Ramanama, has Ramanama installed in his heart and is duly rewarded.1

सच्ची दुर्बलता बाहरी नहीं है अंतरकी ही है ।

He who has everything but God on his side, has nothing.

પરિશ્રમ વગર એટલે કે તપ કશું જ થઇ શકતું નથી તો પછી આત્મશોધ કેમ થઇ શકે ?

आत्मारूपी सही धनको पहचानना न उसकी रक्षा करता है वह और किस चीजकि रक्षा क्र सकता है?

જેનામાં આટલું ધૈર્ય નથી તે અહિંસા ન પાળી શકે.

अहंकाररूपी अंधकार से भी ज्यादा है ।

पo [प्र]थम सेवा पेखाना सफाई है ।

It is as difficult to make the impossible possible, as it is easy to make the possible impossible.

शुभ विचार करना एक बात है, अमल करना अलग बात है ।

जो मनुष्य कभी निराश नहीं होता है, वही सरदारी क्र सकता है ।

जिसकी आंख एक कहती है, जीभ दूसरी, हृदयमें तीसरी चीज है वह घर-फूटा है निकम्मा है ।

जब हमारा बाहरी जीवन भीतरी जीवनका कब्जा पाटा है, तब परिनाम तेढ़ा ही रहता है ।

बगैर आदर्शकि मेहनत निष्फल है, जैसे बगैर दिशा या बदर [बंदर] का जहाज निष्फल घूमता है ।

जो मनुष्य अपनेपर काबु नहीं रख सकता है वह दूसरोंपर कभी सच्चा काबु नहीँ रख सकता

Life is not a bed of roses; it is full of thorns.

How wrong it is to ask others to be clean when we ourselves remain unclean!

स्वार्थको जब मनुष्य परमार्थ मानता है तब सियारको सिंह मानने जैसा करता है ।

किसी भी वस्तु तोडना आसन है सांधने में बड़ी कुशलता और सावधानी चाहीये ।

The greater man's realization of the Self, the greater his progress.

अनासक्तको अपना कुछ नहीं हो सकता है

શુદ્ધ હૃદયમાંથી નીકળેલું વચન કદી નિષ્ફળ નથી થતું.

જે મનુષ્ય પોતાપણાની રક્ષા કરવા માગે છે, તેણે બધી જ આર્થિક વસ્તુ ખોવાની તૈયારી રાખવાની છે.

When there is both inner and outer cleanliness, it approaches godliness.

अपनेको धोखा देने की मनुष्यकी शक्ति अजीब है ।

કાળના વચનનો ફલિતાર્થ એ છે કે એટલું પોતાનું આયુષ્ય વધારે છે.

इससे भी आश्चर्य यह है कि हम जानते हैं कि हम भी मरनेवाले तो है इसलिये ख्वार होते हैं ।

સેવકની સાચી બૅંકઆમજનતા છે, જે ક્યારેય દેવાળું કાઢતી નથી.

To rejoice in happiness is to invite misery. Real happiness springs from sorrow and suffering.

મનુષ્ય પોતાના વિચારોનું પૂતળું છે.

કૃત્રિમ નહીં પણ સ્વાભાવિક હાસ્ય ભવ્ય ભાષણ છે અને ભાષણથી વધુ અસર કરે છે.

એકાંતની ખૂબી જેણે જાણીજોઈને એનું સેવન કર્યું છે તે જ જાણે છે.

ગામડાંની દૃષ્ટિએ હિંદુસ્તાનનો વિચાર કરીએ તો ઘણીબધી ચીજો જે આપણે કરીએ છીએ તે નકામી લાગે.

थोड़ासा झूठ भी मनुष्यका नाश करता है जैसे दूधको एक बूंद झहर भी ।

Whatever we do should be done not to please or displease anyone, but only to please God.

આપણો સૌથી મોટો દુશ્મન પરદેશી નથી, કે નથી કોઈ બીજું. આપણો શત્રુ આપણે પોતે જ એટલે આપણી વાસના જ છે.

प्राण जाय वरु वचन न जाई ー तुलसीदास

જે શ્રદ્ધા ક્યારેય બુઝાતી નથી, પણ વધતી રહે છે, તે અનુભવ બને છે.

Not to do evil is the only true law of life, says Guru Teg Bahadur.

जो मनुष्य अपने दुःखोको गाता है वह उसे चोगुना करता है ।

Nothing is impossible for a true devotee.

મીરાંબાઈના જીવનમાંથી આપણે મોટી વાત એ શીખીએ છીએ કે તેણે ભગવાનને ખાતર સર્વસ્વનો ત્યાગ કર્યો - પતિનો સુધ્ધાં.

आप मरने से आत्मा जागती है ।

जो आदमी अपने कामके लिये हिंसा कर सकता है वह असत्य क्यों नहीं बोलेगा या करेगा?

Ramanama helps only those who fulfil the conditions for its recitation.

विद्या वही है जिससे मनुष्य अपनेको पहचाने । इसका अर्थ आत्मज्ञान हुआ ।

A good thought is like fragrance.

અનાસક્તિનું એક લક્ષણ આ છે: અનાસક્ત વ્યક્તિનું કોઈ પણ કામ દિવસના અંતે બાકી રહેતું નથી.

जो नियमोंको जनता नहीं है और उसका पालन नहीं करता है वह लोक-सेवक हो ही नहीं सकता ।

An important matter loses importance if irrelevant. A relevant thing, though small, is of the highest importance.

અનાસક્ત વ્યક્તિને પોતાનું કશું જ હોતું નથી.

मनुष्य मौतके मुँहमें पड़ा है । मौतका मुंह बंध पड़ने पर मरा हूआ कहा जाता है ।

धर्म वह है जो सब धारण करता है यानि सब हिस्सेमें सब समय जीवनमे ओतप्रोत है

सब हमें भले ढीले कहें, हम आदर्शको ढीला न करें ।

व्यवहारमें जो काम न दे वह धर्म कैसे हो सकता है?

ध्यानावस्थित होने से हम मंद नहीं होते हैं ।

Do or Die.

नानक कहते हैं अगर हम ईश्वरके कानूनपर चलें तो हमें मनुष्यके कानूनकी गुंजायश नहीं रहती है ।

સમુદ્ર બિંદુઓનો બનેલો છે, એનું કારણ એ છે કે બિંદુઓમાં સંપૂર્ણ સહકાર છે. આ જ વાત માણસોને લાગુ પડે છે.

If God so desires it, I may have to become a helpless witness to the undoing of my dream.

Faith is put to the test when the situation is most difficult.

Only he can be a leader who never loses hope.

संपूर्ण अहिंसामें द्वेषका संपूर्ण अभाव होता है

Religion is no religion if it becomes mechanical.

જીવવું એટલે મોજ કરાવી - ખાવું, પીવું, કૂદવું - નહીં, પણ ઈશ્વરની સ્તુતિ કરવી અર્થાત્ માનવજાતિની સાચી સેવા કરવી.

जो जबरन गरीब है वह स्वेच्छासे गरीब नहीं बन सकता है

जिसे न शांति है, न निश्चय, उसे ज्ञान कहांसे?

मूलको छोड़कर जो डाल खोजता है, वह भटकता है ।

उम्दा ख्याल खुशबू जैसा है ।

What is 'big' or 'small' in sin? Sin is sin. To believe otherwise is self-deception.

विचारशून्य जीवन पशु जीवन जैसा है ।

માણસની પ્રતિષ્ઠા તેના દિલમાં -હૃદય છે, નહીં કે તેના મગજમાં એટલે કે બુદ્ધિમાં.

आत्मा जागती है तब सब दुःख दूर होता है ।

सत्यरूपी क्षीरसागरमें असत्यरूपी जहरका एक भी बिंदु दाखल थाय (होवे) तो सारा क्षीरसागर जहरी बन जाता है ।

However lofty the ambition, even those considered the low­liest of creatures should come within its ambit.

Non-violence, truth, etc., are self-luminous. They cannot be genuine otherwise.

संगीत गलेसे ही निकलता है ऐसा नहीं । मनका संगीत है, इंद्रियोंका है, हृदयका है ।

जो ईश्वरके सन्मुख है वह बोलता नहीं, बोल सकता नहीं ।

जो अपनेको नहीं पहचानता है वह नष्ट होता है ।

Why does a man become restless when he is unable to do his work?

रामकें लायक कम किये बिना रामनाम लेना फिजुल है ।

A vow means unflinching determination? progress is impossible without inflexible determination.

It is useless to recite Ramanama without acting in a man­ner worthy of Rama.

धैर्यसे बहूत कम बनते हैं, अधैर्यसे बिगड़ते हैं ।

If there is any hope for a man, whose mind remains impure in spite of himself, it is Ramanama.

Nobody progresses without opposition.

कविने कहा है कि विद्या रहित मनुष्य पशु समान है । यह विद्या कौन सी?

અપરિગ્રહનો અર્થ એ છે કે આપણે એવી કોઈ વસ્તુનો સંગ્રહ ન કરવો, જેની આપણને આજે જરૂર નથી.

नम्रताका ढोंग नहीं चलता, न सादगीका ।

जब तक हमें भीतरसे रौशनी मिलती है हम कुछ सही नहीं कर पाते है ।

जो बहूत गिनती करता है, वह आत्म दर्शन नहीं कर सकता है ।

अहंतामें निकला हूआ वचन हमेशा जूठा समझो ।

Whenever I see an erring man, I say to myself I have also erred.

श्रद्धासे जहाज चलती है ।

तुमारे जेबमें एक पैसा है वह कहांसे और कैसे आया है वह अपनेसे पूछो उस कहानी से बहुत सीखोंगे

परमेश्वर विश्वास रखना सबसे आसान होना चाहिये, लेकिन सबसे कठिन वही दीखता है ।

How shall we please God, how praise Him? By serving His creature—man.

नानक कहते हैं आदमी जितना भोग भोगता है इतना ही दुःखी होता है ।

Man spoils matters much more by speech than by silence.

જે માણસ શરમનો માર્યો વિવેક બતાવે છે તે ખરેખર તો અવિવેકનું પ્રદર્શન કરતો હોય છે.

कंठस्थ ज्ञानकी इतनी किम्मत है जितनी तोताके रामनामकी ।

Why should I depend upon anyone for my own affairs?

धर्मका जामा पहनने से पाप पुण्य नहीं बनता; भूल भूल नहीं मिटती ।

सत्य ईएसआई चीज है जो कहने में आदमीको बार-बार सोचकर बोलना पड़ता है ।

गुस्सा किसपर करना? अपनेपर? यह तो रोज करो । दिसरोंपर? यह तो करने का कारण ही क्या?

It is strange that we toil so much over externals without a care for what lies within.

કોઈ પણ કામ કરીને જયારે મનુષ્ય દુઃખ મને છે, તો સમજવું કે તે જ્ઞાનપૂર્વક નથી કરતો પૂરતું મજબૂરીથી કરે છે.

जीवन गुलाबका बिछाना नहीं है, काँटोंसे भरा हुआ है ।

सच्चे भक्तके लिये कुछ भी अशक्य नहीं है

જે માનસ એક વસ્તુ સમજી નથી શકતો, તેને તે કરવાની જબરદસ્તી કરવી એ સખતમાં સખ્ત સજા છે.

God is our refuge and strength, a very present help in trouble. Psalms, XLVI. 1.

Rather perish than break the pledged word. —Tulsidas

Just as drop by drop the lake fills up, so also every minute of sincere prayer nourishes the soul.

जिंदगीका एक भी क्षण नहीं है जिसमें आदमी सेवा नहीं कर सकता है ।

The light of knowledge can never dawn on the proud.

आज प्रात:कालके भजनमें था ईश्वर हमको कभी नहीं भूलता, हम भूलते है वही सच्चा दुःख

Meditation does not make one dull.

एक संपूर्ण पुरुष असत्यको दूर कर सकता है, भले असत्य कहने वाले अनेक हो

If one man can become perfect, it is but fair to assume that all can become so.

हम ऐसी गलती मानने कि कभी न करें कि गुनाहमें छोटा-बड़ा ओह्ता है ।

मनुष्य जितना बोल क्र बिगड़ता है इतना ख़ामोशीसे कभी नहीं ।

સાચા ધર્મને ક્ષેત્રની મર્યાદા નથી હોતી.

प्रतिक्षण अनुभव होता है कि समताके फल मीठे होते हैं ।

Give all, gain all.

Silence inspired by fear is no silence.

One perfect man can dispel untruth even though the untruth­ful be legion.

સત્યનાં દર્શન અહિંસા વગર થઇ નથી શકતાં એટલા માટે કહ્યું છે કે अहिंसा परमो धर्म:

जैसे पिण्डमें ब्रह्मांड है ऐसे देहातमें हिंदुस्तान है ।

जैसे अनुभव लेता हूं, पाता हूं कि आदमी अपने-आप अपने सुख दुःख का कारण है

भोगको मनुष्य नही भुगतता है लेकिन भोग मनुष्यको भुगतता है अर्थात खा जाता है

बगैर समझके न कुछ करना न पढना ।

I believe that there is no prayer without fasting and there is no real fast without prayer.

If there is a soul, then surely the Supreme Soul (God), too, exists.

It is more than severe punishment to compel a man to do something which he does not understand.

जो मजे नहीं कहने में है वह कहने में नहीं है । ऐसा अनुभव कौन नहीं करता?

हे जिव! तू अनासक्त है तो तुझे शोरगुलको और मारपीटको भी बरदास्त करना है

એથી ઊલટું નિરભિમાન અથવા નમ્રતા માણસને પોષણ આપે છે અને વિકસાવે છે.

Everyone, prince or pauper, is the guardian of his own dharma. What is there to grieve or rejoice in this?

A leader is only first among equals.

अहंभाव मिटने से ही बीक (डर) मिटती है ।

इस अहंकाररूपी अंधकारको कैसे निकलें? रजवत्होने तककी नम्रता रूपी प्रकाशसे ।

આદર્શ વગરની મહેનત નિષ્ફળ છે, જેમ દિશા અથવા બંદર વગરનું વહાણ નિષ્ફળ ફર્યા કરે છે.

ધૈર્યથી, શાંતિથી શું નથી થઇ શકતું ! એનો અનુભવ જે લેવા માગે તેને રોજ મળી શકે.

ताजुब है कि आदमी बहोत दफा नहीं जनता है कि दुश्मन कौन और दोस्त कौन?

To have good thoughts is one thing; to act upon them is another.

કોઈની એબ કાઢવી સહેલી વાત છે, તે પુરવાર કરવી એ બીજી વાત છે.

राग-द्वेषादि भी व्याधि है और शारीरिक व्याधिसे बदतर है । उसका निवारण रामनामके बिना कैसे हो सके?

जो मनुष्य क्रोधका कारण मिलते हुए भी क्रोध नहीं करता है उसीने ही क्रोधपर जय पाया है ।

हमारी स्थितिके कर्ता हम ही हैं ।

Non-violence in its dynamic condition means? the putting of one's whole soul against the will of the tyrant.

Even one drop of the poison of untruth will poison the entire milk-ocean of Truth.

हिमालय दूरसे ही अच्छा लगता है ऐसे प्रायः सब चीजके लिये है ।

भलाईके साथ सब सहन करने की हिम्मत नहीं रहती है, तब भलाई पंगु है ।

જેણે પોતાપણું ખોયું તેણે બધું ખોયું.

Indigestion, etc., are not the only causes of fever. Anger, too, can bring it on.

One is a servant of him for whom one works, not to whom one pays only lip service.

પ્રથમ કામ, પછી મળે તો કામ જેટલા દામ, આ થઇ પરમાત્માની સેવા. દામ પહેલાં માગો તો તે થઇ સેતાનની સેવા.

આપણે છીએ કેમ કે ઈશ્વર છે. આ પરથી જ આપણે જોઈ શકીએ છીએ કે મનુષ્યમાત્ર, જીવમાત્ર ઈશ્વરનો અંશ છે.

ट्रेनको चलाने वाली शक्ति सीटी नहीं है, लेकिन बाफमें रही युक्त शक्ति है ।

The right that accrues from the performance of duty endures.

जो अर्थशास्त्र नीतिसे भिन्न या विरोधी है वह निषिद्ध है, त्याज्य है

Sweet are the fruits of equanimity—the truth of this is experienced every moment.

A right cause never fails; A true word never hurts in the end.

મિથ્યા જ્ઞાનથી હંમેશા ડરતા રહેવું. મિથ્યા જ્ઞાન એ છે જે આપણને સત્યથી દૂર રાખે છે અથવા કરે છે.

આત્માને ઓળખવાથી, તેનું ધ્યાન ધરવાથી અને તેના ગુણોને અનુસરવાથી માણસ ઊંચે ચડે છે. એથી ઊલટું કરવાથી નીચે પડે છે.

आदमको खुदा मत कहो, आदम खुदा नहीं; लेकिन खुदाके नूरसे आदम जूदा नहीं ।

Thought pierces even a wall of steel.

जिसके साथ ईश्वर है उसके साथ सब है ।

By whatever name God be called, if there be godly attri­butes, we must surely bow to Him.

Many things are wrought by patience, even as they are spoilt by impatience.

हम शारीरिक वस्तुमें फंसे रहें और आत्मानुभवकी आशा करें, वह आकाश पुष्पको पाने जैसा है ।

ખુશ કરવા તો ખુદને, ખુશામત કરવી તોયે તેની, તો આપણે બધી ઝંઝટ અને ચિંતાથી મુક્ત થઈ જઈશું.

ઘણી ગેરસમજોનું મૂળ અવિશ્વાસમાં હોય છે. ઘણા અવિશ્વાસના મૂળમાં ભય હોય છે.

माना कि दोनोंके साथ ईश्वर है तो कौन किससे डरे?

[जो] धीरज खोता है वह सत्य खोता है अहिंसा खोता है ।

ईश्वर सर्वत्र है, इसीलिये वह हमसे पत्थर, वृक्ष, जंतु, पक्षी, पशु इ[त्यादी] के मार्फत बोलता है ।

Even one word, if true, is enough. Untrue words, however many, are worth nothing.

ધર્મપાલનમાંથી જે અધિકાર મળે છે, તે જ સ્થિર રહી શકે છે.

The first service is latrine-cleaning.

Knowing that everything has two sides, let us look at the bright side alone.

I could not live for a single second without religion.

जो ईश्वरको साक्षी रखकर कुछ सोचता है, बोलता है, करता है वह सच्चा करने से कभी शरमींदा नहीं होगा ।

A guru should be perfect. God alone is that.

સીધો રસ્તો જેવો સરળ છે તેવો જ કઠણ છે. એવું જો ન હોત તો બધા જ સીધો રસ્તો લેત.

ईश्वरमाय जीवन कभी मुश्किल नहीं है ।

अगर आत्मा है तो परमात्मा है ही ।

जैसे हम अपने धर्मको आदर देते हैं ऐसे ही दूसरे धर्मको दें ー मात्र सहिष्णुता पर्याप्त नहीं है ।

I realized that the true function of a lawyer was to unite parties riven asunder.

વખત આવ્યે, બધાં વૃદ્ધ થાય છે. એક તૃષ્ણા હંમેશાં જુવાન રહે છે.

ભાગ્ય અને પુરુષાર્થનો ઝઘડો રોજ ચાલ્યા કરે છે. આપણે પુરુષાર્થ કર્યા કરીએ અને પરિણામ ઈશ્વર પર છોડીએ.

Nanak says : God dwells in every human heart, and so every heart is a temple of God.

Because of our physical limitations, we cannot have a concep­tion of the existence of God.

Man has to do God's work, but how is he to know what that is?

Intuition is lame if it is not supported by reason.

जिह्वा कर्जा नहीं भारती है, लेकिन कार्य ही भरता है ।

God and Satan cannot both occupy the throne of the heart.

When we declare a strike to redress a wrong, we really cease to take part in the wrong.

જે વિરોધી પાસે દયાની અપેક્ષા રાખે, તે અહિંસા નથી.

He who knows no rules and follows none just cannot be a servant of the people.

I am quite sure that the stoniest heart will be melted by passive resistance.

આઈઝાયા ૪૧-૧૦માં કહે છે : ડરો નહીં, કેમ કે પરમાત્મા તમારી પાસે જ છે.

अहिंसा सत्यादी स्वयं प्रकाश है । अगर नहीं है तो वह नकली वस्तु है ।

रामके नामसे जो रावणका कम करे, उसे या कहें?

Nanak says : The more one indulges oneself, the more unhappy one becomes.

અનુભવ લેતો જાઉં છું તેમ જોઉં છું કે માણસ પોતે જ પોતાનાં સુખદુઃખનું કારણ છે.

We must always listen to criticism of our faults and failings, never to our praises.

जैसे पवित्रताका ऐसे सब गुणोंका । अहिंसाकि परीक्षा हिंसाका सामना करने में होती है ।

He who is not disturbed by bad news will not be elated by good news.

तुझे क्या, लोग तेरी निंदा करें या स्तुति! जो धर्म समझ वही किया करे

Great caution is necessary when a man represses his nature.

By education I mean an all-round drawing out of the best in child and man-body, mind and spirit.

What matters to you the worlds praise or censure? Do what you think is your duty.

Religion does not consist in eating this food or eschewing that but only in the realization of God within oneself.

Man is where his mind is, not where his body is.

बगैर निस्वार्थताके निर्भयता कैसी?

A man of knowledge attains peace only through renunciation.

Says Nanak again : Whatever you give away is yours; what­ever you keep is not yours.

अनासक्त कार्य शक्तिप्रद है क्योंकि अनासक्त कार्य भगवान् भक्ति है

मौतकी धमकीसे क्या डरना क्योंकि वह तो सदाकी है ही ।

कैसी दुःखकी बात है कि मनुष्य जानता है तो भी गिरना पसंद करता है?

जो मनुष्य सबको खुश रखना चाहता है, वह किसीको खुश नहीं करेगा ।

British, "Quit India"

What is in the mind must come out, sooner or later.

Mere confession of a wrong does not erase it. Whatever is possible must be done to undo the wrong.

जब आदमीका धैर्य छूट गया है तब मौन लेकर शांत होने पर ही बोलें ।

जो ईश्वरको याद करता है वह दूसरा सब भूल सकता है ।

To seek a favour is to barter away ones freedom.

अनास्क्तको अखूट [अटूट] धीरज होनी चाहिये

Die and be saved.

बलात्कारके वश होना नामर्दीकी निशानी है ।

नरसिंह महेता कहता है मैं करता हूं, ऐसा कहना ही अज्ञानताकी परिसीमा है । इसके ध्यानमें अनासक्तिकी कूंजी है ।

Fewer people die from disease than from fear of disease.

He who in his distress turns to God is not troubled by any fear.

He who does not labour and yet eats, eats stolen food.

We have no existence outside and apart from God.

Selfishness and fear must go if one is to realize God.

जबतक शरीर, मन और आत्माके बिचमें मेल नहीं होता है कुछ भी कम सीधा नहीं बनता है ।

When a man empties his heart, God enters it.

એક સંપૂર્ણ પુરુષ અસત્યને દૂર કરી શકે છે, પછી ભલે ને અસત્ય કહેવાવાળા અનેક જણ હોય.

He who wants to please all, will please none.

हरेक आदमीको अपना मूल ढुंढना चाहीये ।

દુઃખના સમયમાં જે ભગવાનનાં દર્શન કરે છે, તેને કોઈ દર લાગતો નથી.

Silence above all.

He who lacks peace and firmness cannot realize God.

Thousands like myself may die in trying to vindicate the ideal but Ahimsa will never die.

Ashram means a community of men of religion. I feel that an ashram was a necessity of life for me.

अगर सत्य किसीको बताना है तो अखुट धैर्य चाहीये ।

जब जगत् हमें गिराता है, तब ईश्वर हमारा बेली होता है ।

गुरु तेघबहादुर कहते हैं कि गंदा काम नहीं करना यही सही कानून है ।

મારી કૃપા તારે માટે પૂરતી થવી જોઈએ, કારણ કે મારું બળ દુર્બળતામાં જ પૂર્ણ થાય છે. (૨ કોર : ૧૨-૯)

अनासक्तिकि सच्ची कसौटी तब होती है जब किसी कामके लिये हमारे में अशक्तिका पूरा संभव पैदा होता है ।

Throughout my career at the bar I never once departed from the strictest truth and honesty.

अगर तुझे चिढ़ना है तो दूसरोंकी गफलतसे क्यों, अपनी गफलतपर चिढ़ ।

भूल कबूल करना झाडूके समान है झाडू गंदकी साफ करता है, भूल का स्वीकार कम काम नहीं देता

जो समय बचाना चाहता है वह अनावश्यक बात एक भी नहीं करेगा ।

વગર વિચારે કશું વિચારવું, બોલવું કે લખવું નહીં. અને વિચાર કરો કે એથી કેટલો બધી સમય બચી જાય છે.

Purity asks for no external protection.

Experience is daily growing upon me that everything is attainable through silence.

भगवानसे शरणमें जो सुख रहता है इसका वर्णन कौन कर सकता है?

What seems impossible is not always really so.

यह कितनी गलत बात है कि हम मैले रहें और दूसरोंको साफ रहने की सल्लाह दें ?

Truth should be accompanied by firmness of purpose.

ऐसा होते हुए आदमी सुखी दुःखी क्यों होता है ?