અનાસક્તિની પરાકાષ્ઠા ગીતા ની મુક્તિ છે. અને તે જ અર્થ આપણે ઇશોપનિષદના પહેલા મંત્રમાં જોવા પામીએ છીએ.

ઘણી ગેરસમજોનું મૂળ અવિશ્વાસમાં હોય છે. ઘણા અવિશ્વાસના મૂળમાં ભય હોય છે.

The conduct of a few Indians was the measure of that of the millions of their fellow-countrymen.

માણસ જયારે એક નિયમ તોડે છે તો બીજા આપોઆપ તૂટી જાય છે.

ઈર્ષ્યા કરનારને ખાઈ જાય છે. જેની તે ઈર્ષ્યા કરે છે તેને કંઈ થતું નથી, કદાચ તે જાણતો પણ નથી.

Man cannot worship God and at the same time despise his fellow-beings. The two are irreconcilable.

He who loses patience, loses Truth as well as Non-violence.

Vice flourishes in darkness. It vanishes in the light of day.

પુખ્ત વાચનથી શક્તિ તો આવે છે પણ જ્ઞાન વગર સાચી સ્વતંત્રતા નથી મળતી.

जब हम रेलगाड़ीके समय के बाहर जाय तो गाड़ी चुकते हैं । प्रार्थनाके समय न पहुंचें तो?

जो जीवनके सुरमें चलता है उसे कभी थकान नहीं होगी ।

प्रार्थनाके लिये ह्रदय आवश्यक है, वाचा नहीं बगैर ह्रदयकी वाचा निरर्थक है

Sorrow is but another aspect of joy. Hence the one invariably follows the other.

आदमी हेवानका कम करे और आदमी होने का दावा कैसे करे?

To be guilty of a lapse, small or big, is certainly bad; but to hide it is even worse.

Inner strength grows by prayer.

जब हमारे हृदयमें ईश्वरका वास हो जा[ता] है, हम न ख़राब विचार कर सकते [हैं], न खराब काम ।

श्रद्धा उसका नाम है जो विरुद्ध निशानी होते हूए अचलित रहती है ।

अपना दोष कबूल करना बड़ी मुसीबत है तो भी सिवाय इसके मैल निकलता नहीं ।

Verily, the land belongs to him who labours on it.

इससे उलटा निरभिमान अथवा नम्रता आदमीको पोषण देता है, और बड़ाता है ।

A right cause never fails; A true word never hurts in the end.

जिनको धर्मका ख्याल नहीं रहता है ऐसे दस प्रकारके लोगोंमें लोभी, कामी, क्रोधी और शराबी लोगोंको विदुर गिनाते है

भोगको मनुष्य नही भुगतता है लेकिन भोग मनुष्यको भुगतता है अर्थात खा जाता है

संगीत गलेसे ही निकलता है ऐसा नहीं । मनका संगीत है, इंद्रियोंका है, हृदयका है ।

If God resides in every heart, then who dare hate whom?

He who is poor by force of circumstances, cannot become poor by choice.

By education I mean an all-round drawing out of the best in child and man-body, mind and spirit.

સત્યના દર્શન માટે સંતોના ચરિત્ર વાંચવા અને તેનું મનન કરવું જરૂરી છે.

A man without an ideal is like a ship without a rudder.

સત્યનાં દર્શન અહિંસા વગર થઇ નથી શકતાં એટલા માટે કહ્યું છે કે अहिंसा परमो धर्म:

जो ईश्वरको याद करता है वह दूसरा सब भूल सकता है ।

Renunciation which does not spring from the heart cannot be abiding.

Faith that does not wane but ever waxes higher and turns into realization.

He who in his distress turns to God is not troubled by any fear.

Mahadev's life is an unceasing poem of devotion.

A satyagrahi never misses, can never miss, a chance of compromise on honourable terms.

सत्य के दर्शनके लिए संतोंका चरित पढना और उसका मनन करना आवश्यक है ।

Divine Power is a thing that nothing can withstand.

Sweet are the fruits of patience.

तेरा रिश्तेदार हो तो भी उनके दोष छिपाने की कोशीश न कर ।

The common people are a devoted workers real bank, and this bank never fails.

वही जिंदा है जिसके हृदयमें राम रहता है ऐसा जानता है ।

If you die in jail, I shall worship you like a goddess.

જે માણસ અધ્યાત્મિક મનાતો હોય અને વ્યાધિગ્રસ્ત રહેતો હોય તો એના કંઈ દોષ હોય જ છે.

The same sage observes that where there is peace of mind there is inner strength which is unfailing.

जब मनुष्यके दिलमें पूर्ण प्रकाश होता है तो कोई रूकावट हमारे रस्तेमें रहती ही नहीं ।

Just as only others can see a mans back while he himself cannot, we too cannot see our own errors.

Man finds himself by losing his Self.

जो जबरन गरीब है वह स्वेच्छासे गरीब नहीं बन सकता है

बुखारका कारण बदहजमी इ[त्यादी] ही नहीं है । क्रोध करने से भी बुखार आ सकता है ।

अहंभाव मिटने से ही बीक (डर) मिटती है ।

करना है ईश्वरका कम लेकिन वह हम कैसे जाने ।

Selfishness and fear must go if one is to realize God.

आदमीको अपनेको धोका देने की शक्ति इतनी है कि वह दूसरोंको धोका देने की शक्तिसे बहूत अधिक है इस बातका

Like a ship without direction or destination, labour without an ideal is fruitless.

He who is face to face with God does not speak, cannot speak.

ईर्ष्या करनेवालेको खाती है । जिसकी वह ईर्ष्या करता है, वह अविच्छिन्न रहता है, शायद अनजान भी ।

Whatever the crisis, the fire of love will overcome it.

श्रध्धासे मनुष्य क्या नहीं कर सकता? सब कुछ कर सकता है ।

સુખમાં સુખ જોવું એ દુઃખ છે. દુઃખમાંથી સાચું સુખ જન્મે છે.

He who loses patience, loses Truth as well as Non-violence.

जो ईश्वरकी हस्तिके बारेमें शंका करता है उसका नाश होता है ।

मैं कब और ईश्वर कब? उसका निश्चय करने में ज्ञानकी परीक्षा है ।

To surrender to force is a sign of unmanliness.

A guru should be perfect. God alone is that.

वीरता कोई एक ही मनुष्यका लक्षण नहीं है । सबमें है, लेकिन सब पहचानते नहीं हैं ।

Life becomes perpetually renewed every day. This knowledge should be helpful in uplifting us.

અનાસક્ત વ્યક્તિને પોતાનું કશું જ હોતું નથી.

શારીરિક દુર્બળતા સાચી દુર્બળતા નથી. મનની દુર્બળતા જ સાચી દુર્બળતા છે.

મહેનત કર્યા વગર જે ખાય છે,તે ચોરીનું અન્ન ખાય છે.

Despair corrodes man.

દૂધમાં ઝેર હોય તો આપણે કૅફીદઈએ છીએ. તે જ પ્રમાણે સારા સાથે પાખંડ હોય તો તેને ફેંકી ડો.

शुद्ध ज्ञान धर्मग्रंथ पढ़ने से नहीं मिलता । शुद्ध ज्ञान सिवाय सद्गुणके असंभवित है ।

તમારા ગજવામાં જેપૈસો છે, તે ક્યાંથી અને કેવો તીરે આયો, તે પોતાની જાતને પૂછો. આ ઘટનાથી ઘણું શીખી શકશો.

Confession of error works like a broom. The broom sweeps away filth; confession does no less.

In faith there is no room for despair.

Education which does not mould character is wholly worthless.

Without selflessness, how can there be fearlessness?

हम बड़ी बातोंको न सोचें, अच्छी सोचें ।

जो मनुष्य अपनापनकी रक्षा करना चाहता है उसे सब आर्थिक वस्तु गंवाने की तयारी रखनी है

ईश्वर सर्वत्र है, इसीलिये वह हमसे पत्थर, वृक्ष, जंतु, पक्षी, पशु इ[त्यादी] के मार्फत बोलता है ।

अखबार पढ़ना आजकल मुसीबत है । सही खबर मिलती नहीं है । न पढ़ने से नुकसान नहीं है ।

વાત એમ છે કે માણસ આવા વિચાર કરવા માગતો નથી. તેથી માને છે કે આવા વિચાર કરવાની ફુરસદ જ નથી.

A leader is only first among equals.

श्रद्धासे जहाज चलती है ।

સાચી વસ્તુની પાછળ સમય આપવો આપણને ખટકે છે, નકામી વસ્તુ પાછળ ખુવાર થઇએ છીએ અને ખુશ થઈએ છીએ.

उम्दा ख्याल खुशबू जैसा है ।

If the courage to endure everything with goodwill is lack­ing, goodwill becomes a lame virtue.

हरेक प्रवृत्ति जिसकी उत्पत्ति एक ही बीजसे होती है, सब एक-एक-में मिल जाती है ।

अपने गुण आप देखे और उसकी स्तुती दूसरोंसे करे उससे बड़के [बढ़कर] नीचता कैसी होगी?

जिसका जो कम करता है उसका वह सेवक है, नहीं कि जिसका नाम ही लेता है ।

Prayer needs a heart, not a tongue. Without the heart, words have no meaning.

Man dies when he cuts himself off from the source of his being, not when the soul leaves the body.

In egotism lies all trouble.

When we give something, we must give the truest part of ourselves.

मरो और तरो ।

Sweet are the fruits of equanimity—the truth of this is experienced every moment.

જેવી રીતે મને ખાવાપીવાનો હક છે તેવી જ રીતે મારું કામ મારી રીતે કરવાનો હક છે. આ જ સ્વરાજ છે.

A person without attachment should have an inexhaustible fund of patience.

Why seek outside that which is within you?

He who has not in him infinite patience cannot observe nonviolence.

क्या बात है कि आदमी सच कहने से और करने से डरता हैं, झूटसे नहीं?

समुद्रमें कितना भी तुफान होता है तो भी समुद्र अपनी शांति नहीं छोडता है ।

Nanak says : The more one indulges oneself, the more unhappy one becomes.

हम शारीरिक वस्तुमें फंसे रहें और आत्मानुभवकी आशा करें, वह आकाश पुष्पको पाने जैसा है ।

शुद्ध प्रेम सब थकान दूर करता है ।

गुरु संपूर्ण होना चाहिये । वह तो ईश्वर ही है ।

અનુભવ લેતો જાઉં છું તેમ જોઉં છું કે માણસ પોતે જ પોતાનાં સુખદુઃખનું કારણ છે.

Even nectar turns into poison if poison is added to it.

जिसका मन हरेक हालतमें शांत नहीं रह सकता है वह शांत नहीं है, कैसे भी बाहरसे शांत लगे ।

જિંદગી ગુલાબ જેવી મનાય છે. જીંદગીમાં પણ કાંટા હોય છે માટે.

मनुष्यकी प्रतिष्ठाउसके दिलमें-ह्रदयमें है, नहि की उसके मस्तिष्कमें यानि बुध्दिमें

We exist, because God is. This shows that man, or any living being, is part of the Divine.

अगर हमारे पड़ोसी स्वच्छ नहीं हैं, तो हमारी निजी स्वच्छता पंगु है ।

रामनाम रूपी अमृत आत्माको आनन्द देता है, शरीरकी व्याधि दूर करता है ।

व्याधिके डरसे जितने आदमी मरते हैं, उनसे कम व्याधिसे मरते हैं ।

जब हमारा प्रेरक भगवान होता है, तब हमको और कोई ख्याल नहीं करना पड़ता है ।

Says Nanak again : Whatever you give away is yours; what­ever you keep is not yours.

मद्यपान मनुष्यको क्षण भर दीवाना बनाता है । मद उसे खा जाता और उसे पता भी नहीं होता है ।

He alone who truly serves is a good householder. He goes on giving without expectation of return.

Nanak says : God dwells in every human heart, and so every heart is a temple of God.

He who looks for faults in others cannot see his own.

Beauty lies not in the complexion but in Truth alone.

आत्माका दर्शन जितना होता है इतना ही मनुष्य आगे बढ़ता है ।

જૂઠ આત્માને ખાઈ જાય છે, સત્ય આત્માને પુષ્ટ કરે છે.

The non-attached person cannot own anything.

When a mans mind is filled with the Light of Heaven, all obstacles in his path vanish.

Violence is the weapon of the weak; non-violence that of the strong.

He who does not want to be a slave of anyone, must become the slave of God.

What is in the mind must come out, sooner or later.

My grace is sufficient for thee : for my strength is made perfect in weakness. II Corinthians, XII. 9.

It appears that man cannot escape the snare of exaggeration.

त्रिविध ताप मिटाने वाली दवा मात्र रामबाण [रामनाम] है ।

આત્માને ઓળખવાથી, તેનું ધ્યાન ધરવાથી અને તેના ગુણોને અનુસરવાથી માણસ ઊંચે ચડે છે. એથી ઊલટું કરવાથી નીચે પડે છે.

[Ramanama] is the only unfailing remedy for mans three­fold ills.

He who is absorbed in God cannot become absorbed in any­body or anything besides Him.

કોઈની મહેરબાની માગવી એટલે આપણી સ્વતંત્રતા વેચવી.

रामनाम उसीको मदद देता है जो रामनाम लेने की शर्त[का] पालन करता है ।

It is more than severe punishment to compel a man to do something which he does not understand.

विचारको [लौह]खंडकी दीवारको भी भेदता है ।

If we dwell on evil thoughts, they do not disappear; they are likely to become our companions. Dhyayato vishayan.”

To destroy something is easy. To build requires great skill and care.

जैसे टीपे-टीपे सरोवर भरता है, ऐसे ही एक-एक मिनटकी हार्दिक प्रार्थना भी आत्माका कल्याण करती है ।

सच्चा कार्य कभी निक्कमा नहीं होता, सच्चा वचन अंतमे कभी अप्रिय नहीं होता

સંપૂર્ણ અહિંસામાં દ્વેષનો સંપૂર્ણ અભાવ હોય છે.

त्याज्य वस्तु मुफ्त मिले तो भी न लेना कर्तव्य है

श्रद्धा ही जिंदगीका सूरज है ।

मेरे धंदेके बारेमें मैं क्यों किसीपर निर्भर हूं?

Do not do anything do not read anything without under­standing.

He whose eye says one thing, his tongue another, and his heart yet another, is a worthless fellow.

मौतकी धमकीसे क्या डरना क्योंकि वह तो सदाकी है ही ।

I am in the world feeling my way to light "amid the encircling gloom."

सब रखो, सब खोवो ।

However lofty the ambition, even those considered the low­liest of creatures should come within its ambit.

जो त्याग दिलसे नहीं होता है वह स्थिर नहीं रहता है

True happiness does not come from obtaining what one likes. It comes from cultivating a liking for what one dislikes.

Who can eat with an easy mind so long as even a single person starves for want of work?

A good thought is like fragrance.

Reflection shows that heaven is here on earth, not in the sky above.

धर्म के लिये मरना अच्य्ह्चा है, धर्मधताके लिये न जीना न म[र]ना ।

आत्मारूपी सही धनको पहचानना न उसकी रक्षा करता है वह और किस चीजकि रक्षा क्र सकता है?

जो आदमी रातको दिन बनाता है वह अनासक्त कैसे?

To remain entangled in things physical and aspire for self-realization is like asking for the moon.

He alone knows the charm of solitude who has deliberately taken to it.

बगैर परिश्रमसे यानि बगैर तपके कुछ भी हो नहीं सकता है तो आत्मशोष कैसे हो शके ?

Who can describe the joy that lies in finding refuge in God?

Only experience makes us realize how hard it is to attain the state of non-attachment.

विचारशून्य जीवन पशु जीवन जैसा है ।

What does it matter if people look upon us as dreamers?

Our faith should be like an ever-burning lamp which not only gives us light but also illuminates the surroundings.

प्रार्थनासे आंतरिक शक्ति बढ़ती है ।

સૌંદર્ય ચહેરાના રંગમાં નથી, સત્યમાં જ છે.

સાચો સેવક જ સદ્દગૃહસ્થ છે. તે બદલામાં લેવાની ઈચ્છા ન કરતાં, આપવામાં માને છે.

जैसे हमारी पीठ दूसरा आदमी ही देखता हैं, हम नहीं, ऐसे ही हमारे दोष भी हम नहीं देखते हैं ।

धर्म पलने कहने न कहने से नहीं होता लेकिन ईश्वरको अंतरसे और अंतरमें पहचानने से ही होता है ।

सीधा रास्ता जैसा सरल है ऐसा ही कठिन है । ऐसा न होता तो सब सीधा रास्ता ही लेते ।

Debts are redeemed by deeds, not by words.

Perfection is only an ideal for man; it cannot be attained, for man is made imperfect.

Experience is daily growing upon me that everything is attainable through silence.

મનુષ્ય જો પોતાના ગજા ઉપરાંતનું કામ હાથ પર ન લે તો એને ગભરાટ રાખવાનું ક્યાંય સ્થાન જ ન રહે.

ईश्वर शक्ति ऐसी सत्ता है जिसके सामने लुछ भी टिक नहीं सकता

We are not yet in the midst of civil war but we are nearing it.

कच्चा धान फेंकने लायक है । [ऐसे] ही क्स्च्चे कामका [को] समझाना ।

કૉન્ફ્યૂશિયસ કહે છે: સુવ્યવસ્થિત રાજ્યમાં ધનને પ્રગતિ નથી ગણતા. લોકોની અને તેમના આગેવાનોની પવિત્રતા એ જ રાષ્ટ્રનું સાચું ધન છે.

अकेलेपनमें जो लाभ है वह अनुभवसे ही सिद्ध हो सकता है ।

Everything is right and proper in its place, improper when out of place.

The real service to the Bhils would be to make them fear­less and remove their despair.

जो दुःखीओंका ही ख्याल करता है वह अपना ख्याल नहीं करेगा, उसको इतना समय कहांसे?

मुझे तो ईश्वरके बारेमें हर घड़ी प्रतीति होती है । फिर किसीसे डरना क्या?

सेवककी सच्ची बेंक आम जनता है जो बेंक कभी टूटती नहीं

જેની આંખો ફૂટી ગઈ છે તે આંધળો નથી પણ જે પોતાનો દોષ કાઢે છે તે આંધળો છે.

जो आदमी सबकी पगधुली होता है वह ईश्वरके नजदीक है ।

He who wants to please all, will please none.

जब हम कुछ भी देते हैं, तो हमारेमें जो सच्चा [है] वही दें ।

Let us think not of big things but of good things.

પોતાને ઓળખવાને માટે માણસે પોતામાંથી બહાર નીકળી તટસ્થ બનીને પોતાને જોવો જોઈએ.

He who knows no rules and follows none just cannot be a servant of the people.

सबल ही क्षमावन हो सकता है बलहीन दण्ड देने में असमर्थ है इसलीये वह क्षमावान हो ही नहीं सकता है

મનુષ્યના ખરા છ દુશ્મનો છે: કામ, ક્રોધ, મોહ, મદ, મત્સર, શોક. તેમને જીતવાથી બીજા દુશ્મનોને જીતવું સહેલું બની જાય છે.

એક ઈશ્વરમાં જ સંપૂર્ણ શક્તિ છે. તેથી ઈશ્વર પર જ હંમેશા ભરોસો રાખવો, માણસ પર કદી નહીં. (આઈઝાયા ૨૬-૪માંથી)

શ્રદ્ધાથી માણસ શું નથી કરી શકતો? બધું જ કરી શકે છે.

When man realizes himself, he is saved.

એક માણસે આજે આવીને કહ્યું : જો હું સાચી સેવા ન કરું તો જીવવામાં મને કશો રસ નથી.

જેમ પિંડમાં બ્રહ્માંડ છે તેમ ગામડામાં હિંદુસ્તાન છે.

હું ક્યારે અને ઈશ્વર ક્યારે? એનો નિર્ણય કરવામાં જ્ઞાનની પરીક્ષા છે.

नानक कहते हैं आदमी जितना भोग भोगता है इतना ही दुःखी होता है ।

आग्रह सत् होता है असत् भी-असत्से नहीं छूटता, सत् को नहीं छुता ।

गुरु तेघबहादुर कहते हैं कि गंदा काम नहीं करना यही सही कानून है ।

आप मरने से आत्मा जागती है ।

खूबी अकेले झूझने [जूझने]में है । विरोधि एक हो या अनेक ।

जब आत्मा मरता है, तब परमात्मा जगह रोकता है ।

राग-द्वेषादि भी व्याधि है और शारीरिक व्याधिसे बदतर है । उसका निवारण रामनामके बिना कैसे हो सके?

जीवनकी सफलताका सही निशान है कि मनुष्य कोमल बनता जाता है और पिढ ।

जब तक हमें भीतरसे रौशनी मिलती है हम कुछ सही नहीं कर पाते है ।

One is a servant of him for whom one works, not to whom one pays only lip service.

जो मनुष्य किसीका भी बोज हलका करता है वह निकम्मा नहीँ है

When attachment is present, the performance of even a pure deed involves manipulation.

हमारे हृदयकी गद्दीपर खुदा बैठे और शैतान भी, नहीं हो सकता ।

A man of knowledge attains peace only through renunciation.

जो जीवन सेवामें व्यतीत होता है वही फलदायी है ।

अशांति और अधीरज दो व्याधि हैं और दोनों आयु हरण करते हैं ।

तुझे क्या, लोग तेरी निंदा करें या स्तुति! जो धर्म समझ वही किया करे

कैसी दुःखकी बात है कि मनुष्य जानता है तो भी गिरना पसंद करता है?

Nothing is ever achieved without toil, that is without tapa.1 How, then, can self-purification be possible without it?

अगर हम दुःखले समय भी ईश्वरकी हाजरीको पहचान सके तो हमारे लिये खेर है ।

વિદુરજી, જેમને ધર્મનો ખ્યાલ નથી રહેતો એવા દસ પ્રકારના લોકોમાં લોભી, કામી, ક્રોધી અને શરાબી લોકોને ગણાવે છે.

दुःखके समय जो भगवानका दर्शन करता है, उसे कोई भय नहीं लगता है

जो मनुष्य दूसरोंकि ऐब निकालता है वह अपनी नहीं देख सकता ।

Mans joy knows no bounds when he obtains something beyond his hopes.

राई जैसा दोष छिपाने से पहाड़ जैसा बनता है जाहर करने से नाबूद हो सकता है

Mans capacity for self-deception is amazing.

One who thinks in terms of mine and thine cannot be free from attachment.

How shall we please God, how praise Him? By serving His creature—man.

Our personal cleanliness counts for little if our neighbours are not clean.

जीवन गुलाबका बिछाना नहीं है, काँटोंसे भरा हुआ है ।

हमारी स्थितिके कर्ता हम ही हैं ।

अनासक्त कार्य शक्तिप्रद है क्योंकि अनासक्त कार्य भगवान् भक्ति है

જે માણસ કોઈ એક ચીજ ઉપર એકનિષ્ઠાથી કામ કરે છે, તે આખરે બધી ચીજ કરવાની શક્તિ પ્રાપ્ત કરે છે.

अगर तू ईश्वरके सामने खड़ा होना चाहता है, तो अहंकारका जामा उतारकर जा ।

Have we any right to pray so long as we have not purged ourselves of our impurities?

Life is not a bed of roses; it is full of thorns.

अतिशयोक्तिकी जालमें से आदमी छुट नहीं सकता है ऐसा प्रतीत होता है ।

गंदे ख्यालका विचार करने से वे हेट नहीं लेकिन उसका संग पैसा होने का सभव [संभव] है ध्यायविषयान् ।

ગામડાંની દૃષ્ટિએ હિંદુસ્તાનનો વિચાર કરીએ તો ઘણી બધી ચીજો જે આપણે કરીએ છીએ તે નકામી લાગે.

One person has God on his side; millions have Satan on theirs. Must, therefore, one fear the millions?

The contentment that accrues to man as a result of leading a regular life, promotes his health and longevity.

जिसे ईश्वरका सहारा है उसे पंगु मन्ना पाप समझा जाय ।

बगैर निस्वार्थताके निर्भयता कैसी?

आदमी प्रतिक्षण जाग्रत न रहें तो सत्य उसे मिल ही नहीं सकता है ।

अगर भीतरी बत्ती जले तो सरे जगतको प्रकाश देती है ।

હિંસા દુર્બળનું શસ્ત્ર છે. અહિંસા સબળનું.

सही धर्मको क्षेत्रकी मर्यादा नहीं होती है

सादगीमें भलाई है, महत्त्व है, नहिं दोलतमें ।

आदमी अपना दुःख हंसकर भूल सकता है रोकर बढ़ाता है ।

Pure love removes all weariness.

श्रध्दा बुद्धिसे परे है, उसकी विरोधी नहीं है

He who is afraid of peoples censure will never be able to do anything worth while.

જે માણસ સૌની ચરણરજ હોય છે તે ઈશ્વરની નજીક છે.

Man can smile away his sorrows; by crying he only multiplies them.

આંતરિક અને બાહ્ય સ્વચ્છતા ઈશ્વરપારાયણતાને પામે છે.

अशक्यको शक्य बनाना जितना सरल है इतना ही मुश्केल अशक्यको शक्य बनाना है ।

सिवाय मनकी स्थिरताके दर्शन हो ही नहीं सकता है ।

रोगग्रस्त शरीर सही बन सकता है, रोगग्रस्त मन नहीं ।

He who seeks refuge in Ramanama, has Ramanama installed in his heart and is duly rewarded.1

किसीके विचार जाननेके की इच्छा न रखना, न उसपर अपना अभिप्राय बनाना अपना विचार स्वतंत्र रूपसे करना निर्भयताका लक्षण है

Death was a companion and friend. It was well with those who had died bravely.

What greater meanness can there be than to seek out our good points and praise them to others?

Faith is put to the test when the situation is most difficult.

Sacrifice with regret is no sacrifice.

Faith transcends reason; it is not opposed to it.

To retaliate against the relatives of the co-religionists of the wrong-doer is a cowardly act.

जो ईश्वर चतुर्भुज है वह सहस्त्र भुज भी होता है । येह बताता है कि सब काल्पनिक है ।

Whenever I see an erring man, I say to myself I have also erred.

Alcohol maddens a man for the moment, but pride devours him completely and he is not even conscious of it!

ત્યાજ્ય વસ્તુ જો મફત મળે તોપણ ન લેવી તે કર્તવ્ય છે.

A leader is useless when he acts against the promptings of his own conscience.

He alone lives in whose heart dwells Rama (God) and who is ever aware of such presence.

बगैर समझके न कुछ करना न पढना ।

Purity asks for no external protection.

Life is unreal, death is real and certain. —Nanak

What more do you want when the heavens are within you, and even God Himself?

When man smites, it is God who comes to our rescue.

There is goodness as well as greatness in simplicity, not in wealth.

Opposition makes the man.

अवगुण अंधेरेमें फलता है, प्रकाशमें गैब [गायब] हो जाता है ।

Justice needs to be tempered with generosity as much as generosity needs to be tempered with justice.

यह कितनी गलत बात है कि हम मैले रहें और दूसरोंको साफ रहने की सल्लाह दें ?

All activities that are born of one and the same seed merge into one another.

Man by himself is nothing. But when he has become one with God, he is everything.

જ્યાં સુધી એક પણ માણસ, કામ ન મળવાને કરને ભૂખે મારતો હોય ત્યાં સુધી કોણ ચેનથી ખાઈ શકે?

શું મોત કોઈ પણ સંજોગોમાં અતિશય દુઃખમાંથી મુક્તિ નથી? જો છે, તો શોક શા માટે?

जब मनुष्य आकाशके नीचे सोता है तो उसे कौन लूट सकेगा?

हम सत्संग ढुंढते हैं क्योंकि हमारी आत्माके लिये वही खुराक है ।

ईश्वरका कम जाने [जानने] का साधन है हार्दिक प्रार्थना और तदनुसार कम ।

ईश्वरके बाहर हमें कोई हस्ति ही नहीं है ।

Keep all, lose all.

आकांक्षा कितनी भी बड़ी हो उसकी मर्यादामें छोटेसे-छोटा माना जाता प्राणी भी होना चाहिये ।

स्वच्छता जब भीतरी और बाहरी रहती है तब वह ईश्वरमयताको पहुंचती है

Pride devours man completely. The truth of this can be realized by everyone every moment.

It is very difficult to confess ones error; but then there is no other way of cleansing oneself.

માણસ નિયમબદ્ધ રહે છે એનાથી એને જે સંતોષ મળે છે તેનાથી જ એનું સ્વાસ્થ્ય અને આયુ વધે છે.

मनका मैल शरीरके मैलसे भयंकर है लेकिन शरीरका मैल भीतरी मैलकी निशानी होती है ।

जिस त्यागमें दुःख है, वह त्याग नहीं है ।

When there is both inner and outer cleanliness, it approaches godliness.

Whatever we do should be done not to please or displease anyone, but only to please God.

યથાશક્તિ કોને કહેવાય ? પોતાની બધી શક્તિ જરાયે સંકોચ વગર વાપરવી તે. એવા શુભ પ્રયત્નમાં ઘણું કરીને સફળતા મળે છે.

If we are late for a train, we miss it. What if we are late for prayer?

जब मनुष्य मुझे मारता है, तब ईश्वर सहाय करता है ।

Faith is that which remains unshaken even in the face of advessity.

हिमालय दूरसे ही अच्छा लगता है ऐसे प्रायः सब चीजके लिये है ।

जो अर्थशास्त्र नीतिसे भिन्न या विरोधी है वह निषिद्ध है, त्याज्य है

શ્રદ્ધા બુદ્ધિથી પર છે, તેની વિરોધી નથી.

What shall we call a person who, in the name of Rama, acts like Ravana?

આમ હોવા છતાં માણસ સુખીદુઃખી શા માટે થાય છે ?

પ્રથમ કામ, પછી મળે તો કામ જેટલા દામ, આ થઇ પરમાત્માની સેવા. દામ પહેલાં માગો તો તે થઇ સેતાનની સેવા.

विरोध आदमीको बनाता है ।

માણસની શાંતિની કસોટી સમાજમાં જ થાય, હિમાલયની ટોચ પર નહીં.

ख़ामोशी ख़ामोशी नहीं है जो डरके मरे होती है ।

An ideal is one thing; living up to it is quite another.

Not contrived but genuine laughter is true eloquence, and more effective than speech.

आदमी अपने भीतरी आवाजको कभी न दबावे, भले ही वह अकेला हो ।

जो धर्म यंत्रवत बनता है वह धर्म नहीं कहा जा सकता है ।

જે ત્યાગ દિલથી નથી થતો, તે કાયમ નથી રહેતો.

मनुष्यकी सच्ची पहचान उनके हार्दिक विनयसे होती है ।

The nearer we approach our ideal, the more truthful we become.

ધર્મ કંઈ જીવનથી ભિન્ન નથી, જીવનને જ ધર્મ માનવો જોઈએ. ધર્મ વગરનું જીવન મનુષ્યજીવન નથી, પશુજીવન છે.

Even one drop of the poison of untruth will poison the entire milk-ocean of Truth.

The way of peace is open to her. Her freedom is assured if she has patience.

કૃત્રિમ નહીં પણ સ્વાભાવિક હાસ્ય ભવ્ય ભાષણ છે અને ભાષણથી વધુ અસર કરે છે.

આપણે પોતે મેલા રહીએ અને બીજાઓને સ્વચ્છ રહેવાની સલાહ આપીએ એ કેટલું ખોટું છે !

અનાસક્તિનું એક લક્ષણ આ છે: અનાસક્ત વ્યક્તિનું કોઈ પણ કામ દિવસના અંતે બાકી રહેતું નથી.

खुश करना तो खुदाको, खुशामत करना तो भी उन्हींकि, यो हम सब चिंता और झंनझंटसे छुट जाते हैं ।

A person without attachment should under no circumstances give way to anger.

To a starving person, God will appear in the form of bread alone.

જે માણસ કોઈનોયે બોજો હલકો કરે છે તે નકામો નથી.

સેવકની સાચી બૅંકઆમજનતા છે, જે ક્યારેય દેવાળું કાઢતી નથી.

अनासक्तको अपना कुछ नहीं हो सकता है

British, "Quit India"

He who denies the existence of God denies his own.

God is omnipresent. Hence it is that He speaks to us through stones, trees, insects, birds, beasts, etc.

When a man sleeps under the sky, who can rob him?

जो मनुष्य क्रोधका कारण मिलते हुए भी क्रोध नहीं करता है उसीने ही क्रोधपर जय पाया है ।

Slavery to the environment dulls a mans mind.

It is sin to regard anyone as helpless who has God for his support.

કાચું ધાન ફેંકી દેવા લાયક હોય છે. એવું જ કામનું પણ સમજવું.

મને તો ઈશ્વરને વિષે હરઘડીએ પ્રતીતિ થાય છે, પછી કોઇથી ડરવું શા માટે?

If there is a soul, then surely the Supreme Soul (God), too, exists.

અપરિગ્રહનો અર્થ એ છે કે આપણે એવી કોઈ વસ્તુનો સંગ્રહ ન કરવો, જેની આપણને આજે જરૂર નથી.

मनुष्यकि आदत ऐसी है कि अपने दोषोंको भूलकर दूसरोंके देखता है, और बादमें निराशा ही रह जाती है ।

वहम और सत्य साथ नहीं चल सकते हैं ।

जो ईश्वरके सन्मुख है वह बोलता नहीं, बोल सकता नहीं ।

Evenmindedness is the best of all wisdom.

Man rests in the jaws of Death. He is said to be dead when the jaws close.

व्यवहारमें जो काम न दे वह धर्म कैसे हो सकता है?

An egoistical utterance should always be regarded as false.

धर्म पालनमें से जो अधिकार निकलता है वही स्थिर रहता है

The power of a true word is such that it leads one from selfishness to selflessness.

जब फिकर करने वाला ईश्वर है, तो हम क्यों करें?

Noise does not overcome noise; silence does.

He who has neither peace nor determination, how can he have realization?

It is sinful to multiply wants unnecessarily.(Written on 3-4-1945.)

Non-attachment is put to real test only when there is full scope for our attachment to something.

The soul dries up without the company of the good.

जिने की मजे जीने की जंजाल छोड़ने में है

When Reason and Faith are in conflict, it is better to prefer Faith.

भौतिक ज्ञान सबके नसीबमें नहीं है । आत्म ज्ञान सब पा सकते हैं, पाने का सबका धर्म है ।

भीतरका सौन्द्र्यदेखो तो बाहरका फीका लगेगा ।

दूसरोंके लिये जो उपदेश योग्य लगता है, वही अपने लिये योग्य लगता है, सो कैसे होता होगा?

प्रवृत्ति मात्र आत्माके विकासके लिये है या होनी चाहीये । और आत्माविकासमें ईश्वर दर्शन छिपा है ।

When the world rejects a man, God befriends him.

शुद्ध विचार ऐसी सूक्ष्म वस्तु है और इतनी वेगवान वस्तु है कि व्यापक बन जाती है ।

Life means not revelry—eating, drinking and making merry but praising God, i. e., rendering true service to humanity.

पवित्रताकी परीक्षा तब होती है जब अपवित्रतासे घर्षण होता है ।

The first service is latrine-cleaning.

ताजुब है कि आदमी बहोत दफा नहीं जनता है कि दुश्मन कौन और दोस्त कौन?

जैसे बीजको फल देने में अपनी मुद्दत चाहीये, ऐसे ही कार्यके लिये है ।

Life is likened to a rose; because life, too, is full of thorns.

નિયમ તૂટે એ કેવું જોખમકારક છે ! મુંબઈ આવ્યો ને રોજ લખવાનું છૂટી ગયું.

જે જબરદસ્તીથી ગરીબ બન્યો છે તે સ્વેચ્છાએ ગરીબ બની હ્સકતો નથી.

Living with God there are no difficulties.

Man knows what his duty is, yet does not do what he knows he ought to. Why is that so?

यह पीछेका बताता है की सबकी कूंजी सत्यकी आराधनामें है सत्यकी उपासनासे सब चीज मिलती है

मनुष्य मौतके मुँहमें पड़ा है । मौतका मुंह बंध पड़ने पर मरा हूआ कहा जाता है ।

જેણે પોતાપણું ખોયું તેણે બધું ખોયું.

ज्ञानी पुरुष त्यागसे ही शांति पाता है ।

Do not think, speak or write without reflecting. Consider how much time could thereby be saved.

One mans cruelty is the measure of another mans gentleness.

પોતાની એબ હમેશાં સાંભળવી. પોતાની સ્તુતિ કદી ન સાંભળવી.

दो विरोधि वस्तु हम साथ-साथ नहीं कर सकते हैं, न जम ऐसे सोच सकते हैं ।

It may be possible to gild pure gold, but who can make his mother more beautiful?

There is a limit to violent action and it can fail. Non-vio­lence knows no limit and it never fails.

સીધો રસ્તો જેવો સરળ છે તેવો જ કઠણ છે. એવું જો ન હોત તો બધા જ સીધો રસ્તો લેત.

He who explores the branch and forgets the root, strays.

True suffering does not know itself and never calculates. It brings its own joy which surpasses all other joys.

नरसिंह महेता कहता है मैं करता हूं, ऐसा कहना ही अज्ञानताकी परिसीमा है । इसके ध्यानमें अनासक्तिकी कूंजी है ।

નિર્દોષ અને સ્વપ્ન વગરની નિંદ્રા સમાધિ છે, યોગ છે, અનાસક્ત કર્મ છે. (વિનોબાના પત્રના આધારે)

The Ganga flows in mans heart, yet he does not bathe in it, and remains unwashed.

It is strange that we toil so much over externals without a care for what lies within.

सही चीजके पीछे वक्त देना हमको खटकता है, निक्कमीके खुवार होते है और खुश होते हैं?

મીરાંબાઈના જીવનમાંથી આપણે મોટી વાત એ શીખીએ છીએ કે તેણે ભગવાનને ખાતર સર્વસ્વનો ત્યાગ કર્યો - પતિનો સુધ્ધાં.

सत्याग्रही वही हो सकता है जो जीने की और मरने की कला जानता है ।

आपखुदीमें सब मुसीबत भरी है ।

जो सचमुच भीतरमे स्वच्छ है वह बाहरमें अस्वच्छ हो ही नहीं सकता

વગર વિચારે કશું વિચારવું, બોલવું કે લખવું નહીં. અને વિચાર કરો કે એથી કેટલો બધી સમય બચી જાય છે.

સાચા ધર્મને ક્ષેત્રની મર્યાદા નથી હોતી.

આટલું સમજીને આપણે જે વ્યાધિ આવે તે રામભરોસે રહીને વેઠી લઈએ અને આપણું જીવન આનંદમય બનાવીને ગુજારીએ તો કેવું સારું!

परमेश्वर विश्वास रखना सबसे आसान होना चाहिये, लेकिन सबसे कठिन वही दीखता है ।

જે માનસ એક વસ્તુ સમજી નથી શકતો, તેને તે કરવાની જબરદસ્તી કરવી એ સખતમાં સખ્ત સજા છે.

Irregularity never goes well with non-attachment.

અસંગત એવી મોટી વસ્તુ નાની લાગે છે અને નાનામાં નાની સુસંગત વસ્તુનું સ્થાન મોટી વસ્તુ જેટલું જ છે.

सौंदर्य चेहरेके रंगमें नहीं है लेकिन सत्यमें ही है

What is big or small in sin? Sin is sin. To believe otherwise is self-deception.

जो शरीर श्रम कर सकते हैं उनके लिये सदाव्रत खोलना पाप है उनके लिये कम पैदा करना पुण्य है

सत्याग्रही कहलाने से मनुष्य सत्याग्रही नहीं बनता है । शुद्ध सत्यका पालन करने से ही मनुष्य सत्याग्रही बनता है ।

Inexhaustible patience is needed if Truth is to be brought home to anyone.

He who has God for his companion, why need he be sorrow­ful or anxious or look for another companion?

He who remembers everything else but forgets God, really remembers nothing.

સર્વને ધારણ કરે તે ધર્મ, એટલે કે ધર્મ દરેક અવસ્થામાં ને દરેક સમયે જીવનમાં ઓતપ્રોત છે.

एक संपूर्ण पुरुष असत्यको दूर कर सकता है, भले असत्य कहने वाले अनेक हो

सत्य वचनकी शक्ति वहां तक जाती है कि मनुष्यको स्वार्थसे परमार्थमें ले जाती है ।

सच्ची दुर्बलता बाहरी नहीं है अंतरकी ही है ।

આ તે કેવી વાત છે કે માણસ સાચું કહેતાં અને કરતાં દરે છે, જૂઠથી નથી ડરતો.

Thousands like myself may die in trying to vindicate the ideal but Ahimsa will never die.

The way to know what Gods work is is heartfelt prayer and corresponding action.

जीना जूठ है, मृत्यु सही है, निश्चित है । (नानक)

To rejoice in happiness is to invite misery. Real happiness springs from sorrow and suffering.

Why does a man become restless when he is unable to do his work?

જે અંતરમાં ખરેખર સ્વચ્છ છે તે બહાર અસ્વચ્છ હોઈ જ ન શકે.

A calculating mind cannot attain self-realization.

જે અર્થશાસ્ત્ર નીતિથી અલગ કે તેનું વિરોધી હોય, તે અમાન્ય છે, ત્યાજ્ય છે.

Physical weakness is not the real weakness. Weakness of the mind alone is the real weakness.

When all forsake you, God shall still be with you.

Chastity needs no purdah. It needs only Gods protection.

सत्यके दर्शन बगैर अहिंसाके हो ही नहीं सकते । इसीलिये कहा है कि अहिंसा परमोधर्म: ।

क्या मौत हर हालतमें अति दुःखसे मुक्ति नहीं है? अगर हैं, तो शोक क्यों?

We seek the company of the good, for that is the food for our soul.

आसक्तिसे किया हुआ शुद्ध काममें भी डावपेंच आते ही हैं ।

I know that war is wrong, is an unmitigated evil. I know too that it has got to go.

Mere confession of a wrong does not erase it. Whatever is possible must be done to undo the wrong.

पुख्त वांचनसे शक्ति तो आती है लेकिन बिना ग्नानके सही स्वतंत्रता नहीँ मिलतीं

मूर्खको समजाना आसन है । अर्ध-दग्धको कौन समजा सकता है?

रामकें लायक कम किये बिना रामनाम लेना फिजुल है ।

त्याग ही सच्चा भोग है ।

The hasty are ruffled; the slow and steady have composure.One sees the truth of this every moment.

सच्चे भक्तके लिये कुछ भी अशक्य नहीं है

શુદ્ધ હૃદયમાંથી નીકળેલું વચન કદી નિષ્ફળ નથી થતું.

I could not live for a single second without religion.

आदमको खुदा मत कहो, आदम खुदा नहीं; लेकिन खुदाके नूरसे आदम जूदा नहीं ।

Restlessness and impatience are two diseases and both shorten life.

અહિંસા મારફતે સ્વતંત્રતા મેળવવાનો એક જ માર્ગ છે. મરીને જીવીએ, મારીને કદી નહીં.

I say that he is the greatest artist who leads the best life.

निर्दोष और निःस्वप्न निद्रा समाधि है, योग है, अनासक्त कर्म है(विनोबा के खतके आधारपर)

It is possible to endure a diseased body, but not a diseased mind.

He who is truly clean within, cannot remain unclean without.

हमारी श्रद्धा अखंड बत्तीके जैसी होनी चाहिये । हमको तो प्रकाश देती है लेकिन आसपास भी देती है ।

મૌનમાં સર્વાર્થસિદ્ધિ છે એવો અનુભવ વધતો જાય છે.

रामके नामसे जो रावणका कम करे, उसे या कहें?

हम सब दीवाने हैं उनमें कौन किसको दीवाना कहे?

Nanak says : The craving for happiness is a veritable disease. Sorrow or suffering is its remedy.

મિથ્યા જ્ઞાનથી હંમેશા ડરતા રહેવું. મિથ્યા જ્ઞાન એ છે જે આપણને સત્યથી દૂર રાખે છે અથવા કરે છે.

Only that work which is done after anger has subsided can bear fruit.

Meditation makes one strong and lucid.

कुछ भी संकट हो प्रेमाग्निसे दूर होता है ।

He who has God on his side, has all.

That which should be renounced must be declined as a matter of duty even if offered free.

जिसको रोटी न मिलने से मरना है उसे तो ईश्वर रोटीमें ही देखने में आवेगा

रामनामकी भी शक्तिकी मर्यादा है । क्या कोई चोर रामनामसे कामयाबी हांसिल कर सकता है?

विद्या वही है जिससे मनुष्य अपनेको पहचाने । इसका अर्थ आत्मज्ञान हुआ ।

We must always listen to criticism of our faults and failings, never to our praises.

When a man lives in submission to authority, it means he is paying the price of personal freedom.

એથી ઊલટું નિરભિમાન અથવા નમ્રતા માણસને પોષણ આપે છે અને વિકસાવે છે.

He alone can offer sacrifice who is pure, fearless and worthy.

अनासक्तिके साथ अनियमितताका मेल कभी नहीं जमता है

Knowledge is that alone which enables a man to know him-self. In other words, knowledge means self-realization.

इससे भी आश्चर्य यह है कि हम जानते हैं कि हम भी मरनेवाले तो है इसलिये ख्वार होते हैं ।

Everyone, prince or pauper, is the guardian of his own dharma. What is there to grieve or rejoice in this?

जबतक शरीर, मन और आत्माके बिचमें मेल नहीं होता है कुछ भी कम सीधा नहीं बनता है ।

Every minute that runs to waste is irrecoverable. Yet, know­ing this, how much time we waste!

ईश्वरमाय जीवन कभी मुश्किल नहीं है ।

અભિમાન માણસને ખાઈ જાય છે. એનું સમર્થન પ્રતિક્ષણ પ્રત્યેક માણસને જોવા મળે છે.

અનાસક્તિની સાચી કસોટી ત્યારે થાય છે જયારે કોઈ કામને માટે આસક્તિનો પૂરો સંભવ પેદા થાય છે.

बलात्कारके वश होना नामर्दीकी निशानी है ।

अनासक्तको कभी क्रोध होना ही नहीं चाहिये

Every man should seek for the Source of his being.

एककी क्रूरता दूसरेकी अक्रूरताका नाम लेती है ।

If God so desires it, I may have to become a helpless witness to the undoing of my dream.

I am quite sure that the stoniest heart will be melted by passive resistance.

मनुष्य जब अपने स्वभावको दबाता है तब सावधानीकी बड़ी आवश्यकता है ।

मन दो प्रकारके हैं ー एक नीचे ले जाता है, दूसरा उचे । इसे हम बराबर सोचें और पहचाने ।

जो मनुष्य अपनेपर काबु नहीं रख सकता है वह दूसरोंपर कभी सच्चा काबु नहीँ रख सकता

जो हमारे हृदयमें है उसे कभी-न-कभी बाहर निकलना ही है ।

To remember God and forget others is to see God even in them.

भूल कबूल करना झाडूके समान है झाडू गंदकी साफ करता है, भूल का स्वीकार कम काम नहीं देता

Intuition is lame if it is not supported by reason.

जो मनुष्य सबको खुश रखना चाहता है, वह किसीको खुश नहीं करेगा ।

Non-violence, truth, etc., are self-luminous. They cannot be genuine otherwise.

He who is shamed into acting correctly is not acting cor­rectly at all.

Isaiah, XLI. 10 has : Fear thou not; for I am with thee.

We can do nothing right, so long as we are not blessed with inner light.

અનાસક્ત કાર્ય શક્તિ આપનારું છે, કારણકે અનાસક્ત કાર્ય એ ભગવાનની ભક્તિ છે.

If there is any hope for a man, whose mind remains impure in spite of himself, it is Ramanama.

किसीका एब निकलना एक बात है उसे साबित करना दूसरी बात है ।

કોઈ પણ કામ કરીને જયારે મનુષ્ય દુઃખ મને છે, તો સમજવું કે તે જ્ઞાનપૂર્વક નથી કરતો પૂરતું મજબૂરીથી કરે છે.

કોઈની એબ કાઢવી સહેલી વાત છે, તે પુરવાર કરવી એ બીજી વાત છે.

Repression itself affords a training in satyagraha, even as an unsought war affords a training for the soldiers.

Why should I depend upon anyone for my own affairs?

I realized that the true function of a lawyer was to unite parties riven asunder.

हार्दिक श्रद्धा और श्रद्धाकी इच्छामें बड़ा अंतर है । यह नहीं जानने से आदमी धोकेमें पड़ता है ।

भलाईके साथ सब सहन करने की हिम्मत नहीं रहती है, तब भलाई पंगु है ।

He who does not know himself is lost.

કામનાને ન સંતોષવી એ સારું છે. પણ શરૂ કર્યા પછી તેને રોકવી અસંભવિત નહીં તો મુશ્કેલ તો છે જ.

तुमारे जेबमें एक पैसा है वह कहांसे और कैसे आया है वह अपनेसे पूछो उस कहानी से बहुत सीखोंगे

सत्यरूपी क्षीरसागरमें असत्यरूपी जहरका एक भी बिंदु दाखल थाय (होवे) तो सारा क्षीरसागर जहरी बन जाता है ।

कहते है घर जलाकर तीर्थ नहीं होता सही तो यह है कि घर जलाकर जी तीर्थ होता है

अल्प या महादोष करना ख़राब है लेकिन उसे छिपाना और ख़राब है ।

We shall cease to think only of ourselves when we think of others.

In fact there should be harmony in life. The melody will pervade all activities and behaviour.

Merit lies in fighting alone, be the opponent one or many.

जो विरोधीकी दयाकी अपेक्षा करती है सो अहिंसा नहीं है

God is our refuge and strength, a very present help in trouble. Psalms, XLVI. 1.

Man spoils matters much more by speech than by silence.

जो मनुष्य एक वस्तु नहीं समजता है उसे करने के लिये उसे मजबूर करना सख्त सजासे अधिक सजा है

By donning the garb of religion, vice does not become virtue nor does a wrong cease to be wrong.

આજે પ્રાતઃકાળના ભજનમાં હતું કે ઈશ્વર આપણને કદી ભૂલતો નથી. આપણે તેને ભૂલી જઈએ છીએ એ જ ખરું દુઃખ છે.

हम शरीरधारी होने के कारन परमात्माकि हस्तीकि कल्पना नहीं कर सकते हैं ।

I have no disciples, being myself an aspirant after discipleship and in search of a guru.

हम किसीसे भी बहतर नहीं हैं-इस विचारमें सत्य भरा है, नम्रता है ।

There is no sin like untruth, even as a million berries heaped together cannot equal a mountain. —Tulsidas

स्वार्थ हमेशा हमे चिंता ग्रस्त करता है ।

વિકારી વિચારો પણ બીમારીની નિશાની છે. એટલા માટે આપણે બધા વિકારી વિચારોથી દૂર રહેવું.

Religion is no religion if it becomes mechanical.

Gita is pre-eminently a description of the duel that goes on in our own hearts.

Even if he be your relation, do not try to hide his faults.

Just as the universe is contained in the self, so is India con­tained in the villages.

कहा जाता है भूखका दुःख बड़ा है हम है हम अगर इनसान रहना चाहे तो उस दुःखको भी भूलें ।

जब जगत् हमें गिराता है, तब ईश्वर हमारा बेली होता है ।

જે દુઃખી જનોનો જ વિચાર કરે છે તે પોતાનો વિચાર નહીં કરે. તેને એટલો સમય ક્યાંથી હોય ?

જિંદગી જો પ્રાણીસેવા માટે અને ઈશ્વરને ઓળખવા માટે હોય તો એને પવિત્ર રાખવી અને સંયમી રાખવી એ આપણી ફરજ છે.

In order to know himself, man must come out of his shell and view himself dispassionately.

Non-violence is the first article of my faith. It is also the last article of my creed.

When the soul awakes, all sorrow vanishes.

सब अपने समयपर वृध्द होते है एक तृष्णा हमेशा युवा ही रहती है

We are no better than any other—this thought is full of truth and humility.

धर्म वह है जो सब धारण करता है यानि सब हिस्सेमें सब समय जीवनमे ओतप्रोत है

પવિત્રતાને બહારના રક્ષણની જરૂર જ નથી.

That which looks for mercy from an opponent is not non­-violence.

એક સંપૂર્ણ પુરુષ અસત્યને દૂર કરી શકે છે, પછી ભલે ને અસત્ય કહેવાવાળા અનેક જણ હોય.

There can be no safety for us save in the lap of God.

क्रोधावेशमें आदमी अपना नुकसान करता है, उसका पुरावा [प्रमाण] रोज मिलता है ।

Just as drop by drop the lake fills up, so also every minute of sincere prayer nourishes the soul.

ધૈર્યથી, શાંતિથી શું નથી થઇ શકતું ! એનો અનુભવ જે લેવા માગે તેને રોજ મળી શકે.

शुद्ध ह्रदयसे निकला हुआ वचन कभी निष्फल नहीं होता

મારે અમુક આદર્શ છે એમ હું તો જ કહી શકું જો હું એ આદર્શને પહોંચવાનો પ્રયત્ન કરતો હોઉં. ૧૫-૪-૪૫

आवेश शांत होने पर ही जो कम किया जाता है वही फलदायी होता है ।

What is it, if not futile, to argue about something which is beyond thought?

Untruth corrodes the soul; truth nourishes it.

જે માણસ પોતા પર કાબૂ નથી રાખી શકતો તે બીજા પર કદી સાચો કાબૂ નહીં રાખી શકે.

जो ईश्वरको भूलता है वह अपने को भूलता है ।

One perfect man can dispel untruth even though the untruth­ful be legion.

जब हम अपना ही ख्याल करते हैं तब दूसरोंका ख्याल करने से वह छुटता है ।

Such being the case, where is the sense in making merry or becoming arrogant?

માણસ ભલે કોઈ શુભ નિશ્ચય પણ ન કરે, પણ વિચારપૂર્વક કરે તો તે કદી ન છોડે

अनासक्तिकि एक परीक्षा है कि मनुष्य राम नाम लेकर सोने के समय एक क्षणमें सो सकता है ।

दोष कबूल करने से ही दोष नहीं मिटता, दोष मिटाने के लिये जो शक्य है वह करना भी चाहीये ।

દુઃખના સમયમાં જે ભગવાનનાં દર્શન કરે છે, તેને કોઈ દર લાગતો નથી.

Selfishness keeps us worrying for ever.

आज प्रात:कालके भजनमें था ईश्वर हमको कभी नहीं भूलता, हम भूलते है वही सच्चा दुःख

The light of knowledge can never dawn on the proud.

जो मनुष्य यह मेरा और वह तेरा मानता है, वह अनासक्त नहीं हो सकता है

શ્રદ્ધાની પરીક્ષા અત્યંત મુશ્કેલીના સમયે થાય છે.

જીવવું એટલે મોજ કરાવી - ખાવું, પીવું, કૂદવું - નહીં, પણ ઈશ્વરની સ્તુતિ કરવી અર્થાત્ માનવજાતિની સાચી સેવા કરવી.

जो आदमी अपने कामके लिये हिंसा कर सकता है वह असत्य क्यों नहीं बोलेगा या करेगा?

જે મનુષ્ય પોતાપણાની રક્ષા કરવા માગે છે, તેણે બધી જ આર્થિક વસ્તુ ખોવાની તૈયારી રાખવાની છે.

I could not be leading a religious life unless I identified myself with the whole of mankind.

અફવા સાંભળવી નહીં, સાંભળવી. પોતાની સ્તુતિ કદી ન સાંભળવી.

દેશો વચ્ચેનો દરિયો ઓળંગવો સહેલો છે, પણ વ્યક્તિ વ્યક્તિ વચ્ચેનો કે પ્રજા પ્રજા વચ્ચેનો દરિયો તરવો અઘરો છે.

Meditation does not make one dull.

हिंसा त्याज्य है क्योंकि उससे [जो] लाभ होता लगता है, वह आभास है, नुकसान होता है वह कायमी है

To seek a favour is to barter away ones freedom.

આઈઝાયા ૪૧-૧૦માં કહે છે : ડરો નહીં, કેમ કે પરમાત્મા તમારી પાસે જ છે.

जिस वस्तुका चितवन हो नहीं सकता उसके बारेमें तर्क वितर्क करना फिजुल नहीं तो क्या ?

Renunciation is true enjoyment.

How can that be religion which cannot be put to use in ones daily life?

देशों [के] बीचका समुद तैरना आसान है, व्यक्तिके बीच या प्रजाके बीच या प्रजाके बीच का समुद्र तैरना कठिन है

पवित्रता बाहरकी रक्षा मांगती ही नहीं है

Nothing turns out right so long as there is no harmony between body, mind and soul.

Mans capacity for self-deception is immeasurably greater than that for deceiving others. Every sensible person will testify to this.

समतोलना सब ज्ञानमें उत्तम है ।

जैसे मुझे खाने पहन्नेका हक़ है उसी तरह मुझे अपना कम अपने ढ़ंगसे करने का हक्क है वही स्वराज है

માણસની પ્રતિષ્ઠા તેના દિલમાં -હૃદય છે, નહીં કે તેના મગજમાં એટલે કે બુદ્ધિમાં.

I would far rather that Hinduism died than that untouchability lived.

If we call God our Redeemer and let our indolence grow, we are committing a sin.

Man must never suppress his inner voice even if he stand alone.

भीतर साफ़ है तो बाहर होना ही है ।

Simplicity cannot be affected, it should be ingrained in ones nature.

અનાસક્ત વ્યક્તિમાં અખૂટ ધીરજ હોવી જોઈએ.

To speak the truth, you have to weigh your words again and again.

It is not man that enjoys pleasures; it is pleasures that enjoy man, which is to say they consume him.

जिंदगी गुलाबके समान मनाई जाती है । जिंदगीमें भी कांटा भरा है, इसलिये ।

Silence inspired by fear is no silence.

The greater mans realization of the Self, the greater his progress.

सिवा विरोधके कोई आगे नहीं बढ़ता है ।

अगर हरेक हृदयमें ईश्वर है तो हम किसका तिरस्कार करें?

We have no existence outside and apart from God.

Great caution is necessary when a man represses his nature.

માણસમાં બીજાને છેતરવાની શક્તિ કરતાં પોતાને છેતરવાની શક્તિ ઘણી વધારે છે. દરેક સમજુ માણસ આ વાતનું પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ છે.

The breach of one rule inevitably leads to the breach of other rules.

सच कहें तो डर एक ही होना चाहिये । वह है मैला या झुट करने से डरना ।

What a pity that even though a man knows it, he still prefers to fall!

કહેવાય છે કે ઘર બાળીને તીર્થ ન થાય પણ સાચું તો એ છે કે ઘર બાળીને જ તીર્થ થાય છે.

धैर्यके फल मीठे होते हैं ।

It is well not to yield to desire. Once we give in restraint becomes difficult if not impossible.

मनुष्य अपने विचारका पुतला है

अनास्क्तको अखूट [अटूट] धीरज होनी चाहिये

अनासक्ति कितनी कठिन है अनुभवसे ही पता चलता है ।

जिस तालीमका असर हमारे चरित्रपर नहीं होता है वह कुछ कामकी नहीं है

ભૂલ કબૂલ કરવી તે સાવરણો વાપરવા જેવું છે. સાવરણો ગંદકી સાફ કરે છે, ભૂલનો સ્વીકાર બહુ ખપમાં આવે છે.

जो जीना नहीं जानता है वह मरना कैसे जाने?

We cannot act or even think, in two opposite ways at the same time.

ध्यानावस्थित दृढ़ बनता है, स्पष्ट बनता है ।

Thought pierces even a wall of steel.

મન બે પ્રકારના હોય છે: એક નીચે લઈ જાય છે, બીજું ઉપર. એને આપણે બરાબર વિચાર કરી ઓળખી લેવાં જોઈએ.

One can never find Truth if one is not wide awake every moment of ones life.

આદમકો ખુદા મત કહો, આદમ ખુદા નહીં ; લેકિન ખુદાકે નૂરસે આદમ જુદા નહીં.

हिंसक कार्यकी मर्यादा है और वह निष्फल हो सकता है अहिंसाकी मर्यादा है ही नहीं और कभी निष्फल नहीं जाती

जमीनका मालिक तो वही है जो उसपर महेनत करता है

માણસનો લોભ આકાશથી પણ ઊંચે જાય છે, પાતાળથી પણ નીચે જાય છે. એટલા માટે એને મર્યાદા હોવી જ જોઈએ.

पर दुःखे उपकार करे तोये मन अभिमान न आणे रे अगर अंतर्यामी सब करवाता है तो अभिमान कैसे?

जब हम जानते हैं कि एक वस्तुकी दो बाजु हैं, तो हम सफ़ेदको देखें ।

ध्यानावस्थित होने से हम मंद नहीं होते हैं ।

किसी भी वस्तु तोडना आसन है सांधने में बड़ी कुशलता और सावधानी चाहीये ।

अमृत भी उसमें ज़हर पड़ने से ज़हर बन जाता है ।

हमारा जीवन रोज नया होता है यह ज्ञान हमको उंचे जाने के लिये मददगार बनना चाहिये ।

When God cares, why should we be full of cares?

सच्चा सेवक ही सदगृहस्थ है वह बदलेमें लेने की इच्छा न करते हुए देता ही है

ईश्वर हमारा सुकन है और नाखुदा भी ।

To gain immortality through divine endowment is not a big thing. To fulfil our obligations in daily life is.

Nobody progresses without opposition.

शुभ विचार करना एक बात है, अमल करना अलग बात है ।

ઇચ્છ આનેક પ્રકારની હોય છે: શુભ, અશુભ અને શક્ય. શુભ અને શક્ય ઈચ્છાને જ મનમાં સ્થાન હોવું જોઈએ.

જેમને રોટલો ન મળવાથી મારવાનું મન થાય છે, તેમને તો રોટલામાં જ ભગવાન દેખાશે.

सिवाय ईश्वरकि गोदके हमें और कहीं सलामती हो ही नहीं सकती ।

हे जिव! तू अनासक्त है तो तुझे शोरगुलको और मारपीटको भी बरदास्त करना है

He alone can be a true satyagrahi who knows the art of living as well as of dying.

शुभ वस्तु आदमी मनसे नहीं छोडता है, लेकिन मित्रोंके खातर छोडता है तब योग्य या योग्य?

Ashram means a community of men of religion. I feel that an ashram was a necessity of life for me.

Not to own our mistake is to repeat it and to commit the additional sin of concealing it.

इस अहंकाररूपी अंधकारको कैसे निकलें? रजवत्होने तककी नम्रता रूपी प्रकाशसे ।

Envy devours him who harbours it. He who is the object of envy remains unaffected, perhaps even unaware of it.

Man is where his mind is, not where his body is.

एक कानून तोडा तो सब तूटे क्योंकि सब कानूनोंका मूल एक है और रक तूटने से आत्मसंयम तूटा ।

The darkness of egoism is more impenetrable than darkness itself.

अगर आदर्शको कभी न छोड़ा जाय तो आदर्श हमें कभी नहीं छोड़ेगा ।

Silence above all.

सजा तो वही क्र सकता है जिसके निर्णयमें निश्चय है । ऐसा ईश्वरके सिवाय कौन हो सकता है?

He who thinks of the suffering humanity, will not think of himself. Where has he the time?

If you must be annoyed, why should it be at other peoples lapses, why not at your own?

He who obeys Gods Law will never care for any other law which is opposed to the Divine Law.

जिसका वर्तन पशु जैसा है वह पशुसे बदतर है । पशुका पशुत्व उसके लिये स्वाभाविक है मनुष्यका नहीं ।

He who lacks peace and firmness cannot realize God.

जिंदगीका एक भी क्षण नहीं है जिसमें आदमी सेवा नहीं कर सकता है ।

सितारोसे भरा हूआ आकाश और ईएसआई ही खूबीओंसे भरा हूआ भीतरी आकाश से बढ़कर दूसरा क्या आश्चर्य चाहीये?

श्रद्धामें निराशाको कोई स्थान नहीं है ।

स्वाभाव अगर बुरा है तो उसे दबाना नहीं पर उसे फेंक देना ।

विभूतिमान अपनी विभूतिके कारण अमर होते हैं ।

जब आदमीका धैर्य छूट गया है तब मौन लेकर शांत होने पर ही बोलें ।

જે શ્રદ્ધા ક્યારેય બુઝાતી નથી, પણ વધતી રહે છે, તે અનુભવ બને છે.

In the darkest hour of my trial, that one name has saved me.

निराश[] आदमीको खाती है ।

सब शिक्षक बने तो शिष्य कौन बनेगा? इसलिये हम सब शिष्य बनें ।

श्रध्धासे मनुष्य पहाड़ोंको उलुंघन करता है ।

પ્રાર્થના હૃદયથી કરવી જોઈએ, શબ્દોથી નહીં. હૃદય વગરના શબ્દો નાકમાં છે.

जिसको जम पहोंचना चाहते हैं करीब २ उसके जैसा हमारे [हमें] बनना है ।

नम्रताका ढोंग नहीं चलता, न सादगीका ।

जो डरता है वह खोता है ।

Faith is the sun of life.

Fear vanishes only with the annihilation of the ego.

A vow means unflinching determination? progress is impossible without inflexible determination.

सब दे दो, सब ले लो ।

Do or Die.

When a man has lost patience, he should resort to silence, and speak only when he has calmed down.

कृत्रिम नहीं, लेकिन स्वाभाविक हास्य भव्य भाषण है और भाषणसे ज्यादा कम देता है ।

સંતોની વાણી સાંભળો, શાસ્ત્ર વાંચો, વિદ્વાન થઇ જાઓ, પણ જો ઈશ્વરને હૃદયમાં સ્થાન ન આપ્યું તો બધું ફોક છે.

आत्मा जागती है तब सब दुःख दूर होता है ।

The nectar of Ramanama brings joy to the soul and rids the body of its ailments.

नानक कहते हैं सुखकी लालसा सच्ची व्याधी है दुःख उसका उपचार है ।

जिसको शांति नहीं व् दृढ़ता नहीं, वह ईश्वरको नहीं पा सकता है ।

आवाज करने से आवाज नहीं मिटती है, चुपकीसे मिटती है ।

Life spent in service is the only fruitful life.

આદર્શ વગરનો માણસ સુકાન વગરના વહાણ જેવો છે.

જે વિરોધી પાસે દયાની અપેક્ષા રાખે, તે અહિંસા નથી.

This office-holding is either a step towards greater prestige or its total loss.

सब हमें भले ढीले कहें, हम आदर्शको ढीला न करें ।

ઈશ્વર આપણો આશ્રય છે, એ જ આપણું બળ છે અને તે જ આપત્તિને વખતે આપણી રક્ષા કરે છે. (સામ ૪૬-૧)

ઉતાવળા સો બાવરા ધીરા સો ગંભીર. - એ કહેવતનું સત્ય ક્ષણે ક્ષણે જોવામાં આવે છે.

ध्यानाव्स्थित होना, वह सूक्ष्म विचारकी निशानी है और विचारधारा शुद्ध और परिपक्व बनाती है ।

जिसके साथ ईश्वर है उसके साथ सब है ।

On the other hand, modesty and humility nourish man and make for his growth.

हमें बुद्धि है और इससे प्रे अन्तर्नाद है । दोनोंकी अपनी-अपनी जगह जरुरत है ।

जो मनुष्यका मन जानबुझकर गंदा रहता है, उसके लिये अगर कुछ है तो रामनाम ही है ।

He who does not labour and yet eats, eats stolen food.

To find fault is one thing; to prove it is another.

फिर नानक कहते हैं, जो देते हो वह तुमारा है जो रखते हो वह तुमारा नहीं है ।

It is easier to cross the ocean between countries than to span the gulf between individuals or people.

He who talks in tune with the rhythm of life is never weary.

આપણો સૌથી મોટો દુશ્મન પરદેશી નથી, કે નથી કોઈ બીજું. આપણો શત્રુ આપણે પોતે જ એટલે આપણી વાસના જ છે.

Better to die once than to die daily.

લોકો તારી નિંદા કરે કે પ્રશસ્તિ, એમાં તારે શું? તું જેને ધર્મ મને છે, તેનો જ અમલ કર.

કંઠસ્થ જ્ઞાનની એટલી કિંમત છે જેટલી પોપટને રામનામની.

किसी औरकी गुलामीसे दहशत और स्वार्थकी गुलामी बदतर है ।

How can he who does not know the art of living know the art of dying?

भिलों [भीलों] की सच्ची सेवा है कि उनको निर्भय करें और उनकी निराशा मिटावें ।

ट्रेनको चलाने वाली शक्ति सीटी नहीं है, लेकिन बाफमें रही युक्त शक्ति है ।

આપણે છીએ કેમ કે ઈશ્વર છે. આ પરથી જ આપણે જોઈ શકીએ છીએ કે મનુષ્યમાત્ર, જીવમાત્ર ઈશ્વરનો અંશ છે.

जबतक प्रेरणाको बुद्धिका समर्थन नहीं होता, तबतक वह पंगु है ।

Blind is not he who has lost his eyes, but he who hides his shortcomings.

किसीकी महेरबानी मांगना अपनी आझादी बेचना है

અગ્રણ છુપાવવાથી વધે છે. અજ્ઞાન બતાવવાથી આશા રહે છે કે એ ક્યારેક પણ ઓછું થશે.

ખુશ કરવા તો ખુદને, ખુશામત કરવી તોયે તેની, તો આપણે બધી ઝંઝટ અને ચિંતાથી મુક્ત થઈ જઈશું.

जो मनुष्य शरमके मरे विवेक बताता है वह सचमुच अविवेकका प्रयोग करता है

Supposing God is on the side of both, then who should fear whom?

अगर तुझे चिढ़ना है तो दूसरोंकी गफलतसे क्यों, अपनी गफलतपर चिढ़ ।

हमारा सबसे बड़ा शत्रु विदेशी नहीं है, न कोई दूसरा हमारा शत्रु हम ही है अर्थात हमारी बासना

जो मनुष्य अपने दुःखोको गाता है वह उसे चोगुना करता है ।

Only he can be a leader who never loses hope.

जो बहूत गिनती करता है, वह आत्म दर्शन नहीं कर सकता है ।

મારી કૃપા તારે માટે પૂરતી થવી જોઈએ, કારણ કે મારું બળ દુર્બળતામાં જ પૂર્ણ થાય છે. (૨ કોર : ૧૨-૯)

વખત આવ્યે, બધાં વૃદ્ધ થાય છે. એક તૃષ્ણા હંમેશાં જુવાન રહે છે.

मनुष्य जीवन और पशु जीवनमे फरक क्या है इसका संपूर्ण विचार करने से हमारी काफी मुसीबतें हल होती है

प्रतिक्षण अनुभव होता है कि समताके फल मीठे होते हैं ।

कई चीज आदमी बोलकर करता है, कई मौनसे और कई कार्यसे । सबमें ज्ञान है तो कार्य ही है ।

सादगी बनाने से नहीं बनती, स्वाभावमें होनी चाहीये ।

To speak or not to speak—when that is the question, silence should take the place of speech.

Money is God—it is wrong to say so, and it has been proved to be wrong.

He who remembers God can afford to forget everything else.

स्वार्थको जब मनुष्य परमार्थ मानता है तब सियारको सिंह मानने जैसा करता है ।

बगैर सत्संगके आत्मा सूक जाती है ।

The benefit of solitude can be realized only by experience.

"The true function of journalism is to educate the public mind."

શરીરને બચાવવા માટે ઘણો ઉદ્યમ કરું છું, આત્માને ઓળખાવા એટલો કરું છું ખરો ?

Trust ye in the Lord for ever: for in the Lord Jehovah is everlasting strength. Isaiah, XXVI. 4.

If all become teachers, who will be the pupils? So let us all be pupils.

Faith makes the ship move.

मनुष्य जब एक नियम तोड़ता है तो दूसरे अपने आप तूट जाते हैं ।

Not to do evil is the only true law of life, says Guru Teg Bahadur.

જમીનનો માલિક તો તે જ છે જે તેના પર મજુરી કરે છે.

जो अपनेको नहीं पहचानता है वह नष्ट होता है ।

बगैर विचारके विचार मत करो, मत बोलो, मत लिखो, और विचार करो । इससे कितना समय बच सकता है ।

नहि असत्य सम पातक पुंजा, गिरि सम होइ कि कोटिक गुंजा - तुलसीदास

I believe that there is no prayer without fasting and there is no real fast without prayer.

How can a man who turns night into day be non-attached?

ધર્મપાલનમાંથી જે અધિકાર મળે છે, તે જ સ્થિર રહી શકે છે.

मनुष्यके भीतर ही गंगा पड़ी है उसमें स्नान नहीं कर पाटा और कोरा रहता है ।

If you want to stand before God, you must go after shed­ding the robe of egoism.

What matters to you the worlds praise or censure? Do what you think is your duty.

पवित्रता परदेमें नहीं रहती उसे रक्षा ईश्वरकी ही चाहिये

अहिंसा सत्यादी स्वयं प्रकाश है । अगर नहीं है तो वह नकली वस्तु है ।

संपूर्णता मनुष्यके लिये आदर्श ही है, शक्य नहीं है क्योंकि मनुष्य अपूर्ण ही बना है ।

कलके वचनका नतीजा यह होता है कि अपने आयुष्यमें इतनी वृद्धि करता है ।

अनासक्तिकी पराकाष्ठा गीता की मुक्ति है और वही अर्थ हम ईशोपनिषत् के पहले मंत्रमे पाते है ।

ईश्वरको तारणहार कहकर अपने आलस्यको बढ़ाते हैं तो गुनाह करते हैं ।

झूठ आत्माको खा जाता है, सत्य आत्माको पुष्ट करता है ।

जब हम पार्टी साफ़ करते हैं तो उसपर ईश्वरके हस्ताक्षर स्पष्ट देखते है ।

जो श्रध्दा कभी बुझती नहीं है मगर बढ़ती है वह अनुभवका रूप लेती है

Pure thought is so subtle and yet so powerful a thing that it becomes all-pervading.

No joy can compare with the joy of doing ones duty in silence.

अपनेको पहचानने के लिये मनुष्यको अपनेसे बाहर निकलकर तटस्थ बनकर अपने को देखना है

To have good thoughts is one thing; to act upon them is another.

जो किसीकी गुलामी करना नहीं चाहता है उसे ईश्वरकी गुलामी करना है

विकारी विचारसे भी बीमारीकि निशानी है इसलिये हम सब विकारी विचारसे बचते रहें ।

Therefore, a satyagrahi will never seek rights; these will come to him unsought.

एकांतकी खूबी जिसने जानबूझकर उसका सेवन किया है वही जानता है ।

By whatever name God be called, if there be godly attri­butes, we must surely bow to Him.

जिह्वा कर्जा नहीं भारती है, लेकिन कार्य ही भरता है ।

देवके कोई भी नाम हों, लेकिन उसमें देवके गुण हों तो हम उसे अवश्य नमस्कार करें ।

ऐसा होते हुए आदमी सुखी दुःखी क्यों होता है ?

Religion does not consist in eating this food or eschewing that but only in the realization of God within oneself.

He who wants to drink of the nectar of Ramanama must purge himself of lust, anger and the like.

श्रध्दाकी परीक्षा सबसे कठिन अवसरपर होती है

An important matter loses importance if irrelevant. A relevant thing, though small, is of the highest importance.

नानक कहते हैं ईश्वरका कानून है कि हम जगतमें एक कुटुंब हाउ और हरेक व्यक्तिको दूसरोंके लिये रहना है ।

If I had no sense of humour, I would have committed suicide long ago.

Dying for religion is good; for fanaticism, neither dying nor living.

बगैर भीतरकी शांतिके, बाहरी शांति कुछ कामकी नहीं है ।

जो समय बचाना चाहता है वह अनावश्यक बात एक भी नहीं करेगा ।

We have to make ourselves as nearly as possible like Him we want to reach.

સીધી વાતને પણ જે માણસ આડી સમજે, તેને સહન કરવામાં કેટલી ભારે અહિંસા જોઈએ !

સાચું કહીએ તો ડર એક જ વાતનો હોવો જોઈએ. અને તે ગંદું અથવા જૂઠું કરવાનો.

માણસ પોતાને કેવો છેતરે છે, એનો મને પ્રતિક્ષણ અનુભવ થાય છે.

सच्चा सुख बाहरसे नहीं मिलता है अंतर से ही मिलता है ।

दूसरोंके दोष ही देखना अपने गुणोंको देखने से भी नीच है ।

When the inner lamp burns, it illumines the whole world.

अनासक्तिकि सच्ची कसौटी तब होती है जब किसी कामके लिये हमारे में अशक्तिका पूरा संभव पैदा होता है ।

ભક્ત ભગવાનમાં લીન હોય છે.

पo [प्र]थम सेवा पेखाना सफाई है ।

True religion knows no territorial limits.

Ramanama helps only those who fulfil the conditions for its recitation.

When ‘I and when God? In determining this lies the test of wisdom.

नंगोंको कपड़ा देकर उनकी नदामत क्या करना ? उनको काम दो जिससे वह निजी परिश्रमसे कपड़ोंके लिये धन पैदा करे

Deeds, like seeds, take their own time to fructify.

A foreigner deserves to be welcomed only when he mixes with the indigenous people as sugar does with milk.

Indigestion, etc., are not the only causes of fever. Anger, too, can bring it on.

सुखमे सुख देखना दुःख है, दुःखमें से सच्चा सुख निकलता है ।

न्यायमें जितनी उदारताकि जरुरत है इतनी ही न्यायकि उदारतामें है ।

ईश्वरको याद करना दूसरोंको भूलना अर्थात् दूसरोंमें ईश्वरको देखना ।

बलिदान वही कर सकता जो शुद्ध है, निर्भय है, योग्य है ।

No cutting off of heads becomes necessary in the presence of a living Demos.

We have made ourselves what we are.

To mistake selfishness for selflessness is like mistaking a jackal for a lion.

જે મનુષ્ય આ મારું અને આ તારુંમાં મને છે, તે અનાસક્ત નથી થઈ શકતો.

શ્રદ્ધાથી માણસ પહાડને ઓળંગી જઈ શકે છે.

પવિત્રતા પડદામાં નથી રહેતી. તેને તો ઈશ્વરની જ રક્ષા જોઈએ.

He who doubts the existence of God perishes.

When a man empties his heart, God enters it.

मौतसे जितने लोग मरते हैं, उससे फिकरसे अधिक मरते हैं ।

माना कि दोनोंके साथ ईश्वर है तो कौन किससे डरे?

धर्मका जामा पहनने से पाप पुण्य नहीं बनता; भूल भूल नहीं मिटती ।

जो नियमोंको जनता नहीं है और उसका पालन नहीं करता है वह लोक-सेवक हो ही नहीं सकता ।

अहंतामें निकला हूआ वचन हमेशा जूठा समझो ।

If the inside is clean, the outside is bound to be so.

જે ભગવાનમાં લીન રહે છે, તે ભગવાન સિવાયના કશામાં કે કોઈ ચીજમાં લીન ન રહી શકે.

कोई शुभ निश्चय भी मनुष्य भले न करे लेकिन विचारपूर्वक जो निश्चय करे तो उसे कभी न छोड़े

He who is the dust of everybodys feet is near to God.

માણસને જયારે અથાતીત વસ્તુ મળે છે ત્યારે તેના આનંદનો પાર નથી રહેતો.

जब मनुष्य अपनेको पहचानता है, तब मुक्त है ।

પોતાના દોષ આપણે જોવા નથી ઈચ્છતા, બીજાના દોષ જોવામાં આપણને મજા પડે છે. ઘણાં દુઃખો તો આમાંથી પેદા થાય છે.

विभूतिके कारण अमर होना बड़ी बात नहीं है ।जो रोजके कार्यमें अपना धर्म पूरा बजाता है वह विशेष है ।

जो हमेशा सत्यके पथपर ही चलता है वह कभी गिरता नहीं ।

જે શિક્ષણની અસર આપણા ચારિત્ર્ય પર નથી પડતી, તે શિક્ષણ નકામું છે.

हम ऐसी गलती मानने कि कभी न करें कि गुनाहमें छोटा-बड़ा ओह्ता है ।

घमंडीको प्रकाश मिल ही नहीं सकता ।

अभिमान मनुष्यको खा जाता है । उसका समर्थन प्रतिक्षण हरेक आदमीको होता है ।

When the self dies, God fills the void.

જે કોઈ વ્યક્તિ કોઈની પણ ગુલામી કરવા માગતો નથી, તેણે ઈશ્વરની ગુલામી કરવી જોઈએ.

When God is our Guide, we need worry about nothing.

જે માનસ સૌને ખુશ રાખવા ઈચ્છે છે, તે કોઈને ખુશ નહીં કરે.

નિયમ વગર એક પણ કામ ન ચાલે. એક ક્ષણને માટે પણ નિયમ તૂટે તો આખું સૂર્યમંડળ અસ્તવ્યસ્ત થઇ જાય.

अगर ध्यानसे देखें तो पृथ्वीपर स्वर्ग छाया हूआ है, आकाशमें नहीं ।

रोज मरने से बेहतर है कि एक ही दफा मरना ।

शुद्ध विचारकी शक्ति वचनसे बहूत अधिक है ।

Purity is tested only when it is pitted against impurity.

જે મજા ન ખાવામાં છે તે ખાવામાં નથી. એનો અનુભવ કોને નથી થતો?

भगवानसे शरणमें जो सुख रहता है इसका वर्णन कौन कर सकता है?

Man has to do Gods work, but how is he to know what that is?

सत्यके साथ दृढ़ता होनी ही चाहीये ।

जो भगवानमें लीन है वह भगवानके बाहर किसीमें या किसी चीजमें कौन नहीं हो सकता

In the code of the Satyagrahi there is no such thing as surrender to brute force.

Man cannot raise himself by searching outside. The scope for growth lies within.

जब हम अपने मूलसे जूदा होते हैं तब मरते हैं, नहीं की आत्मासे शरीर जूदा होता है तब ।

मनुष्य एक शासके ताबे रहता है उसके मानी है कि वह व्यक्तिगत स्वातंत्रयकी किमत देता है

Real weakness is internal, not outward.

जब बुद्धि और श्रद्धाके बिचमें भेद है तब श्रद्धाको मान देना अच्छा है ।

વગર જરૂરે હાજતો વધારવી એ પાપ જેવું લાગે છે.

When God is enshrined in our hearts, we cannot harbour evil thoughts or do evil deeds.

Why fear death when the threat is ever present?

Even one word, if true, is enough. Untrue words, however many, are worth nothing.

અનાસક્તિની સાથે અનિયમિતતાનો મેલ ક્યારેય બેસતો નથી.

जैसे अनुभव लेता हूं, पाता हूं कि आदमी अपने-आप अपने सुख दुःख का कारण है

The hardest heart and the grossest ignorance must disappear before the rising sun of suffering without anger and without malice.

जो मनुष्य एक वस्तु दिलसे मानता है वह सर्वथा अनुचित है तो भी उसकी दृष्टिसे सही है ।

Rather perish than break the pledged word. —Tulsidas

प्राण जाय वरु वचन न जाई ー तुलसीदास

I have sacrificed no principle to gain a political advantage.

कंठस्थ ज्ञानकी इतनी किम्मत है जितनी तोताके रामनामकी ।

Humility does not work, if it is a mere pretence; nor does simplicity.

આ પાછલું સૂચવે છે કે બધાની આવી સત્યની આરાધનામાં રહી છે. સત્યની ઉપાસનામાંથી સહુ ચીજ મળી રહે છે.

આપણે આપણી ગંદકી કાઢી નથી ત્યાં સુધી પ્રાર્થના કરવાનો આપણને હક છે ખરો ?

A devotee is ever absorbed in God.

Fewer people die from disease than from fear of disease.

बोलना या नहीं ऐसा संशय है तब मौन ही बोलने का स्थान लेता है ।

एक चोरी है, एक चोरीमें मदद करता है, एक चोरीका इरादा करता है । तीनों चोर हों ।

સાચું સુખ બહારથી નથી મળતું, અંતરમાંથી જ મળે છે.

If we do not forsake our ideal, the ideal will never forsake us.

What is learnt by rote is of as little value as the parrots recitation of Ramanama.

जो मजे नहीं कहने में है वह कहने में नहीं है । ऐसा अनुभव कौन नहीं करता?

दोषमें थोड़ा, बहूत क्या? दोष ही है । अन्यथा मानने में आत्मवंचना होती है ।

जो मातृभाषाकी अवगणना करता है वह अपनी माताकी करता है ।

Man is truly known by the humility of his spirit.

अनासक्तिका एक लक्षण यह है : अनासक्तका कोई कार्य दिनके अंतमे बाकी नहीं रहता

How can one claim to be human if he acts like a beast?

भक्त भगवानमें लींन होता है

It is not the whistle that moves the train but the power harnessed in the steam.

अगर लोग हमको स्वप्नाव्स्थित समजें तो क्या हूआ?

अगर आत्मा है तो परमात्मा है ही ।

देहाती दृष्टीसे हिंदुस्तानका विचार करें, तो बहूत सी चीजें जो हम करते हैं निकम्मी मालुम पड़ती हैं ।

What seems impossible is not always really so.

Everyone grows old with the passage of time; desire alone remains ever youthful.

Do not listen to rumour; but, if you do, do not believe it.

આદર્શ વગરની મહેનત નિષ્ફળ છે, જેમ દિશા અથવા બંદર વગરનું વહાણ નિષ્ફળ ફર્યા કરે છે.

थोड़ासा झूठ भी मनुष्यका नाश करता है जैसे दूधको एक बूंद झहर भी ।

વિકારી વિચારોથી બચવાનો એક અમોદ્ય ઉપાય- રામનામ- છે. નામ કંઠમાંથી જ નહીં પરંતુ હૃદયમાંથી નીકળવું જોઈએ.

जिंदगी मजा करने के लिये नहीं है लेकिन किर्तारको पहचानने के लिये और जगत्की सेवाके लिये है ।

जब आपको मनुष्य खोता है, तब ही आपको पाता है ।

આ વસ્તુ નાનામોટા સૌને માટે છે એમ વિચારીને આપણે શીખીએ ને તે પ્રમાણે ચાલીએ, નહીં તો જીવતાં છતાં મૂએલા છીએ.

Nanak says : If we obey the law of God, we then need no man-made laws.

Truth should be accompanied by firmness of purpose.

When we declare a strike to redress a wrong, we really cease to take part in the wrong.

मनुष्य बहारसे ढुंढक्र अपनेको बढ़ा नहीं सकता है बढ़ने का स्थान भीतर है ।

जो मनुष्य इर्द गिर्दके वायुमंडलका गुलाम बनता है, वह मंदबुद्धि बनता है ।

Good deeds let us do right now; the bad ones let us always keep on postponing.

Pure thought is far more potent than speech.

જેમ આપણે પોતાના ધર્મને આદર આપીએ છીએ તેમ જ બીજા ધર્મોને પણ આપવો- માત્ર સહિષ્ણુતા પર્યાપ્ત નથી.

જિંદગી મજા કરવા માટે નથી પણ કિરતારને ઓળખવા માટે અને જગતની સેવાને માટે છે.

समुंदरमें पड़ीं हूई मछी अगर समंदरको पहचान सकती है तो संसारमें पड़ा हूआ प्राणी संसारको पहचान सकता है ।

How strange that a man very often does not know who is a friend and who is a foe!

Economics which departs from or is opposed to ethics is no good and should be renounced.

बात यह है कि जीवन संगीतमय होना चाहिये, तब हलन-चलन इ[त्यादी] सब वर्तनमें माधुर्य ही होगा ।

There is not a single moment in life when man cannot serve.

How wrong it is to ask others to be clean when we ourselves remain unclean!

ताज्जुब तो यह है कि जानत हूए कि सच्चा सुख कहां है आदमी जूठके पीछे जीवन देता है ।

इसलिये सत्याग्रही कभी अधिकार ढुंढ़ेगा नहीं अधिकार उसे ढुंढ लेगा ।

[जो] धीरज खोता है वह सत्य खोता है अहिंसा खोता है ।

Sacrifice which causes pain is no sacrifice at all. True sacrifice is joy-giving and uplifting.

मनुष्य शरीर वाजित्र [वादित्र] है जैसा सूर निकालना है निकल सकता है ।

He who is unable to rule over himself can never really succeed in ruling over others.

Belittling ones mother tongue is like disparaging ones own mother.

જીવવાની મજા જીવનની જંજાળને છોડવામાં છે.

It is useless to recite Ramanama without acting in a man­ner worthy of Rama.

हिंसा दुर्बलका शस्त्र है अहिंसा सबलका

Non-violence in its dynamic condition means? the putting of one's whole soul against the will of the tyrant.

मौनमें सर्व अर्थ सिद्धि है ऐसा अनुभव बड़ता जाता है ।

धैर्यसे बहूत कम बनते हैं, अधैर्यसे बिगड़ते हैं ।

कामनाको संतुष्ट नहीँ करना अच्छा है लेकिन शुभ करने के बाद उसे रोकना असंभव नहीँ तो कठिन तो है ही

बगैर आदर्शकि मेहनत निष्फल है, जैसे बगैर दिशा या बदर [बंदर] का जहाज निष्फल घूमता है ।

जो मजे छिपे कर्तव्यमें हैं, सो दूसरेमें नहीं हैं ।

नानक कहते हैं मनुष्य औरतमें है और और्टर मनुष्यमें है । तो भी जगत में व्यभिचार क्यों चलता है?

માણસને એવી ટેવ છે તે પોતાના દોષો ભૂલી જાય છે અને બીજાના જુએ છે, અને પછી નિરાશા જ રહે છે.

जैसे पवित्रताका ऐसे सब गुणोंका । अहिंसाकि परीक्षा हिंसाका सामना करने में होती है ।

He who wishes to preserve his integrity must be prepared to lose all material possessions.

When the ego dies, the soul awakes.

I decline to be slave to precedents or practice I cannot understand or defend on a moral basis.

God and Satan cannot both occupy the throne of the heart.

સત્યાગ્રહી કહેવડાવવાથી માણસ સત્યાગ્રહી નથી બનતો. શુદ્ધ સત્યનું પાલન કરવાથી જ માણસ સત્યાગ્રહી બને છે.

God and Satan cannot both occupy the throne of the heart.

मनुष्य ईश्वरको पूजे और मनुष्यका तिरस्कार करे यह बनने लायक नहीं है ।

મનુષ્ય ભોગને નથી ભોગવતો પરંતુ ભોગ મનુષ્યને ભોગવે છે. અર્થાત્ ખાઈ જાય છે.

अगर सत्य किसीको बताना है तो अखुट धैर्य चाहीये ।

He who always treads only the path of Truth never stumbles.

कविने कहा है कि विद्या रहित मनुष्य पशु समान है । यह विद्या कौन सी?

I have no disciples, being myself an aspirant after discipleship and in search of a guru.

जो धर्म इस लोककी बातको छोडता है और परलोककी ही बात करता है वह धर्म नहि हो सकता है

We are all mad. Which of us shall call whom mad?

The wonder is that even though a man knows where true happiness lies, he wastes his life in pursuing untruth!

ईश्वरको पहचानना है तो स्वार्थ और भयको छोडना ही है ।

मनुष्य वहां है जिघर उसका मन है, नहिं कि वहां जिघर उसका देह है

लोगकी निंदासे जो डरता है वह महत्वका काम नहीं कर सकेगा ।

નકામો શબ્દ પણ સત્યનો ભંગ કરે છે. એ જ કારણે મૌનથી જ સત્યનું પાલન સહેલું બની જાય છે.

The joy of life lies in divesting oneself of lifes cares.

When everything belongs to God what shall we offer to Him?

अफवा[ह] सुनना नहीं, सुनना तो मानना नहीं ।

जिसने अपनापन खोया उसने सब खोया ।

A word uttered from a pure heart goes never vain.

What is true of purity is true of all other virtues. Non­violence is tested when it faces violence.

He who wishes to save time will never do a single unneces­sary thing.

मनुष्य अगर अपनी शक्तिके बाहर कम न ले तो गभराहटको स्थान ही नहीं रहता

દેવનું નામ ગમે તે હોય, પણ જો તેનામાં ગુણ હોય તો આપણે તેને જરૂર નમસ્કાર કરવા.

I am a humble but very earnest seeker after truth.

सच्चके जैसा कोई सुख नहीं, जूठके जैसा कोई दुःख नहीं ।

હે જીવ! તું જો અનાસક્ત છે; તો તારે ઘોંઘાટ અને મારપીટને પણ સહન કરવાં પડશે.

इनसान तुझे फेंकता है उसे [उससे] क्या, अगर खु[दा] तुझे रखना चाहता है ।

There is greater pleasure in not eating than in eating. Who has not experienced the truth of it?

हरेक आदमीको अपना मूल ढुंढना चाहीये ।

ભાગ્ય અને પુરુષાર્થનો ઝઘડો રોજ ચાલ્યા કરે છે. આપણે પુરુષાર્થ કર્યા કરીએ અને પરિણામ ઈશ્વર પર છોડીએ.

It is easy to instruct an uneducated person, but who can carry understanding to a man of little learning?

Because of our physical limitations, we cannot have a concep­tion of the existence of God.

He who harps on his woes, multiplies them manifold.

जिसके साथ सब कुछ है लेकिन ईश्वर नहीं उसके पास कुछ नहीं ।

Every minute of my life I am conscious of the presence of God. Why, then, need I fear anyone?

नानक कहते हैं अगर हम ईश्वरके कानूनपर चलें तो हमें मनुष्यके कानूनकी गुंजायश नहीं रहती है ।

Why is it that man is afraid of speaking and practising truth, not untruth?

अपरिग्रहसे मतलब यह है कि हम कोई चीजका संग्रह न करें जिसकी हमें आज दरकार नहीं है ।

અનાસક્ત વ્યક્તિને ક્યારેય ગુસ્સો આવવો નહીં જોઈએ.

जैसे विचार करता हू मालुम होता है कि हृदयसे, ज्ञानसे लिया हुआ रामनाम सर्वग्याधिका निवारण है ।

Die and be saved.

More people die of worry than of natural causes.

If one man can become perfect, it is but fair to assume that all can become so.

Only he is worthy to mete out punishment whose judgement is infallible. Who but God can be such?

પ્રતિક્ષણ અનુભવ થાય છે કે સમતાનાં ફળ મીઠાં છે.

I strive hard to preserve my physical body. Do I take the same pains to know my soul?

जिसकी आंख एक कहती है, जीभ दूसरी, हृदयमें तीसरी चीज है वह घर-फूटा है निकम्मा है ।

What distinguishes man from animals ? Comprehensive think­ing on this question will solve a lot of our problems.

पैसा परमेश्वर है ऐसे कहना गा;अत बात है और गा;अत सिध हो चूका है ।

Knowing that everything has two sides, let us look at the bright side alone.

સમુદ્ર બિંદુઓનો બનેલો છે, એનું કારણ એ છે કે બિંદુઓમાં સંપૂર્ણ સહકાર છે. આ જ વાત માણસોને લાગુ પડે છે.

शारीरिक दुर्बलता सच्ची दुर्बलता नहीं, मनकी दुर्बलता ही सच्ची दुर्बलता है

Superstition and truth cannot go together.

પરિશ્રમ વગર એટલે કે તપ કશું જ થઇ શકતું નથી તો પછી આત્મશોધ કેમ થઇ શકે ?

He who forgets God, forgets himself.

मीराबाईके जीवनसे हम बड़ी बात यह सीखते है कि उसने भगवान्के लिये अपना सब कुछ छोड़ा ー पति भी ।

रामनाम रस पीना है तो काम, क्रोधादि निकालना चाहीये ।

આદર્શ એક વસ્તુ છે, તેનું પાલન એ જુદી જ વસ્તુ છે. લખ્યું : ૧૫-૪-૪૫

मनुष्य अकेला कुछ नहीं है, लेकिन जब वह ईश्वरका बनता है, तब सब कुछ होता है ।

Religion is that which comprehends all. In other words, religion permeates life in all its aspects and at all times.

जो तेरेमें ही हे, उसे बाहर कहां ढुंढता है?

Is not death, in every case, a release from too much suffering? If so, why lament when it comes?

जब आकाश तेरेमें भरा है और ईश्वर तो उसमें है हि, तो तुझे और क्या चाहिये?

एकके पास ईश्वर है, करोडके पास शैतान है, तो एक करोडसे डरे?

जब आदमी अपना कम नहीं कर पाटा है क्यों व्याकुल बनता है?

The greatness of a person lies in his heart, not in his head, that is, intellect.

Steadfastness in meditation indicates depth of thought; it also makes for purity and maturity of thought.

The right that accrues from the performance of duty endures.

जो मनुष्य कभी निराश नहीं होता है, वही सरदारी क्र सकता है ।

મનુષ્ય કોઈ સત્તાનો તાબે રહેતો હોય એનો અર્થ એ છે કે તે વ્યક્તિગત સ્વાતંત્ર્યની કિંમત ચૂકવી રહ્યો છે.

देहधारीके लिये जो शक्य अनासक्ति हो सकती है, उसके सिवा १२५ वर्षकी आयु असंभव मानी जाय ।

However great the fury of the storm, the sea does not abandon its calm.

જે માણસ શરમનો માર્યો વિવેક બતાવે છે તે ખરેખર તો અવિવેકનું પ્રદર્શન કરતો હોય છે.

If the nature is evil, it needs not repression but casting out.

सत्य ईएसआई चीज है जो कहने में आदमीको बार-बार सोचकर बोलना पड़ता है ।

मूलको छोड़कर जो डाल खोजता है, वह भटकता है ।

પરમેશ્વર પર વિશ્વાસ રાખવો સૌથી સહેલું હોવું જોઈએ પણ સૌથી મુશ્કેલ એ જ લાગે છે.

जो मजदुरी नहीं करता लेकिन खता है वह चोरीका अन्न खाता है

જેનામાં આટલું ધૈર્ય નથી તે અહિંસા ન પાળી શકે.

How is it that a precept regarded as applicable to others appears inapplicable to oneself?

जो मनुष्य किसी एक चीजपर एक निष्ठासे कम करता है वह आखिर सब चीज करने की शक्ति हासल करेगा ।

Never should we make the mistake of imagining that a wrong can be classified as big or small’.

જે વસ્તુને વિષે ચિંત્વન થઈ શકે એમ નથી, તેને વિષે તર્કવિતર્ક કરવા એ ફોગટ નહીં તો બીજું શું?

अशक्य दीखता है वह अशक्य है ही ऐसा हमेशा नहीं है ।

સાચું કાર્ય કદી નકામું નથી થતું. સાચું વચન અંતે કદી અપ્રિય નથી થતું.

Throughout my career at the bar I never once departed from the strictest truth and honesty.

કાળના વચનનો ફલિતાર્થ એ છે કે એટલું પોતાનું આયુષ્ય વધારે છે.

To see nothing but faults of others is even meaner than praising ones own virtues.

Being a slave to fear and selfishness is the worst form of slavery.

जो दूसरा सब याद रखे और ईश्वरको भूले उसने कुछ याद नहीं किया है ।

He who has everything but God on his side, has nothing.

એકાંતની ખૂબી જેણે જાણીજોઈને એનું સેવન કર્યું છે તે જ જાણે છે.

अज्ञान छुपाने से बढ़ता है । अज्ञान बताने से आशा कि जाय कि वह कभी न कभी कम होगा ।

God is said to have four arms as well as a thousand. It shows that all this is mere imagery.

आजका दिन सुवर्णाक्षरमें लिखने योग्य है क्योंकि ६ अप्रेल, १९१९ को हिंदुस्तानने अपनेको पहचाना ।

जब ऐसी स्थिति है, तो नाचना क्या, अभिमान क्या?

बहूत गैरसमजकी जड अविश्वासमें होती है; बहूत अविश्वासकि जड़में भय होता है ।

Moral strength does accrue from the reading of scriptures; but real freedom cannot be attained without enlightenment.

मनुष्य नियमबध्ध रहता है, उससे ही उसे जो संतोष मिलता है वही उसका स्वास्थ्य और आयु बड़ाता है ।

મનુષ્યજીવન અને પશુજીવનમાં ફરક શો ? એનો પૂરેપૂરો વિચાર કરવાથી આપણી ઘણી મુશ્કેલીઓનો નિવેડો આવી જાય છે.

अपनी एब हमेशा सुनें, अपनी स्तुती कभी न सुनें ।

जैसे हम आदर्शके नजदीक पहोंचते हैं, ऐसे हम सच्चे बनते हैं

That being so, why is man happy or miserable?

Selfless action is a source of strength, for such action means the worship of God.

શું કરવું તે માણસ જાણે છે, પણ જાણે છે તે કરતો નથી. તેનું શું કારણ ?

जब सब कुछ ईश्वरका है, तब उसको क्या अर्पण करें?

ભૂતકાળ આપણો છે, આપણે ભૂતકાળનાં નથી. આપણે વર્તમાન છીએ અને ભવિષ્યને બનાવવાવાળાં છીએ, ભવિષ્યનાં નહીં.

If you see inner beauty, the outer will seem dull.

It is as difficult to make the impossible possible, as it is easy to make the possible impossible.

जिसका साथी ईश्वर है उसको दुख क्या, फिकर क्या, दूसरा साथी क्या?

Man is the image of his thoughts.

થોડું જૂઠ પણ મનુષ્યનો નાશ કરે છે, જેમ ઝેરનું ટીપું દૂધનો.

God is our Help as well as the Helmsman.

When we wipe the slate clean, we see Gods signature clearly on it.

He is lost who is possessed by carnal desire.

जब हमारा बाहरी जीवन भीतरी जीवनका कब्जा पाटा है, तब परिनाम तेढ़ा ही रहता है ।

રાઈ જેટલો નાનો દોષ છુપાવવાથી પહાડ જેટલો મોટો બની જાય છે. પણ જાહેર કરી દેવાથી તે નાબૂદ થઈ જાય છે.

He who fears, fails.

Nothing is impossible for a true devotee.

सबसे बडी चुप ।

धर्म मनुष्य जीवनमें ओतप्रोत बने तब ही वह धर्म माना जाय, वह वस्त्र जैसी वासु नहीं है ।

जो बुरे खबरसे घभराता नहीं है, वह अच्छे खबरसे फूलेगा नहीं ।

The true mark of success in life is the growth of tenderness and maturity in a man.

जीना मानी मोज करना--खाना, पीना, कूदना नहीँ, लेकिन ईश्वरकी स्तुतो करना अर्थात् मानव जातिकी सच्ची सेवा करना

गुस्सा किसपर करना? अपनेपर? यह तो रोज करो । दिसरोंपर? यह तो करने का कारण ही क्या?

अहंकाररूपी अंधकार से भी ज्यादा है ।

There is only one way of achieving independence through non-violence : by dying we live, by killing never.

खुबीकी बात है कि हम बाहरकी बातके बारेमें बड़ा परिश्रम करते हैं, अंतरके लिये कुछ ख्याल तक नहीं ।

जिसे न शांति है, न निश्चय, उसे ज्ञान कहांसे?

If God keeps you, what does it matter if men reject you?

जैसे हम अपने धर्मको आदर देते हैं ऐसे ही दूसरे धर्मको दें ー मात्र सहिष्णुता पर्याप्त नहीं है ।

संपूर्ण अहिंसामें द्वेषका संपूर्ण अभाव होता है

जो ईश्वरको साक्षी रखकर कुछ सोचता है, बोलता है, करता है वह सच्चा करने से कभी शरमींदा नहीं होगा ।

अपनी २ जगहपर सब उचित है, जगहके बाहर अनुचित ।

Without the maximum possible non-attachment, it is inconceivable for anyone to live up to the age of 125 years.

The moment the cultivators of the soil realise their power, the zamindari evil will be sterilised.

जिसको ईश्वरकि हस्तिके लिये शंका है उसे अपनी हस्तिके लिये [भी] शंका होनी चाहिये?

अगर एक आदमी भी संपूर्ण हो सकता है तो सब हो सकते है ऐसे मानना ही न्याय है ।

In complete non-violence, there is complete absence of hatred.

राजा या रंक हरेक अपने धर्मका चौकीदार होता है । इसमें हर्ष क्या शोक कौन?

एक वचन भी सत्य है तो काफी है; असत्य वचन कितने भी हो निकम्मे हैं ।

जैसे पिण्डमें ब्रह्मांड है ऐसे देहातमें हिंदुस्तान है ।

How shall we dispel this darkness of egoism? By the light of uttermost humility.

સાચા ભક્તને માટે કશું પણ અશક્ય નથી.

जैसे अक[एक] फोडा भी आदमीको तंग करता है उससे भी बदरतर उद्विन्गता है ।

Accepting undesired service, which is not joyfully rendered, is a painful burden.

मनुष्य जितना बोल क्र बिगड़ता है इतना ख़ामोशीसे कभी नहीं ।

Every moment I observe how man deceives himself.

A poet has said that a man without knowledge is like an animal. What is that knowledge?

જ્યાં મનુષ્યનું મન છે, ત્યાં તે છે; જ્યાં તેનો દેહ છે, ત્યાં નહીં.

नानक कहते हैं कि ईश्वर हरेकके हृदयमें है और इस कारन हरेक हृदय ईश्वर मंदीर है ।

गंगा जलको छोडकर प्यास मिटाना और ईश्वरको छोडकर आत्म तृप्ति करना सरिखा असंभव है ।

Our greatest enemy is not the foreigner, nor anyone else. We ourselves, that is, our desires, are our enemies.

संतोंकि वाणी सुनो, शास्त्र पढो, विध्वान हो लो, लेकिन अगर ईश्वरको हृदयमें स्थान नहीं दिया तो कुछ नहीं किया ।

He who is not disturbed by bad news will not be elated by good news.

Outward peace is useless without inner peace.

Give all, gain all.

Contemplation of an ideal does not broaden its scope, but it certainly increases its depth.

When our outer life gets the better of our inner life, the result is bound to be bad.

No man is worthless who lightens anyones burden even the least bit.

જે વ્યક્તિ શરીરશ્રમ કરી શકે છે તેને માટે સદાવ્રત ખોલવું એ પાપ છે. તેમને કામ આપવું એ પુણ્ય છે.

Slipshod work is like half-baked bread, fit only to be thrown away.

A troubled mind causes more suffering than an ulcer.

आदर्शका ध्यान करने से उसकी विशालता नहीं बढ़ती है लेकिन गहराई अवश्य बढ़ती है ।

जब तुझे सब छोड़ेगा, तब इशेअर तो तेरे पास है ही ।

जब आदमी अंतर खली करता है तब ईश्वर वह खली जगह भरता है ।

Innocent and dreamless sleep is samadhi (meditation), yoga (concentration of mind) and selfless action. (Adapted from Vinobas letter).

हम है क्योंकि ईश्वर है इसीसे हम देखते है कि मनुष्य मात्र, जीवमात्र है ईश्वर का अंश है

He who thinks, speaks and acts with God as his witness, will never feel ashamed of doing the right thing.

अच्छा कम इसी क्षण करे बुरा कम हमेशा मुल्तवी करते रहे ।

हमारी गँदगी हमने जब [तक] नहीं नीकाली है तबतक प्रार्थना करने का हमें कुछ हक़ है क्या?

જે ધર્મ આ લોકની વાત સિવાય પરલોકની જ વાત કરે છે, તેને ધર્મ ન કહી શકાય.

મનુષ્ય પોતાના વિચારોનું પૂતળું છે.

It follows from the foregoing that we would be thereby adding that much time to our span of life.

मनुष्य अपनेको कैसे धोखा देता है, इसको मैं प्रतिक्षण पाटा हूं ।

He who has divine endowment in him becomes thereby immortal.

The world may call us weak but we must not weaken our ideals.

Many things are wrought by patience, even as they are spoilt by impatience.

The human body is like a musical instrument. Any note that is desired can be struck on it.

A life without thought is like that of a beast.

There can be no perception without steadfastness of mind.

अपनेको धोखा देने की मनुष्यकी शक्ति अजीब है ।

Verily, there should be only one fear—the fear of doing something mean or untrue.

This day deserves to be written in letters of gold for, on April 6, 1919, India discovered herself.

આજકાલ બાઈબલના ફકરા વાંચું છું. આજે આ જોવામાં આવ્યું : શ્રદ્ધાપૂર્વક જે કાંઈ માગશે તે તમને મળશે. (મેથ્યુ ૨૧-૨૨)