ત્યાજ્ય વસ્તુ જો મફત મળે તોપણ ન લેવી તે કર્તવ્ય છે.

ख़ामोशी ख़ामोशी नहीं है जो डरके मरे होती है ।

जो मनुष्य यह मेरा और वह तेरा मानता है, वह अनासक्त नहीं हो सकता है

शुद्ध प्रेम सब थकान दूर करता है ।

પ્રાર્થના હૃદયથી કરવી જોઈએ, શબ્દોથી નહીં. હૃદય વગરના શબ્દો નાકમાં છે.

ध्यानाव्स्थित होना, वह सूक्ष्म विचारकी निशानी है और विचारधारा शुद्ध और परिपक्व बनाती है ।

In order to know himself, man must come out of his shell and view himself dispassionately.

આંતરિક અને બાહ્ય સ્વચ્છતા ઈશ્વરપારાયણતાને પામે છે.

समतोलना सब ज्ञानमें उत्तम है ।

एक चोरी है, एक चोरीमें मदद करता है, एक चोरीका इरादा करता है । तीनों चोर हों ।

आग्रह सत् होता है असत् भी-असत्से नहीं छूटता, सत् को नहीं छुता ।

To retaliate against the relatives of the co-religionists of the wrong-doer is a cowardly act.

He who is unable to rule over himself can never really succeed in ruling over others.

शुभ वस्तु आदमी मनसे नहीं छोडता है, लेकिन मित्रोंके खातर छोडता है तब योग्य या योग्य?

भगवानसे शरणमें जो सुख रहता है इसका वर्णन कौन कर सकता है?

What distinguishes man from animals ? Comprehensive think­ing on this question will solve a lot of our problems.

Repression itself affords a training in satyagraha, even as an unsought war affords a training for the soldiers.

It appears that man cannot escape the snare of exaggeration.

जो डरता है वह खोता है ।

जैसे पवित्रताका ऐसे सब गुणोंका । अहिंसाकि परीक्षा हिंसाका सामना करने में होती है ।

मनुष्यकि आदत ऐसी है कि अपने दोषोंको भूलकर दूसरोंके देखता है, और बादमें निराशा ही रह जाती है ।

जब आपको मनुष्य खोता है, तब ही आपको पाता है ।

Non-attachment is put to real test only when there is full scope for our attachment to something.

Faith is that which remains unshaken even in the face of advessity.

અનાસક્તિની સાથે અનિયમિતતાનો મેલ ક્યારેય બેસતો નથી.

जो धर्म यंत्रवत बनता है वह धर्म नहीं कहा जा सकता है ।

जो हमेशा सत्यके पथपर ही चलता है वह कभी गिरता नहीं ।

One mans cruelty is the measure of another mans gentleness.

जो मनुष्य अपनापनकी रक्षा करना चाहता है उसे सब आर्थिक वस्तु गंवाने की तयारी रखनी है

It is sin to regard anyone as helpless who has God for his support.

सितारोसे भरा हूआ आकाश और ईएसआई ही खूबीओंसे भरा हूआ भीतरी आकाश से बढ़कर दूसरा क्या आश्चर्य चाहीये?

जब हम रेलगाड़ीके समय के बाहर जाय तो गाड़ी चुकते हैं । प्रार्थनाके समय न पहुंचें तो?

देहधारीके लिये जो शक्य अनासक्ति हो सकती है, उसके सिवा १२५ वर्षकी आयु असंभव मानी जाय ।

શ્રદ્ધાથી માણસ શું નથી કરી શકતો? બધું જ કરી શકે છે.

જે વ્યક્તિ શરીરશ્રમ કરી શકે છે તેને માટે સદાવ્રત ખોલવું એ પાપ છે. તેમને કામ આપવું એ પુણ્ય છે.

जो दूसरा सब याद रखे और ईश्वरको भूले उसने कुछ याद नहीं किया है ।

सत्याग्रही कहलाने से मनुष्य सत्याग्रही नहीं बनता है । शुद्ध सत्यका पालन करने से ही मनुष्य सत्याग्रही बनता है ।

અપરિગ્રહનો અર્થ એ છે કે આપણે એવી કોઈ વસ્તુનો સંગ્રહ ન કરવો, જેની આપણને આજે જરૂર નથી.

निराश[] आदमीको खाती है ।

सब हमें भले ढीले कहें, हम आदर्शको ढीला न करें ।

Faith is put to the test when the situation is most difficult.

इनसान तुझे फेंकता है उसे [उससे] क्या, अगर खु[दा] तुझे रखना चाहता है ।

પોતાને ઓળખવાને માટે માણસે પોતામાંથી બહાર નીકળી તટસ્થ બનીને પોતાને જોવો જોઈએ.

અસંગત એવી મોટી વસ્તુ નાની લાગે છે અને નાનામાં નાની સુસંગત વસ્તુનું સ્થાન મોટી વસ્તુ જેટલું જ છે.

सच्चे भक्तके लिये कुछ भी अशक्य नहीं है

Man rests in the jaws of Death. He is said to be dead when the jaws close.

Isaiah, XLI. 10 has : Fear thou not; for I am with thee.

અનાસક્ત કાર્ય શક્તિ આપનારું છે, કારણકે અનાસક્ત કાર્ય એ ભગવાનની ભક્તિ છે.

खुबीकी बात है कि हम बाहरकी बातके बारेमें बड़ा परिश्रम करते हैं, अंतरके लिये कुछ ख्याल तक नहीं ।

Without the maximum possible non-attachment, it is inconceivable for anyone to live up to the age of 125 years.

આ પાછલું સૂચવે છે કે બધાની આવી સત્યની આરાધનામાં રહી છે. સત્યની ઉપાસનામાંથી સહુ ચીજ મળી રહે છે.

આત્માને ઓળખવાથી, તેનું ધ્યાન ધરવાથી અને તેના ગુણોને અનુસરવાથી માણસ ઊંચે ચડે છે. એથી ઊલટું કરવાથી નીચે પડે છે.

If the courage to endure everything with goodwill is lack­ing, goodwill becomes a lame virtue.

सही चीजके पीछे वक्त देना हमको खटकता है, निक्कमीके खुवार होते है और खुश होते हैं?

Education which does not mould character is wholly worthless.

Fewer people die from disease than from fear of disease.

भूल कबूल करना झाडूके समान है झाडू गंदकी साफ करता है, भूल का स्वीकार कम काम नहीं देता

जो मनुष्य अपनेपर काबु नहीं रख सकता है वह दूसरोंपर कभी सच्चा काबु नहीँ रख सकता

Only he can be a leader who never loses hope.

वही जिंदा है जिसके हृदयमें राम रहता है ऐसा जानता है ।

જ્યાં સુધી એક પણ માણસ, કામ ન મળવાને કરને ભૂખે મારતો હોય ત્યાં સુધી કોણ ચેનથી ખાઈ શકે?

जो ईश्वरको याद करता है वह दूसरा सब भूल सकता है ।

एककी क्रूरता दूसरेकी अक्रूरताका नाम लेती है ।

बगैर निस्वार्थताके निर्भयता कैसी?

There is only one way of achieving independence through non-violence : by dying we live, by killing never.

When the soul awakes, all sorrow vanishes.

दोष कबूल करने से ही दोष नहीं मिटता, दोष मिटाने के लिये जो शक्य है वह करना भी चाहीये ।

जो मनुष्य दूसरोंकि ऐब निकालता है वह अपनी नहीं देख सकता ।

ट्रेनको चलाने वाली शक्ति सीटी नहीं है, लेकिन बाफमें रही युक्त शक्ति है ।

मनुष्यकी सच्ची पहचान उनके हार्दिक विनयसे होती है ।

સંપૂર્ણ અહિંસામાં દ્વેષનો સંપૂર્ણ અભાવ હોય છે.

સાચું કાર્ય કદી નકામું નથી થતું. સાચું વચન અંતે કદી અપ્રિય નથી થતું.

He who denies the existence of God denies his own.

किसी भी वस्तु तोडना आसन है सांधने में बड़ी कुशलता और सावधानी चाहीये ।

He alone knows the charm of solitude who has deliberately taken to it.

મારી કૃપા તારે માટે પૂરતી થવી જોઈએ, કારણ કે મારું બળ દુર્બળતામાં જ પૂર્ણ થાય છે. (૨ કોર : ૧૨-૯)

It is strange that we toil so much over externals without a care for what lies within.

What is it, if not futile, to argue about something which is beyond thought?

When we wipe the slate clean, we see Gods signature clearly on it.

પોતાની એબ હમેશાં સાંભળવી. પોતાની સ્તુતિ કદી ન સાંભળવી.

गंदे ख्यालका विचार करने से वे हेट नहीं लेकिन उसका संग पैसा होने का सभव [संभव] है ध्यायविषयान् ।

अपनी एब हमेशा सुनें, अपनी स्तुती कभी न सुनें ।

अगर हमारे पड़ोसी स्वच्छ नहीं हैं, तो हमारी निजी स्वच्छता पंगु है ।

कहते है घर जलाकर तीर्थ नहीं होता सही तो यह है कि घर जलाकर जी तीर्थ होता है

ઘણી ગેરસમજોનું મૂળ અવિશ્વાસમાં હોય છે. ઘણા અવિશ્વાસના મૂળમાં ભય હોય છે.

Meditation does not make one dull.

When all forsake you, God shall still be with you.

अमृत भी उसमें ज़हर पड़ने से ज़हर बन जाता है ।

તમારા ગજવામાં જેપૈસો છે, તે ક્યાંથી અને કેવો તીરે આયો, તે પોતાની જાતને પૂછો. આ ઘટનાથી ઘણું શીખી શકશો.

સત્યનાં દર્શન અહિંસા વગર થઇ નથી શકતાં એટલા માટે કહ્યું છે કે अहिंसा परमो धर्म:

कलके वचनका नतीजा यह होता है कि अपने आयुष्यमें इतनी वृद्धि करता है ।

न्यायमें जितनी उदारताकि जरुरत है इतनी ही न्यायकि उदारतामें है ।

हम शरीरधारी होने के कारन परमात्माकि हस्तीकि कल्पना नहीं कर सकते हैं ।

Faith is the sun of life.

सच्चा कार्य कभी निक्कमा नहीं होता, सच्चा वचन अंतमे कभी अप्रिय नहीं होता

માણસ જયારે એક નિયમ તોડે છે તો બીજા આપોઆપ તૂટી જાય છે.

The way of peace is open to her. Her freedom is assured if she has patience.

જે શિક્ષણની અસર આપણા ચારિત્ર્ય પર નથી પડતી, તે શિક્ષણ નકામું છે.

સત્યના દર્શન માટે સંતોના ચરિત્ર વાંચવા અને તેનું મનન કરવું જરૂરી છે.

Verily, the land belongs to him who labours on it.

Chastity needs no purdah. It needs only Gods protection.

कामनाको संतुष्ट नहीँ करना अच्छा है लेकिन शुभ करने के बाद उसे रोकना असंभव नहीँ तो कठिन तो है ही

दूसरोंके दोष ही देखना अपने गुणोंको देखने से भी नीच है ।

इससे उलटा निरभिमान अथवा नम्रता आदमीको पोषण देता है, और बड़ाता है ।

When man smites, it is God who comes to our rescue.

શારીરિક દુર્બળતા સાચી દુર્બળતા નથી. મનની દુર્બળતા જ સાચી દુર્બળતા છે.

સુખમાં સુખ જોવું એ દુઃખ છે. દુઃખમાંથી સાચું સુખ જન્મે છે.

Man knows what his duty is, yet does not do what he knows he ought to. Why is that so?

We seek the company of the good, for that is the food for our soul.

A guru should be perfect. God alone is that.

सच कहें तो डर एक ही होना चाहिये । वह है मैला या झुट करने से डरना ।

Life is not a bed of roses; it is full of thorns.

One perfect man can dispel untruth even though the untruth­ful be legion.

To a starving person, God will appear in the form of bread alone.

When God cares, why should we be full of cares?

थोड़ासा झूठ भी मनुष्यका नाश करता है जैसे दूधको एक बूंद झहर भी ।

किसीका एब निकलना एक बात है उसे साबित करना दूसरी बात है ।

अहंभाव मिटने से ही बीक (डर) मिटती है ।

अवगुण अंधेरेमें फलता है, प्रकाशमें गैब [गायब] हो जाता है ।

Give all, gain all.

नानक कहते हैं ईश्वरका कानून है कि हम जगतमें एक कुटुंब हाउ और हरेक व्यक्तिको दूसरोंके लिये रहना है ।

उम्दा ख्याल खुशबू जैसा है ।

Faith transcends reason; it is not opposed to it.

मनुष्य बहारसे ढुंढक्र अपनेको बढ़ा नहीं सकता है बढ़ने का स्थान भीतर है ।

सेवककी सच्ची बेंक आम जनता है जो बेंक कभी टूटती नहीं

All activities that are born of one and the same seed merge into one another.

It is possible to endure a diseased body, but not a diseased mind.

Thought pierces even a wall of steel.

मनुष्य ईश्वरको पूजे और मनुष्यका तिरस्कार करे यह बनने लायक नहीं है ।

Outward peace is useless without inner peace.

If the nature is evil, it needs not repression but casting out.

सच्चा सेवक ही सदगृहस्थ है वह बदलेमें लेने की इच्छा न करते हुए देता ही है

Only he is worthy to mete out punishment whose judgement is infallible. Who but God can be such?

जिसका साथी ईश्वर है उसको दुख क्या, फिकर क्या, दूसरा साथी क्या?

We have to make ourselves as nearly as possible like Him we want to reach.

Purity is tested only when it is pitted against impurity.

How can one claim to be human if he acts like a beast?

फिर नानक कहते हैं, जो देते हो वह तुमारा है जो रखते हो वह तुमारा नहीं है ।

आत्मारूपी सही धनको पहचानना न उसकी रक्षा करता है वह और किस चीजकि रक्षा क्र सकता है?

अगर आदर्शको कभी न छोड़ा जाय तो आदर्श हमें कभी नहीं छोड़ेगा ।

When man realizes himself, he is saved.

Slavery to the environment dulls a mans mind.

रामके नामसे जो रावणका कम करे, उसे या कहें?

जब आदमी अपना कम नहीं कर पाटा है क्यों व्याकुल बनता है?

Fear vanishes only with the annihilation of the ego.

अनासक्तिकि एक परीक्षा है कि मनुष्य राम नाम लेकर सोने के समय एक क्षणमें सो सकता है ।

Reflection shows that heaven is here on earth, not in the sky above.

देशों [के] बीचका समुद तैरना आसान है, व्यक्तिके बीच या प्रजाके बीच या प्रजाके बीच का समुद्र तैरना कठिन है

सत्यके साथ दृढ़ता होनी ही चाहीये ।

If the inside is clean, the outside is bound to be so.

सब रखो, सब खोवो ।

જે ભગવાનમાં લીન રહે છે, તે ભગવાન સિવાયના કશામાં કે કોઈ ચીજમાં લીન ન રહી શકે.

દુઃખના સમયમાં જે ભગવાનનાં દર્શન કરે છે, તેને કોઈ દર લાગતો નથી.

An egoistical utterance should always be regarded as false.

Irregularity never goes well with non-attachment.

He who remembers God can afford to forget everything else.

विचारको [लौह]खंडकी दीवारको भी भेदता है ।

It is more than severe punishment to compel a man to do something which he does not understand.

ભૂલ કબૂલ કરવી તે સાવરણો વાપરવા જેવું છે. સાવરણો ગંદકી સાફ કરે છે, ભૂલનો સ્વીકાર બહુ ખપમાં આવે છે.

अभिमान मनुष्यको खा जाता है । उसका समर्थन प्रतिक्षण हरेक आदमीको होता है ।

જે અંતરમાં ખરેખર સ્વચ્છ છે તે બહાર અસ્વચ્છ હોઈ જ ન શકે.

एक संपूर्ण पुरुष असत्यको दूर कर सकता है, भले असत्य कहने वाले अनेक हो

The moment the cultivators of the soil realise their power, the zamindari evil will be sterilised.

It follows from the foregoing that we would be thereby adding that much time to our span of life.

દેવનું નામ ગમે તે હોય, પણ જો તેનામાં ગુણ હોય તો આપણે તેને જરૂર નમસ્કાર કરવા.

बलिदान वही कर सकता जो शुद्ध है, निर्भय है, योग्य है ।

If we dwell on evil thoughts, they do not disappear; they are likely to become our companions. Dhyayato vishayan.”

Envy devours him who harbours it. He who is the object of envy remains unaffected, perhaps even unaware of it.

आप मरने से आत्मा जागती है ।

જે માણસ અધ્યાત્મિક મનાતો હોય અને વ્યાધિગ્રસ્ત રહેતો હોય તો એના કંઈ દોષ હોય જ છે.

He who loses patience, loses Truth as well as Non-violence.

अशांति और अधीरज दो व्याधि हैं और दोनों आयु हरण करते हैं ।

આદર્શ વગરનો માણસ સુકાન વગરના વહાણ જેવો છે.

Nanak says : God dwells in every human heart, and so every heart is a temple of God.

श्रद्धासे जहाज चलती है ।

જિંદગી મજા કરવા માટે નથી પણ કિરતારને ઓળખવા માટે અને જગતની સેવાને માટે છે.

In fact there should be harmony in life. The melody will pervade all activities and behaviour.

We shall cease to think only of ourselves when we think of others.

He who is shamed into acting correctly is not acting cor­rectly at all.

Like a ship without direction or destination, labour without an ideal is fruitless.

જે અર્થશાસ્ત્ર નીતિથી અલગ કે તેનું વિરોધી હોય, તે અમાન્ય છે, ત્યાજ્ય છે.

When we give something, we must give the truest part of ourselves.

स्वार्थ हमेशा हमे चिंता ग्रस्त करता है ।

क्रोधावेशमें आदमी अपना नुकसान करता है, उसका पुरावा [प्रमाण] रोज मिलता है ।

ધૈર્યથી, શાંતિથી શું નથી થઇ શકતું ! એનો અનુભવ જે લેવા માગે તેને રોજ મળી શકે.

A poet has said that a man without knowledge is like an animal. What is that knowledge?

जिसका मन हरेक हालतमें शांत नहीं रह सकता है वह शांत नहीं है, कैसे भी बाहरसे शांत लगे ।

अगर सत्य किसीको बताना है तो अखुट धैर्य चाहीये ।

શ્રદ્ધાથી માણસ પહાડને ઓળંગી જઈ શકે છે.

जिस तालीमका असर हमारे चरित्रपर नहीं होता है वह कुछ कामकी नहीं है

जब आदमी अंतर खली करता है तब ईश्वर वह खली जगह भरता है ।

He who is absorbed in God cannot become absorbed in any­body or anything besides Him.

Trust ye in the Lord for ever: for in the Lord Jehovah is everlasting strength. Isaiah, XXVI. 4.

I know that war is wrong, is an unmitigated evil. I know too that it has got to go.

Pure thought is far more potent than speech.

अगर एक आदमी भी संपूर्ण हो सकता है तो सब हो सकते है ऐसे मानना ही न्याय है ।

जो त्याग दिलसे नहीं होता है वह स्थिर नहीं रहता है

જે જબરદસ્તીથી ગરીબ બન્યો છે તે સ્વેચ્છાએ ગરીબ બની હ્સકતો નથી.

एक वचन भी सत्य है तो काफी है; असत्य वचन कितने भी हो निकम्मे हैं ।

He who looks for faults in others cannot see his own.

खुश करना तो खुदाको, खुशामत करना तो भी उन्हींकि, यो हम सब चिंता और झंनझंटसे छुट जाते हैं ।

ईश्वरको याद करना दूसरोंको भूलना अर्थात् दूसरोंमें ईश्वरको देखना ।

जब हमारा प्रेरक भगवान होता है, तब हमको और कोई ख्याल नहीं करना पड़ता है ।

He alone lives in whose heart dwells Rama (God) and who is ever aware of such presence.

વગર વિચારે કશું વિચારવું, બોલવું કે લખવું નહીં. અને વિચાર કરો કે એથી કેટલો બધી સમય બચી જાય છે.

जब मनुष्य अपनेको पहचानता है, तब मुक्त है ।

हमारी स्थितिके कर्ता हम ही हैं ।

जिसके साथ सब कुछ है लेकिन ईश्वर नहीं उसके पास कुछ नहीं ।

આપણે છીએ કેમ કે ઈશ્વર છે. આ પરથી જ આપણે જોઈ શકીએ છીએ કે મનુષ્યમાત્ર, જીવમાત્ર ઈશ્વરનો અંશ છે.

आदमी अपना दुःख हंसकर भूल सकता है रोकर बढ़ाता है ।

Many things are wrought by patience, even as they are spoilt by impatience.

Thousands like myself may die in trying to vindicate the ideal but Ahimsa will never die.

सिवाय मनकी स्थिरताके दर्शन हो ही नहीं सकता है ।

He who remembers everything else but forgets God, really remembers nothing.

वीरता कोई एक ही मनुष्यका लक्षण नहीं है । सबमें है, लेकिन सब पहचानते नहीं हैं ।

If God keeps you, what does it matter if men reject you?

Mahadev's life is an unceasing poem of devotion.

True suffering does not know itself and never calculates. It brings its own joy which surpasses all other joys.

અનાસક્ત વ્યક્તિને ક્યારેય ગુસ્સો આવવો નહીં જોઈએ.

राग-द्वेषादि भी व्याधि है और शारीरिक व्याधिसे बदतर है । उसका निवारण रामनामके बिना कैसे हो सके?

रामनाम रस पीना है तो काम, क्रोधादि निकालना चाहीये ।

We must always listen to criticism of our faults and failings, never to our praises.

અનાસક્ત વ્યક્તિને પોતાનું કશું જ હોતું નથી.

आदर्शका ध्यान करने से उसकी विशालता नहीं बढ़ती है लेकिन गहराई अवश्य बढ़ती है ।

Man dies when he cuts himself off from the source of his being, not when the soul leaves the body.

When Reason and Faith are in conflict, it is better to prefer Faith.

કોઈની એબ કાઢવી સહેલી વાત છે, તે પુરવાર કરવી એ બીજી વાત છે.

जो हमारे हृदयमें है उसे कभी-न-कभी बाहर निकलना ही है ।

માણસ ભલે કોઈ શુભ નિશ્ચય પણ ન કરે, પણ વિચારપૂર્વક કરે તો તે કદી ન છોડે

जब हम अपना ही ख्याल करते हैं तब दूसरोंका ख्याल करने से वह छुटता है ।

A man of knowledge attains peace only through renunciation.

A life without thought is like that of a beast.

Says Nanak again : Whatever you give away is yours; what­ever you keep is not yours.

The joy of life lies in divesting oneself of lifes cares.

આ તે કેવી વાત છે કે માણસ સાચું કહેતાં અને કરતાં દરે છે, જૂઠથી નથી ડરતો.

કાળના વચનનો ફલિતાર્થ એ છે કે એટલું પોતાનું આયુષ્ય વધારે છે.

कहा जाता है भूखका दुःख बड़ा है हम है हम अगर इनसान रहना चाहे तो उस दुःखको भी भूलें ।

Even one drop of the poison of untruth will poison the entire milk-ocean of Truth.

Not contrived but genuine laughter is true eloquence, and more effective than speech.

સર્વને ધારણ કરે તે ધર્મ, એટલે કે ધર્મ દરેક અવસ્થામાં ને દરેક સમયે જીવનમાં ઓતપ્રોત છે.

જે ત્યાગ દિલથી નથી થતો, તે કાયમ નથી રહેતો.

अखबार पढ़ना आजकल मुसीबत है । सही खबर मिलती नहीं है । न पढ़ने से नुकसान नहीं है ।

પ્રથમ કામ, પછી મળે તો કામ જેટલા દામ, આ થઇ પરમાત્માની સેવા. દામ પહેલાં માગો તો તે થઇ સેતાનની સેવા.

I strive hard to preserve my physical body. Do I take the same pains to know my soul?

By donning the garb of religion, vice does not become virtue nor does a wrong cease to be wrong.

કૃત્રિમ નહીં પણ સ્વાભાવિક હાસ્ય ભવ્ય ભાષણ છે અને ભાષણથી વધુ અસર કરે છે.

बात यह है कि जीवन संगीतमय होना चाहिये, तब हलन-चलन इ[त्यादी] सब वर्तनमें माधुर्य ही होगा ।

जिसको जम पहोंचना चाहते हैं करीब २ उसके जैसा हमारे [हमें] बनना है ।

इससे भी आश्चर्य यह है कि हम जानते हैं कि हम भी मरनेवाले तो है इसलिये ख्वार होते हैं ।

हम ऐसी गलती मानने कि कभी न करें कि गुनाहमें छोटा-बड़ा ओह्ता है ।

जो भगवानमें लीन है वह भगवानके बाहर किसीमें या किसी चीजमें कौन नहीं हो सकता

जब फिकर करने वाला ईश्वर है, तो हम क्यों करें?

जो आदमी रातको दिन बनाता है वह अनासक्त कैसे?

Ashram means a community of men of religion. I feel that an ashram was a necessity of life for me.

When everything belongs to God what shall we offer to Him?

To remember God and forget others is to see God even in them.

અભિમાન માણસને ખાઈ જાય છે. એનું સમર્થન પ્રતિક્ષણ પ્રત્યેક માણસને જોવા મળે છે.

ईश्वर सर्वत्र है, इसीलिये वह हमसे पत्थर, वृक्ष, जंतु, पक्षी, पशु इ[त्यादी] के मार्फत बोलता है ।

When a man sleeps under the sky, who can rob him?

Nobody progresses without opposition.

I could not live for a single second without religion.

जो बहूत गिनती करता है, वह आत्म दर्शन नहीं कर सकता है ।

मैं कब और ईश्वर कब? उसका निश्चय करने में ज्ञानकी परीक्षा है ।

How can a man who turns night into day be non-attached?

जो मातृभाषाकी अवगणना करता है वह अपनी माताकी करता है ।

જમીનનો માલિક તો તે જ છે જે તેના પર મજુરી કરે છે.

Sacrifice with regret is no sacrifice.

जिंदगी मजा करने के लिये नहीं है लेकिन किर्तारको पहचानने के लिये और जगत्की सेवाके लिये है ।

Keep all, lose all.

કામનાને ન સંતોષવી એ સારું છે. પણ શરૂ કર્યા પછી તેને રોકવી અસંભવિત નહીં તો મુશ્કેલ તો છે જ.

જેમને રોટલો ન મળવાથી મારવાનું મન થાય છે, તેમને તો રોટલામાં જ ભગવાન દેખાશે.

हम है क्योंकि ईश्वर है इसीसे हम देखते है कि मनुष्य मात्र, जीवमात्र है ईश्वर का अंश है

A word uttered from a pure heart goes never vain.

भिलों [भीलों] की सच्ची सेवा है कि उनको निर्भय करें और उनकी निराशा मिटावें ।

मौतकी धमकीसे क्या डरना क्योंकि वह तो सदाकी है ही ।

धर्म के लिये मरना अच्य्ह्चा है, धर्मधताके लिये न जीना न म[र]ना ।

He who obeys Gods Law will never care for any other law which is opposed to the Divine Law.

स्वच्छता जब भीतरी और बाहरी रहती है तब वह ईश्वरमयताको पहुंचती है

The hardest heart and the grossest ignorance must disappear before the rising sun of suffering without anger and without malice.

Merit lies in fighting alone, be the opponent one or many.

अज्ञान छुपाने से बढ़ता है । अज्ञान बताने से आशा कि जाय कि वह कभी न कभी कम होगा ।

Divine Power is a thing that nothing can withstand.

व्यवहारमें जो काम न दे वह धर्म कैसे हो सकता है?

Perfection is only an ideal for man; it cannot be attained, for man is made imperfect.

It is easy to instruct an uneducated person, but who can carry understanding to a man of little learning?

He who has God for his companion, why need he be sorrow­ful or anxious or look for another companion?

The common people are a devoted workers real bank, and this bank never fails.

बलात्कारके वश होना नामर्दीकी निशानी है ।

जो मनुष्य कभी निराश नहीं होता है, वही सरदारी क्र सकता है ।

आकांक्षा कितनी भी बड़ी हो उसकी मर्यादामें छोटेसे-छोटा माना जाता प्राणी भी होना चाहिये ।

My grace is sufficient for thee : for my strength is made perfect in weakness. II Corinthians, XII. 9.

कोई शुभ निश्चय भी मनुष्य भले न करे लेकिन विचारपूर्वक जो निश्चय करे तो उसे कभी न छोड़े

It is not the whistle that moves the train but the power harnessed in the steam.

To rejoice in happiness is to invite misery. Real happiness springs from sorrow and suffering.

What greater meanness can there be than to seek out our good points and praise them to others?

માણસ પોતાને કેવો છેતરે છે, એનો મને પ્રતિક્ષણ અનુભવ થાય છે.

आदमी प्रतिक्षण जाग्रत न रहें तो सत्य उसे मिल ही नहीं सकता है ।

जैसे पिण्डमें ब्रह्मांड है ऐसे देहातमें हिंदुस्तान है ।

આદર્શ વગરની મહેનત નિષ્ફળ છે, જેમ દિશા અથવા બંદર વગરનું વહાણ નિષ્ફળ ફર્યા કરે છે.

There is greater pleasure in not eating than in eating. Who has not experienced the truth of it?

He who thinks, speaks and acts with God as his witness, will never feel ashamed of doing the right thing.

However great the fury of the storm, the sea does not abandon its calm.

Gita is pre-eminently a description of the duel that goes on in our own hearts.

The contentment that accrues to man as a result of leading a regular life, promotes his health and longevity.

શરીરને બચાવવા માટે ઘણો ઉદ્યમ કરું છું, આત્માને ઓળખાવા એટલો કરું છું ખરો ?

આજકાલ બાઈબલના ફકરા વાંચું છું. આજે આ જોવામાં આવ્યું : શ્રદ્ધાપૂર્વક જે કાંઈ માગશે તે તમને મળશે. (મેથ્યુ ૨૧-૨૨)

There is a limit to violent action and it can fail. Non-vio­lence knows no limit and it never fails.

સીધો રસ્તો જેવો સરળ છે તેવો જ કઠણ છે. એવું જો ન હોત તો બધા જ સીધો રસ્તો લેત.

शुभ विचार करना एक बात है, अमल करना अलग बात है ।

जब हमारे हृदयमें ईश्वरका वास हो जा[ता] है, हम न ख़राब विचार कर सकते [हैं], न खराब काम ।

Verily, there should be only one fear—the fear of doing something mean or untrue.

जब मनुष्यके दिलमें पूर्ण प्रकाश होता है तो कोई रूकावट हमारे रस्तेमें रहती ही नहीं ।

"The true function of journalism is to educate the public mind."

This day deserves to be written in letters of gold for, on April 6, 1919, India discovered herself.

जैसे मुझे खाने पहन्नेका हक़ है उसी तरह मुझे अपना कम अपने ढ़ंगसे करने का हक्क है वही स्वराज है

એક ઈશ્વરમાં જ સંપૂર્ણ શક્તિ છે. તેથી ઈશ્વર પર જ હંમેશા ભરોસો રાખવો, માણસ પર કદી નહીં. (આઈઝાયા ૨૬-૪માંથી)

हमारी गँदगी हमने जब [तक] नहीं नीकाली है तबतक प्रार्थना करने का हमें कुछ हक़ है क्या?

One can never find Truth if one is not wide awake every moment of ones life.

We are not yet in the midst of civil war but we are nearing it.

જેની આંખો ફૂટી ગઈ છે તે આંધળો નથી પણ જે પોતાનો દોષ કાઢે છે તે આંધળો છે.

જે શ્રદ્ધા ક્યારેય બુઝાતી નથી, પણ વધતી રહે છે, તે અનુભવ બને છે.

संपूर्णता मनुष्यके लिये आदर्श ही है, शक्य नहीं है क्योंकि मनुष्य अपूर्ण ही बना है ।

Such being the case, where is the sense in making merry or becoming arrogant?

Every minute that runs to waste is irrecoverable. Yet, know­ing this, how much time we waste!

If there is any hope for a man, whose mind remains impure in spite of himself, it is Ramanama.

जब हम कुछ भी देते हैं, तो हमारेमें जो सच्चा [है] वही दें ।

Life spent in service is the only fruitful life.

The true mark of success in life is the growth of tenderness and maturity in a man.

जो बुरे खबरसे घभराता नहीं है, वह अच्छे खबरसे फूलेगा नहीं ।

संपूर्ण अहिंसामें द्वेषका संपूर्ण अभाव होता है

जो मनुष्यका मन जानबुझकर गंदा रहता है, उसके लिये अगर कुछ है तो रामनाम ही है ।

If I had no sense of humour, I would have committed suicide long ago.

Silence above all.

There is not a single moment in life when man cannot serve.

In egotism lies all trouble.

जो सचमुच भीतरमे स्वच्छ है वह बाहरमें अस्वच्छ हो ही नहीं सकता

अगर तू ईश्वरके सामने खड़ा होना चाहता है, तो अहंकारका जामा उतारकर जा ।

મારે અમુક આદર્શ છે એમ હું તો જ કહી શકું જો હું એ આદર્શને પહોંચવાનો પ્રયત્ન કરતો હોઉં. ૧૫-૪-૪૫

સેવકની સાચી બૅંકઆમજનતા છે, જે ક્યારેય દેવાળું કાઢતી નથી.

आत्मा जागती है तब सब दुःख दूर होता है ।

Faith makes the ship move.

A man without an ideal is like a ship without a rudder.

त्याग ही सच्चा भोग है ।

Sorrow is but another aspect of joy. Hence the one invariably follows the other.

He who doubts the existence of God perishes.

Life is likened to a rose; because life, too, is full of thorns.

God is said to have four arms as well as a thousand. It shows that all this is mere imagery.

आसक्तिसे किया हुआ शुद्ध काममें भी डावपेंच आते ही हैं ।

संतोंकि वाणी सुनो, शास्त्र पढो, विध्वान हो लो, लेकिन अगर ईश्वरको हृदयमें स्थान नहीं दिया तो कुछ नहीं किया ।

विकारी विचारसे भी बीमारीकि निशानी है इसलिये हम सब विकारी विचारसे बचते रहें ।

Every moment I observe how man deceives himself.

Only that work which is done after anger has subsided can bear fruit.

ખુશ કરવા તો ખુદને, ખુશામત કરવી તોયે તેની, તો આપણે બધી ઝંઝટ અને ચિંતાથી મુક્ત થઈ જઈશું.

સત્યાગ્રહી કહેવડાવવાથી માણસ સત્યાગ્રહી નથી બનતો. શુદ્ધ સત્યનું પાલન કરવાથી જ માણસ સત્યાગ્રહી બને છે.

अनासक्ति कितनी कठिन है अनुभवसे ही पता चलता है ।

जब तुझे सब छोड़ेगा, तब इशेअर तो तेरे पास है ही ।

મીરાંબાઈના જીવનમાંથી આપણે મોટી વાત એ શીખીએ છીએ કે તેણે ભગવાનને ખાતર સર્વસ્વનો ત્યાગ કર્યો - પતિનો સુધ્ધાં.

गंगा जलको छोडकर प्यास मिटाना और ईश्वरको छोडकर आत्म तृप्ति करना सरिखा असंभव है ।

વગર જરૂરે હાજતો વધારવી એ પાપ જેવું લાગે છે.

That which looks for mercy from an opponent is not non­-violence.

Faith that does not wane but ever waxes higher and turns into realization.

तेरा रिश्तेदार हो तो भी उनके दोष छिपाने की कोशीश न कर ।

Do not think, speak or write without reflecting. Consider how much time could thereby be saved.

He who wishes to save time will never do a single unneces­sary thing.

પવિત્રતાને બહારના રક્ષણની જરૂર જ નથી.

मनका मैल शरीरके मैलसे भयंकर है लेकिन शरीरका मैल भीतरी मैलकी निशानी होती है ।

સંતોની વાણી સાંભળો, શાસ્ત્ર વાંચો, વિદ્વાન થઇ જાઓ, પણ જો ઈશ્વરને હૃદયમાં સ્થાન ન આપ્યું તો બધું ફોક છે.

I realized that the true function of a lawyer was to unite parties riven asunder.

કહેવાય છે કે ઘર બાળીને તીર્થ ન થાય પણ સાચું તો એ છે કે ઘર બાળીને જ તીર્થ થાય છે.

जो दुःखीओंका ही ख्याल करता है वह अपना ख्याल नहीं करेगा, उसको इतना समय कहांसे?

Selfishness keeps us worrying for ever.

હું ક્યારે અને ઈશ્વર ક્યારે? એનો નિર્ણય કરવામાં જ્ઞાનની પરીક્ષા છે.

श्रद्धा ही जिंदगीका सूरज है ।

અફવા સાંભળવી નહીં, સાંભળવી. પોતાની સ્તુતિ કદી ન સાંભળવી.

Man is truly known by the humility of his spirit.

Never should we make the mistake of imagining that a wrong can be classified as big or small’.

भीतरका सौन्द्र्यदेखो तो बाहरका फीका लगेगा ।

I am quite sure that the stoniest heart will be melted by passive resistance.

रोगग्रस्त शरीर सही बन सकता है, रोगग्रस्त मन नहीं ।

સૌંદર્ય ચહેરાના રંગમાં નથી, સત્યમાં જ છે.

हमारा सबसे बड़ा शत्रु विदेशी नहीं है, न कोई दूसरा हमारा शत्रु हम ही है अर्थात हमारी बासना

In the code of the Satyagrahi there is no such thing as surrender to brute force.

सच्चके जैसा कोई सुख नहीं, जूठके जैसा कोई दुःख नहीं ।

મન બે પ્રકારના હોય છે: એક નીચે લઈ જાય છે, બીજું ઉપર. એને આપણે બરાબર વિચાર કરી ઓળખી લેવાં જોઈએ.

This office-holding is either a step towards greater prestige or its total loss.

માણસની શાંતિની કસોટી સમાજમાં જ થાય, હિમાલયની ટોચ પર નહીં.

I am a humble but very earnest seeker after truth.

Why is it that man is afraid of speaking and practising truth, not untruth?

It is easier to cross the ocean between countries than to span the gulf between individuals or people.

When God is our Guide, we need worry about nothing.

नरसिंह महेता कहता है मैं करता हूं, ऐसा कहना ही अज्ञानताकी परिसीमा है । इसके ध्यानमें अनासक्तिकी कूंजी है ।

गुस्सा किसपर करना? अपनेपर? यह तो रोज करो । दिसरोंपर? यह तो करने का कारण ही क्या?

By education I mean an all-round drawing out of the best in child and man-body, mind and spirit.

Violence is the weapon of the weak; non-violence that of the strong.

A person without attachment should under no circumstances give way to anger.

जिस त्यागमें दुःख है, वह त्याग नहीं है ।

जो मनुष्य एक वस्तु दिलसे मानता है वह सर्वथा अनुचित है तो भी उसकी दृष्टिसे सही है ।

A vow means unflinching determination? progress is impossible without inflexible determination.

Even one word, if true, is enough. Untrue words, however many, are worth nothing.

भौतिक ज्ञान सबके नसीबमें नहीं है । आत्म ज्ञान सब पा सकते हैं, पाने का सबका धर्म है ।

ऐसा होते हुए आदमी सुखी दुःखी क्यों होता है ?

જેમ પિંડમાં બ્રહ્માંડ છે તેમ ગામડામાં હિંદુસ્તાન છે.

जो मनुष्य क्रोधका कारण मिलते हुए भी क्रोध नहीं करता है उसीने ही क्रोधपर जय पाया है ।

Nothing is impossible for a true devotee.

Vice flourishes in darkness. It vanishes in the light of day.

What is in the mind must come out, sooner or later.

जब तक हमें भीतरसे रौशनी मिलती है हम कुछ सही नहीं कर पाते है ।

અહિંસા મારફતે સ્વતંત્રતા મેળવવાનો એક જ માર્ગ છે. મરીને જીવીએ, મારીને કદી નહીં.

How wrong it is to ask others to be clean when we ourselves remain unclean!

आदमी अपने भीतरी आवाजको कभी न दबावे, भले ही वह अकेला हो ।

I have no disciples, being myself an aspirant after discipleship and in search of a guru.

मन दो प्रकारके हैं ー एक नीचे ले जाता है, दूसरा उचे । इसे हम बराबर सोचें और पहचाने ।

Why does a man become restless when he is unable to do his work?

જે ધર્મ આ લોકની વાત સિવાય પરલોકની જ વાત કરે છે, તેને ધર્મ ન કહી શકાય.

खूबी अकेले झूझने [जूझने]में है । विरोधि एक हो या अनेक ।

गुरु संपूर्ण होना चाहिये । वह तो ईश्वर ही है ।

इस अहंकाररूपी अंधकारको कैसे निकलें? रजवत्होने तककी नम्रता रूपी प्रकाशसे ।

शुद्ध विचारकी शक्ति वचनसे बहूत अधिक है ।

अफवा[ह] सुनना नहीं, सुनना तो मानना नहीं ।

यह कितनी गलत बात है कि हम मैले रहें और दूसरोंको साफ रहने की सल्लाह दें ?

We have made ourselves what we are.

A right cause never fails; A true word never hurts in the end.

એક માણસે આજે આવીને કહ્યું : જો હું સાચી સેવા ન કરું તો જીવવામાં મને કશો રસ નથી.

One person has God on his side; millions have Satan on theirs. Must, therefore, one fear the millions?

The wonder is that even though a man knows where true happiness lies, he wastes his life in pursuing untruth!

नंगोंको कपड़ा देकर उनकी नदामत क्या करना ? उनको काम दो जिससे वह निजी परिश्रमसे कपड़ोंके लिये धन पैदा करे

जिसे ईश्वरका सहारा है उसे पंगु मन्ना पाप समझा जाय ।

बहूत गैरसमजकी जड अविश्वासमें होती है; बहूत अविश्वासकि जड़में भय होता है ।

મનુષ્યજીવન અને પશુજીવનમાં ફરક શો ? એનો પૂરેપૂરો વિચાર કરવાથી આપણી ઘણી મુશ્કેલીઓનો નિવેડો આવી જાય છે.

The greatness of a person lies in his heart, not in his head, that is, intellect.

વિકારી વિચારો પણ બીમારીની નિશાની છે. એટલા માટે આપણે બધા વિકારી વિચારોથી દૂર રહેવું.

रोज मरने से बेहतर है कि एक ही दफा मरना ।

I decline to be slave to precedents or practice I cannot understand or defend on a moral basis.

It is not man that enjoys pleasures; it is pleasures that enjoy man, which is to say they consume him.

Everyone, prince or pauper, is the guardian of his own dharma. What is there to grieve or rejoice in this?

जब आकाश तेरेमें भरा है और ईश्वर तो उसमें है हि, तो तुझे और क्या चाहिये?

आवेश शांत होने पर ही जो कम किया जाता है वही फलदायी होता है ।

He whose eye says one thing, his tongue another, and his heart yet another, is a worthless fellow.

सच्ची दुर्बलता बाहरी नहीं है अंतरकी ही है ।

However lofty the ambition, even those considered the low­liest of creatures should come within its ambit.

God is our Help as well as the Helmsman.

किसीकी महेरबानी मांगना अपनी आझादी बेचना है

रामनामकी भी शक्तिकी मर्यादा है । क्या कोई चोर रामनामसे कामयाबी हांसिल कर सकता है?

नानक कहते हैं सुखकी लालसा सच्ची व्याधी है दुःख उसका उपचार है ।

How can that be religion which cannot be put to use in ones daily life?

That which should be renounced must be declined as a matter of duty even if offered free.

Have we any right to pray so long as we have not purged ourselves of our impurities?

दूसरोंके लिये जो उपदेश योग्य लगता है, वही अपने लिये योग्य लगता है, सो कैसे होता होगा?

हिंसा दुर्बलका शस्त्र है अहिंसा सबलका

बगैर परिश्रमसे यानि बगैर तपके कुछ भी हो नहीं सकता है तो आत्मशोष कैसे हो शके ?

Do or Die.

श्रध्दा बुद्धिसे परे है, उसकी विरोधी नहीं है

जब बुद्धि और श्रद्धाके बिचमें भेद है तब श्रद्धाको मान देना अच्छा है ।

જે વસ્તુને વિષે ચિંત્વન થઈ શકે એમ નથી, તેને વિષે તર્કવિતર્ક કરવા એ ફોગટ નહીં તો બીજું શું?

श्रध्धासे मनुष्य क्या नहीं कर सकता? सब कुछ कर सकता है ।

He who is not disturbed by bad news will not be elated by good news.

प्रतिक्षण अनुभव होता है कि समताके फल मीठे होते हैं ।

The same sage observes that where there is peace of mind there is inner strength which is unfailing.

I am in the world feeling my way to light "amid the encircling gloom."

આ વસ્તુ નાનામોટા સૌને માટે છે એમ વિચારીને આપણે શીખીએ ને તે પ્રમાણે ચાલીએ, નહીં તો જીવતાં છતાં મૂએલા છીએ.

जो जीवन सेवामें व्यतीत होता है वही फलदायी है ।

नहि असत्य सम पातक पुंजा, गिरि सम होइ कि कोटिक गुंजा - तुलसीदास

माना कि दोनोंके साथ ईश्वर है तो कौन किससे डरे?

मनुष्य शरीर वाजित्र [वादित्र] है जैसा सूर निकालना है निकल सकता है ।

When attachment is present, the performance of even a pure deed involves manipulation.

जीना जूठ है, मृत्यु सही है, निश्चित है । (नानक)

Confession of error works like a broom. The broom sweeps away filth; confession does no less.

प्रार्थनासे आंतरिक शक्ति बढ़ती है ।

जिसको रोटी न मिलने से मरना है उसे तो ईश्वर रोटीमें ही देखने में आवेगा

સાચું સુખ બહારથી નથી મળતું, અંતરમાંથી જ મળે છે.

નિર્દોષ અને સ્વપ્ન વગરની નિંદ્રા સમાધિ છે, યોગ છે, અનાસક્ત કર્મ છે. (વિનોબાના પત્રના આધારે)

हम बड़ी बातोंको न सोचें, अच्छी सोचें ।

Great caution is necessary when a man represses his nature.

Truth should be accompanied by firmness of purpose.

He alone can be a true satyagrahi who knows the art of living as well as of dying.

Noise does not overcome noise; silence does.

Every man should seek for the Source of his being.

To remain entangled in things physical and aspire for self-realization is like asking for the moon.

जिसने अपनापन खोया उसने सब खोया ।

जो ईश्वर चतुर्भुज है वह सहस्त्र भुज भी होता है । येह बताता है कि सब काल्पनिक है ।

A leader is useless when he acts against the promptings of his own conscience.

जो विरोधीकी दयाकी अपेक्षा करती है सो अहिंसा नहीं है

મનુષ્ય ભોગને નથી ભોગવતો પરંતુ ભોગ મનુષ્યને ભોગવે છે. અર્થાત્ ખાઈ જાય છે.

વાત એમ છે કે માણસ આવા વિચાર કરવા માગતો નથી. તેથી માને છે કે આવા વિચાર કરવાની ફુરસદ જ નથી.

Only experience makes us realize how hard it is to attain the state of non-attachment.

I would far rather that Hinduism died than that untouchability lived.

Slipshod work is like half-baked bread, fit only to be thrown away.

He who does not know himself is lost.

जिसके साथ ईश्वर है उसके साथ सब है ।

Mans capacity for self-deception is amazing.

If we do not forsake our ideal, the ideal will never forsake us.

He who has neither peace nor determination, how can he have realization?

Humility does not work, if it is a mere pretence; nor does simplicity.

હિંસા દુર્બળનું શસ્ત્ર છે. અહિંસા સબળનું.

Simplicity cannot be affected, it should be ingrained in ones nature.

When the inner lamp burns, it illumines the whole world.

Man is the image of his thoughts.

मनुष्य जब अपने स्वभावको दबाता है तब सावधानीकी बड़ी आवश्यकता है ।

हार्दिक श्रद्धा और श्रद्धाकी इच्छामें बड़ा अंतर है । यह नहीं जानने से आदमी धोकेमें पड़ता है ।

स्वाभाव अगर बुरा है तो उसे दबाना नहीं पर उसे फेंक देना ।

विद्या वही है जिससे मनुष्य अपनेको पहचाने । इसका अर्थ आत्मज्ञान हुआ ।

The power of a true word is such that it leads one from selfishness to selflessness.

Nothing turns out right so long as there is no harmony between body, mind and soul.

कंठस्थ ज्ञानकी इतनी किम्मत है जितनी तोताके रामनामकी ।

We exist, because God is. This shows that man, or any living being, is part of the Divine.

पर दुःखे उपकार करे तोये मन अभिमान न आणे रे अगर अंतर्यामी सब करवाता है तो अभिमान कैसे?

हम शारीरिक वस्तुमें फंसे रहें और आत्मानुभवकी आशा करें, वह आकाश पुष्पको पाने जैसा है ।

सबसे बडी चुप ।

If God so desires it, I may have to become a helpless witness to the undoing of my dream.

અગ્રણ છુપાવવાથી વધે છે. અજ્ઞાન બતાવવાથી આશા રહે છે કે એ ક્યારેક પણ ઓછું થશે.

જે દુઃખી જનોનો જ વિચાર કરે છે તે પોતાનો વિચાર નહીં કરે. તેને એટલો સમય ક્યાંથી હોય ?

धर्मका जामा पहनने से पाप पुण्य नहीं बनता; भूल भूल नहीं मिटती ।

जो तेरेमें ही हे, उसे बाहर कहां ढुंढता है?

Sweet are the fruits of patience.

True religion knows no territorial limits.

जो मनुष्य शरमके मरे विवेक बताता है वह सचमुच अविवेकका प्रयोग करता है

Contemplation of an ideal does not broaden its scope, but it certainly increases its depth.

He who talks in tune with the rhythm of life is never weary.

जब आदमीका धैर्य छूट गया है तब मौन लेकर शांत होने पर ही बोलें ।

जमीनका मालिक तो वही है जो उसपर महेनत करता है

सच्चा सुख बाहरसे नहीं मिलता है अंतर से ही मिलता है ।

विरोध आदमीको बनाता है ।

अच्छा कम इसी क्षण करे बुरा कम हमेशा मुल्तवी करते रहे ।

He who wants to please all, will please none.

He is lost who is possessed by carnal desire.

He who has everything but God on his side, has nothing.

अनासक्तको कभी क्रोध होना ही नहीं चाहिये

जो अर्थशास्त्र नीतिसे भिन्न या विरोधी है वह निषिद्ध है, त्याज्य है

एक कानून तोडा तो सब तूटे क्योंकि सब कानूनोंका मूल एक है और रक तूटने से आत्मसंयम तूटा ।

When the world rejects a man, God befriends him.

અનાસક્તિની સાચી કસોટી ત્યારે થાય છે જયારે કોઈ કામને માટે આસક્તિનો પૂરો સંભવ પેદા થાય છે.

Money is God—it is wrong to say so, and it has been proved to be wrong.

Why seek outside that which is within you?

रामनाम रूपी अमृत आत्माको आनन्द देता है, शरीरकी व्याधि दूर करता है ।

The darkness of egoism is more impenetrable than darkness itself.

How is it that a precept regarded as applicable to others appears inapplicable to oneself?

भोगको मनुष्य नही भुगतता है लेकिन भोग मनुष्यको भुगतता है अर्थात खा जाता है

Better to die once than to die daily.

When our outer life gets the better of our inner life, the result is bound to be bad.

मीराबाईके जीवनसे हम बड़ी बात यह सीखते है कि उसने भगवान्के लिये अपना सब कुछ छोड़ा ー पति भी ।

Just as only others can see a mans back while he himself cannot, we too cannot see our own errors.

When the ego dies, the soul awakes.

સાચી વસ્તુની પાછળ સમય આપવો આપણને ખટકે છે, નકામી વસ્તુ પાછળ ખુવાર થઇએ છીએ અને ખુશ થઈએ છીએ.

इसलिये सत्याग्रही कभी अधिकार ढुंढ़ेगा नहीं अधिकार उसे ढुंढ लेगा ।

अहिंसा सत्यादी स्वयं प्रकाश है । अगर नहीं है तो वह नकली वस्तु है ।

अनासक्तिके साथ अनियमितताका मेल कभी नहीं जमता है

जो जबरन गरीब है वह स्वेच्छासे गरीब नहीं बन सकता है

Our faith should be like an ever-burning lamp which not only gives us light but also illuminates the surroundings.

Man cannot worship God and at the same time despise his fellow-beings. The two are irreconcilable.

Let us think not of big things but of good things.

परमेश्वर विश्वास रखना सबसे आसान होना चाहिये, लेकिन सबसे कठिन वही दीखता है ।

Why should I depend upon anyone for my own affairs?

કાચું ધાન ફેંકી દેવા લાયક હોય છે. એવું જ કામનું પણ સમજવું.

આપણે પોતે મેલા રહીએ અને બીજાઓને સ્વચ્છ રહેવાની સલાહ આપીએ એ કેટલું ખોટું છે !

He who forgets God, forgets himself.

અનાસક્તિનું એક લક્ષણ આ છે: અનાસક્ત વ્યક્તિનું કોઈ પણ કામ દિવસના અંતે બાકી રહેતું નથી.

Mere confession of a wrong does not erase it. Whatever is possible must be done to undo the wrong.

हरेक प्रवृत्ति जिसकी उत्पत्ति एक ही बीजसे होती है, सब एक-एक-में मिल जाती है ।

Life is unreal, death is real and certain. —Nanak

Untruth corrodes the soul; truth nourishes it.

जो मनुष्य अपने दुःखोको गाता है वह उसे चोगुना करता है ।

ભાગ્ય અને પુરુષાર્થનો ઝઘડો રોજ ચાલ્યા કરે છે. આપણે પુરુષાર્થ કર્યા કરીએ અને પરિણામ ઈશ્વર પર છોડીએ.

विभूतिमान अपनी विभूतिके कारण अमर होते हैं ।

निर्दोष और निःस्वप्न निद्रा समाधि है, योग है, अनासक्त कर्म है(विनोबा के खतके आधारपर)

मूलको छोड़कर जो डाल खोजता है, वह भटकता है ।

अपनी २ जगहपर सब उचित है, जगहके बाहर अनुचित ।

प्रवृत्ति मात्र आत्माके विकासके लिये है या होनी चाहीये । और आत्माविकासमें ईश्वर दर्शन छिपा है ।

There can be no safety for us save in the lap of God.

ઈર્ષ્યા કરનારને ખાઈ જાય છે. જેની તે ઈર્ષ્યા કરે છે તેને કંઈ થતું નથી, કદાચ તે જાણતો પણ નથી.

વિદુરજી, જેમને ધર્મનો ખ્યાલ નથી રહેતો એવા દસ પ્રકારના લોકોમાં લોભી, કામી, ક્રોધી અને શરાબી લોકોને ગણાવે છે.

I have no disciples, being myself an aspirant after discipleship and in search of a guru.

जैसे हम अपने धर्मको आदर देते हैं ऐसे ही दूसरे धर्मको दें ー मात्र सहिष्णुता पर्याप्त नहीं है ।

જે માણસ શરમનો માર્યો વિવેક બતાવે છે તે ખરેખર તો અવિવેકનું પ્રદર્શન કરતો હોય છે.

I have sacrificed no principle to gain a political advantage.

जो जीवनके सुरमें चलता है उसे कभी थकान नहीं होगी ।

જે માણસ કોઈનોયે બોજો હલકો કરે છે તે નકામો નથી.

अगर ध्यानसे देखें तो पृथ्वीपर स्वर्ग छाया हूआ है, आकाशमें नहीं ।

सत्य वचनकी शक्ति वहां तक जाती है कि मनुष्यको स्वार्थसे परमार्थमें ले जाती है ।

सादगी बनाने से नहीं बनती, स्वाभावमें होनी चाहीये ।

It may be possible to gild pure gold, but who can make his mother more beautiful?

धर्म वह है जो सब धारण करता है यानि सब हिस्सेमें सब समय जीवनमे ओतप्रोत है

A satyagrahi never misses, can never miss, a chance of compromise on honourable terms.

वहम और सत्य साथ नहीं चल सकते हैं ।

जब हमारा बाहरी जीवन भीतरी जीवनका कब्जा पाटा है, तब परिनाम तेढ़ा ही रहता है ।

ईश्वर हमारा सुकन है और नाखुदा भी ।

That being so, why is man happy or miserable?

हमारा जीवन रोज नया होता है यह ज्ञान हमको उंचे जाने के लिये मददगार बनना चाहिये ।

मरो और तरो ।

Whatever we do should be done not to please or displease anyone, but only to please God.

Nanak says : If we obey the law of God, we then need no man-made laws.

A calculating mind cannot attain self-realization.

सबल ही क्षमावन हो सकता है बलहीन दण्ड देने में असमर्थ है इसलीये वह क्षमावान हो ही नहीं सकता है

ધર્મ કંઈ જીવનથી ભિન્ન નથી, જીવનને જ ધર્મ માનવો જોઈએ. ધર્મ વગરનું જીવન મનુષ્યજીવન નથી, પશુજીવન છે.

સાચા ધર્મને ક્ષેત્રની મર્યાદા નથી હોતી.

He who is truly clean within, cannot remain unclean without.

Sweet are the fruits of equanimity—the truth of this is experienced every moment.

Do not do anything do not read anything without under­standing.

नानक कहते हैं अगर हम ईश्वरके कानूनपर चलें तो हमें मनुष्यके कानूनकी गुंजायश नहीं रहती है ।

अनासक्तिकि सच्ची कसौटी तब होती है जब किसी कामके लिये हमारे में अशक्तिका पूरा संभव पैदा होता है ।

बोलना या नहीं ऐसा संशय है तब मौन ही बोलने का स्थान लेता है ।

જે મનુષ્ય પોતાપણાની રક્ષા કરવા માગે છે, તેણે બધી જ આર્થિક વસ્તુ ખોવાની તૈયારી રાખવાની છે.

शुद्ध ह्रदयसे निकला हुआ वचन कभी निष्फल नहीं होता

घमंडीको प्रकाश मिल ही नहीं सकता ।

When a man lives in submission to authority, it means he is paying the price of personal freedom.

धर्म मनुष्य जीवनमें ओतप्रोत बने तब ही वह धर्म माना जाय, वह वस्त्र जैसी वासु नहीं है ।

આઈઝાયા ૪૧-૧૦માં કહે છે : ડરો નહીં, કેમ કે પરમાત્મા તમારી પાસે જ છે.

Man spoils matters much more by speech than by silence.

ધર્મપાલનમાંથી જે અધિકાર મળે છે, તે જ સ્થિર રહી શકે છે.

Despair corrodes man.

दुःखके समय जो भगवानका दर्शन करता है, उसे कोई भय नहीं लगता है

Alcohol maddens a man for the moment, but pride devours him completely and he is not even conscious of it!

अकेलेपनमें जो लाभ है वह अनुभवसे ही सिद्ध हो सकता है ।

To destroy something is easy. To build requires great skill and care.

हमारी श्रद्धा अखंड बत्तीके जैसी होनी चाहिये । हमको तो प्रकाश देती है लेकिन आसपास भी देती है ।

વિકારી વિચારોથી બચવાનો એક અમોદ્ય ઉપાય- રામનામ- છે. નામ કંઠમાંથી જ નહીં પરંતુ હૃદયમાંથી નીકળવું જોઈએ.

जबतक प्रेरणाको बुद्धिका समर्थन नहीं होता, तबतक वह पंगु है ।

जैसे विचार करता हू मालुम होता है कि हृदयसे, ज्ञानसे लिया हुआ रामनाम सर्वग्याधिका निवारण है ।

जिसे न शांति है, न निश्चय, उसे ज्ञान कहांसे?

જે માણસ પોતા પર કાબૂ નથી રાખી શકતો તે બીજા પર કદી સાચો કાબૂ નહીં રાખી શકે.

When we declare a strike to redress a wrong, we really cease to take part in the wrong.

जीवन गुलाबका बिछाना नहीं है, काँटोंसे भरा हुआ है ।

The first service is latrine-cleaning.

He who is face to face with God does not speak, cannot speak.

मनुष्य नियमबध्ध रहता है, उससे ही उसे जो संतोष मिलता है वही उसका स्वास्थ्य और आयु बड़ाता है ।

अहंतामें निकला हूआ वचन हमेशा जूठा समझो ।

Inner strength grows by prayer.

The benefit of solitude can be realized only by experience.

प्राण जाय वरु वचन न जाई ー तुलसीदास

जीवनकी सफलताका सही निशान है कि मनुष्य कोमल बनता जाता है और पिढ ।

More people die of worry than of natural causes.

भलाईके साथ सब सहन करने की हिम्मत नहीं रहती है, तब भलाई पंगु है ।

आज प्रात:कालके भजनमें था ईश्वर हमको कभी नहीं भूलता, हम भूलते है वही सच्चा दुःख

त्रिविध ताप मिटाने वाली दवा मात्र रामबाण [रामनाम] है ।

तुमारे जेबमें एक पैसा है वह कहांसे और कैसे आया है वह अपनेसे पूछो उस कहानी से बहुत सीखोंगे

जैसे टीपे-टीपे सरोवर भरता है, ऐसे ही एक-एक मिनटकी हार्दिक प्रार्थना भी आत्माका कल्याण करती है ।

Nothing is ever achieved without toil, that is without tapa.1 How, then, can self-purification be possible without it?

Even nectar turns into poison if poison is added to it.

जिंदगी गुलाबके समान मनाई जाती है । जिंदगीमें भी कांटा भरा है, इसलिये ।

श्रध्धासे मनुष्य पहाड़ोंको उलुंघन करता है ।

નિયમ વગર એક પણ કામ ન ચાલે. એક ક્ષણને માટે પણ નિયમ તૂટે તો આખું સૂર્યમંડળ અસ્તવ્યસ્ત થઇ જાય.

मूर्खको समजाना आसन है । अर्ध-दग्धको कौन समजा सकता है?

The real service to the Bhils would be to make them fear­less and remove their despair.

अनासक्तिकी पराकाष्ठा गीता की मुक्ति है और वही अर्थ हम ईशोपनिषत् के पहले मंत्रमे पाते है ।

ઇચ્છ આનેક પ્રકારની હોય છે: શુભ, અશુભ અને શક્ય. શુભ અને શક્ય ઈચ્છાને જ મનમાં સ્થાન હોવું જોઈએ.

પરમેશ્વર પર વિશ્વાસ રાખવો સૌથી સહેલું હોવું જોઈએ પણ સૌથી મુશ્કેલ એ જ લાગે છે.

When God is enshrined in our hearts, we cannot harbour evil thoughts or do evil deeds.

આપણો સૌથી મોટો દુશ્મન પરદેશી નથી, કે નથી કોઈ બીજું. આપણો શત્રુ આપણે પોતે જ એટલે આપણી વાસના જ છે.

जो मजे नहीं कहने में है वह कहने में नहीं है । ऐसा अनुभव कौन नहीं करता?

When ‘I and when God? In determining this lies the test of wisdom.

मनुष्य अपने विचारका पुतला है

Justice needs to be tempered with generosity as much as generosity needs to be tempered with justice.

He who lacks peace and firmness cannot realize God.

God and Satan cannot both occupy the throne of the heart.

In faith there is no room for despair.

मनुष्यके भीतर ही गंगा पड़ी है उसमें स्नान नहीं कर पाटा और कोरा रहता है ।

Everything is right and proper in its place, improper when out of place.

We have no existence outside and apart from God.

કોઈ પણ કામ કરીને જયારે મનુષ્ય દુઃખ મને છે, તો સમજવું કે તે જ્ઞાનપૂર્વક નથી કરતો પૂરતું મજબૂરીથી કરે છે.

To have good thoughts is one thing; to act upon them is another.

How can he who does not know the art of living know the art of dying?

Economics which departs from or is opposed to ethics is no good and should be renounced.

Selfless action is a source of strength, for such action means the worship of God.

જેવી રીતે મને ખાવાપીવાનો હક છે તેવી જ રીતે મારું કામ મારી રીતે કરવાનો હક છે. આ જ સ્વરાજ છે.

सही धर्मको क्षेत्रकी मर्यादा नहीं होती है

No joy can compare with the joy of doing ones duty in silence.

मनुष्य जीवन और पशु जीवनमे फरक क्या है इसका संपूर्ण विचार करने से हमारी काफी मुसीबतें हल होती है

God is omnipresent. Hence it is that He speaks to us through stones, trees, insects, birds, beasts, etc.

Throughout my career at the bar I never once departed from the strictest truth and honesty.

An ideal is one thing; living up to it is quite another.

बगैर विचारके विचार मत करो, मत बोलो, मत लिखो, और विचार करो । इससे कितना समय बच सकता है ।

માણસને એવી ટેવ છે તે પોતાના દોષો ભૂલી જાય છે અને બીજાના જુએ છે, અને પછી નિરાશા જ રહે છે.

हमारे हृदयकी गद्दीपर खुदा बैठे और शैतान भी, नहीं हो सकता ।

बगैर आदर्शकि मेहनत निष्फल है, जैसे बगैर दिशा या बदर [बंदर] का जहाज निष्फल घूमता है ।

जो शरीर श्रम कर सकते हैं उनके लिये सदाव्रत खोलना पाप है उनके लिये कम पैदा करना पुण्य है

One who thinks in terms of mine and thine cannot be free from attachment.

Mans joy knows no bounds when he obtains something beyond his hopes.

મને તો ઈશ્વરને વિષે હરઘડીએ પ્રતીતિ થાય છે, પછી કોઇથી ડરવું શા માટે?

गुरु तेघबहादुर कहते हैं कि गंदा काम नहीं करना यही सही कानून है ।

Superstition and truth cannot go together.

मद्यपान मनुष्यको क्षण भर दीवाना बनाता है । मद उसे खा जाता और उसे पता भी नहीं होता है ।

સાચા ભક્તને માટે કશું પણ અશક્ય નથી.

अनासक्तको अपना कुछ नहीं हो सकता है

Experience is daily growing upon me that everything is attainable through silence.

हम सत्संग ढुंढते हैं क्योंकि हमारी आत्माके लिये वही खुराक है ।

ईश्वरमाय जीवन कभी मुश्किल नहीं है ।

ध्यानावस्थित दृढ़ बनता है, स्पष्ट बनता है ।

अगर तुझे चिढ़ना है तो दूसरोंकी गफलतसे क्यों, अपनी गफलतपर चिढ़ ।

पैसा परमेश्वर है ऐसे कहना गा;अत बात है और गा;अत सिध हो चूका है ।

अपने गुण आप देखे और उसकी स्तुती दूसरोंसे करे उससे बड़के [बढ़कर] नीचता कैसी होगी?

Man is where his mind is, not where his body is.

One is a servant of him for whom one works, not to whom one pays only lip service.

अपनेको धोखा देने की मनुष्यकी शक्ति अजीब है ।

જે માનસ સૌને ખુશ રાખવા ઈચ્છે છે, તે કોઈને ખુશ નહીં કરે.

Man cannot raise himself by searching outside. The scope for growth lies within.

हिंसक कार्यकी मर्यादा है और वह निष्फल हो सकता है अहिंसाकी मर्यादा है ही नहीं और कभी निष्फल नहीं जाती

જેનામાં આટલું ધૈર્ય નથી તે અહિંસા ન પાળી શકે.

क्या बात है कि आदमी सच कहने से और करने से डरता हैं, झूटसे नहीं?

जब आत्मा मरता है, तब परमात्मा जगह रोकता है ।

जो अपनेको नहीं पहचानता है वह नष्ट होता है ।

जब मनुष्य मुझे मारता है, तब ईश्वर सहाय करता है ।

He alone who truly serves is a good householder. He goes on giving without expectation of return.

जीना मानी मोज करना--खाना, पीना, कूदना नहीँ, लेकिन ईश्वरकी स्तुतो करना अर्थात् मानव जातिकी सच्ची सेवा करना

जिसकी आंख एक कहती है, जीभ दूसरी, हृदयमें तीसरी चीज है वह घर-फूटा है निकम्मा है ।

Just as drop by drop the lake fills up, so also every minute of sincere prayer nourishes the soul.

जब हम जानते हैं कि एक वस्तुकी दो बाजु हैं, तो हम सफ़ेदको देखें ।

पवित्रता बाहरकी रक्षा मांगती ही नहीं है

મનુષ્ય પોતાના વિચારોનું પૂતળું છે.

जो मनुष्य किसी एक चीजपर एक निष्ठासे कम करता है वह आखिर सब चीज करने की शक्ति हासल करेगा ।

अनासक्त कार्य शक्तिप्रद है क्योंकि अनासक्त कार्य भगवान् भक्ति है

जो मनुष्य इर्द गिर्दके वायुमंडलका गुलाम बनता है, वह मंदबुद्धि बनता है ।

If we are late for a train, we miss it. What if we are late for prayer?

जो मनुष्य किसीका भी बोज हलका करता है वह निकम्मा नहीँ है

We are all mad. Which of us shall call whom mad?

He who is afraid of peoples censure will never be able to do anything worth while.

યથાશક્તિ કોને કહેવાય ? પોતાની બધી શક્તિ જરાયે સંકોચ વગર વાપરવી તે. એવા શુભ પ્રયત્નમાં ઘણું કરીને સફળતા મળે છે.

ईश्वरके बाहर हमें कोई हस्ति ही नहीं है ।

जिस वस्तुका चितवन हो नहीं सकता उसके बारेमें तर्क वितर्क करना फिजुल नहीं तो क्या ?

What shall we call a person who, in the name of Rama, acts like Ravana?

The nectar of Ramanama brings joy to the soul and rids the body of its ailments.

અનુભવ લેતો જાઉં છું તેમ જોઉં છું કે માણસ પોતે જ પોતાનાં સુખદુઃખનું કારણ છે.

મિથ્યા જ્ઞાનથી હંમેશા ડરતા રહેવું. મિથ્યા જ્ઞાન એ છે જે આપણને સત્યથી દૂર રાખે છે અથવા કરે છે.

આટલું સમજીને આપણે જે વ્યાધિ આવે તે રામભરોસે રહીને વેઠી લઈએ અને આપણું જીવન આનંદમય બનાવીને ગુજારીએ તો કેવું સારું!

He who wishes to preserve his integrity must be prepared to lose all material possessions.

पo [प्र]थम सेवा पेखाना सफाई है ।

If you want to stand before God, you must go after shed­ding the robe of egoism.

सत्यरूपी क्षीरसागरमें असत्यरूपी जहरका एक भी बिंदु दाखल थाय (होवे) तो सारा क्षीरसागर जहरी बन जाता है ।

અનાસક્તિની પરાકાષ્ઠા ગીતા ની મુક્તિ છે. અને તે જ અર્થ આપણે ઇશોપનિષદના પહેલા મંત્રમાં જોવા પામીએ છીએ.

मेरे धंदेके बारेमें मैं क्यों किसीपर निर्भर हूं?

एकांतकी खूबी जिसने जानबूझकर उसका सेवन किया है वही जानता है ।

It is sinful to multiply wants unnecessarily.(Written on 3-4-1945.)

जब सब कुछ ईश्वरका है, तब उसको क्या अर्पण करें?

What matters to you the worlds praise or censure? Do what you think is your duty.

A troubled mind causes more suffering than an ulcer.

જીવવાની મજા જીવનની જંજાળને છોડવામાં છે.

આપણે આપણી ગંદકી કાઢી નથી ત્યાં સુધી પ્રાર્થના કરવાનો આપણને હક છે ખરો ?

जो ईश्वरको साक्षी रखकर कुछ सोचता है, बोलता है, करता है वह सच्चा करने से कभी शरमींदा नहीं होगा ।

How shall we please God, how praise Him? By serving His creature—man.

श्रध्दाकी परीक्षा सबसे कठिन अवसरपर होती है

If all become teachers, who will be the pupils? So let us all be pupils.

To gain immortality through divine endowment is not a big thing. To fulfil our obligations in daily life is.

आदमीको अपनेको धोका देने की शक्ति इतनी है कि वह दूसरोंको धोका देने की शक्तिसे बहूत अधिक है इस बातका

કોઈની મહેરબાની માગવી એટલે આપણી સ્વતંત્રતા વેચવી.

An important matter loses importance if irrelevant. A relevant thing, though small, is of the highest importance.

The conduct of a few Indians was the measure of that of the millions of their fellow-countrymen.

पवित्रताकी परीक्षा तब होती है जब अपवित्रतासे घर्षण होता है ।

What seems impossible is not always really so.

एकके पास ईश्वर है, करोडके पास शैतान है, तो एक करोडसे डरे?

Religion is no religion if it becomes mechanical.

Steadfastness in meditation indicates depth of thought; it also makes for purity and maturity of thought.

Dying for religion is good; for fanaticism, neither dying nor living.

It is useless to recite Ramanama without acting in a man­ner worthy of Rama.

Therefore, a satyagrahi will never seek rights; these will come to him unsought.

If we call God our Redeemer and let our indolence grow, we are committing a sin.

भक्त भगवानमें लींन होता है

Even if he be your relation, do not try to hide his faults.

ईश्वरको पहचानना है तो स्वार्थ और भयको छोडना ही है ।

पुख्त वांचनसे शक्ति तो आती है लेकिन बिना ग्नानके सही स्वतंत्रता नहीँ मिलतीं

Good deeds let us do right now; the bad ones let us always keep on postponing.

जैसे बीजको फल देने में अपनी मुद्दत चाहीये, ऐसे ही कार्यके लिये है ।

Debts are redeemed by deeds, not by words.

शुद्ध विचार ऐसी सूक्ष्म वस्तु है और इतनी वेगवान वस्तु है कि व्यापक बन जाती है ।

Indigestion, etc., are not the only causes of fever. Anger, too, can bring it on.

On the other hand, modesty and humility nourish man and make for his growth.

If you die in jail, I shall worship you like a goddess.

What does it matter if people look upon us as dreamers?

Purity asks for no external protection.

शुद्ध ज्ञान धर्मग्रंथ पढ़ने से नहीं मिलता । शुद्ध ज्ञान सिवाय सद्गुणके असंभवित है ।

Without selflessness, how can there be fearlessness?

જ્યાં મનુષ્યનું મન છે, ત્યાં તે છે; જ્યાં તેનો દેહ છે, ત્યાં નહીં.

हमें बुद्धि है और इससे प्रे अन्तर्नाद है । दोनोंकी अपनी-अपनी जगह जरुरत है ।

आदमी हेवानका कम करे और आदमी होने का दावा कैसे करे?

It is well not to yield to desire. Once we give in restraint becomes difficult if not impossible.

कई चीज आदमी बोलकर करता है, कई मौनसे और कई कार्यसे । सबमें ज्ञान है तो कार्य ही है ।

He who seeks refuge in Ramanama, has Ramanama installed in his heart and is duly rewarded.1

A foreigner deserves to be welcomed only when he mixes with the indigenous people as sugar does with milk.

The right that accrues from the performance of duty endures.

रामकें लायक कम किये बिना रामनाम लेना फिजुल है ।

આજે પ્રાતઃકાળના ભજનમાં હતું કે ઈશ્વર આપણને કદી ભૂલતો નથી. આપણે તેને ભૂલી જઈએ છીએ એ જ ખરું દુઃખ છે.

Man must never suppress his inner voice even if he stand alone.

पवित्रता परदेमें नहीं रहती उसे रक्षा ईश्वरकी ही चाहिये

No cutting off of heads becomes necessary in the presence of a living Demos.

In the darkest hour of my trial, that one name has saved me.

એક સંપૂર્ણ પુરુષ અસત્યને દૂર કરી શકે છે, પછી ભલે ને અસત્ય કહેવાવાળા અનેક જણ હોય.

हे जिव! तू अनासक्त है तो तुझे शोरगुलको और मारपीटको भी बरदास्त करना है

એકાંતની ખૂબી જેણે જાણીજોઈને એનું સેવન કર્યું છે તે જ જાણે છે.

The breach of one rule inevitably leads to the breach of other rules.

Pride devours man completely. The truth of this can be realized by everyone every moment.

दोषमें थोड़ा, बहूत क्या? दोष ही है । अन्यथा मानने में आत्मवंचना होती है ।

To seek a favour is to barter away ones freedom.

A good thought is like fragrance.

If one man can become perfect, it is but fair to assume that all can become so.

सौंदर्य चेहरेके रंगमें नहीं है लेकिन सत्यमें ही है

Beauty lies not in the complexion but in Truth alone.

अगर लोग हमको स्वप्नाव्स्थित समजें तो क्या हूआ?

Moral strength does accrue from the reading of scriptures; but real freedom cannot be attained without enlightenment.

जो मजदुरी नहीं करता लेकिन खता है वह चोरीका अन्न खाता है

જેણે પોતાપણું ખોયું તેણે બધું ખોયું.

The Ganga flows in mans heart, yet he does not bathe in it, and remains unwashed.

अतिशयोक्तिकी जालमें से आदमी छुट नहीं सकता है ऐसा प्रतीत होता है ।

જેમ આપણે પોતાના ધર્મને આદર આપીએ છીએ તેમ જ બીજા ધર્મોને પણ આપવો- માત્ર સહિષ્ણુતા પર્યાપ્ત નથી.

Why fear death when the threat is ever present?

सीधा रास्ता जैसा सरल है ऐसा ही कठिन है । ऐसा न होता तो सब सीधा रास्ता ही लेते ।

A person without attachment should have an inexhaustible fund of patience.

स्वार्थको जब मनुष्य परमार्थ मानता है तब सियारको सिंह मानने जैसा करता है ।

अल्प या महादोष करना ख़राब है लेकिन उसे छिपाना और ख़राब है ।

जो मनुष्य एक वस्तु नहीं समजता है उसे करने के लिये उसे मजबूर करना सख्त सजासे अधिक सजा है

When a man has lost patience, he should resort to silence, and speak only when he has calmed down.

Evenmindedness is the best of all wisdom.

રાઈ જેટલો નાનો દોષ છુપાવવાથી પહાડ જેટલો મોટો બની જાય છે. પણ જાહેર કરી દેવાથી તે નાબૂદ થઈ જાય છે.

जबतक शरीर, मन और आत्माके बिचमें मेल नहीं होता है कुछ भी कम सीधा नहीं बनता है ।

अशक्यको शक्य बनाना जितना सरल है इतना ही मुश्केल अशक्यको शक्य बनाना है ।

बगैर भीतरकी शांतिके, बाहरी शांति कुछ कामकी नहीं है ।

तुझे क्या, लोग तेरी निंदा करें या स्तुति! जो धर्म समझ वही किया करे

મહેનત કર્યા વગર જે ખાય છે,તે ચોરીનું અન્ન ખાય છે.

जिसको शांति नहीं व् दृढ़ता नहीं, वह ईश्वरको नहीं पा सकता है ।

પરિશ્રમ વગર એટલે કે તપ કશું જ થઇ શકતું નથી તો પછી આત્મશોધ કેમ થઇ શકે ?

Not to do evil is the only true law of life, says Guru Teg Bahadur.

सत्य के दर्शनके लिए संतोंका चरित पढना और उसका मनन करना आवश्यक है ।

हम सब दीवाने हैं उनमें कौन किसको दीवाना कहे?

मनुष्य अगर अपनी शक्तिके बाहर कम न ले तो गभराहटको स्थान ही नहीं रहता

Mans capacity for self-deception is immeasurably greater than that for deceiving others. Every sensible person will testify to this.

Intuition is lame if it is not supported by reason.

Every minute of my life I am conscious of the presence of God. Why, then, need I fear anyone?

અનાસક્ત વ્યક્તિમાં અખૂટ ધીરજ હોવી જોઈએ.

जो आदमी अपने कामके लिये हिंसा कर सकता है वह असत्य क्यों नहीं बोलेगा या करेगा?

मनुष्य जितना बोल क्र बिगड़ता है इतना ख़ामोशीसे कभी नहीं ।

The way to know what Gods work is is heartfelt prayer and corresponding action.

ताज्जुब तो यह है कि जानत हूए कि सच्चा सुख कहां है आदमी जूठके पीछे जीवन देता है ।

જિંદગી ગુલાબ જેવી મનાય છે. જીંદગીમાં પણ કાંટા હોય છે માટે.

સાચું કહીએ તો ડર એક જ વાતનો હોવો જોઈએ. અને તે ગંદું અથવા જૂઠું કરવાનો.

नानक कहते हैं आदमी जितना भोग भोगता है इतना ही दुःखी होता है ।

There is no sin like untruth, even as a million berries heaped together cannot equal a mountain. —Tulsidas

How shall we dispel this darkness of egoism? By the light of uttermost humility.

बुखारका कारण बदहजमी इ[त्यादी] ही नहीं है । क्रोध करने से भी बुखार आ सकता है ।

He who in his distress turns to God is not troubled by any fear.

[Ramanama] is the only unfailing remedy for mans three­fold ills.

Is not death, in every case, a release from too much suffering? If so, why lament when it comes?

God and Satan cannot both occupy the throne of the heart.

Death was a companion and friend. It was well with those who had died bravely.

British, "Quit India"

देहाती दृष्टीसे हिंदुस्तानका विचार करें, तो बहूत सी चीजें जो हम करते हैं निकम्मी मालुम पड़ती हैं ।

આદમકો ખુદા મત કહો, આદમ ખુદા નહીં ; લેકિન ખુદાકે નૂરસે આદમ જુદા નહીં.

जो किसीकी गुलामी करना नहीं चाहता है उसे ईश्वरकी गुलामी करना है

દેશો વચ્ચેનો દરિયો ઓળંગવો સહેલો છે, પણ વ્યક્તિ વ્યક્તિ વચ્ચેનો કે પ્રજા પ્રજા વચ્ચેનો દરિયો તરવો અઘરો છે.

What is learnt by rote is of as little value as the parrots recitation of Ramanama.

જે મનુષ્ય આ મારું અને આ તારુંમાં મને છે, તે અનાસક્ત નથી થઈ શકતો.

सब शिक्षक बने तो शिष्य कौन बनेगा? इसलिये हम सब शिष्य बनें ।

जिने की मजे जीने की जंजाल छोड़ने में है

The light of knowledge can never dawn on the proud.

કૉન્ફ્યૂશિયસ કહે છે: સુવ્યવસ્થિત રાજ્યમાં ધનને પ્રગતિ નથી ગણતા. લોકોની અને તેમના આગેવાનોની પવિત્રતા એ જ રાષ્ટ્રનું સાચું ધન છે.

Our personal cleanliness counts for little if our neighbours are not clean.

हिमालय दूरसे ही अच्छा लगता है ऐसे प्रायः सब चीजके लिये है ।

Living with God there are no difficulties.

પોતાના દોષ આપણે જોવા નથી ઈચ્છતા, બીજાના દોષ જોવામાં આપણને મજા પડે છે. ઘણાં દુઃખો તો આમાંથી પેદા થાય છે.

किसी औरकी गुलामीसे दहशत और स्वार्थकी गुलामी बदतर है ।

He who does not labour and yet eats, eats stolen food.

He who has not in him infinite patience cannot observe nonviolence.

હે જીવ! તું જો અનાસક્ત છે; તો તારે ઘોંઘાટ અને મારપીટને પણ સહન કરવાં પડશે.

I believe that there is no prayer without fasting and there is no real fast without prayer.

मनुष्य वहां है जिघर उसका मन है, नहिं कि वहां जिघर उसका देह है

आत्माका दर्शन जितना होता है इतना ही मनुष्य आगे बढ़ता है ।

जो नियमोंको जनता नहीं है और उसका पालन नहीं करता है वह लोक-सेवक हो ही नहीं सकता ।

There can be no perception without steadfastness of mind.

हिंसा त्याज्य है क्योंकि उससे [जो] लाभ होता लगता है, वह आभास है, नुकसान होता है वह कायमी है

He who loses patience, loses Truth as well as Non-violence.

માણસ નિયમબદ્ધ રહે છે એનાથી એને જે સંતોષ મળે છે તેનાથી જ એનું સ્વાસ્થ્ય અને આયુ વધે છે.

Meditation makes one strong and lucid.

Belittling ones mother tongue is like disparaging ones own mother.

नानक कहते हैं मनुष्य औरतमें है और और्टर मनुष्यमें है । तो भी जगत में व्यभिचार क्यों चलता है?

એથી ઊલટું નિરભિમાન અથવા નમ્રતા માણસને પોષણ આપે છે અને વિકસાવે છે.

जो ईश्वरकी हस्तिके बारेमें शंका करता है उसका नाश होता है ।

Physical weakness is not the real weakness. Weakness of the mind alone is the real weakness.

શ્રદ્ધા બુદ્ધિથી પર છે, તેની વિરોધી નથી.

मनुष्य एक शासके ताबे रहता है उसके मानी है कि वह व्यक्तिगत स्वातंत्रयकी किमत देता है

He who thinks of the suffering humanity, will not think of himself. Where has he the time?

अनास्क्तको अखूट [अटूट] धीरज होनी चाहिये

Life becomes perpetually renewed every day. This knowledge should be helpful in uplifting us.

How strange that a man very often does not know who is a friend and who is a foe!

Man finds himself by losing his Self.

मुझे तो ईश्वरके बारेमें हर घड़ी प्रतीति होती है । फिर किसीसे डरना क्या?

कच्चा धान फेंकने लायक है । [ऐसे] ही क्स्च्चे कामका [को] समझाना ।

Religion is that which comprehends all. In other words, religion permeates life in all its aspects and at all times.

જે માણસ કોઈ એક ચીજ ઉપર એકનિષ્ઠાથી કામ કરે છે, તે આખરે બધી ચીજ કરવાની શક્તિ પ્રાપ્ત કરે છે.

નકામો શબ્દ પણ સત્યનો ભંગ કરે છે. એ જ કારણે મૌનથી જ સત્યનું પાલન સહેલું બની જાય છે.

Who can describe the joy that lies in finding refuge in God?

We cannot act or even think, in two opposite ways at the same time.

कैसी दुःखकी बात है कि मनुष्य जानता है तो भी गिरना पसंद करता है?

To speak the truth, you have to weigh your words again and again.

Our greatest enemy is not the foreigner, nor anyone else. We ourselves, that is, our desires, are our enemies.

Nanak says : The craving for happiness is a veritable disease. Sorrow or suffering is its remedy.

If you see inner beauty, the outer will seem dull.

The nearer we approach our ideal, the more truthful we become.

ताजुब है कि आदमी बहोत दफा नहीं जनता है कि दुश्मन कौन और दोस्त कौन?

ભક્ત ભગવાનમાં લીન હોય છે.

दो विरोधि वस्तु हम साथ-साथ नहीं कर सकते हैं, न जम ऐसे सोच सकते हैं ।

शारीरिक दुर्बलता सच्ची दुर्बलता नहीं, मनकी दुर्बलता ही सच्ची दुर्बलता है

Do not listen to rumour; but, if you do, do not believe it.

To find fault is one thing; to prove it is another.

Pure love removes all weariness.

Renunciation is true enjoyment.

धर्म पलने कहने न कहने से नहीं होता लेकिन ईश्वरको अंतरसे और अंतरमें पहचानने से ही होता है ।

If God resides in every heart, then who dare hate whom?

લોકો તારી નિંદા કરે કે પ્રશસ્તિ, એમાં તારે શું? તું જેને ધર્મ મને છે, તેનો જ અમલ કર.

अगर आत्मा है तो परमात्मा है ही ।

मनुष्य मौतके मुँहमें पड़ा है । मौतका मुंह बंध पड़ने पर मरा हूआ कहा जाता है ।

मौतसे जितने लोग मरते हैं, उससे फिकरसे अधिक मरते हैं ।

Opposition makes the man.

Being a slave to fear and selfishness is the worst form of slavery.

The soul dries up without the company of the good.

માણસનો લોભ આકાશથી પણ ઊંચે જાય છે, પાતાળથી પણ નીચે જાય છે. એટલા માટે એને મર્યાદા હોવી જ જોઈએ.

મનુષ્ય કોઈ સત્તાનો તાબે રહેતો હોય એનો અર્થ એ છે કે તે વ્યક્તિગત સ્વાતંત્ર્યની કિંમત ચૂકવી રહ્યો છે.

સમુદ્ર બિંદુઓનો બનેલો છે, એનું કારણ એ છે કે બિંદુઓમાં સંપૂર્ણ સહકાર છે. આ જ વાત માણસોને લાગુ પડે છે.

सिवाय ईश्वरकि गोदके हमें और कहीं सलामती हो ही नहीं सकती ।

जब जगत् हमें गिराता है, तब ईश्वर हमारा बेली होता है ।

अनासक्तिका एक लक्षण यह है : अनासक्तका कोई कार्य दिनके अंतमे बाकी नहीं रहता

जिह्वा कर्जा नहीं भारती है, लेकिन कार्य ही भरता है ।

નિયમ તૂટે એ કેવું જોખમકારક છે ! મુંબઈ આવ્યો ને રોજ લખવાનું છૂટી ગયું.

I say that he is the greatest artist who leads the best life.

विचारशून्य जीवन पशु जीवन जैसा है ।

પવિત્રતા પડદામાં નથી રહેતી. તેને તો ઈશ્વરની જ રક્ષા જોઈએ.

પુખ્ત વાચનથી શક્તિ તો આવે છે પણ જ્ઞાન વગર સાચી સ્વતંત્રતા નથી મળતી.

દૂધમાં ઝેર હોય તો આપણે કૅફીદઈએ છીએ. તે જ પ્રમાણે સારા સાથે પાખંડ હોય તો તેને ફેંકી ડો.

Silence inspired by fear is no silence.

He who fears, fails.

जिंदगीका एक भी क्षण नहीं है जिसमें आदमी सेवा नहीं कर सकता है ।

શુદ્ધ હૃદયમાંથી નીકળેલું વચન કદી નિષ્ફળ નથી થતું.

Restlessness and impatience are two diseases and both shorten life.

Not to own our mistake is to repeat it and to commit the additional sin of concealing it.

धैर्यसे बहूत कम बनते हैं, अधैर्यसे बिगड़ते हैं ।

Pure thought is so subtle and yet so powerful a thing that it becomes all-pervading.

ईर्ष्या करनेवालेको खाती है । जिसकी वह ईर्ष्या करता है, वह अविच्छिन्न रहता है, शायद अनजान भी ।

ઉતાવળા સો બાવરા ધીરા સો ગંભીર. - એ કહેવતનું સત્ય ક્ષણે ક્ષણે જોવામાં આવે છે.

સીધી વાતને પણ જે માણસ આડી સમજે, તેને સહન કરવામાં કેટલી ભારે અહિંસા જોઈએ !

આદર્શ એક વસ્તુ છે, તેનું પાલન એ જુદી જ વસ્તુ છે. લખ્યું : ૧૫-૪-૪૫

ध्यानावस्थित होने से हम मंद नहीं होते हैं ।

કંઠસ્થ જ્ઞાનની એટલી કિંમત છે જેટલી પોપટને રામનામની.

માણસની પ્રતિષ્ઠા તેના દિલમાં -હૃદય છે, નહીં કે તેના મગજમાં એટલે કે બુદ્ધિમાં.

किसीके विचार जाननेके की इच्छा न रखना, न उसपर अपना अभिप्राय बनाना अपना विचार स्वतंत्र रूपसे करना निर्भयताका लक्षण है

Non-violence in its dynamic condition means? the putting of one's whole soul against the will of the tyrant.

In complete non-violence, there is complete absence of hatred.

झूठ आत्माको खा जाता है, सत्य आत्माको पुष्ट करता है ।

To speak or not to speak—when that is the question, silence should take the place of speech.

Who can eat with an easy mind so long as even a single person starves for want of work?

Non-violence is the first article of my faith. It is also the last article of my creed.

जिसको ईश्वरकि हस्तिके लिये शंका है उसे अपनी हस्तिके लिये [भी] शंका होनी चाहिये?

A devotee is ever absorbed in God.

सादगीमें भलाई है, महत्त्व है, नहिं दोलतमें ।

It is very difficult to confess ones error; but then there is no other way of cleansing oneself.

Man by himself is nothing. But when he has become one with God, he is everything.

Supposing God is on the side of both, then who should fear whom?

Life means not revelry—eating, drinking and making merry but praising God, i. e., rendering true service to humanity.

What is big or small in sin? Sin is sin. To believe otherwise is self-deception.

To surrender to force is a sign of unmanliness.

True happiness does not come from obtaining what one likes. It comes from cultivating a liking for what one dislikes.

જે માણસ સૌની ચરણરજ હોય છે તે ઈશ્વરની નજીક છે.

व्याधिके डरसे जितने आदमी मरते हैं, उनसे कम व्याधिसे मरते हैं ।

अगर हरेक हृदयमें ईश्वर है तो हम किसका तिरस्कार करें?

जब हम अपने मूलसे जूदा होते हैं तब मरते हैं, नहीं की आत्मासे शरीर जूदा होता है तब ।

कुछ भी संकट हो प्रेमाग्निसे दूर होता है ।

जिनको धर्मका ख्याल नहीं रहता है ऐसे दस प्रकारके लोगोंमें लोभी, कामी, क्रोधी और शराबी लोगोंको विदुर गिनाते है

જે મજા ન ખાવામાં છે તે ખાવામાં નથી. એનો અનુભવ કોને નથી થતો?

He who harps on his woes, multiplies them manifold.

Religion does not consist in eating this food or eschewing that but only in the realization of God within oneself.

Everyone grows old with the passage of time; desire alone remains ever youthful.

વખત આવ્યે, બધાં વૃદ્ધ થાય છે. એક તૃષ્ણા હંમેશાં જુવાન રહે છે.

He who has God on his side, has all.

Prayer needs a heart, not a tongue. Without the heart, words have no meaning.

ईश्वरका कम जाने [जानने] का साधन है हार्दिक प्रार्थना और तदनुसार कम ।

सत्याग्रही वही हो सकता है जो जीने की और मरने की कला जानता है ।

આમ હોવા છતાં માણસ સુખીદુઃખી શા માટે થાય છે ?

Man has to do Gods work, but how is he to know what that is?

Knowledge is that alone which enables a man to know him-self. In other words, knowledge means self-realization.

ईश्वर शक्ति ऐसी सत्ता है जिसके सामने लुछ भी टिक नहीं सकता

समुंदरमें पड़ीं हूई मछी अगर समंदरको पहचान सकती है तो संसारमें पड़ा हूआ प्राणी संसारको पहचान सकता है ।

कृत्रिम नहीं, लेकिन स्वाभाविक हास्य भव्य भाषण है और भाषणसे ज्यादा कम देता है ।

He who wants to drink of the nectar of Ramanama must purge himself of lust, anger and the like.

भीतर साफ़ है तो बाहर होना ही है ।

When the self dies, God fills the void.

मनुष्य अपनेको कैसे धोखा देता है, इसको मैं प्रतिक्षण पाटा हूं ।

To mistake selfishness for selflessness is like mistaking a jackal for a lion.

जब मनुष्य आकाशके नीचे सोता है तो उसे कौन लूट सकेगा?

Rather perish than break the pledged word. —Tulsidas

यह पीछेका बताता है की सबकी कूंजी सत्यकी आराधनामें है सत्यकी उपासनासे सब चीज मिलती है

त्याज्य वस्तु मुफ्त मिले तो भी न लेना कर्तव्य है

શું કરવું તે માણસ જાણે છે, પણ જાણે છે તે કરતો નથી. તેનું શું કારણ ?

If there is a soul, then surely the Supreme Soul (God), too, exists.

મનુષ્ય જો પોતાના ગજા ઉપરાંતનું કામ હાથ પર ન લે તો એને ગભરાટ રાખવાનું ક્યાંય સ્થાન જ ન રહે.

The human body is like a musical instrument. Any note that is desired can be struck on it.

શ્રદ્ધાની પરીક્ષા અત્યંત મુશ્કેલીના સમયે થાય છે.

થોડું જૂઠ પણ મનુષ્યનો નાશ કરે છે, જેમ ઝેરનું ટીપું દૂધનો.

The hasty are ruffled; the slow and steady have composure.One sees the truth of this every moment.

Whatever the crisis, the fire of love will overcome it.

जब हम पार्टी साफ़ करते हैं तो उसपर ईश्वरके हस्ताक्षर स्पष्ट देखते है ।

बगैर सत्संगके आत्मा सूक जाती है ।

મૌનમાં સર્વાર્થસિદ્ધિ છે એવો અનુભવ વધતો જાય છે.

आदमको खुदा मत कहो, आदम खुदा नहीं; लेकिन खुदाके नूरसे आदम जूदा नहीं ।

Deeds, like seeds, take their own time to fructify.

अगर भीतरी बत्ती जले तो सरे जगतको प्रकाश देती है ।

Just as the universe is contained in the self, so is India con­tained in the villages.

जिसका वर्तन पशु जैसा है वह पशुसे बदतर है । पशुका पशुत्व उसके लिये स्वाभाविक है मनुष्यका नहीं ।

Selfishness and fear must go if one is to realize God.

जो समय बचाना चाहता है वह अनावश्यक बात एक भी नहीं करेगा ।

Whenever I see an erring man, I say to myself I have also erred.

Renunciation which does not spring from the heart cannot be abiding.

He who is the dust of everybodys feet is near to God.

जो श्रध्दा कभी बुझती नहीं है मगर बढ़ती है वह अनुभवका रूप लेती है

नम्रताका ढोंग नहीं चलता, न सादगीका ।

जैसे अक[एक] फोडा भी आदमीको तंग करता है उससे भी बदरतर उद्विन्गता है ।

જીવવું એટલે મોજ કરાવી - ખાવું, પીવું, કૂદવું - નહીં, પણ ઈશ્વરની સ્તુતિ કરવી અર્થાત્ માનવજાતિની સાચી સેવા કરવી.

सत्य ईएसआई चीज है जो कहने में आदमीको बार-बार सोचकर बोलना पड़ता है ।

He who always treads only the path of Truth never stumbles.

जो आदमी सबकी पगधुली होता है वह ईश्वरके नजदीक है ।

The world may call us weak but we must not weaken our ideals.

नानक कहते हैं कि ईश्वर हरेकके हृदयमें है और इस कारन हरेक हृदय ईश्वर मंदीर है ।

જે વિરોધી પાસે દયાની અપેક્ષા રાખે, તે અહિંસા નથી.

પ્રતિક્ષણ અનુભવ થાય છે કે સમતાનાં ફળ મીઠાં છે.

हरेक आदमीको अपना मूल ढुंढना चाहीये ।

राजा या रंक हरेक अपने धर्मका चौकीदार होता है । इसमें हर्ष क्या शोक कौन?

जो धर्म इस लोककी बातको छोडता है और परलोककी ही बात करता है वह धर्म नहि हो सकता है

श्रद्धा उसका नाम है जो विरुद्ध निशानी होते हूए अचलित रहती है ।

क्या मौत हर हालतमें अति दुःखसे मुक्ति नहीं है? अगर हैं, तो शोक क्यों?

Sacrifice which causes pain is no sacrifice at all. True sacrifice is joy-giving and uplifting.

માણસને જયારે અથાતીત વસ્તુ મળે છે ત્યારે તેના આનંદનો પાર નથી રહેતો.

What a pity that even though a man knows it, he still prefers to fall!

आवाज करने से आवाज नहीं मिटती है, चुपकीसे मिटती है ।

मौनमें सर्व अर्थ सिद्धि है ऐसा अनुभव बड़ता जाता है ।

श्रद्धामें निराशाको कोई स्थान नहीं है ।

He who is poor by force of circumstances, cannot become poor by choice.

कविने कहा है कि विद्या रहित मनुष्य पशु समान है । यह विद्या कौन सी?

अपरिग्रहसे मतलब यह है कि हम कोई चीजका संग्रह न करें जिसकी हमें आज दरकार नहीं है ।

We can do nothing right, so long as we are not blessed with inner light.

જે કોઈ વ્યક્તિ કોઈની પણ ગુલામી કરવા માગતો નથી, તેણે ઈશ્વરની ગુલામી કરવી જોઈએ.

बगैर समझके न कुछ करना न पढना ।

He who does not want to be a slave of anyone, must become the slave of God.

A leader is only first among equals.

जब ऐसी स्थिति है, तो नाचना क्या, अभिमान क्या?

Real weakness is internal, not outward.

Non-violence, truth, etc., are self-luminous. They cannot be genuine otherwise.

Nanak says : The more one indulges oneself, the more unhappy one becomes.

समुद्रमें कितना भी तुफान होता है तो भी समुद्र अपनी शांति नहीं छोडता है ।

Die and be saved.

He who knows no rules and follows none just cannot be a servant of the people.

Because of our physical limitations, we cannot have a concep­tion of the existence of God.

સાચો સેવક જ સદ્દગૃહસ્થ છે. તે બદલામાં લેવાની ઈચ્છા ન કરતાં, આપવામાં માને છે.

हम किसीसे भी बहतर नहीं हैं-इस विचारमें सत्य भरा है, नम्रता है ।

जैसे हम आदर्शके नजदीक पहोंचते हैं, ऐसे हम सच्चे बनते हैं

जो मजे छिपे कर्तव्यमें हैं, सो दूसरेमें नहीं हैं ।

मनुष्य जब एक नियम तोड़ता है तो दूसरे अपने आप तूट जाते हैं ।

He alone can offer sacrifice who is pure, fearless and worthy.

जिसका जो कम करता है उसका वह सेवक है, नहीं कि जिसका नाम ही लेता है ।

I could not be leading a religious life unless I identified myself with the whole of mankind.

सुखमे सुख देखना दुःख है, दुःखमें से सच्चा सुख निकलता है ।

Man can smile away his sorrows; by crying he only multiplies them.

મનુષ્યના ખરા છ દુશ્મનો છે: કામ, ક્રોધ, મોહ, મદ, મત્સર, શોક. તેમને જીતવાથી બીજા દુશ્મનોને જીતવું સહેલું બની જાય છે.

अहंकाररूपी अंधकार से भी ज्यादा है ।

What more do you want when the heavens are within you, and even God Himself?

मनुष्यकी प्रतिष्ठाउसके दिलमें-ह्रदयमें है, नहि की उसके मस्तिष्कमें यानि बुध्दिमें

लोगकी निंदासे जो डरता है वह महत्वका काम नहीं कर सकेगा ।

What is true of purity is true of all other virtues. Non­violence is tested when it faces violence.

To see nothing but faults of others is even meaner than praising ones own virtues.

Ramanama helps only those who fulfil the conditions for its recitation.

प्रार्थनाके लिये ह्रदय आवश्यक है, वाचा नहीं बगैर ह्रदयकी वाचा निरर्थक है

संगीत गलेसे ही निकलता है ऐसा नहीं । मनका संगीत है, इंद्रियोंका है, हृदयका है ।

ज्ञानी पुरुष त्यागसे ही शांति पाता है ।

राई जैसा दोष छिपाने से पहाड़ जैसा बनता है जाहर करने से नाबूद हो सकता है

Blind is not he who has lost his eyes, but he who hides his shortcomings.

ईश्वरको तारणहार कहकर अपने आलस्यको बढ़ाते हैं तो गुनाह करते हैं ।

જિંદગી જો પ્રાણીસેવા માટે અને ઈશ્વરને ઓળખવા માટે હોય તો એને પવિત્ર રાખવી અને સંયમી રાખવી એ આપણી ફરજ છે.

आपखुदीमें सब मुसीबत भरी है ।

जो ईश्वरके सन्मुख है वह बोलता नहीं, बोल सकता नहीं ।

ગામડાંની દૃષ્ટિએ હિંદુસ્તાનનો વિચાર કરીએ તો ઘણી બધી ચીજો જે આપણે કરીએ છીએ તે નકામી લાગે.

When a man empties his heart, God enters it.

ઈશ્વર આપણો આશ્રય છે, એ જ આપણું બળ છે અને તે જ આપત્તિને વખતે આપણી રક્ષા કરે છે. (સામ ૪૬-૧)

सजा तो वही क्र सकता है जिसके निर्णयमें निश्चय है । ऐसा ईश्वरके सिवाय कौन हो सकता है?

अपनेको पहचानने के लिये मनुष्यको अपनेसे बाहर निकलकर तटस्थ बनकर अपने को देखना है

धैर्यके फल मीठे होते हैं ।

He who has divine endowment in him becomes thereby immortal.

आजका दिन सुवर्णाक्षरमें लिखने योग्य है क्योंकि ६ अप्रेल, १९१९ को हिंदुस्तानने अपनेको पहचाना ।

विभूतिके कारण अमर होना बड़ी बात नहीं है ।जो रोजके कार्यमें अपना धर्म पूरा बजाता है वह विशेष है ।

जो मनुष्य सबको खुश रखना चाहता है, वह किसीको खुश नहीं करेगा ।

अशक्य दीखता है वह अशक्य है ही ऐसा हमेशा नहीं है ।

When a mans mind is filled with the Light of Heaven, all obstacles in his path vanish.

जो जीना नहीं जानता है वह मरना कैसे जाने?

जैसे अनुभव लेता हूं, पाता हूं कि आदमी अपने-आप अपने सुख दुःख का कारण है

Innocent and dreamless sleep is samadhi (meditation), yoga (concentration of mind) and selfless action. (Adapted from Vinobas letter).

When there is both inner and outer cleanliness, it approaches godliness.

अपना दोष कबूल करना बड़ी मुसीबत है तो भी सिवाय इसके मैल निकलता नहीं ।

The non-attached person cannot own anything.

सिवा विरोधके कोई आगे नहीं बढ़ता है ।

मनुष्य अकेला कुछ नहीं है, लेकिन जब वह ईश्वरका बनता है, तब सब कुछ होता है ।

[जो] धीरज खोता है वह सत्य खोता है अहिंसा खोता है ।

It is as difficult to make the impossible possible, as it is easy to make the possible impossible.

जो ईश्वरको भूलता है वह अपने को भूलता है ।

सत्यके दर्शन बगैर अहिंसाके हो ही नहीं सकते । इसीलिये कहा है कि अहिंसा परमोधर्म: ।

ભૂતકાળ આપણો છે, આપણે ભૂતકાળનાં નથી. આપણે વર્તમાન છીએ અને ભવિષ્યને બનાવવાવાળાં છીએ, ભવિષ્યનાં નહીં.

अगर हम दुःखले समय भी ईश्वरकी हाजरीको पहचान सके तो हमारे लिये खेर है ।

देवके कोई भी नाम हों, लेकिन उसमें देवके गुण हों तो हम उसे अवश्य नमस्कार करें ।

If you must be annoyed, why should it be at other peoples lapses, why not at your own?

જૂઠ આત્માને ખાઈ જાય છે, સત્ય આત્માને પુષ્ટ કરે છે.

धर्म पालनमें से जो अधिकार निकलता है वही स्थिर रहता है

જે માનસ એક વસ્તુ સમજી નથી શકતો, તેને તે કરવાની જબરદસ્તી કરવી એ સખતમાં સખ્ત સજા છે.

Knowing that everything has two sides, let us look at the bright side alone.

Inexhaustible patience is needed if Truth is to be brought home to anyone.

सब अपने समयपर वृध्द होते है एक तृष्णा हमेशा युवा ही रहती है

God is our refuge and strength, a very present help in trouble. Psalms, XLVI. 1.

By whatever name God be called, if there be godly attri­butes, we must surely bow to Him.

શું મોત કોઈ પણ સંજોગોમાં અતિશય દુઃખમાંથી મુક્તિ નથી? જો છે, તો શોક શા માટે?

No man is worthless who lightens anyones burden even the least bit.

There is goodness as well as greatness in simplicity, not in wealth.

रामनाम उसीको मदद देता है जो रामनाम लेने की शर्त[का] पालन करता है ।

The greater mans realization of the Self, the greater his progress.

Accepting undesired service, which is not joyfully rendered, is a painful burden.

करना है ईश्वरका कम लेकिन वह हम कैसे जाने ।

We are no better than any other—this thought is full of truth and humility.

जैसे हमारी पीठ दूसरा आदमी ही देखता हैं, हम नहीं, ऐसे ही हमारे दोष भी हम नहीं देखते हैं ।

માણસમાં બીજાને છેતરવાની શક્તિ કરતાં પોતાને છેતરવાની શક્તિ ઘણી વધારે છે. દરેક સમજુ માણસ આ વાતનું પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ છે.

He who explores the branch and forgets the root, strays.

सब दे दो, सब ले लो ।

To be guilty of a lapse, small or big, is certainly bad; but to hide it is even worse.