अनासक्त कार्य शक्तिप्रद है क्योंकि अनासक्त कार्य भगवान् भक्ति है

The benefit of solitude can be realized only by experience.

ઇચ્છ આનેક પ્રકારની હોય છે: શુભ, અશુભ અને શક્ય. શુભ અને શક્ય ઈચ્છાને જ મનમાં સ્થાન હોવું જોઈએ.

मनुष्य बहारसे ढुंढक्र अपनेको बढ़ा नहीं सकता है बढ़ने का स्थान भीतर है ।

समतोलना सब ज्ञानमें उत्तम है ।

God is omnipresent. Hence it is that He speaks to us through stones, trees, insects, birds, beasts, etc.

To find fault is one thing; to prove it is another.

It is not the whistle that moves the train but the power harnessed in the steam.

સૌંદર્ય ચહેરાના રંગમાં નથી, સત્યમાં જ છે.

जिसका जो कम करता है उसका वह सेवक है, नहीं कि जिसका नाम ही लेता है ।

Keep all, lose all.

जो ईश्वरको साक्षी रखकर कुछ सोचता है, बोलता है, करता है वह सच्चा करने से कभी शरमींदा नहीं होगा ।

ईश्वरके बाहर हमें कोई हस्ति ही नहीं है ।

The non-attached person cannot own anything.

An egoistical utterance should always be regarded as false.

Life is likened to a rose; because life, too, is full of thorns.

He who seeks refuge in Ramanama, has Ramanama installed in his heart and is duly rewarded.1

આજે પ્રાતઃકાળના ભજનમાં હતું કે ઈશ્વર આપણને કદી ભૂલતો નથી. આપણે તેને ભૂલી જઈએ છીએ એ જ ખરું દુઃખ છે.

ध्यानावस्थित दृढ़ बनता है, स्पष्ट बनता है ।

हरेक प्रवृत्ति जिसकी उत्पत्ति एक ही बीजसे होती है, सब एक-एक-में मिल जाती है ।

He who talks in tune with the rhythm of life is never weary.

Life means not revelry—eating, drinking and making merry but praising God, i. e., rendering true service to humanity.

He who denies the existence of God denies his own.

When we give something, we must give the truest part of ourselves.

Justice needs to be tempered with generosity as much as generosity needs to be tempered with justice.

Nobody progresses without opposition.

अगर हरेक हृदयमें ईश्वर है तो हम किसका तिरस्कार करें?

સાચા ધર્મને ક્ષેત્રની મર્યાદા નથી હોતી.

जो बुरे खबरसे घभराता नहीं है, वह अच्छे खबरसे फूलेगा नहीं ।

માણસ પોતાને કેવો છેતરે છે, એનો મને પ્રતિક્ષણ અનુભવ થાય છે.

जो मनुष्यका मन जानबुझकर गंदा रहता है, उसके लिये अगर कुछ है तो रामनाम ही है ।

એથી ઊલટું નિરભિમાન અથવા નમ્રતા માણસને પોષણ આપે છે અને વિકસાવે છે.

जो मनुष्य दूसरोंकि ऐब निकालता है वह अपनी नहीं देख सकता ।

પોતાની એબ હમેશાં સાંભળવી. પોતાની સ્તુતિ કદી ન સાંભળવી.

A devotee is ever absorbed in God.

जो आदमी सबकी पगधुली होता है वह ईश्वरके नजदीक है ।

ઘણી ગેરસમજોનું મૂળ અવિશ્વાસમાં હોય છે. ઘણા અવિશ્વાસના મૂળમાં ભય હોય છે.

Belittling ones mother tongue is like disparaging ones own mother.

The right that accrues from the performance of duty endures.

अगर हम दुःखले समय भी ईश्वरकी हाजरीको पहचान सके तो हमारे लिये खेर है ।

जिसका साथी ईश्वर है उसको दुख क्या, फिकर क्या, दूसरा साथी क्या?

ईश्वर हमारा सुकन है और नाखुदा भी ।

अहिंसा सत्यादी स्वयं प्रकाश है । अगर नहीं है तो वह नकली वस्तु है ।

गुस्सा किसपर करना? अपनेपर? यह तो रोज करो । दिसरोंपर? यह तो करने का कारण ही क्या?

We can do nothing right, so long as we are not blessed with inner light.

कहते है घर जलाकर तीर्थ नहीं होता सही तो यह है कि घर जलाकर जी तीर्थ होता है

धैर्यके फल मीठे होते हैं ।

However great the fury of the storm, the sea does not abandon its calm.

How shall we dispel this darkness of egoism? By the light of uttermost humility.

भौतिक ज्ञान सबके नसीबमें नहीं है । आत्म ज्ञान सब पा सकते हैं, पाने का सबका धर्म है ।

पैसा परमेश्वर है ऐसे कहना गा;अत बात है और गा;अत सिध हो चूका है ।

सीधा रास्ता जैसा सरल है ऐसा ही कठिन है । ऐसा न होता तो सब सीधा रास्ता ही लेते ।

सत्य ईएसआई चीज है जो कहने में आदमीको बार-बार सोचकर बोलना पड़ता है ।

मनुष्यकी सच्ची पहचान उनके हार्दिक विनयसे होती है ।

માણસનો લોભ આકાશથી પણ ઊંચે જાય છે, પાતાળથી પણ નીચે જાય છે. એટલા માટે એને મર્યાદા હોવી જ જોઈએ.

न्यायमें जितनी उदारताकि जरुरत है इतनी ही न्यायकि उदारतामें है ।

Pure thought is far more potent than speech.

बगैर परिश्रमसे यानि बगैर तपके कुछ भी हो नहीं सकता है तो आत्मशोष कैसे हो शके ?

How can that be religion which cannot be put to use in ones daily life?

No cutting off of heads becomes necessary in the presence of a living Demos.

Man knows what his duty is, yet does not do what he knows he ought to. Why is that so?

दोषमें थोड़ा, बहूत क्या? दोष ही है । अन्यथा मानने में आत्मवंचना होती है ।

जो सचमुच भीतरमे स्वच्छ है वह बाहरमें अस्वच्छ हो ही नहीं सकता

आप मरने से आत्मा जागती है ।

Every minute of my life I am conscious of the presence of God. Why, then, need I fear anyone?

દેશો વચ્ચેનો દરિયો ઓળંગવો સહેલો છે, પણ વ્યક્તિ વ્યક્તિ વચ્ચેનો કે પ્રજા પ્રજા વચ્ચેનો દરિયો તરવો અઘરો છે.

ધર્મ કંઈ જીવનથી ભિન્ન નથી, જીવનને જ ધર્મ માનવો જોઈએ. ધર્મ વગરનું જીવન મનુષ્યજીવન નથી, પશુજીવન છે.

आदमी प्रतिक्षण जाग्रत न रहें तो सत्य उसे मिल ही नहीं सकता है ।

સમુદ્ર બિંદુઓનો બનેલો છે, એનું કારણ એ છે કે બિંદુઓમાં સંપૂર્ણ સહકાર છે. આ જ વાત માણસોને લાગુ પડે છે.

આ તે કેવી વાત છે કે માણસ સાચું કહેતાં અને કરતાં દરે છે, જૂઠથી નથી ડરતો.

कामनाको संतुष्ट नहीँ करना अच्छा है लेकिन शुभ करने के बाद उसे रोकना असंभव नहीँ तो कठिन तो है ही

नहि असत्य सम पातक पुंजा, गिरि सम होइ कि कोटिक गुंजा - तुलसीदास

હિંસા દુર્બળનું શસ્ત્ર છે. અહિંસા સબળનું.

आकांक्षा कितनी भी बड़ी हो उसकी मर्यादामें छोटेसे-छोटा माना जाता प्राणी भी होना चाहिये ।

કાળના વચનનો ફલિતાર્થ એ છે કે એટલું પોતાનું આયુષ્ય વધારે છે.

अशक्य दीखता है वह अशक्य है ही ऐसा हमेशा नहीं है ।

ख़ामोशी ख़ामोशी नहीं है जो डरके मरे होती है ।

मन दो प्रकारके हैं ー एक नीचे ले जाता है, दूसरा उचे । इसे हम बराबर सोचें और पहचाने ।

जिसको शांति नहीं व् दृढ़ता नहीं, वह ईश्वरको नहीं पा सकता है ।

भीतर साफ़ है तो बाहर होना ही है ।

True happiness does not come from obtaining what one likes. It comes from cultivating a liking for what one dislikes.

જે માણસ કોઈ એક ચીજ ઉપર એકનિષ્ઠાથી કામ કરે છે, તે આખરે બધી ચીજ કરવાની શક્તિ પ્રાપ્ત કરે છે.

सत्यरूपी क्षीरसागरमें असत्यरूपी जहरका एक भी बिंदु दाखल थाय (होवे) तो सारा क्षीरसागर जहरी बन जाता है ।

विकारी विचारसे भी बीमारीकि निशानी है इसलिये हम सब विकारी विचारसे बचते रहें ।

Die and be saved.

मनुष्यकि आदत ऐसी है कि अपने दोषोंको भूलकर दूसरोंके देखता है, और बादमें निराशा ही रह जाती है ।

क्या मौत हर हालतमें अति दुःखसे मुक्ति नहीं है? अगर हैं, तो शोक क्यों?

Gita is pre-eminently a description of the duel that goes on in our own hearts.

रामके नामसे जो रावणका कम करे, उसे या कहें?

Man is the image of his thoughts.

Mans joy knows no bounds when he obtains something beyond his hopes.

કાચું ધાન ફેંકી દેવા લાયક હોય છે. એવું જ કામનું પણ સમજવું.

ध्यानाव्स्थित होना, वह सूक्ष्म विचारकी निशानी है और विचारधारा शुद्ध और परिपक्व बनाती है ।

Just as drop by drop the lake fills up, so also every minute of sincere prayer nourishes the soul.

By whatever name God be called, if there be godly attri­butes, we must surely bow to Him.

आवाज करने से आवाज नहीं मिटती है, चुपकीसे मिटती है ।

To remain entangled in things physical and aspire for self-realization is like asking for the moon.

एक कानून तोडा तो सब तूटे क्योंकि सब कानूनोंका मूल एक है और रक तूटने से आत्मसंयम तूटा ।

How can a man who turns night into day be non-attached?

આ પાછલું સૂચવે છે કે બધાની આવી સત્યની આરાધનામાં રહી છે. સત્યની ઉપાસનામાંથી સહુ ચીજ મળી રહે છે.

મનુષ્ય પોતાના વિચારોનું પૂતળું છે.

किसीका एब निकलना एक बात है उसे साबित करना दूसरी बात है ।

Nothing is ever achieved without toil, that is without tapa.1 How, then, can self-purification be possible without it?

व्याधिके डरसे जितने आदमी मरते हैं, उनसे कम व्याधिसे मरते हैं ।

લોકો તારી નિંદા કરે કે પ્રશસ્તિ, એમાં તારે શું? તું જેને ધર્મ મને છે, તેનો જ અમલ કર.

To a starving person, God will appear in the form of bread alone.

The hardest heart and the grossest ignorance must disappear before the rising sun of suffering without anger and without malice.

He who fears, fails.

દેવનું નામ ગમે તે હોય, પણ જો તેનામાં ગુણ હોય તો આપણે તેને જરૂર નમસ્કાર કરવા.

मौतसे जितने लोग मरते हैं, उससे फिकरसे अधिक मरते हैं ।

જીવવું એટલે મોજ કરાવી - ખાવું, પીવું, કૂદવું - નહીં, પણ ઈશ્વરની સ્તુતિ કરવી અર્થાત્ માનવજાતિની સાચી સેવા કરવી.

आदमी अपने भीतरी आवाजको कभी न दबावे, भले ही वह अकेला हो ।

घमंडीको प्रकाश मिल ही नहीं सकता ।

He alone lives in whose heart dwells Rama (God) and who is ever aware of such presence.

जो हमारे हृदयमें है उसे कभी-न-कभी बाहर निकलना ही है ।

A leader is only first among equals.

अखबार पढ़ना आजकल मुसीबत है । सही खबर मिलती नहीं है । न पढ़ने से नुकसान नहीं है ।

Who can describe the joy that lies in finding refuge in God?

आजका दिन सुवर्णाक्षरमें लिखने योग्य है क्योंकि ६ अप्रेल, १९१९ को हिंदुस्तानने अपनेको पहचाना ।

हिमालय दूरसे ही अच्छा लगता है ऐसे प्रायः सब चीजके लिये है ।

गुरु संपूर्ण होना चाहिये । वह तो ईश्वर ही है ।

God is our Help as well as the Helmsman.

He who does not want to be a slave of anyone, must become the slave of God.

कई चीज आदमी बोलकर करता है, कई मौनसे और कई कार्यसे । सबमें ज्ञान है तो कार्य ही है ।

To speak the truth, you have to weigh your words again and again.

અગ્રણ છુપાવવાથી વધે છે. અજ્ઞાન બતાવવાથી આશા રહે છે કે એ ક્યારેક પણ ઓછું થશે.

जो मनुष्य किसी एक चीजपर एक निष्ठासे कम करता है वह आखिर सब चीज करने की शक्ति हासल करेगा ।

कैसी दुःखकी बात है कि मनुष्य जानता है तो भी गिरना पसंद करता है?

Blind is not he who has lost his eyes, but he who hides his shortcomings.

If I had no sense of humour, I would have committed suicide long ago.

Selfless action is a source of strength, for such action means the worship of God.

He who wants to drink of the nectar of Ramanama must purge himself of lust, anger and the like.

The darkness of egoism is more impenetrable than darkness itself.

Truth should be accompanied by firmness of purpose.

जो आदमी अपने कामके लिये हिंसा कर सकता है वह असत्य क्यों नहीं बोलेगा या करेगा?

अपनी २ जगहपर सब उचित है, जगहके बाहर अनुचित ।

Repression itself affords a training in satyagraha, even as an unsought war affords a training for the soldiers.

सच्चा सेवक ही सदगृहस्थ है वह बदलेमें लेने की इच्छा न करते हुए देता ही है

શ્રદ્ધા બુદ્ધિથી પર છે, તેની વિરોધી નથી.

निर्दोष और निःस्वप्न निद्रा समाधि है, योग है, अनासक्त कर्म है(विनोबा के खतके आधारपर)

મારે અમુક આદર્શ છે એમ હું તો જ કહી શકું જો હું એ આદર્શને પહોંચવાનો પ્રયત્ન કરતો હોઉં. ૧૫-૪-૪૫

There is only one way of achieving independence through non-violence : by dying we live, by killing never.

अच्छा कम इसी क्षण करे बुरा कम हमेशा मुल्तवी करते रहे ।

પુખ્ત વાચનથી શક્તિ તો આવે છે પણ જ્ઞાન વગર સાચી સ્વતંત્રતા નથી મળતી.

मनुष्य जब अपने स्वभावको दबाता है तब सावधानीकी बड़ी आवश्यकता है ।

Not to own our mistake is to repeat it and to commit the additional sin of concealing it.

એક ઈશ્વરમાં જ સંપૂર્ણ શક્તિ છે. તેથી ઈશ્વર પર જ હંમેશા ભરોસો રાખવો, માણસ પર કદી નહીં. (આઈઝાયા ૨૬-૪માંથી)

પરિશ્રમ વગર એટલે કે તપ કશું જ થઇ શકતું નથી તો પછી આત્મશોધ કેમ થઇ શકે ?

सजा तो वही क्र सकता है जिसके निर्णयमें निश्चय है । ऐसा ईश्वरके सिवाय कौन हो सकता है?

हमारा जीवन रोज नया होता है यह ज्ञान हमको उंचे जाने के लिये मददगार बनना चाहिये ।

जब हमारा बाहरी जीवन भीतरी जीवनका कब्जा पाटा है, तब परिनाम तेढ़ा ही रहता है ।

When the world rejects a man, God befriends him.

जो अर्थशास्त्र नीतिसे भिन्न या विरोधी है वह निषिद्ध है, त्याज्य है

ईश्वरको पहचानना है तो स्वार्थ और भयको छोडना ही है ।

मनुष्य अकेला कुछ नहीं है, लेकिन जब वह ईश्वरका बनता है, तब सब कुछ होता है ।

Non-attachment is put to real test only when there is full scope for our attachment to something.

He who explores the branch and forgets the root, strays.

फिर नानक कहते हैं, जो देते हो वह तुमारा है जो रखते हो वह तुमारा नहीं है ।

Being a slave to fear and selfishness is the worst form of slavery.

Great caution is necessary when a man represses his nature.

जो जीवन सेवामें व्यतीत होता है वही फलदायी है ।

When we declare a strike to redress a wrong, we really cease to take part in the wrong.

दूसरोंके दोष ही देखना अपने गुणोंको देखने से भी नीच है ।

अपनेको धोखा देने की मनुष्यकी शक्ति अजीब है ।

A vow means unflinching determination? progress is impossible without inflexible determination.

સાચો સેવક જ સદ્દગૃહસ્થ છે. તે બદલામાં લેવાની ઈચ્છા ન કરતાં, આપવામાં માને છે.

मनुष्य अपने विचारका पुतला है

मौतकी धमकीसे क्या डरना क्योंकि वह तो सदाकी है ही ।

What a pity that even though a man knows it, he still prefers to fall!

વિકારી વિચારોથી બચવાનો એક અમોદ્ય ઉપાય- રામનામ- છે. નામ કંઠમાંથી જ નહીં પરંતુ હૃદયમાંથી નીકળવું જોઈએ.

अनासक्तिकी पराकाष्ठा गीता की मुक्ति है और वही अर्थ हम ईशोपनिषत् के पहले मंत्रमे पाते है ।

Verily, there should be only one fear—the fear of doing something mean or untrue.

મનુષ્ય કોઈ સત્તાનો તાબે રહેતો હોય એનો અર્થ એ છે કે તે વ્યક્તિગત સ્વાતંત્ર્યની કિંમત ચૂકવી રહ્યો છે.

Silence above all.

जीवन गुलाबका बिछाना नहीं है, काँटोंसे भरा हुआ है ।

"The true function of journalism is to educate the public mind."

Why seek outside that which is within you?

सत्यके दर्शन बगैर अहिंसाके हो ही नहीं सकते । इसीलिये कहा है कि अहिंसा परमोधर्म: ।

गंदे ख्यालका विचार करने से वे हेट नहीं लेकिन उसका संग पैसा होने का सभव [संभव] है ध्यायविषयान् ।

Education which does not mould character is wholly worthless.

सही धर्मको क्षेत्रकी मर्यादा नहीं होती है

जब मनुष्यके दिलमें पूर्ण प्रकाश होता है तो कोई रूकावट हमारे रस्तेमें रहती ही नहीं ।

नम्रताका ढोंग नहीं चलता, न सादगीका ।

जब हम पार्टी साफ़ करते हैं तो उसपर ईश्वरके हस्ताक्षर स्पष्ट देखते है ।

જેમ આપણે પોતાના ધર્મને આદર આપીએ છીએ તેમ જ બીજા ધર્મોને પણ આપવો- માત્ર સહિષ્ણુતા પર્યાપ્ત નથી.

Meditation makes one strong and lucid.

True suffering does not know itself and never calculates. It brings its own joy which surpasses all other joys.

जीना जूठ है, मृत्यु सही है, निश्चित है । (नानक)

માણસ ભલે કોઈ શુભ નિશ્ચય પણ ન કરે, પણ વિચારપૂર્વક કરે તો તે કદી ન છોડે

He who obeys Gods Law will never care for any other law which is opposed to the Divine Law.

Man can smile away his sorrows; by crying he only multiplies them.

What is learnt by rote is of as little value as the parrots recitation of Ramanama.

आवेश शांत होने पर ही जो कम किया जाता है वही फलदायी होता है ।

Just as only others can see a mans back while he himself cannot, we too cannot see our own errors.

कोई शुभ निश्चय भी मनुष्य भले न करे लेकिन विचारपूर्वक जो निश्चय करे तो उसे कभी न छोड़े

इससे भी आश्चर्य यह है कि हम जानते हैं कि हम भी मरनेवाले तो है इसलिये ख्वार होते हैं ।

અભિમાન માણસને ખાઈ જાય છે. એનું સમર્થન પ્રતિક્ષણ પ્રત્યેક માણસને જોવા મળે છે.

मनुष्य ईश्वरको पूजे और मनुष्यका तिरस्कार करे यह बनने लायक नहीं है ।

માણસને એવી ટેવ છે તે પોતાના દોષો ભૂલી જાય છે અને બીજાના જુએ છે, અને પછી નિરાશા જ રહે છે.

प्रार्थनाके लिये ह्रदय आवश्यक है, वाचा नहीं बगैर ह्रदयकी वाचा निरर्थक है

जिसकी आंख एक कहती है, जीभ दूसरी, हृदयमें तीसरी चीज है वह घर-फूटा है निकम्मा है ।

There is greater pleasure in not eating than in eating. Who has not experienced the truth of it?

Why is it that man is afraid of speaking and practising truth, not untruth?

જેનામાં આટલું ધૈર્ય નથી તે અહિંસા ન પાળી શકે.

નિયમ વગર એક પણ કામ ન ચાલે. એક ક્ષણને માટે પણ નિયમ તૂટે તો આખું સૂર્યમંડળ અસ્તવ્યસ્ત થઇ જાય.

धर्म पलने कहने न कहने से नहीं होता लेकिन ईश्वरको अंतरसे और अंतरमें पहचानने से ही होता है ।

I know that war is wrong, is an unmitigated evil. I know too that it has got to go.

He who is face to face with God does not speak, cannot speak.

जब हमारा प्रेरक भगवान होता है, तब हमको और कोई ख्याल नहीं करना पड़ता है ।

Mans capacity for self-deception is immeasurably greater than that for deceiving others. Every sensible person will testify to this.

પોતાના દોષ આપણે જોવા નથી ઈચ્છતા, બીજાના દોષ જોવામાં આપણને મજા પડે છે. ઘણાં દુઃખો તો આમાંથી પેદા થાય છે.

God is said to have four arms as well as a thousand. It shows that all this is mere imagery.

I am quite sure that the stoniest heart will be melted by passive resistance.

It is strange that we toil so much over externals without a care for what lies within.

Restlessness and impatience are two diseases and both shorten life.

हम ऐसी गलती मानने कि कभी न करें कि गुनाहमें छोटा-बड़ा ओह्ता है ।

હું ક્યારે અને ઈશ્વર ક્યારે? એનો નિર્ણય કરવામાં જ્ઞાનની પરીક્ષા છે.

ईर्ष्या करनेवालेको खाती है । जिसकी वह ईर्ष्या करता है, वह अविच्छिन्न रहता है, शायद अनजान भी ।

We shall cease to think only of ourselves when we think of others.

Selfishness keeps us worrying for ever.

Divine Power is a thing that nothing can withstand.

Chastity needs no purdah. It needs only Gods protection.

हिंसा त्याज्य है क्योंकि उससे [जो] लाभ होता लगता है, वह आभास है, नुकसान होता है वह कायमी है

विभूतिमान अपनी विभूतिके कारण अमर होते हैं ।

तेरा रिश्तेदार हो तो भी उनके दोष छिपाने की कोशीश न कर ।

सबसे बडी चुप ।

He who remembers God can afford to forget everything else.

હે જીવ! તું જો અનાસક્ત છે; તો તારે ઘોંઘાટ અને મારપીટને પણ સહન કરવાં પડશે.

મનુષ્યના ખરા છ દુશ્મનો છે: કામ, ક્રોધ, મોહ, મદ, મત્સર, શોક. તેમને જીતવાથી બીજા દુશ્મનોને જીતવું સહેલું બની જાય છે.

This day deserves to be written in letters of gold for, on April 6, 1919, India discovered herself.

Do not listen to rumour; but, if you do, do not believe it.

The true mark of success in life is the growth of tenderness and maturity in a man.

Superstition and truth cannot go together.

He who is absorbed in God cannot become absorbed in any­body or anything besides Him.

सत्यके साथ दृढ़ता होनी ही चाहीये ।

वीरता कोई एक ही मनुष्यका लक्षण नहीं है । सबमें है, लेकिन सब पहचानते नहीं हैं ।

सब शिक्षक बने तो शिष्य कौन बनेगा? इसलिये हम सब शिष्य बनें ।

आत्मा जागती है तब सब दुःख दूर होता है ।

मनुष्य शरीर वाजित्र [वादित्र] है जैसा सूर निकालना है निकल सकता है ।

જમીનનો માલિક તો તે જ છે જે તેના પર મજુરી કરે છે.

हमारी श्रद्धा अखंड बत्तीके जैसी होनी चाहिये । हमको तो प्रकाश देती है लेकिन आसपास भी देती है ।

The contentment that accrues to man as a result of leading a regular life, promotes his health and longevity.

How is it that a precept regarded as applicable to others appears inapplicable to oneself?

खूबी अकेले झूझने [जूझने]में है । विरोधि एक हो या अनेक ।

I have sacrificed no principle to gain a political advantage.

जो मनुष्य अपनापनकी रक्षा करना चाहता है उसे सब आर्थिक वस्तु गंवाने की तयारी रखनी है

Good deeds let us do right now; the bad ones let us always keep on postponing.

जिंदगीका एक भी क्षण नहीं है जिसमें आदमी सेवा नहीं कर सकता है ।

Purity asks for no external protection.

What more do you want when the heavens are within you, and even God Himself?

जो भगवानमें लीन है वह भगवानके बाहर किसीमें या किसी चीजमें कौन नहीं हो सकता

जो मातृभाषाकी अवगणना करता है वह अपनी माताकी करता है ।

A leader is useless when he acts against the promptings of his own conscience.

When God is our Guide, we need worry about nothing.

If God keeps you, what does it matter if men reject you?

Indigestion, etc., are not the only causes of fever. Anger, too, can bring it on.

Reflection shows that heaven is here on earth, not in the sky above.

That which looks for mercy from an opponent is not non­-violence.

માણસ જયારે એક નિયમ તોડે છે તો બીજા આપોઆપ તૂટી જાય છે.

जबतक प्रेरणाको बुद्धिका समर्थन नहीं होता, तबतक वह पंगु है ।

Our personal cleanliness counts for little if our neighbours are not clean.

Money is God—it is wrong to say so, and it has been proved to be wrong.

जिह्वा कर्जा नहीं भारती है, लेकिन कार्य ही भरता है ।

Untruth corrodes the soul; truth nourishes it.

अहंकाररूपी अंधकार से भी ज्यादा है ।

जिनको धर्मका ख्याल नहीं रहता है ऐसे दस प्रकारके लोगोंमें लोभी, कामी, क्रोधी और शराबी लोगोंको विदुर गिनाते है

अपरिग्रहसे मतलब यह है कि हम कोई चीजका संग्रह न करें जिसकी हमें आज दरकार नहीं है ।

When Reason and Faith are in conflict, it is better to prefer Faith.

Man must never suppress his inner voice even if he stand alone.

धैर्यसे बहूत कम बनते हैं, अधैर्यसे बिगड़ते हैं ।

सिवा विरोधके कोई आगे नहीं बढ़ता है ।

સુખમાં સુખ જોવું એ દુઃખ છે. દુઃખમાંથી સાચું સુખ જન્મે છે.

श्रध्धासे मनुष्य क्या नहीं कर सकता? सब कुछ कर सकता है ।

We are not yet in the midst of civil war but we are nearing it.

जिस वस्तुका चितवन हो नहीं सकता उसके बारेमें तर्क वितर्क करना फिजुल नहीं तो क्या ?

I am in the world feeling my way to light "amid the encircling gloom."

The moment the cultivators of the soil realise their power, the zamindari evil will be sterilised.

शुद्ध ज्ञान धर्मग्रंथ पढ़ने से नहीं मिलता । शुद्ध ज्ञान सिवाय सद्गुणके असंभवित है ।

જે માનસ એક વસ્તુ સમજી નથી શકતો, તેને તે કરવાની જબરદસ્તી કરવી એ સખતમાં સખ્ત સજા છે.

જે ભગવાનમાં લીન રહે છે, તે ભગવાન સિવાયના કશામાં કે કોઈ ચીજમાં લીન ન રહી શકે.

Why should I depend upon anyone for my own affairs?

We seek the company of the good, for that is the food for our soul.

देवके कोई भी नाम हों, लेकिन उसमें देवके गुण हों तो हम उसे अवश्य नमस्कार करें ।

जैसे हमारी पीठ दूसरा आदमी ही देखता हैं, हम नहीं, ऐसे ही हमारे दोष भी हम नहीं देखते हैं ।

One can never find Truth if one is not wide awake every moment of ones life.

सत्य के दर्शनके लिए संतोंका चरित पढना और उसका मनन करना आवश्यक है ।

સંતોની વાણી સાંભળો, શાસ્ત્ર વાંચો, વિદ્વાન થઇ જાઓ, પણ જો ઈશ્વરને હૃદયમાં સ્થાન ન આપ્યું તો બધું ફોક છે.

माना कि दोनोंके साथ ईश्वर है तो कौन किससे डरे?

राई जैसा दोष छिपाने से पहाड़ जैसा बनता है जाहर करने से नाबूद हो सकता है

Meditation does not make one dull.

Violence is the weapon of the weak; non-violence that of the strong.

रामनामकी भी शक्तिकी मर्यादा है । क्या कोई चोर रामनामसे कामयाबी हांसिल कर सकता है?

मनुष्य जितना बोल क्र बिगड़ता है इतना ख़ामोशीसे कभी नहीं ।

What is true of purity is true of all other virtues. Non­violence is tested when it faces violence.

अगर हमारे पड़ोसी स्वच्छ नहीं हैं, तो हमारी निजी स्वच्छता पंगु है ।

Sweet are the fruits of equanimity—the truth of this is experienced every moment.

He who has not in him infinite patience cannot observe nonviolence.

That which should be renounced must be declined as a matter of duty even if offered free.

સીધી વાતને પણ જે માણસ આડી સમજે, તેને સહન કરવામાં કેટલી ભારે અહિંસા જોઈએ !

बहूत गैरसमजकी जड अविश्वासमें होती है; बहूत अविश्वासकि जड़में भय होता है ।

દૂધમાં ઝેર હોય તો આપણે કૅફીદઈએ છીએ. તે જ પ્રમાણે સારા સાથે પાખંડ હોય તો તેને ફેંકી ડો.

Vice flourishes in darkness. It vanishes in the light of day.

संतोंकि वाणी सुनो, शास्त्र पढो, विध्वान हो लो, लेकिन अगर ईश्वरको हृदयमें स्थान नहीं दिया तो कुछ नहीं किया ।

Death was a companion and friend. It was well with those who had died bravely.

Everything is right and proper in its place, improper when out of place.

He alone can be a true satyagrahi who knows the art of living as well as of dying.

ધૈર્યથી, શાંતિથી શું નથી થઇ શકતું ! એનો અનુભવ જે લેવા માગે તેને રોજ મળી શકે.

The joy of life lies in divesting oneself of lifes cares.

Dying for religion is good; for fanaticism, neither dying nor living.

Evenmindedness is the best of all wisdom.

Thought pierces even a wall of steel.

When a man lives in submission to authority, it means he is paying the price of personal freedom.

Knowledge is that alone which enables a man to know him-self. In other words, knowledge means self-realization.

Man cannot raise himself by searching outside. The scope for growth lies within.

Mahadev's life is an unceasing poem of devotion.

He who wishes to save time will never do a single unneces­sary thing.

Have we any right to pray so long as we have not purged ourselves of our impurities?

सादगीमें भलाई है, महत्त्व है, नहिं दोलतमें ।

जो धर्म यंत्रवत बनता है वह धर्म नहीं कहा जा सकता है ।

जिस त्यागमें दुःख है, वह त्याग नहीं है ।

Ashram means a community of men of religion. I feel that an ashram was a necessity of life for me.

Innocent and dreamless sleep is samadhi (meditation), yoga (concentration of mind) and selfless action. (Adapted from Vinobas letter).

प्रवृत्ति मात्र आत्माके विकासके लिये है या होनी चाहीये । और आत्माविकासमें ईश्वर दर्शन छिपा है ।

कुछ भी संकट हो प्रेमाग्निसे दूर होता है ।

જ્યાં મનુષ્યનું મન છે, ત્યાં તે છે; જ્યાં તેનો દેહ છે, ત્યાં નહીં.

Why does a man become restless when he is unable to do his work?

मनुष्यके भीतर ही गंगा पड़ी है उसमें स्नान नहीं कर पाटा और कोरा रहता है ।

अहंतामें निकला हूआ वचन हमेशा जूठा समझो ।

एकके पास ईश्वर है, करोडके पास शैतान है, तो एक करोडसे डरे?

વગર વિચારે કશું વિચારવું, બોલવું કે લખવું નહીં. અને વિચાર કરો કે એથી કેટલો બધી સમય બચી જાય છે.

जो मनुष्य सबको खुश रखना चाहता है, वह किसीको खुश नहीं करेगा ।

Nanak says : The more one indulges oneself, the more unhappy one becomes.

I have no disciples, being myself an aspirant after discipleship and in search of a guru.

ભાગ્ય અને પુરુષાર્થનો ઝઘડો રોજ ચાલ્યા કરે છે. આપણે પુરુષાર્થ કર્યા કરીએ અને પરિણામ ઈશ્વર પર છોડીએ.

बलिदान वही कर सकता जो शुद्ध है, निर्भय है, योग्य है ।

अगर तुझे चिढ़ना है तो दूसरोंकी गफलतसे क्यों, अपनी गफलतपर चिढ़ ।

मनुष्य अगर अपनी शक्तिके बाहर कम न ले तो गभराहटको स्थान ही नहीं रहता

मनुष्य एक शासके ताबे रहता है उसके मानी है कि वह व्यक्तिगत स्वातंत्रयकी किमत देता है

Life is not a bed of roses; it is full of thorns.

नानक कहते हैं अगर हम ईश्वरके कानूनपर चलें तो हमें मनुष्यके कानूनकी गुंजायश नहीं रहती है ।

ऐसा होते हुए आदमी सुखी दुःखी क्यों होता है ?

જે માણસ શરમનો માર્યો વિવેક બતાવે છે તે ખરેખર તો અવિવેકનું પ્રદર્શન કરતો હોય છે.

Life spent in service is the only fruitful life.

અનુભવ લેતો જાઉં છું તેમ જોઉં છું કે માણસ પોતે જ પોતાનાં સુખદુઃખનું કારણ છે.

If we call God our Redeemer and let our indolence grow, we are committing a sin.

The wonder is that even though a man knows where true happiness lies, he wastes his life in pursuing untruth!

આંતરિક અને બાહ્ય સ્વચ્છતા ઈશ્વરપારાયણતાને પામે છે.

Nanak says : The craving for happiness is a veritable disease. Sorrow or suffering is its remedy.

An important matter loses importance if irrelevant. A relevant thing, though small, is of the highest importance.

हे जिव! तू अनासक्त है तो तुझे शोरगुलको और मारपीटको भी बरदास्त करना है

ईश्वर शक्ति ऐसी सत्ता है जिसके सामने लुछ भी टिक नहीं सकता

जब तुझे सब छोड़ेगा, तब इशेअर तो तेरे पास है ही ।

He who is unable to rule over himself can never really succeed in ruling over others.

पo [प्र]थम सेवा पेखाना सफाई है ।

विद्या वही है जिससे मनुष्य अपनेको पहचाने । इसका अर्थ आत्मज्ञान हुआ ।

જૂઠ આત્માને ખાઈ જાય છે, સત્ય આત્માને પુષ્ટ કરે છે.

हम शारीरिक वस्तुमें फंसे रहें और आत्मानुभवकी आशा करें, वह आकाश पुष्पको पाने जैसा है ।

धर्मका जामा पहनने से पाप पुण्य नहीं बनता; भूल भूल नहीं मिटती ।

Better to die once than to die daily.

Is not death, in every case, a release from too much suffering? If so, why lament when it comes?

જ્યાં સુધી એક પણ માણસ, કામ ન મળવાને કરને ભૂખે મારતો હોય ત્યાં સુધી કોણ ચેનથી ખાઈ શકે?

ધર્મપાલનમાંથી જે અધિકાર મળે છે, તે જ સ્થિર રહી શકે છે.

અફવા સાંભળવી નહીં, સાંભળવી. પોતાની સ્તુતિ કદી ન સાંભળવી.

जो मजे छिपे कर्तव्यमें हैं, सो दूसरेमें नहीं हैं ।

He alone knows the charm of solitude who has deliberately taken to it.

स्वच्छता जब भीतरी और बाहरी रहती है तब वह ईश्वरमयताको पहुंचती है

देहधारीके लिये जो शक्य अनासक्ति हो सकती है, उसके सिवा १२५ वर्षकी आयु असंभव मानी जाय ।

There is goodness as well as greatness in simplicity, not in wealth.

जब आत्मा मरता है, तब परमात्मा जगह रोकता है ।

If there is any hope for a man, whose mind remains impure in spite of himself, it is Ramanama.

जैसे अक[एक] फोडा भी आदमीको तंग करता है उससे भी बदरतर उद्विन्गता है ।

I have no disciples, being myself an aspirant after discipleship and in search of a guru.

My grace is sufficient for thee : for my strength is made perfect in weakness. II Corinthians, XII. 9.

A troubled mind causes more suffering than an ulcer.

नरसिंह महेता कहता है मैं करता हूं, ऐसा कहना ही अज्ञानताकी परिसीमा है । इसके ध्यानमें अनासक्तिकी कूंजी है ।

ઈશ્વર આપણો આશ્રય છે, એ જ આપણું બળ છે અને તે જ આપત્તિને વખતે આપણી રક્ષા કરે છે. (સામ ૪૬-૧)

Even if he be your relation, do not try to hide his faults.

જે માનસ સૌને ખુશ રાખવા ઈચ્છે છે, તે કોઈને ખુશ નહીં કરે.

If we dwell on evil thoughts, they do not disappear; they are likely to become our companions. Dhyayato vishayan.”

સાચું કાર્ય કદી નકામું નથી થતું. સાચું વચન અંતે કદી અપ્રિય નથી થતું.

सच्ची दुर्बलता बाहरी नहीं है अंतरकी ही है ।

जो दूसरा सब याद रखे और ईश्वरको भूले उसने कुछ याद नहीं किया है ।

અનાસક્તિની સાચી કસોટી ત્યારે થાય છે જયારે કોઈ કામને માટે આસક્તિનો પૂરો સંભવ પેદા થાય છે.

Accepting undesired service, which is not joyfully rendered, is a painful burden.

जब आदमी अंतर खली करता है तब ईश्वर वह खली जगह भरता है ।

To seek a favour is to barter away ones freedom.

जो मनुष्य इर्द गिर्दके वायुमंडलका गुलाम बनता है, वह मंदबुद्धि बनता है ।

नानक कहते हैं सुखकी लालसा सच्ची व्याधी है दुःख उसका उपचार है ।

जो मनुष्य अपने दुःखोको गाता है वह उसे चोगुना करता है ।

He who does not labour and yet eats, eats stolen food.

पुख्त वांचनसे शक्ति तो आती है लेकिन बिना ग्नानके सही स्वतंत्रता नहीँ मिलतीं

મહેનત કર્યા વગર જે ખાય છે,તે ચોરીનું અન્ન ખાય છે.

सादगी बनाने से नहीं बनती, स्वाभावमें होनी चाहीये ।

Purity is tested only when it is pitted against impurity.

Our faith should be like an ever-burning lamp which not only gives us light but also illuminates the surroundings.

रामनाम उसीको मदद देता है जो रामनाम लेने की शर्त[का] पालन करता है ।

उम्दा ख्याल खुशबू जैसा है ।

I say that he is the greatest artist who leads the best life.

When the ego dies, the soul awakes.

Knowing that everything has two sides, let us look at the bright side alone.

કોઈની મહેરબાની માગવી એટલે આપણી સ્વતંત્રતા વેચવી.

जो मनुष्य अपनेपर काबु नहीं रख सकता है वह दूसरोंपर कभी सच्चा काबु नहीँ रख सकता

Man has to do Gods work, but how is he to know what that is?

What distinguishes man from animals ? Comprehensive think­ing on this question will solve a lot of our problems.

Our greatest enemy is not the foreigner, nor anyone else. We ourselves, that is, our desires, are our enemies.

When we wipe the slate clean, we see Gods signature clearly on it.

अनासक्तिकि एक परीक्षा है कि मनुष्य राम नाम लेकर सोने के समय एक क्षणमें सो सकता है ।

અપરિગ્રહનો અર્થ એ છે કે આપણે એવી કોઈ વસ્તુનો સંગ્રહ ન કરવો, જેની આપણને આજે જરૂર નથી.

जब हम अपने मूलसे जूदा होते हैं तब मरते हैं, नहीं की आत्मासे शरीर जूदा होता है तब ।

आसक्तिसे किया हुआ शुद्ध काममें भी डावपेंच आते ही हैं ।

મન બે પ્રકારના હોય છે: એક નીચે લઈ જાય છે, બીજું ઉપર. એને આપણે બરાબર વિચાર કરી ઓળખી લેવાં જોઈએ.

आपखुदीमें सब मुसीबत भरी है ।

કામનાને ન સંતોષવી એ સારું છે. પણ શરૂ કર્યા પછી તેને રોકવી અસંભવિત નહીં તો મુશ્કેલ તો છે જ.

मूर्खको समजाना आसन है । अर्ध-दग्धको कौन समजा सकता है?

Like a ship without direction or destination, labour without an ideal is fruitless.

પવિત્રતાને બહારના રક્ષણની જરૂર જ નથી.

जैसे हम आदर्शके नजदीक पहोंचते हैं, ऐसे हम सच्चे बनते हैं

He alone can offer sacrifice who is pure, fearless and worthy.

सेवककी सच्ची बेंक आम जनता है जो बेंक कभी टूटती नहीं

Every moment I observe how man deceives himself.

जिने की मजे जीने की जंजाल छोड़ने में है

Perfection is only an ideal for man; it cannot be attained, for man is made imperfect.

The Ganga flows in mans heart, yet he does not bathe in it, and remains unwashed.

नंगोंको कपड़ा देकर उनकी नदामत क्या करना ? उनको काम दो जिससे वह निजी परिश्रमसे कपड़ोंके लिये धन पैदा करे

He who has neither peace nor determination, how can he have realization?

Life is unreal, death is real and certain. —Nanak

सब दे दो, सब ले लो ।

Economics which departs from or is opposed to ethics is no good and should be renounced.

धर्म मनुष्य जीवनमें ओतप्रोत बने तब ही वह धर्म माना जाय, वह वस्त्र जैसी वासु नहीं है ।

માણસની પ્રતિષ્ઠા તેના દિલમાં -હૃદય છે, નહીં કે તેના મગજમાં એટલે કે બુદ્ધિમાં.

जो ईश्वरको भूलता है वह अपने को भूलता है ।

Religion is no religion if it becomes mechanical.

त्याग ही सच्चा भोग है ।

The light of knowledge can never dawn on the proud.

Sweet are the fruits of patience.

बगैर समझके न कुछ करना न पढना ।

I would far rather that Hinduism died than that untouchability lived.

કંઠસ્થ જ્ઞાનની એટલી કિંમત છે જેટલી પોપટને રામનામની.

પોતાને ઓળખવાને માટે માણસે પોતામાંથી બહાર નીકળી તટસ્થ બનીને પોતાને જોવો જોઈએ.

मनुष्य मौतके मुँहमें पड़ा है । मौतका मुंह बंध पड़ने पर मरा हूआ कहा जाता है ।

Non-violence is the first article of my faith. It is also the last article of my creed.

To remember God and forget others is to see God even in them.

हम है क्योंकि ईश्वर है इसीसे हम देखते है कि मनुष्य मात्र, जीवमात्र है ईश्वर का अंश है

આપણો સૌથી મોટો દુશ્મન પરદેશી નથી, કે નથી કોઈ બીજું. આપણો શત્રુ આપણે પોતે જ એટલે આપણી વાસના જ છે.

On the other hand, modesty and humility nourish man and make for his growth.

विचारशून्य जीवन पशु जीवन जैसा है ।

A man without an ideal is like a ship without a rudder.

प्राण जाय वरु वचन न जाई ー तुलसीदास

One perfect man can dispel untruth even though the untruth­ful be legion.

One who thinks in terms of mine and thine cannot be free from attachment.

स्वार्थ हमेशा हमे चिंता ग्रस्त करता है ।

He who wishes to preserve his integrity must be prepared to lose all material possessions.

ताज्जुब तो यह है कि जानत हूए कि सच्चा सुख कहां है आदमी जूठके पीछे जीवन देता है ।

To surrender to force is a sign of unmanliness.

पवित्रता परदेमें नहीं रहती उसे रक्षा ईश्वरकी ही चाहिये

Verily, the land belongs to him who labours on it.

सुखमे सुख देखना दुःख है, दुःखमें से सच्चा सुख निकलता है ।

Only he is worthy to mete out punishment whose judgement is infallible. Who but God can be such?

Pride devours man completely. The truth of this can be realized by everyone every moment.

He who has God for his companion, why need he be sorrow­ful or anxious or look for another companion?

जब सब कुछ ईश्वरका है, तब उसको क्या अर्पण करें?

सच्चे भक्तके लिये कुछ भी अशक्य नहीं है

That being so, why is man happy or miserable?

जो विरोधीकी दयाकी अपेक्षा करती है सो अहिंसा नहीं है

Even nectar turns into poison if poison is added to it.

વિકારી વિચારો પણ બીમારીની નિશાની છે. એટલા માટે આપણે બધા વિકારી વિચારોથી દૂર રહેવું.

He who always treads only the path of Truth never stumbles.

A poet has said that a man without knowledge is like an animal. What is that knowledge?

ध्यानावस्थित होने से हम मंद नहीं होते हैं ।

जो ईश्वरको याद करता है वह दूसरा सब भूल सकता है ।

Man cannot worship God and at the same time despise his fellow-beings. The two are irreconcilable.

अमृत भी उसमें ज़हर पड़ने से ज़हर बन जाता है ।

શું મોત કોઈ પણ સંજોગોમાં અતિશય દુઃખમાંથી મુક્તિ નથી? જો છે, તો શોક શા માટે?

He whose eye says one thing, his tongue another, and his heart yet another, is a worthless fellow.

समुद्रमें कितना भी तुफान होता है तो भी समुद्र अपनी शांति नहीं छोडता है ।

राजा या रंक हरेक अपने धर्मका चौकीदार होता है । इसमें हर्ष क्या शोक कौन?

A man of knowledge attains peace only through renunciation.

मनुष्य जब एक नियम तोड़ता है तो दूसरे अपने आप तूट जाते हैं ।

जो मनुष्य यह मेरा और वह तेरा मानता है, वह अनासक्त नहीं हो सकता है

श्रद्धामें निराशाको कोई स्थान नहीं है ।

नानक कहते हैं ईश्वरका कानून है कि हम जगतमें एक कुटुंब हाउ और हरेक व्यक्तिको दूसरोंके लिये रहना है ।

मौनमें सर्व अर्थ सिद्धि है ऐसा अनुभव बड़ता जाता है ।

The nectar of Ramanama brings joy to the soul and rids the body of its ailments.

When the soul awakes, all sorrow vanishes.

જેણે પોતાપણું ખોયું તેણે બધું ખોયું.

मद्यपान मनुष्यको क्षण भर दीवाना बनाता है । मद उसे खा जाता और उसे पता भी नहीं होता है ।

Man finds himself by losing his Self.

अफवा[ह] सुनना नहीं, सुनना तो मानना नहीं ।

The world may call us weak but we must not weaken our ideals.

કૉન્ફ્યૂશિયસ કહે છે: સુવ્યવસ્થિત રાજ્યમાં ધનને પ્રગતિ નથી ગણતા. લોકોની અને તેમના આગેવાનોની પવિત્રતા એ જ રાષ્ટ્રનું સાચું ધન છે.

जैसे मुझे खाने पहन्नेका हक़ है उसी तरह मुझे अपना कम अपने ढ़ंगसे करने का हक्क है वही स्वराज है

When man smites, it is God who comes to our rescue.

When God cares, why should we be full of cares?

नानक कहते हैं आदमी जितना भोग भोगता है इतना ही दुःखी होता है ।

सब रखो, सब खोवो ।

बगैर सत्संगके आत्मा सूक जाती है ।

The human body is like a musical instrument. Any note that is desired can be struck on it.

He who loses patience, loses Truth as well as Non-violence.

क्रोधावेशमें आदमी अपना नुकसान करता है, उसका पुरावा [प्रमाण] रोज मिलता है ।

પ્રથમ કામ, પછી મળે તો કામ જેટલા દામ, આ થઇ પરમાત્માની સેવા. દામ પહેલાં માગો તો તે થઇ સેતાનની સેવા.

All activities that are born of one and the same seed merge into one another.

One person has God on his side; millions have Satan on theirs. Must, therefore, one fear the millions?

मनुष्य जीवन और पशु जीवनमे फरक क्या है इसका संपूर्ण विचार करने से हमारी काफी मुसीबतें हल होती है

शुद्ध विचारकी शक्ति वचनसे बहूत अधिक है ।

He who thinks of the suffering humanity, will not think of himself. Where has he the time?

આદર્શ એક વસ્તુ છે, તેનું પાલન એ જુદી જ વસ્તુ છે. લખ્યું : ૧૫-૪-૪૫

हम शरीरधारी होने के कारन परमात्माकि हस्तीकि कल्पना नहीं कर सकते हैं ।

જે માણસ કોઈનોયે બોજો હલકો કરે છે તે નકામો નથી.

हिंसक कार्यकी मर्यादा है और वह निष्फल हो सकता है अहिंसाकी मर्यादा है ही नहीं और कभी निष्फल नहीं जाती

वहम और सत्य साथ नहीं चल सकते हैं ।

In complete non-violence, there is complete absence of hatred.

जो जबरन गरीब है वह स्वेच्छासे गरीब नहीं बन सकता है

He who harps on his woes, multiplies them manifold.

रामनाम रूपी अमृत आत्माको आनन्द देता है, शरीरकी व्याधि दूर करता है ।

આટલું સમજીને આપણે જે વ્યાધિ આવે તે રામભરોસે રહીને વેઠી લઈએ અને આપણું જીવન આનંદમય બનાવીને ગુજારીએ તો કેવું સારું!

What is in the mind must come out, sooner or later.

I am a humble but very earnest seeker after truth.

વખત આવ્યે, બધાં વૃદ્ધ થાય છે. એક તૃષ્ણા હંમેશાં જુવાન રહે છે.

जो बहूत गिनती करता है, वह आत्म दर्शन नहीं कर सकता है ।

We must always listen to criticism of our faults and failings, never to our praises.

सत्य वचनकी शक्ति वहां तक जाती है कि मनुष्यको स्वार्थसे परमार्थमें ले जाती है ।

अगर सत्य किसीको बताना है तो अखुट धैर्य चाहीये ।

यह कितनी गलत बात है कि हम मैले रहें और दूसरोंको साफ रहने की सल्लाह दें ?

Deeds, like seeds, take their own time to fructify.

पर दुःखे उपकार करे तोये मन अभिमान न आणे रे अगर अंतर्यामी सब करवाता है तो अभिमान कैसे?

Let us think not of big things but of good things.

When our outer life gets the better of our inner life, the result is bound to be bad.

આ વસ્તુ નાનામોટા સૌને માટે છે એમ વિચારીને આપણે શીખીએ ને તે પ્રમાણે ચાલીએ, નહીં તો જીવતાં છતાં મૂએલા છીએ.

Man is where his mind is, not where his body is.

One mans cruelty is the measure of another mans gentleness.

The real service to the Bhils would be to make them fear­less and remove their despair.

Pure love removes all weariness.

Why fear death when the threat is ever present?

To have good thoughts is one thing; to act upon them is another.

Without selflessness, how can there be fearlessness?

પ્રાર્થના હૃદયથી કરવી જોઈએ, શબ્દોથી નહીં. હૃદય વગરના શબ્દો નાકમાં છે.

If there is a soul, then surely the Supreme Soul (God), too, exists.

Nanak says : If we obey the law of God, we then need no man-made laws.

નિયમ તૂટે એ કેવું જોખમકારક છે ! મુંબઈ આવ્યો ને રોજ લખવાનું છૂટી ગયું.

यह पीछेका बताता है की सबकी कूंजी सत्यकी आराधनामें है सत्यकी उपासनासे सब चीज मिलती है

મીરાંબાઈના જીવનમાંથી આપણે મોટી વાત એ શીખીએ છીએ કે તેણે ભગવાનને ખાતર સર્વસ્વનો ત્યાગ કર્યો - પતિનો સુધ્ધાં.

જેની આંખો ફૂટી ગઈ છે તે આંધળો નથી પણ જે પોતાનો દોષ કાઢે છે તે આંધળો છે.

जो नियमोंको जनता नहीं है और उसका पालन नहीं करता है वह लोक-सेवक हो ही नहीं सकता ।

ईश्वर सर्वत्र है, इसीलिये वह हमसे पत्थर, वृक्ष, जंतु, पक्षी, पशु इ[त्यादी] के मार्फत बोलता है ।

हरेक आदमीको अपना मूल ढुंढना चाहीये ।

When a man empties his heart, God enters it.

तुमारे जेबमें एक पैसा है वह कहांसे और कैसे आया है वह अपनेसे पूछो उस कहानी से बहुत सीखोंगे

જે માણસ પોતા પર કાબૂ નથી રાખી શકતો તે બીજા પર કદી સાચો કાબૂ નહીં રાખી શકે.

खुबीकी बात है कि हम बाहरकी बातके बारेमें बड़ा परिश्रम करते हैं, अंतरके लिये कुछ ख्याल तक नहीं ।

आदर्शका ध्यान करने से उसकी विशालता नहीं बढ़ती है लेकिन गहराई अवश्य बढ़ती है ।

There is not a single moment in life when man cannot serve.

जो तेरेमें ही हे, उसे बाहर कहां ढुंढता है?

Give all, gain all.

God and Satan cannot both occupy the throne of the heart.

रामकें लायक कम किये बिना रामनाम लेना फिजुल है ।

He who doubts the existence of God perishes.

Do not do anything do not read anything without under­standing.

It is more than severe punishment to compel a man to do something which he does not understand.

If you must be annoyed, why should it be at other peoples lapses, why not at your own?

If we do not forsake our ideal, the ideal will never forsake us.

[जो] धीरज खोता है वह सत्य खोता है अहिंसा खोता है ।

अपना दोष कबूल करना बड़ी मुसीबत है तो भी सिवाय इसके मैल निकलता नहीं ।

સેવકની સાચી બૅંકઆમજનતા છે, જે ક્યારેય દેવાળું કાઢતી નથી.

However lofty the ambition, even those considered the low­liest of creatures should come within its ambit.

જેમ પિંડમાં બ્રહ્માંડ છે તેમ ગામડામાં હિંદુસ્તાન છે.

રાઈ જેટલો નાનો દોષ છુપાવવાથી પહાડ જેટલો મોટો બની જાય છે. પણ જાહેર કરી દેવાથી તે નાબૂદ થઈ જાય છે.

If you die in jail, I shall worship you like a goddess.

Selfishness and fear must go if one is to realize God.

बोलना या नहीं ऐसा संशय है तब मौन ही बोलने का स्थान लेता है ।

सब अपने समयपर वृध्द होते है एक तृष्णा हमेशा युवा ही रहती है

अनासक्तको अपना कुछ नहीं हो सकता है

Inner strength grows by prayer.

જેવી રીતે મને ખાવાપીવાનો હક છે તેવી જ રીતે મારું કામ મારી રીતે કરવાનો હક છે. આ જ સ્વરાજ છે.

सब हमें भले ढीले कहें, हम आदर्शको ढीला न करें ।

He who knows no rules and follows none just cannot be a servant of the people.

દુઃખના સમયમાં જે ભગવાનનાં દર્શન કરે છે, તેને કોઈ દર લાગતો નથી.

जब बुद्धि और श्रद्धाके बिचमें भेद है तब श्रद्धाको मान देना अच्छा है ।

He who loses patience, loses Truth as well as Non-violence.

दोष कबूल करने से ही दोष नहीं मिटता, दोष मिटाने के लिये जो शक्य है वह करना भी चाहीये ।

સાચું સુખ બહારથી નથી મળતું, અંતરમાંથી જ મળે છે.

તમારા ગજવામાં જેપૈસો છે, તે ક્યાંથી અને કેવો તીરે આયો, તે પોતાની જાતને પૂછો. આ ઘટનાથી ઘણું શીખી શકશો.

How can one claim to be human if he acts like a beast?

हमारी गँदगी हमने जब [तक] नहीं नीकाली है तबतक प्रार्थना करने का हमें कुछ हक़ है क्या?

આદર્શ વગરની મહેનત નિષ્ફળ છે, જેમ દિશા અથવા બંદર વગરનું વહાણ નિષ્ફળ ફર્યા કરે છે.

बगैर निस्वार्थताके निर्भयता कैसी?

અસંગત એવી મોટી વસ્તુ નાની લાગે છે અને નાનામાં નાની સુસંગત વસ્તુનું સ્થાન મોટી વસ્તુ જેટલું જ છે.

અનાસક્તિની સાથે અનિયમિતતાનો મેલ ક્યારેય બેસતો નથી.

I could not be leading a religious life unless I identified myself with the whole of mankind.

કૃત્રિમ નહીં પણ સ્વાભાવિક હાસ્ય ભવ્ય ભાષણ છે અને ભાષણથી વધુ અસર કરે છે.

सही चीजके पीछे वक्त देना हमको खटकता है, निक्कमीके खुवार होते है और खुश होते हैं?

Faith makes the ship move.

इसलिये सत्याग्रही कभी अधिकार ढुंढ़ेगा नहीं अधिकार उसे ढुंढ लेगा ।

There can be no safety for us save in the lap of God.

Non-violence in its dynamic condition means? the putting of one's whole soul against the will of the tyrant.

एक संपूर्ण पुरुष असत्यको दूर कर सकता है, भले असत्य कहने वाले अनेक हो

जब जगत् हमें गिराता है, तब ईश्वर हमारा बेली होता है ।

જિંદગી જો પ્રાણીસેવા માટે અને ઈશ્વરને ઓળખવા માટે હોય તો એને પવિત્ર રાખવી અને સંયમી રાખવી એ આપણી ફરજ છે.

आग्रह सत् होता है असत् भी-असत्से नहीं छूटता, सत् को नहीं छुता ।

જે વિરોધી પાસે દયાની અપેક્ષા રાખે, તે અહિંસા નથી.

ट्रेनको चलाने वाली शक्ति सीटी नहीं है, लेकिन बाफमें रही युक्त शक्ति है ।

जो मनुष्य एक वस्तु दिलसे मानता है वह सर्वथा अनुचित है तो भी उसकी दृष्टिसे सही है ।

रोगग्रस्त शरीर सही बन सकता है, रोगग्रस्त मन नहीं ।

Sacrifice which causes pain is no sacrifice at all. True sacrifice is joy-giving and uplifting.

When everything belongs to God what shall we offer to Him?

ત્યાજ્ય વસ્તુ જો મફત મળે તોપણ ન લેવી તે કર્તવ્ય છે.

ખુશ કરવા તો ખુદને, ખુશામત કરવી તોયે તેની, તો આપણે બધી ઝંઝટ અને ચિંતાથી મુક્ત થઈ જઈશું.

To see nothing but faults of others is even meaner than praising ones own virtues.

कहा जाता है भूखका दुःख बड़ा है हम है हम अगर इनसान रहना चाहे तो उस दुःखको भी भूलें ।

संपूर्णता मनुष्यके लिये आदर्श ही है, शक्य नहीं है क्योंकि मनुष्य अपूर्ण ही बना है ।

जब हमारे हृदयमें ईश्वरका वास हो जा[ता] है, हम न ख़राब विचार कर सकते [हैं], न खराब काम ।

Not contrived but genuine laughter is true eloquence, and more effective than speech.

जमीनका मालिक तो वही है जो उसपर महेनत करता है

जो शरीर श्रम कर सकते हैं उनके लिये सदाव्रत खोलना पाप है उनके लिये कम पैदा करना पुण्य है

સીધો રસ્તો જેવો સરળ છે તેવો જ કઠણ છે. એવું જો ન હોત તો બધા જ સીધો રસ્તો લેત.

He who is the dust of everybodys feet is near to God.

જે વસ્તુને વિષે ચિંત્વન થઈ શકે એમ નથી, તેને વિષે તર્કવિતર્ક કરવા એ ફોગટ નહીં તો બીજું શું?

हमारी स्थितिके कर्ता हम ही हैं ।

श्रद्धा ही जिंदगीका सूरज है ।

By donning the garb of religion, vice does not become virtue nor does a wrong cease to be wrong.

There is no sin like untruth, even as a million berries heaped together cannot equal a mountain. —Tulsidas

What is big or small in sin? Sin is sin. To believe otherwise is self-deception.

Just as the universe is contained in the self, so is India con­tained in the villages.

जब मनुष्य अपनेको पहचानता है, तब मुक्त है ।

बगैर विचारके विचार मत करो, मत बोलो, मत लिखो, और विचार करो । इससे कितना समय बच सकता है ।

Non-violence, truth, etc., are self-luminous. They cannot be genuine otherwise.

He is lost who is possessed by carnal desire.

जैसे बीजको फल देने में अपनी मुद्दत चाहीये, ऐसे ही कार्यके लिये है ।

God is our refuge and strength, a very present help in trouble. Psalms, XLVI. 1.

The way to know what Gods work is is heartfelt prayer and corresponding action.

श्रध्धासे मनुष्य पहाड़ोंको उलुंघन करता है ।

It appears that man cannot escape the snare of exaggeration.

By education I mean an all-round drawing out of the best in child and man-body, mind and spirit.

भगवानसे शरणमें जो सुख रहता है इसका वर्णन कौन कर सकता है?

When all forsake you, God shall still be with you.

Religion is that which comprehends all. In other words, religion permeates life in all its aspects and at all times.

Faith is that which remains unshaken even in the face of advessity.

He who is truly clean within, cannot remain unclean without.

तुझे क्या, लोग तेरी निंदा करें या स्तुति! जो धर्म समझ वही किया करे

अज्ञान छुपाने से बढ़ता है । अज्ञान बताने से आशा कि जाय कि वह कभी न कभी कम होगा ।

It is as difficult to make the impossible possible, as it is easy to make the possible impossible.

Everyone grows old with the passage of time; desire alone remains ever youthful.

सिवाय ईश्वरकि गोदके हमें और कहीं सलामती हो ही नहीं सकती ।

Trust ye in the Lord for ever: for in the Lord Jehovah is everlasting strength. Isaiah, XXVI. 4.

One is a servant of him for whom one works, not to whom one pays only lip service.

We are no better than any other—this thought is full of truth and humility.

अपनेको पहचानने के लिये मनुष्यको अपनेसे बाहर निकलकर तटस्थ बनकर अपने को देखना है

जबतक शरीर, मन और आत्माके बिचमें मेल नहीं होता है कुछ भी कम सीधा नहीं बनता है ।

जब आपको मनुष्य खोता है, तब ही आपको पाता है ।

समुंदरमें पड़ीं हूई मछी अगर समंदरको पहचान सकती है तो संसारमें पड़ा हूआ प्राणी संसारको पहचान सकता है ।

सच्चा कार्य कभी निक्कमा नहीं होता, सच्चा वचन अंतमे कभी अप्रिय नहीं होता

बुखारका कारण बदहजमी इ[त्यादी] ही नहीं है । क्रोध करने से भी बुखार आ सकता है ।

बगैर आदर्शकि मेहनत निष्फल है, जैसे बगैर दिशा या बदर [बंदर] का जहाज निष्फल घूमता है ।

Living with God there are no difficulties.

He who is afraid of peoples censure will never be able to do anything worth while.

अकेलेपनमें जो लाभ है वह अनुभवसे ही सिद्ध हो सकता है ।

मनुष्य अपनेको कैसे धोखा देता है, इसको मैं प्रतिक्षण पाटा हूं ।

A life without thought is like that of a beast.

जो ईश्वरके सन्मुख है वह बोलता नहीं, बोल सकता नहीं ।

ज्ञानी पुरुष त्यागसे ही शांति पाता है ।

શરીરને બચાવવા માટે ઘણો ઉદ્યમ કરું છું, આત્માને ઓળખાવા એટલો કરું છું ખરો ?

क्या बात है कि आदमी सच कहने से और करने से डरता हैं, झूटसे नहीं?

शुद्ध विचार ऐसी सूक्ष्म वस्तु है और इतनी वेगवान वस्तु है कि व्यापक बन जाती है ।

જે જબરદસ્તીથી ગરીબ બન્યો છે તે સ્વેચ્છાએ ગરીબ બની હ્સકતો નથી.

Pure thought is so subtle and yet so powerful a thing that it becomes all-pervading.

निराश[] आदमीको खाती है ।

It is well not to yield to desire. Once we give in restraint becomes difficult if not impossible.

मनुष्य नियमबध्ध रहता है, उससे ही उसे जो संतोष मिलता है वही उसका स्वास्थ्य और आयु बड़ाता है ।

When a man sleeps under the sky, who can rob him?

अपनी एब हमेशा सुनें, अपनी स्तुती कभी न सुनें ।

I realized that the true function of a lawyer was to unite parties riven asunder.

झूठ आत्माको खा जाता है, सत्य आत्माको पुष्ट करता है ।

જિંદગી ગુલાબ જેવી મનાય છે. જીંદગીમાં પણ કાંટા હોય છે માટે.

The first service is latrine-cleaning.

મનુષ્યજીવન અને પશુજીવનમાં ફરક શો ? એનો પૂરેપૂરો વિચાર કરવાથી આપણી ઘણી મુશ્કેલીઓનો નિવેડો આવી જાય છે.

श्रद्धासे जहाज चलती है ।

જે ત્યાગ દિલથી નથી થતો, તે કાયમ નથી રહેતો.

जो किसीकी गुलामी करना नहीं चाहता है उसे ईश्वरकी गुलामी करना है

This office-holding is either a step towards greater prestige or its total loss.

એક માણસે આજે આવીને કહ્યું : જો હું સાચી સેવા ન કરું તો જીવવામાં મને કશો રસ નથી.

To gain immortality through divine endowment is not a big thing. To fulfil our obligations in daily life is.

Fear vanishes only with the annihilation of the ego.

આદમકો ખુદા મત કહો, આદમ ખુદા નહીં ; લેકિન ખુદાકે નૂરસે આદમ જુદા નહીં.

जब ऐसी स्थिति है, तो नाचना क्या, अभिमान क्या?

A word uttered from a pure heart goes never vain.

In fact there should be harmony in life. The melody will pervade all activities and behaviour.

अहंभाव मिटने से ही बीक (डर) मिटती है ।

हम बड़ी बातोंको न सोचें, अच्छी सोचें ।

अल्प या महादोष करना ख़राब है लेकिन उसे छिपाना और ख़राब है ।

It is easy to instruct an uneducated person, but who can carry understanding to a man of little learning?

जब हम अपना ही ख्याल करते हैं तब दूसरोंका ख्याल करने से वह छुटता है ।

हमारा सबसे बड़ा शत्रु विदेशी नहीं है, न कोई दूसरा हमारा शत्रु हम ही है अर्थात हमारी बासना

त्याज्य वस्तु मुफ्त मिले तो भी न लेना कर्तव्य है

जो धर्म इस लोककी बातको छोडता है और परलोककी ही बात करता है वह धर्म नहि हो सकता है

Alcohol maddens a man for the moment, but pride devours him completely and he is not even conscious of it!

जो समय बचाना चाहता है वह अनावश्यक बात एक भी नहीं करेगा ।

માણસને જયારે અથાતીત વસ્તુ મળે છે ત્યારે તેના આનંદનો પાર નથી રહેતો.

જે શ્રદ્ધા ક્યારેય બુઝાતી નથી, પણ વધતી રહે છે, તે અનુભવ બને છે.

પવિત્રતા પડદામાં નથી રહેતી. તેને તો ઈશ્વરની જ રક્ષા જોઈએ.

He who has everything but God on his side, has nothing.

आत्मारूपी सही धनको पहचानना न उसकी रक्षा करता है वह और किस चीजकि रक्षा क्र सकता है?

जिंदगी गुलाबके समान मनाई जाती है । जिंदगीमें भी कांटा भरा है, इसलिये ।

Even one word, if true, is enough. Untrue words, however many, are worth nothing.

Not to do evil is the only true law of life, says Guru Teg Bahadur.

Faith is put to the test when the situation is most difficult.

સાચા ભક્તને માટે કશું પણ અશક્ય નથી.

Nothing turns out right so long as there is no harmony between body, mind and soul.

भोगको मनुष्य नही भुगतता है लेकिन भोग मनुष्यको भुगतता है अर्थात खा जाता है

रोज मरने से बेहतर है कि एक ही दफा मरना ।

मरो और तरो ।

When God is enshrined in our hearts, we cannot harbour evil thoughts or do evil deeds.

श्रध्दाकी परीक्षा सबसे कठिन अवसरपर होती है

अनास्क्तको अखूट [अटूट] धीरज होनी चाहिये

एक चोरी है, एक चोरीमें मदद करता है, एक चोरीका इरादा करता है । तीनों चोर हों ।

जिसके साथ सब कुछ है लेकिन ईश्वर नहीं उसके पास कुछ नहीं ।

कंठस्थ ज्ञानकी इतनी किम्मत है जितनी तोताके रामनामकी ।

जिसे न शांति है, न निश्चय, उसे ज्ञान कहांसे?

Simplicity cannot be affected, it should be ingrained in ones nature.

I could not live for a single second without religion.

सिवाय मनकी स्थिरताके दर्शन हो ही नहीं सकता है ।

Many things are wrought by patience, even as they are spoilt by impatience.

मूलको छोड़कर जो डाल खोजता है, वह भटकता है ।

જે માણસ સૌની ચરણરજ હોય છે તે ઈશ્વરની નજીક છે.

Says Nanak again : Whatever you give away is yours; what­ever you keep is not yours.

એકાંતની ખૂબી જેણે જાણીજોઈને એનું સેવન કર્યું છે તે જ જાણે છે.

It is possible to endure a diseased body, but not a diseased mind.

Rather perish than break the pledged word. —Tulsidas

It follows from the foregoing that we would be thereby adding that much time to our span of life.

बात यह है कि जीवन संगीतमय होना चाहिये, तब हलन-चलन इ[त्यादी] सब वर्तनमें माधुर्य ही होगा ।

શારીરિક દુર્બળતા સાચી દુર્બળતા નથી. મનની દુર્બળતા જ સાચી દુર્બળતા છે.

શુદ્ધ હૃદયમાંથી નીકળેલું વચન કદી નિષ્ફળ નથી થતું.

Religion does not consist in eating this food or eschewing that but only in the realization of God within oneself.

Beauty lies not in the complexion but in Truth alone.

खुश करना तो खुदाको, खुशामत करना तो भी उन्हींकि, यो हम सब चिंता और झंनझंटसे छुट जाते हैं ।

અનાસક્તિની પરાકાષ્ઠા ગીતા ની મુક્તિ છે. અને તે જ અર્થ આપણે ઇશોપનિષદના પહેલા મંત્રમાં જોવા પામીએ છીએ.

If the courage to endure everything with goodwill is lack­ing, goodwill becomes a lame virtue.

Only experience makes us realize how hard it is to attain the state of non-attachment.

धर्म पालनमें से जो अधिकार निकलता है वही स्थिर रहता है

सौंदर्य चेहरेके रंगमें नहीं है लेकिन सत्यमें ही है

What matters to you the worlds praise or censure? Do what you think is your duty.

A person without attachment should under no circumstances give way to anger.

रामनाम रस पीना है तो काम, क्रोधादि निकालना चाहीये ।

Opposition makes the man.

जो श्रध्दा कभी बुझती नहीं है मगर बढ़ती है वह अनुभवका रूप लेती है

कच्चा धान फेंकने लायक है । [ऐसे] ही क्स्च्चे कामका [को] समझाना ।

If God so desires it, I may have to become a helpless witness to the undoing of my dream.

આઈઝાયા ૪૧-૧૦માં કહે છે : ડરો નહીં, કેમ કે પરમાત્મા તમારી પાસે જ છે.

Physical weakness is not the real weakness. Weakness of the mind alone is the real weakness.

ભૂલ કબૂલ કરવી તે સાવરણો વાપરવા જેવું છે. સાવરણો ગંદકી સાફ કરે છે, ભૂલનો સ્વીકાર બહુ ખપમાં આવે છે.

जो मजदुरी नहीं करता लेकिन खता है वह चोरीका अन्न खाता है

जो मनुष्य क्रोधका कारण मिलते हुए भी क्रोध नहीं करता है उसीने ही क्रोधपर जय पाया है ।

અનાસક્ત વ્યક્તિમાં અખૂટ ધીરજ હોવી જોઈએ.

A right cause never fails; A true word never hurts in the end.

No man is worthless who lightens anyones burden even the least bit.

हम किसीसे भी बहतर नहीं हैं-इस विचारमें सत्य भरा है, नम्रता है ।

Fewer people die from disease than from fear of disease.

આજકાલ બાઈબલના ફકરા વાંચું છું. આજે આ જોવામાં આવ્યું : શ્રદ્ધાપૂર્વક જે કાંઈ માગશે તે તમને મળશે. (મેથ્યુ ૨૧-૨૨)

એક સંપૂર્ણ પુરુષ અસત્યને દૂર કરી શકે છે, પછી ભલે ને અસત્ય કહેવાવાળા અનેક જણ હોય.

अशक्यको शक्य बनाना जितना सरल है इतना ही मुश्केल अशक्यको शक्य बनाना है ।

Confession of error works like a broom. The broom sweeps away filth; confession does no less.

There can be no perception without steadfastness of mind.

[Ramanama] is the only unfailing remedy for mans three­fold ills.

જે દુઃખી જનોનો જ વિચાર કરે છે તે પોતાનો વિચાર નહીં કરે. તેને એટલો સમય ક્યાંથી હોય ?

अनासक्तिके साथ अनियमितताका मेल कभी नहीं जमता है

It is easier to cross the ocean between countries than to span the gulf between individuals or people.

જિંદગી મજા કરવા માટે નથી પણ કિરતારને ઓળખવા માટે અને જગતની સેવાને માટે છે.

आत्माका दर्शन जितना होता है इतना ही मनुष्य आगे बढ़ता है ।

When there is both inner and outer cleanliness, it approaches godliness.

शुभ वस्तु आदमी मनसे नहीं छोडता है, लेकिन मित्रोंके खातर छोडता है तब योग्य या योग्य?

कविने कहा है कि विद्या रहित मनुष्य पशु समान है । यह विद्या कौन सी?

जो ईश्वरकी हस्तिके बारेमें शंका करता है उसका नाश होता है ।

भक्त भगवानमें लींन होता है

शारीरिक दुर्बलता सच्ची दुर्बलता नहीं, मनकी दुर्बलता ही सच्ची दुर्बलता है

ईश्वरको तारणहार कहकर अपने आलस्यको बढ़ाते हैं तो गुनाह करते हैं ।

I strive hard to preserve my physical body. Do I take the same pains to know my soul?

दो विरोधि वस्तु हम साथ-साथ नहीं कर सकते हैं, न जम ऐसे सोच सकते हैं ।

The greater mans realization of the Self, the greater his progress.

When attachment is present, the performance of even a pure deed involves manipulation.

I believe that there is no prayer without fasting and there is no real fast without prayer.

ताजुब है कि आदमी बहोत दफा नहीं जनता है कि दुश्मन कौन और दोस्त कौन?

What greater meanness can there be than to seek out our good points and praise them to others?

अगर ध्यानसे देखें तो पृथ्वीपर स्वर्ग छाया हूआ है, आकाशमें नहीं ।

परमेश्वर विश्वास रखना सबसे आसान होना चाहिये, लेकिन सबसे कठिन वही दीखता है ।

To mistake selfishness for selflessness is like mistaking a jackal for a lion.

अगर आदर्शको कभी न छोड़ा जाय तो आदर्श हमें कभी नहीं छोड़ेगा ।

થોડું જૂઠ પણ મનુષ્યનો નાશ કરે છે, જેમ ઝેરનું ટીપું દૂધનો.

Supposing God is on the side of both, then who should fear whom?

જે વ્યક્તિ શરીરશ્રમ કરી શકે છે તેને માટે સદાવ્રત ખોલવું એ પાપ છે. તેમને કામ આપવું એ પુણ્ય છે.

जो आदमी रातको दिन बनाता है वह अनासक्त कैसे?

The conduct of a few Indians was the measure of that of the millions of their fellow-countrymen.

Man dies when he cuts himself off from the source of his being, not when the soul leaves the body.

कलके वचनका नतीजा यह होता है कि अपने आयुष्यमें इतनी वृद्धि करता है ।

जब आदमी अपना कम नहीं कर पाटा है क्यों व्याकुल बनता है?

જેમને રોટલો ન મળવાથી મારવાનું મન થાય છે, તેમને તો રોટલામાં જ ભગવાન દેખાશે.

He who in his distress turns to God is not troubled by any fear.

अवगुण अंधेरेमें फलता है, प्रकाशमें गैब [गायब] हो जाता है ।

मनुष्यकी प्रतिष्ठाउसके दिलमें-ह्रदयमें है, नहि की उसके मस्तिष्कमें यानि बुध्दिमें

In egotism lies all trouble.

The greatness of a person lies in his heart, not in his head, that is, intellect.

Whatever the crisis, the fire of love will overcome it.

व्यवहारमें जो काम न दे वह धर्म कैसे हो सकता है?

In order to know himself, man must come out of his shell and view himself dispassionately.

How shall we please God, how praise Him? By serving His creature—man.

Irregularity never goes well with non-attachment.

He who looks for faults in others cannot see his own.

सत्याग्रही कहलाने से मनुष्य सत्याग्रही नहीं बनता है । शुद्ध सत्यका पालन करने से ही मनुष्य सत्याग्रही बनता है ।

विभूतिके कारण अमर होना बड़ी बात नहीं है ।जो रोजके कार्यमें अपना धर्म पूरा बजाता है वह विशेष है ।

In the code of the Satyagrahi there is no such thing as surrender to brute force.

Despair corrodes man.

It is not man that enjoys pleasures; it is pleasures that enjoy man, which is to say they consume him.

धर्म वह है जो सब धारण करता है यानि सब हिस्सेमें सब समय जीवनमे ओतप्रोत है

He who has divine endowment in him becomes thereby immortal.

When ‘I and when God? In determining this lies the test of wisdom.

अभिमान मनुष्यको खा जाता है । उसका समर्थन प्रतिक्षण हरेक आदमीको होता है ।

Slipshod work is like half-baked bread, fit only to be thrown away.

वही जिंदा है जिसके हृदयमें राम रहता है ऐसा जानता है ।

मैं कब और ईश्वर कब? उसका निश्चय करने में ज्ञानकी परीक्षा है ।

I decline to be slave to precedents or practice I cannot understand or defend on a moral basis.

जिसके साथ ईश्वर है उसके साथ सब है ।

Every minute that runs to waste is irrecoverable. Yet, know­ing this, how much time we waste!

करना है ईश्वरका कम लेकिन वह हम कैसे जाने ।

शुभ विचार करना एक बात है, अमल करना अलग बात है ।

जो अपनेको नहीं पहचानता है वह नष्ट होता है ।

The way of peace is open to her. Her freedom is assured if she has patience.

ઉતાવળા સો બાવરા ધીરા સો ગંભીર. - એ કહેવતનું સત્ય ક્ષણે ક્ષણે જોવામાં આવે છે.

प्रतिक्षण अनुभव होता है कि समताके फल मीठे होते हैं ।

If the nature is evil, it needs not repression but casting out.

विरोध आदमीको बनाता है ।

जीवनकी सफलताका सही निशान है कि मनुष्य कोमल बनता जाता है और पिढ ।

ભૂતકાળ આપણો છે, આપણે ભૂતકાળનાં નથી. આપણે વર્તમાન છીએ અને ભવિષ્યને બનાવવાવાળાં છીએ, ભવિષ્યનાં નહીં.

नानक कहते हैं मनुष्य औरतमें है और और्टर मनुष्यमें है । तो भी जगत में व्यभिचार क्यों चलता है?

भीतरका सौन्द्र्यदेखो तो बाहरका फीका लगेगा ।

जैसे पिण्डमें ब्रह्मांड है ऐसे देहातमें हिंदुस्तान है ।

A calculating mind cannot attain self-realization.

Silence inspired by fear is no silence.

Outward peace is useless without inner peace.

जो मनुष्य कभी निराश नहीं होता है, वही सरदारी क्र सकता है ।

If all become teachers, who will be the pupils? So let us all be pupils.

अगर भीतरी बत्ती जले तो सरे जगतको प्रकाश देती है ।

जब तक हमें भीतरसे रौशनी मिलती है हम कुछ सही नहीं कर पाते है ।

भूल कबूल करना झाडूके समान है झाडू गंदकी साफ करता है, भूल का स्वीकार कम काम नहीं देता

हम सत्संग ढुंढते हैं क्योंकि हमारी आत्माके लिये वही खुराक है ।

We are all mad. Which of us shall call whom mad?

How strange that a man very often does not know who is a friend and who is a foe!

अपने गुण आप देखे और उसकी स्तुती दूसरोंसे करे उससे बड़के [बढ़कर] नीचता कैसी होगी?

जिस तालीमका असर हमारे चरित्रपर नहीं होता है वह कुछ कामकी नहीं है

अगर लोग हमको स्वप्नाव्स्थित समजें तो क्या हूआ?

The common people are a devoted workers real bank, and this bank never fails.

How wrong it is to ask others to be clean when we ourselves remain unclean!

मनुष्य वहां है जिघर उसका मन है, नहिं कि वहां जिघर उसका देह है

कृत्रिम नहीं, लेकिन स्वाभाविक हास्य भव्य भाषण है और भाषणसे ज्यादा कम देता है ।

If one man can become perfect, it is but fair to assume that all can become so.

શું કરવું તે માણસ જાણે છે, પણ જાણે છે તે કરતો નથી. તેનું શું કારણ ?

અનાસક્ત વ્યક્તિને ક્યારેય ગુસ્સો આવવો નહીં જોઈએ.

ઈર્ષ્યા કરનારને ખાઈ જાય છે. જેની તે ઈર્ષ્યા કરે છે તેને કંઈ થતું નથી, કદાચ તે જાણતો પણ નથી.

He who thinks, speaks and acts with God as his witness, will never feel ashamed of doing the right thing.

जिसको रोटी न मिलने से मरना है उसे तो ईश्वर रोटीमें ही देखने में आवेगा

કહેવાય છે કે ઘર બાળીને તીર્થ ન થાય પણ સાચું તો એ છે કે ઘર બાળીને જ તીર્થ થાય છે.

If you see inner beauty, the outer will seem dull.

આમ હોવા છતાં માણસ સુખીદુઃખી શા માટે થાય છે ?

An ideal is one thing; living up to it is quite another.

જે શિક્ષણની અસર આપણા ચારિત્ર્ય પર નથી પડતી, તે શિક્ષણ નકામું છે.

To destroy something is easy. To build requires great skill and care.

श्रद्धा उसका नाम है जो विरुद्ध निशानी होते हूए अचलित रहती है ।

अनासक्तिका एक लक्षण यह है : अनासक्तका कोई कार्य दिनके अंतमे बाकी नहीं रहता

When a man has lost patience, he should resort to silence, and speak only when he has calmed down.

In the darkest hour of my trial, that one name has saved me.

નિર્દોષ અને સ્વપ્ન વગરની નિંદ્રા સમાધિ છે, યોગ છે, અનાસક્ત કર્મ છે. (વિનોબાના પત્રના આધારે)

अतिशयोक्तिकी जालमें से आदमी छुट नहीं सकता है ऐसा प्रतीत होता है ।

It is sin to regard anyone as helpless who has God for his support.

If we are late for a train, we miss it. What if we are late for prayer?

Nanak says : God dwells in every human heart, and so every heart is a temple of God.

સાચું કહીએ તો ડર એક જ વાતનો હોવો જોઈએ. અને તે ગંદું અથવા જૂઠું કરવાનો.

માણસની શાંતિની કસોટી સમાજમાં જ થાય, હિમાલયની ટોચ પર નહીં.

हार्दिक श्रद्धा और श्रद्धाकी इच्छामें बड़ा अंतर है । यह नहीं जानने से आदमी धोकेमें पड़ता है ।

जब मनुष्य आकाशके नीचे सोता है तो उसे कौन लूट सकेगा?

किसी औरकी गुलामीसे दहशत और स्वार्थकी गुलामी बदतर है ।

Faith is the sun of life.

जो त्याग दिलसे नहीं होता है वह स्थिर नहीं रहता है

जिंदगी मजा करने के लिये नहीं है लेकिन किर्तारको पहचानने के लिये और जगत्की सेवाके लिये है ।

ईश्वरको याद करना दूसरोंको भूलना अर्थात् दूसरोंमें ईश्वरको देखना ।

Mere confession of a wrong does not erase it. Whatever is possible must be done to undo the wrong.

जब आकाश तेरेमें भरा है और ईश्वर तो उसमें है हि, तो तुझे और क्या चाहिये?

The nearer we approach our ideal, the more truthful we become.

जब हम कुछ भी देते हैं, तो हमारेमें जो सच्चा [है] वही दें ।

Man rests in the jaws of Death. He is said to be dead when the jaws close.

જે મનુષ્ય પોતાપણાની રક્ષા કરવા માગે છે, તેણે બધી જ આર્થિક વસ્તુ ખોવાની તૈયારી રાખવાની છે.

જે ધર્મ આ લોકની વાત સિવાય પરલોકની જ વાત કરે છે, તેને ધર્મ ન કહી શકાય.

Renunciation which does not spring from the heart cannot be abiding.

The power of a true word is such that it leads one from selfishness to selflessness.

The hasty are ruffled; the slow and steady have composure.One sees the truth of this every moment.

स्वाभाव अगर बुरा है तो उसे दबाना नहीं पर उसे फेंक देना ।

Whenever I see an erring man, I say to myself I have also erred.

It may be possible to gild pure gold, but who can make his mother more beautiful?

अनासक्ति कितनी कठिन है अनुभवसे ही पता चलता है ।

जो जीना नहीं जानता है वह मरना कैसे जाने?

Slavery to the environment dulls a mans mind.

We have no existence outside and apart from God.

Every man should seek for the Source of his being.

जो जीवनके सुरमें चलता है उसे कभी थकान नहीं होगी ।

हमारे हृदयकी गद्दीपर खुदा बैठे और शैतान भी, नहीं हो सकता ।

He alone who truly serves is a good householder. He goes on giving without expectation of return.

अगर तू ईश्वरके सामने खड़ा होना चाहता है, तो अहंकारका जामा उतारकर जा ।

जिसको ईश्वरकि हस्तिके लिये शंका है उसे अपनी हस्तिके लिये [भी] शंका होनी चाहिये?

વગર જરૂરે હાજતો વધારવી એ પાપ જેવું લાગે છે.

Such being the case, where is the sense in making merry or becoming arrogant?

शुद्ध ह्रदयसे निकला हुआ वचन कभी निष्फल नहीं होता

સત્યના દર્શન માટે સંતોના ચરિત્ર વાંચવા અને તેનું મનન કરવું જરૂરી છે.

He who lacks peace and firmness cannot realize God.

How can he who does not know the art of living know the art of dying?

जैसे अनुभव लेता हूं, पाता हूं कि आदमी अपने-आप अपने सुख दुःख का कारण है

त्रिविध ताप मिटाने वाली दवा मात्र रामबाण [रामनाम] है ।

Only he can be a leader who never loses hope.

Do or Die.

हमें बुद्धि है और इससे प्रे अन्तर्नाद है । दोनोंकी अपनी-अपनी जगह जरुरत है ।

કોઈ પણ કામ કરીને જયારે મનુષ્ય દુઃખ મને છે, તો સમજવું કે તે જ્ઞાનપૂર્વક નથી કરતો પૂરતું મજબૂરીથી કરે છે.

दुःखके समय जो भगवानका दर्शन करता है, उसे कोई भय नहीं लगता है

Mans capacity for self-deception is amazing.

हिंसा दुर्बलका शस्त्र है अहिंसा सबलका

He who forgets God, forgets himself.

इससे उलटा निरभिमान अथवा नम्रता आदमीको पोषण देता है, और बड़ाता है ।

We cannot act or even think, in two opposite ways at the same time.

જે મનુષ્ય આ મારું અને આ તારુંમાં મને છે, તે અનાસક્ત નથી થઈ શકતો.

ભક્ત ભગવાનમાં લીન હોય છે.

To retaliate against the relatives of the co-religionists of the wrong-doer is a cowardly act.

He who wants to please all, will please none.

मेरे धंदेके बारेमें मैं क्यों किसीपर निर्भर हूं?

पवित्रता बाहरकी रक्षा मांगती ही नहीं है

पवित्रताकी परीक्षा तब होती है जब अपवित्रतासे घर्षण होता है ।

To be guilty of a lapse, small or big, is certainly bad; but to hide it is even worse.

What seems impossible is not always really so.

શ્રદ્ધાની પરીક્ષા અત્યંત મુશ્કેલીના સમયે થાય છે.

Life becomes perpetually renewed every day. This knowledge should be helpful in uplifting us.

सत्याग्रही वही हो सकता है जो जीने की और मरने की कला जानता है ।

When the inner lamp burns, it illumines the whole world.

સર્વને ધારણ કરે તે ધર્મ, એટલે કે ધર્મ દરેક અવસ્થામાં ને દરેક સમયે જીવનમાં ઓતપ્રોત છે.

If the inside is clean, the outside is bound to be so.

जैसे टीपे-टीपे सरोवर भरता है, ऐसे ही एक-एक मिनटकी हार्दिक प्रार्थना भी आत्माका कल्याण करती है ।

When a mans mind is filled with the Light of Heaven, all obstacles in his path vanish.

मनका मैल शरीरके मैलसे भयंकर है लेकिन शरीरका मैल भीतरी मैलकी निशानी होती है ।

યથાશક્તિ કોને કહેવાય ? પોતાની બધી શક્તિ જરાયે સંકોચ વગર વાપરવી તે. એવા શુભ પ્રયત્નમાં ઘણું કરીને સફળતા મળે છે.

जैसे पवित्रताका ऐसे सब गुणोंका । अहिंसाकि परीक्षा हिंसाका सामना करने में होती है ।

He who has God on his side, has all.

અનાસક્ત વ્યક્તિને પોતાનું કશું જ હોતું નથી.

We have made ourselves what we are.

આપણે આપણી ગંદકી કાઢી નથી ત્યાં સુધી પ્રાર્થના કરવાનો આપણને હક છે ખરો ?

Humility does not work, if it is a mere pretence; nor does simplicity.

જે મજા ન ખાવામાં છે તે ખાવામાં નથી. એનો અનુભવ કોને નથી થતો?

Do not think, speak or write without reflecting. Consider how much time could thereby be saved.

When the self dies, God fills the void.

जैसे विचार करता हू मालुम होता है कि हृदयसे, ज्ञानसे लिया हुआ रामनाम सर्वग्याधिका निवारण है ।

जो मजे नहीं कहने में है वह कहने में नहीं है । ऐसा अनुभव कौन नहीं करता?

सच्चा सुख बाहरसे नहीं मिलता है अंतर से ही मिलता है ।

મારી કૃપા તારે માટે પૂરતી થવી જોઈએ, કારણ કે મારું બળ દુર્બળતામાં જ પૂર્ણ થાય છે. (૨ કોર : ૧૨-૯)

સંપૂર્ણ અહિંસામાં દ્વેષનો સંપૂર્ણ અભાવ હોય છે.

विचारको [लौह]खंडकी दीवारको भी भेदता है ।

जो मनुष्य शरमके मरे विवेक बताता है वह सचमुच अविवेकका प्रयोग करता है

एकांतकी खूबी जिसने जानबूझकर उसका सेवन किया है वही जानता है ।

To rejoice in happiness is to invite misery. Real happiness springs from sorrow and suffering.

धर्म के लिये मरना अच्य्ह्चा है, धर्मधताके लिये न जीना न म[र]ना ।

जो ईश्वर चतुर्भुज है वह सहस्त्र भुज भी होता है । येह बताता है कि सब काल्पनिक है ।

નકામો શબ્દ પણ સત્યનો ભંગ કરે છે. એ જ કારણે મૌનથી જ સત્યનું પાલન સહેલું બની જાય છે.

A guru should be perfect. God alone is that.

અનાસક્તિનું એક લક્ષણ આ છે: અનાસક્ત વ્યક્તિનું કોઈ પણ કામ દિવસના અંતે બાકી રહેતું નથી.

જે કોઈ વ્યક્તિ કોઈની પણ ગુલામી કરવા માગતો નથી, તેણે ઈશ્વરની ગુલામી કરવી જોઈએ.

જીવવાની મજા જીવનની જંજાળને છોડવામાં છે.

We have to make ourselves as nearly as possible like Him we want to reach.

કોઈની એબ કાઢવી સહેલી વાત છે, તે પુરવાર કરવી એ બીજી વાત છે.

અનાસક્ત કાર્ય શક્તિ આપનારું છે, કારણકે અનાસક્ત કાર્ય એ ભગવાનની ભક્તિ છે.

जिसे ईश्वरका सहारा है उसे पंगु मन्ना पाप समझा जाय ।

प्रार्थनासे आंतरिक शक्ति बढ़ती है ।

Ramanama helps only those who fulfil the conditions for its recitation.

મનુષ્ય જો પોતાના ગજા ઉપરાંતનું કામ હાથ પર ન લે તો એને ગભરાટ રાખવાનું ક્યાંય સ્થાન જ ન રહે.

He who is shamed into acting correctly is not acting cor­rectly at all.

સત્યાગ્રહી કહેવડાવવાથી માણસ સત્યાગ્રહી નથી બનતો. શુદ્ધ સત્યનું પાલન કરવાથી જ માણસ સત્યાગ્રહી બને છે.

Renunciation is true enjoyment.

Sorrow is but another aspect of joy. Hence the one invariably follows the other.

Thousands like myself may die in trying to vindicate the ideal but Ahimsa will never die.

जो दुःखीओंका ही ख्याल करता है वह अपना ख्याल नहीं करेगा, उसको इतना समय कहांसे?

अनासक्तको कभी क्रोध होना ही नहीं चाहिये

संपूर्ण अहिंसामें द्वेषका संपूर्ण अभाव होता है

जो मनुष्य किसीका भी बोज हलका करता है वह निकम्मा नहीँ है

एक वचन भी सत्य है तो काफी है; असत्य वचन कितने भी हो निकम्मे हैं ।

जब हम रेलगाड़ीके समय के बाहर जाय तो गाड़ी चुकते हैं । प्रार्थनाके समय न पहुंचें तो?

Experience is daily growing upon me that everything is attainable through silence.

Man spoils matters much more by speech than by silence.

Without the maximum possible non-attachment, it is inconceivable for anyone to live up to the age of 125 years.

Debts are redeemed by deeds, not by words.

बलात्कारके वश होना नामर्दीकी निशानी है ।

राग-द्वेषादि भी व्याधि है और शारीरिक व्याधिसे बदतर है । उसका निवारण रामनामके बिना कैसे हो सके?

अशांति और अधीरज दो व्याधि हैं और दोनों आयु हरण करते हैं ।

Noise does not overcome noise; silence does.

શ્રદ્ધાથી માણસ શું નથી કરી શકતો? બધું જ કરી શકે છે.

He who remembers everything else but forgets God, really remembers nothing.

देशों [के] बीचका समुद तैरना आसान है, व्यक्तिके बीच या प्रजाके बीच या प्रजाके बीच का समुद्र तैरना कठिन है

मीराबाईके जीवनसे हम बड़ी बात यह सीखते है कि उसने भगवान्के लिये अपना सब कुछ छोड़ा ー पति भी ।

પ્રતિક્ષણ અનુભવ થાય છે કે સમતાનાં ફળ મીઠાં છે.

વિદુરજી, જેમને ધર્મનો ખ્યાલ નથી રહેતો એવા દસ પ્રકારના લોકોમાં લોભી, કામી, ક્રોધી અને શરાબી લોકોને ગણાવે છે.

आदमी हेवानका कम करे और आदमी होने का दावा कैसे करे?

Envy devours him who harbours it. He who is the object of envy remains unaffected, perhaps even unaware of it.

जब आदमीका धैर्य छूट गया है तब मौन लेकर शांत होने पर ही बोलें ।

Man by himself is nothing. But when he has become one with God, he is everything.

આદર્શ વગરનો માણસ સુકાન વગરના વહાણ જેવો છે.

Faith transcends reason; it is not opposed to it.

अनासक्तिकि सच्ची कसौटी तब होती है जब किसी कामके लिये हमारे में अशक्तिका पूरा संभव पैदा होता है ।

जो मनुष्य एक वस्तु नहीं समजता है उसे करने के लिये उसे मजबूर करना सख्त सजासे अधिक सजा है

What does it matter if people look upon us as dreamers?

માણસમાં બીજાને છેતરવાની શક્તિ કરતાં પોતાને છેતરવાની શક્તિ ઘણી વધારે છે. દરેક સમજુ માણસ આ વાતનું પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ છે.

जिसको जम पहोंचना चाहते हैं करीब २ उसके जैसा हमारे [हमें] बनना है ।

The soul dries up without the company of the good.

सितारोसे भरा हूआ आकाश और ईएसआई ही खूबीओंसे भरा हूआ भीतरी आकाश से बढ़कर दूसरा क्या आश्चर्य चाहीये?

In faith there is no room for despair.

He who is not disturbed by bad news will not be elated by good news.

आदमी अपना दुःख हंसकर भूल सकता है रोकर बढ़ाता है ।

स्वार्थको जब मनुष्य परमार्थ मानता है तब सियारको सिंह मानने जैसा करता है ।

The same sage observes that where there is peace of mind there is inner strength which is unfailing.

We exist, because God is. This shows that man, or any living being, is part of the Divine.

थोड़ासा झूठ भी मनुष्यका नाश करता है जैसे दूधको एक बूंद झहर भी ।

इस अहंकाररूपी अंधकारको कैसे निकलें? रजवत्होने तककी नम्रता रूपी प्रकाशसे ।

जो डरता है वह खोता है ।

गंगा जलको छोडकर प्यास मिटाना और ईश्वरको छोडकर आत्म तृप्ति करना सरिखा असंभव है ।

The breach of one rule inevitably leads to the breach of other rules.

મૌનમાં સર્વાર્થસિદ્ધિ છે એવો અનુભવ વધતો જાય છે.

सच कहें तो डर एक ही होना चाहिये । वह है मैला या झुट करने से डरना ।

Because of our physical limitations, we cannot have a concep­tion of the existence of God.

दूसरोंके लिये जो उपदेश योग्य लगता है, वही अपने लिये योग्य लगता है, सो कैसे होता होगा?

પરમેશ્વર પર વિશ્વાસ રાખવો સૌથી સહેલું હોવું જોઈએ પણ સૌથી મુશ્કેલ એ જ લાગે છે.

Everyone, prince or pauper, is the guardian of his own dharma. What is there to grieve or rejoice in this?

Prayer needs a heart, not a tongue. Without the heart, words have no meaning.

अगर आत्मा है तो परमात्मा है ही ।

Who can eat with an easy mind so long as even a single person starves for want of work?

जिसने अपनापन खोया उसने सब खोया ।

આપણે છીએ કેમ કે ઈશ્વર છે. આ પરથી જ આપણે જોઈ શકીએ છીએ કે મનુષ્યમાત્ર, જીવમાત્ર ઈશ્વરનો અંશ છે.

संगीत गलेसे ही निकलता है ऐसा नहीं । मनका संगीत है, इंद्रियोंका है, हृदयका है ।

More people die of worry than of natural causes.

हम सब दीवाने हैं उनमें कौन किसको दीवाना कहे?

किसीके विचार जाननेके की इच्छा न रखना, न उसपर अपना अभिप्राय बनाना अपना विचार स्वतंत्र रूपसे करना निर्भयताका लक्षण है

મનુષ્ય ભોગને નથી ભોગવતો પરંતુ ભોગ મનુષ્યને ભોગવે છે. અર્થાત્ ખાઈ જાય છે.

આપણે પોતે મેલા રહીએ અને બીજાઓને સ્વચ્છ રહેવાની સલાહ આપીએ એ કેટલું ખોટું છે !

Steadfastness in meditation indicates depth of thought; it also makes for purity and maturity of thought.

इनसान तुझे फेंकता है उसे [उससे] क्या, अगर खु[दा] तुझे रखना चाहता है ।

श्रध्दा बुद्धिसे परे है, उसकी विरोधी नहीं है

Man is truly known by the humility of his spirit.

जैसे हम अपने धर्मको आदर देते हैं ऐसे ही दूसरे धर्मको दें ー मात्र सहिष्णुता पर्याप्त नहीं है ।

Merit lies in fighting alone, be the opponent one or many.

लोगकी निंदासे जो डरता है वह महत्वका काम नहीं कर सकेगा ।

आदमीको अपनेको धोका देने की शक्ति इतनी है कि वह दूसरोंको धोका देने की शक्तिसे बहूत अधिक है इस बातका

नानक कहते हैं कि ईश्वर हरेकके हृदयमें है और इस कारन हरेक हृदय ईश्वर मंदीर है ।

British, "Quit India"

जो हमेशा सत्यके पथपर ही चलता है वह कभी गिरता नहीं ।

શ્રદ્ધાથી માણસ પહાડને ઓળંગી જઈ શકે છે.

जब फिकर करने वाला ईश्वर है, तो हम क्यों करें?

If you want to stand before God, you must go after shed­ding the robe of egoism.

સાચી વસ્તુની પાછળ સમય આપવો આપણને ખટકે છે, નકામી વસ્તુ પાછળ ખુવાર થઇએ છીએ અને ખુશ થઈએ છીએ.

A foreigner deserves to be welcomed only when he mixes with the indigenous people as sugar does with milk.

મને તો ઈશ્વરને વિષે હરઘડીએ પ્રતીતિ થાય છે, પછી કોઇથી ડરવું શા માટે?

जब हम जानते हैं कि एक वस्तुकी दो बाजु हैं, तो हम सफ़ेदको देखें ।

भलाईके साथ सब सहन करने की हिम्मत नहीं रहती है, तब भलाई पंगु है ।

किसीकी महेरबानी मांगना अपनी आझादी बेचना है

Whatever we do should be done not to please or displease anyone, but only to please God.

It is very difficult to confess ones error; but then there is no other way of cleansing oneself.

A good thought is like fragrance.

અહિંસા મારફતે સ્વતંત્રતા મેળવવાનો એક જ માર્ગ છે. મરીને જીવીએ, મારીને કદી નહીં.

વાત એમ છે કે માણસ આવા વિચાર કરવા માગતો નથી. તેથી માને છે કે આવા વિચાર કરવાની ફુરસદ જ નથી.

God and Satan cannot both occupy the throne of the heart.

ईश्वरका कम जाने [जानने] का साधन है हार्दिक प्रार्थना और तदनुसार कम ।

ગામડાંની દૃષ્ટિએ હિંદુસ્તાનનો વિચાર કરીએ તો ઘણી બધી ચીજો જે આપણે કરીએ છીએ તે નકામી લાગે.

किसी भी वस्तु तोडना आसन है सांधने में बड़ी कुशलता और सावधानी चाहीये ।

True religion knows no territorial limits.

जब मनुष्य मुझे मारता है, तब ईश्वर सहाय करता है ।

It is useless to recite Ramanama without acting in a man­ner worthy of Rama.

માણસ નિયમબદ્ધ રહે છે એનાથી એને જે સંતોષ મળે છે તેનાથી જ એનું સ્વાસ્થ્ય અને આયુ વધે છે.

When man realizes himself, he is saved.

સત્યનાં દર્શન અહિંસા વગર થઇ નથી શકતાં એટલા માટે કહ્યું છે કે अहिंसा परमो धर्म:

No joy can compare with the joy of doing ones duty in silence.

भिलों [भीलों] की सच्ची सेवा है कि उनको निर्भय करें और उनकी निराशा मिटावें ।

Intuition is lame if it is not supported by reason.

If God resides in every heart, then who dare hate whom?

મિથ્યા જ્ઞાનથી હંમેશા ડરતા રહેવું. મિથ્યા જ્ઞાન એ છે જે આપણને સત્યથી દૂર રાખે છે અથવા કરે છે.

જે અર્થશાસ્ત્ર નીતિથી અલગ કે તેનું વિરોધી હોય, તે અમાન્ય છે, ત્યાજ્ય છે.

Therefore, a satyagrahi will never seek rights; these will come to him unsought.

मुझे तो ईश्वरके बारेमें हर घड़ी प्रतीति होती है । फिर किसीसे डरना क्या?

Isaiah, XLI. 10 has : Fear thou not; for I am with thee.

There is a limit to violent action and it can fail. Non-vio­lence knows no limit and it never fails.

Never should we make the mistake of imagining that a wrong can be classified as big or small’.

What shall we call a person who, in the name of Rama, acts like Ravana?

આત્માને ઓળખવાથી, તેનું ધ્યાન ધરવાથી અને તેના ગુણોને અનુસરવાથી માણસ ઊંચે ચડે છે. એથી ઊલટું કરવાથી નીચે પડે છે.

A person without attachment should have an inexhaustible fund of patience.

He who does not know himself is lost.

सबल ही क्षमावन हो सकता है बलहीन दण्ड देने में असमर्थ है इसलीये वह क्षमावान हो ही नहीं सकता है

आज प्रात:कालके भजनमें था ईश्वर हमको कभी नहीं भूलता, हम भूलते है वही सच्चा दुःख

To speak or not to speak—when that is the question, silence should take the place of speech.

Inexhaustible patience is needed if Truth is to be brought home to anyone.

Throughout my career at the bar I never once departed from the strictest truth and honesty.

Nothing is impossible for a true devotee.

आदमको खुदा मत कहो, आदम खुदा नहीं; लेकिन खुदाके नूरसे आदम जूदा नहीं ।

It is sinful to multiply wants unnecessarily.(Written on 3-4-1945.)

જે માણસ અધ્યાત્મિક મનાતો હોય અને વ્યાધિગ્રસ્ત રહેતો હોય તો એના કંઈ દોષ હોય જ છે.

एककी क्रूरता दूसरेकी अक्रूरताका नाम लेती है ।

जिसका वर्तन पशु जैसा है वह पशुसे बदतर है । पशुका पशुत्व उसके लिये स्वाभाविक है मनुष्यका नहीं ।

A satyagrahi never misses, can never miss, a chance of compromise on honourable terms.

शुद्ध प्रेम सब थकान दूर करता है ।

बगैर भीतरकी शांतिके, बाहरी शांति कुछ कामकी नहीं है ।

Only that work which is done after anger has subsided can bear fruit.

अगर एक आदमी भी संपूर्ण हो सकता है तो सब हो सकते है ऐसे मानना ही न्याय है ।

He who is poor by force of circumstances, cannot become poor by choice.

जीना मानी मोज करना--खाना, पीना, कूदना नहीँ, लेकिन ईश्वरकी स्तुतो करना अर्थात् मानव जातिकी सच्ची सेवा करना

Contemplation of an ideal does not broaden its scope, but it certainly increases its depth.

देहाती दृष्टीसे हिंदुस्तानका विचार करें, तो बहूत सी चीजें जो हम करते हैं निकम्मी मालुम पड़ती हैं ।

सच्चके जैसा कोई सुख नहीं, जूठके जैसा कोई दुःख नहीं ।

Moral strength does accrue from the reading of scriptures; but real freedom cannot be attained without enlightenment.

जिसका मन हरेक हालतमें शांत नहीं रह सकता है वह शांत नहीं है, कैसे भी बाहरसे शांत लगे ।

Even one drop of the poison of untruth will poison the entire milk-ocean of Truth.

गुरु तेघबहादुर कहते हैं कि गंदा काम नहीं करना यही सही कानून है ।

ईश्वरमाय जीवन कभी मुश्किल नहीं है ।

Sacrifice with regret is no sacrifice.

What is it, if not futile, to argue about something which is beyond thought?

જે અંતરમાં ખરેખર સ્વચ્છ છે તે બહાર અસ્વચ્છ હોઈ જ ન શકે.

Real weakness is internal, not outward.

Faith that does not wane but ever waxes higher and turns into realization.